Vrijheid van meningsuiting

Vrijheid van meningsuiting

De islam benadrukt het principe van vrijheid. Dit wordt duidelijk gemaakt met de beroemde uitspraak van kalief Omar ibn al-Khattaab, moge God hem welbehagen: “Hoe haalt u het in uw hoofd mensen tot slaaf te maken terwijl ze vrij geboren zijn?!”

In een tijd waarin mensen intellectueel, politiek, sociaal, religieus en economisch geknecht werden, kwam de islam om geloofsvrijheid, vrijheid van gedachte, vrijheid van meningsuiting en - kritiek te vestigen. De islam verbiedt het ten strengste dat mensen worden gedwongen een bepaald geloof te omhelzen of in een bepaalde religie te geloven. God de Verhevene zegt:

“En als jouw Heer het had gewild, dan zouden degenen die op aarde zijn zeker allen tezamen hebben geloofd. Wil jij dan de mensen dwingen opdat zij gelovig worden?” (Koran 10: 99)

Dit vers stamt uit de Mekkaanse tijd. In de Medinische tijd openbaarde God:

“Er is geen dwang in de godsdienst. Waarlijk, de rechte leiding is duidelijk te onderscheiden van de dwaling.” (Koran 2: 256)

Dit islamitische principe van vrijheid is niet voortgekomen als resultaat van een of andere ontwikkeling in de maatschappij of een evolutie die daar om vroeg, maar is een hemels principe dat werd geopenbaard omwille van het welzijn van de mensen opdat ze op aarde een meer hoogstaand leven konden leiden. Doch, deze vrijheid is gegarandeerd op voorwaarde dat er niet met religie gespeeld wordt.

De islam garandeert vrijheid van meningsuiting en -kritiek en beschouwt het zelfs als verplicht als het betrekking heeft op het belang van de gehele umma (geloofsgemeenschap) of als het andere islamitische moralen en algemene ethische waarden beslaat, die in het gedrang dreigen te raken. In zulke gevallen verplicht de islam iedere moslim tot het spreken van de waarheid, waarbij men niemand anders dan God dient te vrezen; het wordt dan een plicht voor de moslim om het goede voor te schrijven en het slechte recht te zetten en een ieder die goed doet aan te moedigen en een ieder die kwaad doet te berispen. In dergelijke gevallen worden vrijheid van meningsuiting en uiting van kritiek beschouwd als plicht en niet slechts als een goed waar men recht op heeft.

Het behoort niet tot de eigenschappen van de islam om vrijheid van meningsuiting aan banden te leggen, om mensen te verhinderen hun mening openlijk te uiten, of ze pas toe te staan te geloven in wat ze willen onder de voorwaarde dat men hiervoor toestemming heeft gevraagd, net zoals Farao tegen de tovenaars die in God geloofden zei:

“Geloven jullie hem voordat ik jullie toestemming gegeven heb?” (Koran 20: 71)

Hij wilde dat ze in God zouden geloven met toestemming van de allerhoogste autoriteit (hijzelf in dit geval).

Veiligheid is een essentieel component bij geluk. Op een dag werd een wijze man gevraagd over de betekenis van geluk: “Geluk is veiligheid genieten; ik ben er achter gekomen dat iemand die angstig is niet van het leven kan genieten”. Degene die bang is kan niet gelukkig zijn. Daarom is gemoedsrust een fundamenteel onderdeel van gelukkig zijn.

Als iemand dus zijn vrijheid verliest, kan hij zich niet veilig en geborgen voelen. Men zal geen geluk proeven wanneer men vreest onrecht aangedaan te worden, of wanneer men bang is dat men uit zijn huis gesleurd wordt, afgevoerd naar een onbekende plek waar niemand hem meer zal kunnen vinden. Iemand die bang is zijn kritiek te uiten op een regime of op leiders van een land omdat ze hem zullen vervolgen, zal ondervinden dat het voor hem onmogelijk is om nog plezierige momenten te beleven.

