Vegetarisme

Vegetarisme

Je zou kunnen denken dat ‘vegetarisme’ van het Engelse woord ‘vegetable’ (dat plantaardig betekent) is afgeleid. Maar het is afkomstig van het Latijnse woord ‘vegetus’, dat levendig betekent. Vegetariërs gebruiken veel dezelfde voedingsmiddelen als niet-vegetariërs, bijvoorbeeld groeten, fruit, zuivelproducten. Zuivelproducten zijn wel afkomstig van dieren, maar de dieren hoeven er niet voor gedood te worden. Wat vegetariërs niet eten is vlees, gevogelte, vis of schaaldieren. Sommigen eten ook geen voedsel dat bereid is uit dierlijke stoffen (bijv. dierlijke vetten). Er zijn meerdere vormen van het vegetarisme: Lacto-vegetariërs (lac is Latijns voor melk) eten alles waarvoor geen dieren gedood hoeven te worden. Ze gebruiken dus wel melkproducten, maar geen eieren. Ook eten ze geen kaas, omdat het stremsel daarin afkomstig is uit de lebmaag van een kalf. Ovo-Vegetariërs eten wel eieren, maar gebruiken geen melkproducten. De ovo-lacto-vegetariërs, nog een andere groep, eten eieren, melkproducten én kaas. Dan is er nog een groep die je parttime vegetariërs of vleesverlaters zou kunnen noemen. Zij proberen bewust minder vlees te eten door een paar dagen per week iets vegetarisch op tafel te zetten. Vooral deze groep blijkt vaak de zogenaamde vleesvervangers te eten: de groenten-, soja- en andere burgers, gehakt van paddestoelen of producten van sojabonen, als tempé en tofu. Dan is er ook nog de categorie pesco-vegetariërs. Dat zoveel wil zeggen: \'geen vlees, wel vis\'. Veganisten eten helemaal geen voedingsmiddelen van dierlijke afkomst. Geen vlees of vis, maar ook geen zuivelproducten, eieren of honing. Ook in hun kleding vermijden veganisten principieel artikelen van dierlijke herkomst, bijv. wol, zijde of leder. Fruitisme is een van de extreemste vormen van vegetarisme, zij eten alleen fruit, soms in combinatie met noten en zaden.

Sommige mensen willen geen vlees of vis eten omdat ze niet willen dat er voor hun eten een dier wordt doodgemaakt. Zoals het er tegenwoordig in de bio-industrie aan toegaat, stuit enorm veel mensen tegen de borst. De manier waarop met dieren wordt omgegaan, het fokken, het houden, het vervoer en de dodingmethoden, vinden veel mensen bijzonder wreed. Dieren hebben dikwijls veel te weinig ruimte, geen beweging, geen zonlicht en geen frisse lucht. Bijvoorbeeld kippen de gefokt worden in legbatterijen. Sommige mensen (meestal grote dierenliefhebbers), worden hier erg boos om en willen hier iets aan veranderen. Anderen vinden dat vegetarische voeding gezonder is. Dieren krijgen heel dikwijls speciale voeding, waardoor ze sneller groeien. In die voeding zitten stoffen die voor ons niet zo gezond zijn. Net als dat sommige mensen geen bespoten fruit of groente eten. Weer anderen vinden het beter voor het milieu. Stoffen van de mest komen terecht in rivieren, grondwater, enz. waardoor het water wordt vervuild en vissen sterven. Grote stukken regenwoud worden gekapt om plaats te maken voor het telen van gewassen voor veevoeder. Veehouderijen gebruiken meer water dan landbouwbedrijven. Een halve kilo tarwe kan groeien op 113 liter water, maar voor een halve kilo vlees wordt in totaal 11.250 liter water gebruikt. Komt daar nog bij dat in sommige landen heel moeilijk aan water te komen is voor voedselproductie. De productie van plantaardige voedingsmiddelen kost ook minder ruimte dan de productie van vlees en zuivel. Deze vegetariërs legt dan ook direct een link met de honger in de wereld. Er zou veel meer voedsel voor mensen geproduceerd kunnen worden als iedereen veganist werd. Deze mensen denken zoals het spreekwoord luidt: “Een beter milieu begint bij jezelf”. Sommige mensen zijn vegetariër vanwege hun geloof. In sommige wereldgodsdiensten mogen de volgelingen geen vlees eten omdat ze van mening zijn dat het verkeerd is om dieren te doden. Of ze zien het als een vorm van religieuze vooruitgang of als reinheid. Hindoes en boeddhisten eten geen vlees. Een kleine groep veganisten denkt tot slot dat veganisme leidt tot een soort spirituele zuiverheid. Je zou niet langer beïnvloed worden door dierlijke drijfveren en emoties waaraan vleeseters en vegetariërs wel bloot zouden staan via hun voedsel. Ze denken daarbij aan duistere lusten, agressieve neigingen en gevoelens van angst en pijn. Dit is een stukje tekst dat een vegetariër schreef over de dierenrechten: “Erg belangrijk is dat we dieren zien als individuen die ook recht hebben op een voor hun zo natuurlijk mogelijke manier van leven. Het respecteren van het leven van een dier is voor een vegetariër een heel normale zaak. Veel mensen zien dieren als dingen die alleen op deze planeet zijn om gebruikt te worden door de mens. Of het nu gaat om voedsel, kleding of wat dan ook, het dier is ondergeschikt aan de mens, en die beslist vervolgens over het leven van het dier. Maar hebben wij wel het recht om beesten naar onze wil te schikken? Waaraan ontlenen wij die rechten eigenlijk? Het is natuurlijk zo dat de mensheid al in de oertijd al begon met jagen, en het eten van vlees. Het houden van dieren voor consumptie gaat zeker al 6000 jaar terug. Het gaat ons voornamelijk om de manier waarop het vee in deze tijd gehouden wordt. De wreedheden die de intensieve veehouderij met zich mee schijnt te brengen zijn helaas een normale zaak geworden. Mensen staan er niet bij stil hoe een dier moet lijden voor dat het gedood wordt. Het is nog niet eens zo vaak dat het ze niet interesseert, velen van hen weten gewoon niet wat er gaande is in de bio-industrie. Zij denken aan gewone boerderijen waar de dieren leven tot het moment dat ze geslacht worden. Zij weten niet van in kleine kisten opgesloten kalveren, door ijzeren stangen ingeklemde zeugen, afgeknipte snavels van kippen, enz. Het niet toedienen van rechten aan dieren, enkel en alleen omdat ze van een andere soort zijn is iets wat in de geschiedenis nogal terug te vinden is. Hoelang is het nou geleden dat zwarte mensen geen rechten hadden omdat ze niet wit waren? Hoelang konden vrouwen niet stemmen omdat ze geen man waren? En hoelang worden dieren nog uitgebuit, omdat het geen mensen zijn? We hebben geen vlees meer nodig om te overleven, vlees is allang niet meer essentieel voor gezondheid en misschien is het gewoon tijd dat we ons zelf eens bewijzen dat we inderdaad geciviliseerd zijn geworden door de eeuwen heen.”

