knossos

Inleiding.

Ik hou een spreekbeurt over Knossos omdat ik dit interessant vond. Misschien is het goed eerst te zeggen waar Knossos ligt. Knossos is een stad in Kreta, die vooral bekent is voor haar labyrint of paleis.

Als je de kaart van het Middellandse Zeegebied bekijkt, zie je in het Oosten, ten zuidoosten van Griekenland, een lang smal eiland liggen: Kreta. De Kretenzen waren uitstekende zeelui en het spreekt dus vanzelf dat het eiland , met Griekenland –Egypte -en Turkije niet veraf , een machtige staat vormde.

De mythe van Minotaurus

De Grieken geloofden niet in één god, maar hadden vele mythen en sagen over hun vele goden. Eén ervan gaat over Minotaurus; Een koning had 3 zonen. Toen hij stierf verklaarde Minos dat hij opvolger moest worden omdat de goden dit zeiden. Om dat te bewijzen bouwde hij aan de zeekust een heel groot altaar. Hij bad tot Poseidon en vroeg hem een stier te zenden, die hij wou offeren. Minos was nog niet uitgesproken of uit de zee kwam een grote witte stier. Toen het volk dat zag werd Minos direct tot koning uitgeroepen. Maar Minos hield zich niet aan zijn belofte en offerde een gewone zwarte stier. Poseidon werd woedend en strafte Minos door zijn vrouw verliefd te laten worden op een stier. Uit hun verhouding kwam een mannelijk kind met een stierenkop. Hij was ook van karakter een echt beest. Minos wou dit stierenkind – Minotaurus genoemd- opsluiten. Daarom bouwde hij een labyrint, een in de grotten uitgehouwen doolhof . Daar werd het monster opgesloten.

Wat er precies gebeurt is van al die oude verhalen over Kreta kunnen wij niet meer achterhalen. Veel is natuurlijk fantasie geweest, net als de Germaanse mythen. Maar toen bestond daar het schrift nog niet en vertelde men die verhalen door. Op die manier werden door de Grieken ook de verhalen over Kreta en Minos verteld.

Wat is er nu ‘echt’?

De rijke Engelsman Sir Athur Evans zag op Kreta dat de boerenvrouwen amuletten droegen die zij in de grond hadden gevonden. Het waren meestal zegelstenen ,waarin kleine voorstellingen of hiëroglieven waren gegraveerd. Dat bracht hem op een idee.

Evans wist het paleis van Knossos te lokaliseren en liet er opgravingen doen. De opgravingen duurde 30 jaar. Hij wist met behulp van een team archeologen, kunstenaars en architecten niet alleen de resten van het paleis op te graven , maar ook grote delen ervan in oorspronkelijke staat te herstellen. Hij noemde deze beschaving naar koning Minos, de Minoïsche cultuur.

Het paleis bij Knossos . Dit paleis stamt uit ca 1700v Chr. En was meer dan 20.000 m2 , met 1300 zalen en kamers. Er zijn 5 grote delen : 1) de grote binnenplaats
2) het bestuurscentrum
3) de voorraadkamers
4) de familievertrekken van de koninklijke familie
5) de bergplaatsen voor de ambachtslieden.

Het paleis was een wonder van technisch vernuft uit die tijd. Er waren afdelingen van 4 of 5 verdiepingen. Er warenveel rijk versierde zalen met lapis lazuli ( een zeldzame edelsteen) en vele afbeeldingen van het MinoÏsche leven , portretten van jonge vrouwen en het stierspringen.

Op de muren stond vaak een afbeelding van een dubbele bijl. Het woord van dubbele bijl is in het Grieks labrys . Het woord labyrinth betekent dan ook : ‘het huis van de dubbele bijl’. Later ging het ook betekenen : ‘huis van vrees’. Stel je voor dat jij een jonge Athener was die naar Kreta zou worden gestuurd , dan zou jij misschien ook denken dat het paleis een labyrinth was waar Mynothaurus heerste.

Verval en ondergang.

Hoe de Minoïsche beschaving is verdwenen is niet met zekerheid bekent, men weet dat de eerste paleizen op Kreta rond 1700 voor Chr. werden verwoest waarschijnlijk als gevolg van het brullen van de stier (een aarbeving).

In elk geval is de Minoïsche cultuur vanaf 1450 v. Chr in verval geraakt en is de heerschappij in het oostelijke Middellandse Zeegebied overgenomen door de koningen van Mycene in Griekenland. Kreta was een Griekse kolonie geworden.

Documentatie

Historische Atlas : p.7
Ooggetuigen : Griekenlad
Het Oude Griekenland : Bran van de Westerse Wereld
Suske en Wiske : Knokken in Knossos