Daarom legt de islam nadruk op vrijheid, zozeer dat hij moslims opdraagt ervoor op te komen en ervoor te strijden. God de Verhevene zegt:

“En bevecht hen waar jullie hen ook aantreffen en verdrijft hen van waar zij jullie hebben verdreven. Want vervolging is erger dan doodslag”. (Koran 2: 191)

“En onderdrukking is erger dan doodslag”. (Koran 2: 217)

Dat is omdat onderdrukking een schending is van het intellect, de eigen ik en van vrijheid.

Tot zover het antwoord van shaykh Yusuf al-Qaradawi.

Dit is vrijheid zoals die door God de Verhevene wordt gezien en zoals die werd toegepast in de tijden van de metgezellen van de Profeet, God’s zegen en vrede zij met hem, van de rechtgeleide kaliefen, imams, sultans tot het einde van de Ottomaanse periode. Toen kwam er een periode dat de islamitische wet niet meer werd toegepast in het merendeel van de moslimlanden. Daarna, namen enkele oprechte jonge moslims de verantwoordelijkheid op zich om de islam te doen herleven; ze riepen bij de mensen op om de islam toe te passen en zijn leringen in de praktijk te brengen. Die moslims moesten zware testen ondergaan en grote moeilijkheden doorstaan. Ze zijn zwart gemaakt door de media, gearresteerd en in het gevang gezet.

Maar de vraag is: Zit de oplossing in het doden en in het revolteren om de huidig bestaande regimes omver te werpen? Of schuilt de oplossing in het adopteren van een nieuwe methode van oproep tot de islam en het verspreiden ervan, het islamitisch opleiden van de umma (geloofsgemeenschap), en het weerstaan van alle testen en beproevingen omwille van deze zaak, totdat God bepaalt dat Zijn religie weder zal keren en een hernieuwde toepassing kent.

We zouden in het achterhoofd moeten houden dat men de islam pas actief en effectief in zijn leven zal hebben na vele testen ondergaan te hebben. God de Verhevene zegt:

“En Wij (God) zullen jullie zeker beproeven, totdat Wij toetsen wie van jullie de strijders en de geduldigen zijn. En Wij beproeven jullie daden”. (Koran 47: 31)

“Dit soort dagen laten Wij onder de mensen wisselen, opdat God degenen die geloven toetst, en opdat Hij van onder jullie martelaren (tot Zich) neemt. En God houdt niet van de onrechtvaardigen. En opdat God degenen die geloven reinigt en de ongelovigen vernietigt”. (Koran 3: 140-141)

Vermeld is dat imam al-Shafi`i op een dag werd gevraagd: “Wat is beter; dat de mens moeilijkheden door moet gaan (om spirituele discipline te bereiken), of dat (God) hem de opperheerschappij (op aarde) laat bereiken?” Hij merkte op: “Er zal pas opperheerschappij zijn nadat men moeilijkheden heeft doorlopen”.

De Profeet, God’s zegen en vrede zij met hem, bracht de goede boodschap aan diegenen die de geboden van de islam nakwamen en die geduldig waren bij alle beproevingen en moeilijkheden omwille van deze zaak. Van hem wordt vermeld dat hij zei: “Na jullie zullen de dagen van geduld intreden; een ieder die zijn geduld dan bewaard zal vijftig keer meer beloond worden dan jullie.” Ze zeiden: “Vijftig maal meer beloning dan iemand van ons, of meer beloning dan iemand uit hun tijd?”. “Meer dan jullie”, zei de Profeet. (Overgeleverd door at-Tabaraani). Deze grote beloning wordt geschonken aan diegenen die zich aan de islam vast blijven houden en die de leiding van de Profeet volgen, God’s zegen en vrede zij met hem.

God de Verhevene zegt:

“O jullie die geloven, weest geduldig, en weest standvastig, sluit de rijen en vreest God. Hopelijk zullen jullie welslagen”. (Koran 3: 200)

Oh God, verlicht de in nood verkerenden van hun benauwenis, verzacht de zorgen van de onderdrukten en bevrijd een ieder die is opgesloten omwille van het verdedigen van Uw religie. Amen.

En God weet daar het fijne van.