Onvrijwillig donor

We hebben een artikel gelezen over onvrijwillige donors. In Orgaanmaffia, een documentaire die gemaakt is door Marie-Monique Robin wordt verteld over illegale en onvrijwillige orgaantransplantatie. Deze documentaire laat ook een interview zien met een man, wiens hoornvliezen zijn gestolen. Verschillende oogartsen hebben naar deze documentaire gekeken en geconcludeerd, dat de hoornvliezen van de man niet zijn gestolen, maar dat hij een grote ooginfectie heeft gehad. Het gerucht gaat dat in Latijns-Amerika organen van de armen worden gestolen ten bate van de rijken. Vaak zijn de ontvangers koopkrachtige Amerikanen. Door critici wordt Orgaanmaffia een onbetrouwbare documentaire genoemd. Er spelen veel geruchten over orgaanroof en orgaanhandel. De eerste geruchten bereikten de wereldpers in 1987, er gingen verschillende verhalen in de rondte over de orgaanroof bij kinderen en speciale boerderijen in Guatemala waar kinderen werden vastgehouden om later organen weg te halen. Het Europees parlement heeft enkele rapporten geschreven waarin beschreven wordt wat de medische, ethische en sociale consequenties zijn van het tekort aan donororganen. Ook wordt het bestaan van een orgaanmaffia benadrukt. Tegenwoordig ontkent niemand meer, dat in arme landen, mensen hun organen te koop aanbieden. De orgaanhandel is hier een realiteit. Transplantatiedeskundigen ontkennen niet dat orgaanroof mogelijk is. Maar betrouwbare zaken kennen ze niet, en veel onthullingen zijn te fantastisch om waar te zijn. Bewijzen hiervoor zijn schaars en onduidelijk. De geruchten over orgaanroof leiden tot gruwelijke situaties, zo zijn een paar toeristen het slachtoffer geworden van lynchpartijen, omdat dorpsbewoners geloofden dat zij de organen van hun kinderen kwamen stelen.

Maar waar komen die verhalen en geruchten dan vandaan? Worden ze geïnspireerd door echte misdaden? Maar daar bestaan nauwelijks bewijzen voor. Een vermoeden is, dat de geruchten linkse propaganda zijn, verspreid door journalisten. Parijse folkloriste Véronique Campion-Vincent is gespecialiseerd in de studie van geruchten en moderne sagen. Zij werkt aan een boek over het orgaanroofgerucht, dat ze nu al jaren volgt. Volgens Campion-Vincent zijn de geruchten niet alleen propaganda, maar ook de gevolgen reële gevolgen van de armoede in Latijns-Amerika: adoptie en orgaanhandel. Kinderen uit Latijns-Amerika zijn gewild op de adoptiemarkt. Ten tijde van de aanvallen op toeristen werden in Guatemala gemiddeld twintig kinderen per week geadopteerd, waarvan de helft door Amerikanen. Ook het verkopen van delen van het eigen lichaam behoort zoals gezegd tot de werkelijkheid van derdewereldlanden. Angst voor snijgrage artsen leeft niet alleen onder de golfplaten van Zuid-Amerikaanse krottenwijken, maar ook achter het dubbele glas van Nederlandse doorzonwoningen. Al staat hier alles op een lager pitje, ook in Nederland gonst het van de geruchten over gestolen lichaamsdelen. In 1990 dook het verhaal op over een zakenman of toerist, die in Brazilië door kidnappers verdoofd wordt en als hij weer bij bewustzijn komt, een nier mist. Maar is orgaanroof blijkt praktisch, bijna onmogelijk te zijn. Je kunt natuurlijk mensen ontvoeren, verdoven en van een nier beroven, maar daar moet je ook een ontvanger voor de nier hebben. En die moet passen qua bloedgroep, qua weefselgroep, er moet een kruisproef gedaan worden. En is de nier zelf wel goed, had de persoon van wie je hem hebt gestolen geen nierziekte, HIV of cystenieren? Om dit allemaal te onderzoeken, moet je zo’n geweldige organisatie hebben, dat je geen winst meer kan maken.

Het aantal donororganen (legale) en transplantaties is de afgelopen jaren trouwens flink afgenomen. Volgens meneer Persijn, directeur van Eurotransplant, is dit te wijten aan negatieve publiciteit. De mensen zijn angstig over transplantatie en de media gaat hier verder op in. Dit zorgt ervoor dat het aantal orgaandonors sterk afneemt.

We kunnen dus concluderen dat orgaanhandel in derdewereldlanden zeker voorkomt. De mensen hier verkopen hier hun nieren of andere organen voor een klein bedrag, waarna de organen worden vervoerd naar Amerika of Europa, waar ze beschikbaar worden gesteld voor rijke westerse mensen. Er bestaan veel geruchten over orgaanroof, maar voor geen van deze geruchten is echt bruikbaar bewijs gevonden. Bovendien is orgaanroof praktisch niet uit te voeren, omdat een donororgaan aan veel eisen moet voldoen en passend moet zijn voor de ontvanger.

