Hoofdstuk 8

§1: Hoe is het Nederlandse landschap ontstaan?

Nederland is geologisch heel jong, dat wil zeggen dat het voornamelijk in het Kwartair genoemd is: Ö Pleistoceen: 2,5 miljoen jaar geleden t/m 10000 B.P. (Before Present) Kwartair Ø Holoceen: vanaf 10000 B.P.

Nederland is in het Kwartair gedaald als een kantelend blok (zie bron 4 (boek))

In het noordwesten zijn steeds nieuwe afzettingen bovenop de oude afzettingen neergelegd. Op de volgende manieren:

1) door het ijs -> glaciale afzettingen
2) door de rivieren -> fluviatiele afzettingen
3) door de zee -> mariene afzettingen
4) door de wind -> eolische afzettingen

§2: Wat was de invloed van water en ijs?

In het Pleistoceen lag Nederland ten Noorden van de HUN-lijn* onder het ijs -> glaciale afzettingen: a) zwerfstenen
b) keileem -> ondoorlatend (waterdicht)

Daarnaast door het ijs lagen weggedrukt -> stuwwallen (bron 3 (boek))

In het Holoceen waren er veel fluviatiele afzettingen -> grofste materiaal (grind) in Zuidoost Nederland want doordat de stroomsnelheid groter was, was verder naar noordwest Nederland steeds fijner materiaal (zand+klei)

Aan de kust ook mariene afzettingen -> bij de branding (zand). Verder landinwaarts ook kleiafzettingen na overstromingen.

*HUN-lijn -> HUN staat voor Haarlem, Utrecht en Nijmegen. Tot die lijn lag Nederland onder het ijs.

§3: Welke landschapvormen maakt de wind?

Aan het eind van het Pleistoceen is er geen ijs meer in Nederland, wel nog een toendraklimaat -> heel kaal en koud.

Permafrost permanente begroeiing van de grond -> weinig begroeiing -> Noordzee is droog -> los materiaal kan makkelijk door de wind meegenomen worden -> eolische afzettingen. 1) dekzand -> sprongsgewijs (stukje voor stukje) -> zwak golvend landschap in heel Nederland. 2) 2) löss -> zwevend vervoerd ->pas neergelegd in de luwte van het reliëf = Zuid-Limburg

In het Holoceen eolische afzetting: 1) de duinen -> door de zee (marien) aangevoerd maar door de wind tot duinen gevormd. 2) Stuifzand -> zandverstuivingen = dekzand dat opnieuw wegwaait als de mens de vegetatie weghaalt.

§4: Zijn planten en dieren ook landschapbouwers?

Veen is afgestorven plantenresten die onderwater niet volledig zijn afgebroken. Er zijn twee soorten veen: 1) laagveen -> resten van waterplanten zoals riet of bomen -> haalt voedingsstoffen uit grondwater -> voedselrijk = eutroof
2) hoogveen -> resten van veenmos -> haalt voedingsstoffen uit regenwater -> voedselarm = oligotroof

Als veen gedroogd wordt ontstaat er turf -> bruikbaar als brandstof. Bij laagveenwinning ontstaan veenplassen. Bij hoogveenwinning ontstaan er dalgronden.

Organogene afzettingen: Afzettingen die bestaan uit organisch materiaal.

Kalksteen = mergel bestaat uit skeletten van zeedieren. Afzettingen uit Tertiair alleen in Zuid-Limburg want daar was toen een ondiepe zee.

§5: En wat maakte de mens ervan?

Natuurlandschap -> een landschap met alleen maar natuurlijke elementen. Cultuurlandschap -> een landschap met natuurlijke elementen en inrichtingselementen.

Ingrepen van de mens in het Nederlandse landschap: 1. drooglegging - polders -> een door dijken omgeven gebied, waar de grondwaterstand kunstmatig geregeld wordt. - droogmakerijen -> een drooggemaakte veenplas. 2. normaliseren, kanaliseren en bedijkingen. 3. grondstofwinning: - veen -> veenplassen wordt gebruikt voor recreatie - zand -> zandmeren. - (rivier)klei -> kleiputten, wordt gebruikt voor bakstenen. - Grind -> grindgaten, wordt gebruikt voor beton. - Mergel -> mergelgroeve.

§6: Hoe zijn de landschappen over ons land verspreid?

- Zand -> Midden Oost Nederland - Löss -> Zuid – Limburg - Duinzand -> aan de kust - Hoog- en laagveen -> verspreidt over Nederland

Verkavelingtype: - Strokenverkaveling - Blokverkaveling - Moderneverkaveling

§7: Hoe uniek is het Nederlandse landschap?

Soort Hoogte Op de kaart
Laagland 0 t/m 200m Groen
Heuvelland 200 t/m 500m Geel
Middelgebergte 500 t/m 1500m Lichtbruin
Hooggebergte > 1500m Donkerbruin §9: Hoe ontstond het landschap van de Grand Canyon?

Er zijn drie soorten gesteenten namelijk: 1. stollingsgesteente, dat ontstaat na de afkoeling van vloeibaar gesteente, -> graniet en basalt.

2. sediment gesteente, dat is ontstaan doordat het materiaal is neergelegd ->zandsteen en kalksteen.

3. metamorfe gesteente, gevormd door hoge druk en/ of temperatuur -> steenkool en marmer.