Vegetariërs of veganisten kiezen er soms voor om vegetariër of veganist te worden, omdat ze menen dat het gezonder is om geen dierlijke producten te eten. Dat is eigenlijk niet juist, want in vlees zitten bouwstoffen die je lichaam nodig heeft. Wanneer vlees uit de maaltijd geschrapt wordt, moeten eiwitten, ijzer en vitamine B1, B2, B6 en B12 door andere producten worden vervangen. Alleen dan kan een veganistische voedingswijze echt gezonder zijn. Eiwitten worden opgebouwd uit aminozuren; 23 verschillende aminozuren vormen samen een volledig eiwit. Granen, peulvruchten, noten en zaden bevatten een aantal aminozuren. Het is dus gezond (als vegetariër/veganist) om veel van deze voedingsmiddelen te eten. IJzer vindt je weer terug in bijv: volkorenbrood, groene groenten, noten en peulvruchten
Voor vitamine B1 en B6 is het nuttigen van volkoren brood of volkoren deegwaren belangrijk. Ook peulvruchten (zoals bruine en witte bonen, kikkererwten, linzen) en noten dragen hun steentje bij. B2 zit voornamelijk in melkproducten, zoals melk, karnemelk en yoghurt. Een volledig plantaardig dieet levert ook te weinig vitamine B12 op. Veganisten moeten daarvoor tabletten e.d. slikken met vitamine B12. Waarschijnlijk komen hier wel betere alternatieven voor. Een verstandige veganist houdt in ieder geval rekening met zijn/haar behoefte aan vitamine B12. Er komt wel B12 in de plantenwereld voor, maar dat is te weinig om die in geconcentreerde vorm binnen te krijgen.

Ik heb geen duidelijk oordeel over het vegetarisme. Ik vind dat een iemand zelf mag beslissen wat hij wel of niet eet. Het is wel een beetje overdreven als je alleen maar fruit eet, maar dat sommigen geen vlees eten vanwege het dierenleed of om welke reden dan ook vind ik wel terecht. Zelf ben ik geen vegetariër en dat wil ik ook wel zo houden. Het lijk me wel gezonder om gewoon vlees te eten, vooral als je zoals ik niet zo van peulvruchten en noten of zaden houdt. Kortom, aan vegetariër zijn zitten een heleboel voordelen en nadelen, dus iedereen moet zelf maar uitmaken wat hij is.