Antwoorden van de opdrachten: A) Deze verhalen zijn volgens ons zeker waar, want ik heb jaren geleden er al meerdere artikelen over gelezen in verschillende kranten. Hieronder ziet u een artikel dat we hebben gevonden op internet. Het gaat over India, waar een wet tegen het afstaan van nieren is ingevoerd. Tegenwoordig is het alleen nog toegestaan, om als persoon een nier te geven aan een echtgenoot of aan familie. De andere nieren moeten ‘worden verzameld’ bij overleden mensen die donor zijn. In India zijn dit er maar weinig, omdat volgens het Islamitische geloof, het lichaam geheel intact moet worden begraven. Aanzienlijk deel arme Indiërs dreigt met één nier te eindigen

NEW DELHI - De \'export\' van menselijke nieren uit India gaat onverminderd door. Vijf jaar nadat de regering een strenge wet invoerde tegen de vreselijke praktijk, blijken arme Indiërs nog steeds aan de lopende band verlost te worden van één van hun nieren, in ruil voor een in hun ogen mooie som geld. Dat is pijnlijk duidelijk geworden na een reeks arrestaties van dokters die betrokken zijn bij de illegale handel in menselijke organen. Twee chirurgen en hun medeplichtigen zijn begin december 2000 in New Delhi gearresteerd. De twee chirurgen hebben ondertussen toegegeven dat ze honderden nieren hebben verkocht aan buitenlandse klanten. De meeste klanten zijn afkomstig uit islamlanden als Saoedi-Arabië, Algerije en Syrië. De recente arrestaties zijn de laatste in een hele reeks aanhoudingen van bekende chirurgen uit privé-ziekenhuizen betrokken waren. Op sommige plaatsen in India is het afstaan van een nier bij arme mensen een echte rage geworden. Een voorstad van de zuidelijke stad Chennai is herdoopt tot \'Kidneyvakkam\' (Nierstad) omdat de meeste gezonde mannen en vrouwen er een nier hebben verpatst. Ze krijgen er gemiddeld 1.000 euro voor. Met het geld worden leningen terugbetaald, dochters uitgehuwelijkt en televisietoestellen gekocht. Buitenlanders die naar India komen voor een niertransplantatie, betalen voor een all-in pakket (het orgaan, transplantatie en nazorg in een privé-hospitaal) ongeveer 5.000 euro. Het is duidelijk dat de Wet op de Transplantatie van Menselijke Organen (HOTA) die vijf jaar geleden in India werd aangenomen, weinig zoden aan de dijk zet voor wat de handel in nieren betreft. Volgens die wet is elk donorschap, behalve tussen familieleden en echtgenoten, strafbaar. Dokters die de wet overtreden, riskeren een lange gevangenisstraf en de intrekking van hun diploma. Vijf jaar geleden kwamen vooral rijke industrielanden als Japan, Duitsland, Canada en een aantal oliestaten hun intestinale inkopen doen in India, „nu komt de vraag vooral uit islamitische landen,” zegt S. Tamboli, een activist die de HOTA-wet destijds mee heeft doorgedrukt. „Dat komt omdat er in die landen weinig organen worden gerecupereerd uit sterfgevallen.\" Volgens het islamitische geloof moeten dode lichamen intact worden begraven. De strengere wetgeving in India heeft er blijkbaar enkel toe geleid dat de handel in nieren in de clandestiniteit is verdwenen en de transplantaties duurder zijn geworden. Sandeep Guleria, een vooraanstaand chirurg bij het prestigieuze All-India Instituut voor Medische Wetenschappen (AIIMS), dat de transplantaties bij sterfgevallen uitvoert, windt er geen doekjes om: „Aan het tempo waaraan nieren tegenwoordig verhandeld worden, riskeert een aanzienlijk deel van de armste klasse in India met één nier te eindigen.” Guleria overdrijft niet. Volgens Tamboli zijn er zelfs al gevallen gerapporteerd van Indische donors die overgevlogen worden naar landen als Brazilië en Colombia. Hun organen worden daar in privé-klinieken verwijderd, terwijl klanten uit de Verenigde Staten en Canada wachten op hun transplantatie. Volgens critici bevat de HOTA-wet teveel achterpoortjes. Zo zou de clausule waarin een uitzondering is opgenomen voor de uitwisseling van organen tussen echtgenoten voor nogal wat misbruiken zorgen. Dat heeft er volgens sommigen voor gezorgd dat rijke mannen met een nieraandoening een arme vrouw huwen voor één van haar nieren. „Het is een publiek geheim dat de transacties tussen arme mensen en patiënten die in de eindfase van een nierziekte verkeren, blijven doorgaan,” geeft Prem Aggarwal, secretaris- generaal van de Indische Medische Associatie (IMA) toe. De vraag naar illegale transplantaties komt niet enkel uit het buitenland. Elk jaar hebben ook ongeveer 100.000 Indiase nierpatiënten een nieuwe nier nodig. Die zouden allemaal moeten worden geholpen via de officiële transplantatieprocedure die de wet voorschrijft. Maar momenteel kunnen slechts 1.000 Indiase patiënten een nier vinden die werd gerecupereerd uit een sterfgeval. Het aantal ongevallen dat gezonde donororganen oplevert ligt theoretisch hoog genoeg in India om de totale vraag te dekken. „Maar door de schamele infrastructuur, door religieuze taboes en door een gebrek aan besef van de noodzaak van orgaandonatie bij de publieke opinie, gaan de meeste organen verloren,” zegt Ramesh Kumar, een vooraanstaand nierenspecialist. „De dokters die aanwezig zijn na een ongeval durven het meestal niet te vragen aan de familie. De regering heeft de campagne die donorschap populairder moest maken na de invoering van de HOTA nooit opgevolgd.” (IPS, Ranjit Devraj)

