Memodossier module 2

Onderzoeksvraag: Op grond van welke criteria kwam het vonnis van Grietgen Willems en haar vijftienjarige dochter Adriana tot stand?

Grietgen en Adriana zijn arme lieden. De man van Grietgen is invalide. Moeder en dochter kunnen met veel moeite hun kostje bij elkaar scharrelen. Hun verhaal begint met een ruzie tussen Adriana en Marritgen, waarbij ze elkaar geslagen hebben. In de woordentwist die vooraf ging was het woord tovenarij gevallen. Hierdoor roept het stadsgerecht Marritgen op om een verklaring af te leggen over wat er gebeurd is. Marritgen verteld dat ze ging spinnen bij Grietgen, daar kreeg ze een haring en daar was ze erg ziek van geworden. Grietgen heeft haar toen gezegend, maar dat had maar tijdelijk geholpen. Als de pijn na een paar weken weer terug komt wil Marritgen dat Grietgen haar opnieuw zegent, hier wordt Adriana heel kwaad over en zo is de ruzie begonnen. Na deze verklaring komen er verschillende buren getuigen. Een vrouw verteld dat Grietgen haar toververhalen heeft verteld, weer een ander verteld dat haar kind is gestorven nadat Grietgen haar gedoopt had. Zodra iemand verdacht werd, kon iedereen zich ineens wel een voorval herinneren. Moeder en dochter worden verhoord. Grietgen geeft de feiten toe, maar niet de tovenarij. Grietgen en Adriana worden allebei gevangen genomen, hierdoor worden ze door nog meer mensen verdacht. En die getuigen ook. Na deze getuigenissen, op 30 augustus wordt Adriana opnieuw verhoord. Dan bekent ze alles: ze heeft een eigen duivel, die is jong en in het zwart gekleed. Ze bekent ook als rode kat gedanst te hebben. Grietgen zelf blijft ontkennen. Nieuwe getuigenverklaringen volgen. Volgens een daarvan zou de man van Grietgen hebben verteld, dat zij hem donderdags altijd het huis uit wilde hebben. Dat klopt met Adriana’s bekentenis, dat zijzelf op maandag en haar moeder op donderdag met de duivel ‘boeleerde’. Ten slotte besluit de officier moeder en dochter ‘ter scherper examinatie’ te stellen. Adriana voorkomt de foltering door te zeggen dat de duivel haar had aangemoedigd de bekentenissen in te trekken. Op 10 september bij het officiële verhoor, bekent ze wel alles. Ze vertelt dat de duivel ’s maandags bij haar moeder komt en donderdags bij haarzelf. Ze heeft een soort rattengif van hem gekregen en daarmee heeft ze al twee kinderen betoverd, waaronder ook die van Marritgen. Later komt eruit dat haar moeder haar door slagen en honger lijden tot tovenarij heeft gedwongen. Grietgen bekent pas tijdens de foltering. Dan is het duidelijk dat het echt waar is. Moeder en dochter worden allebei verbrand, maar Adriana wordt eerst gewurgd. Dit is niet helemaal zeker, er gaan geruchten dat Adriana in de gevangenis is geweest om een kans te krijgen om haar leven te beteren.

Onze mening: We vinden het een beetje een ongeloofwaardig verhaal. Omdat wij nu in een tijd leven waarin we niet meer in heksen en tovenarij geloven, heb je een beetje de neiging om te denken dat die mensen een beetje dom zijn. Maar als je je in die mensen verplaatst, dan is het opzich wel logisch dat ze hen verdachten. De aanleiding waarom ze verdacht werden ( de ruzie over die haring) is niet echt geloofwaardig, maar als ze zelf gaan bekennen is het wel logisch dat de mensen uit het dorp het geloven. Die weten ook niet beter. Het is wel zo dat wanneer iemand verdacht wordt dat dan meteen alles erbij gehaald wordt, dingen waar Grietgen eerst nooit van verdacht werd, worden er nu meteen bijgehaald als een vorm van tovenarij. We denken niet dat Grietgen en Adriana echt heksen waren, omdat we er niet in geloven. We snappen niet echt waarom ze het dan bekent hebben, maar misschien geloofden ze zelf wel zo sterk in heksen dat ze ze ook gingen zien.