B) Als het goed is worden de donororganen van te voren goed gecontroleerd, dus ook de herkomst. Maar om meer informatie te krijgen hebben we stichting transplantatie gemaild. We hebben helaas nog geen antwoord gehad.

C) Voor zover ik weet is er geen specifieke actiegroep voor dit verschijnsel. Ook konden we op de site van Amnesty International, NOVIB en artsen zonder grenzen geen informatie vinden of zij een project hadden voor deze praktijken. We hebben deze instanties dan ook gemaild, maar we kregen alleen een vinnig antwoord terug van NOVIB, dat we zelf maar op internet moeten gaan zoeken.

D) Wij vinden het erg dat mensen zo arm zijn dat ze bereid zijn in feite gewoon stukjes van zichzelf te verkopen. Eigenlijk zou er in deze landen dus projecten moeten worden gestart tegen de armoede, in plaats van tegen het illegaal verwijderen van organen.

Aan de andere kant is het ook goed als er mensenlevens gered kunnen worden. Wij vinden dus dat het niet slecht is als mensen betaald krijgen als ze een orgaan afstaan, want je kan een nier toch wel missen. Wel moet de persoon in kwestie dan goed onderzocht worden, want als het een alcoholist is is zijn lever beschadigd. Of als hij een ziekte heeft dat zijn nieren aantast. Je wilt niet iemand een beschadigd orgaan geven, anders is de patiënt daarmee dus ten dode is opgeschreven. Is het orgaan eenmaal goedgekeurd, mag het geëxporteerd worden. Hier moeten vanzelfsprekend strenge internationale regels voor gemaakt worden, zoals hoe lang een orgaan buiten een lichaam bewaard mag blijven, en hoe het vervoert moet worden bij welke temperatuur. Op deze manier weet je zeker dat je veilig organen kunt ex- en importeren, en dat je niet met een varkensnier word opgescheept of illegaal en ziek ruggenmerg.

Wat wij wel ontzettend fout vinden is het verschijnsel dat gangsters zomaar iemand ontvoeren en verdoven, vervolgens een orgaan uit ‘m rukken, en de persoon dan onder een brug dumpen, waar hij wakker word met bijvoorbeeld een nier minder. Dit wordt organenmafia genoemd. Hier worden organen zonder de toestemming en soms zelf zonder dat de patiënt het weet, uit het lichaam gehaald en verkocht op de zwarte markt aan rijke westerse mensen. Buiten het feit dat dit gewoon schending van de mensenrechten is, is het ook heel onveilig. Het orgaan is niet gecontroleerd, dus je weet niet wat het allemaal heeft meegemaakt en of het niet ziek is. Ook weet je niet of het wel goed en steriel uit het lichaam is gehaald en of het goed vervoerd is. Je wilt tenslotte ook niet opgescheept zitten met een rottend orgaan.

Al met al vinden wij het goed dat mensen betaald krijgen als ze doneren, maar je moet dit bedrag zeker niet te hoog doen. Ga je namelijk 1000 euro voor een gezond en vers hart bieden, zijn er misschien hele hopeloze vaders die hun hart afstaan (en dus doodgaan) zodat zijn familie geld heeft om, in zulk soort landen, nog jaren te kunnen leven. Aan de andere kant is het dan wel lullig dat rijke westerse er zoveel voor moeten betalen. Het beste is als dit prijsverschil, met aftrek van de doctorkosten uiteraard (die het liefst zo laag mogelijk gehouden moeten worden), te schenken aan een stichting die zulke arme mensen help, ze en opleiding geeft en dus een kans op een goede baan. Dan hoeven ze nooit meer een orgaan af te staan alleen om het geld.