Vergelijking Thermen Caracalla en Pennstation

Inleiding

Dit werkstuk zal gaan over zowel de Thermen van Caracalla in Rome als het Pennsylvania Station in New York. De reden waarom het juist over deze twee gebouwen zal gaan is dat deze vaak vergeleken worden. Men zegt dat het Pennsylvania station ontworpen is naar voorbeeld van de Termen van Caracalla. We zullen in dit werkstuk eerst bespreken hoe de beide gebouwen eruit zien. Hierna zullen we proberen de stelling die hierboven is genoemd zo goed mogelijk te bekritiseren. Dit is echter erg moeilijk, omdat het Pennsylvania Station niet meer bestaat en er niet echt bijster veel over te vinden valt. Toch hebben we ons best gedaan om zo goed mogelijk alle feiten te achterhalen. Maar het blijft voor een groot gedeelte giswerk.

Uiterlijk van de Thermen van Caracalla De bouw van de Thermen van Caracalla is al in 206 n. Chr begonnen onder Septimus Severus. De thermen werden in 217 n. Chr voortijdig ingewijd door zijn zoon Caracalla. De gigantische thermen werden pas tussen 222 en 235 n. Chr voltooid door de laatste van de dynastie der Severi; Alexander Severus en Heliogabalus. De thermen van Caracalla hadden in totaal een oppervlakte van meer dan 16 hectare ( 3 hectare bebouwing en 13 hectare park). De gewelven moeten ongeveer een hoogte hebben gehad van zo’n 30 meter. In tegenstelling tot de sobere buitenkant was het interieur rijk gedecoreerd. Het interieur was namelijk prachtig versierd met veel kleurig marmer, met zuilen, sierranden. Er bevonden zich nissen in de muren waarin beelden stonden. Er waren immense vloermozaïeken waarvan de kleuren op de wanden weerspiegeld werden. De wanden waren gedecoreerd met mozaïeken en verguld stucwerk. De witmarmeren kapitelen en kroonlijsten contrasteerden met de zuilen van veelkleurig marmer, porfier en graniet. Op een lange middenas lagen de eigenlijke baden achter elkaar: tepidarium (louwwaterbad), laconicum (soort Turks bad), caldarium (rond vertrek met warmwaterbad, hierboven was een koepel met een doorsnede van 34 meter), tweede tepidarium (om de overgang naar het frigidarium beter te laten verlopen), frigidarium (ruimte in de openlucht met kommen) en een zwembad (natatio) met koud water. Aan beide kanten van deze as was een symmetrische groepering van verschillende vertrekken: kleedkamers, massageruimtes, wasvertrekken en sudatoria (sauna’s). Hieronder was een labyrint van stookplaatsen, dienstvertrekken en onderaardse gangen, waardoor bediendes en slaven zich verplaatsten. Achter de thermen waren nog tuinen met oefenterreinen, twee bibliotheken (een Griekse en een Latijnse) en een gigantisch waterreservoir dat water aan de Aqua Marcia onttrok. De thermen werden gebruikt tot de 6de eeuw na Chr, toen de Goten de watervoorziening vernielden. In recente tijden zijn er nog operavoorstellingen gehouden, maar dit is nu door het gemeentebestuur verboden wegens gevaar voor vallend puin.

Uiterlijk van Pennsylvania Station Pennsylvania Station was gebouwd over twee city blocks, het strekte zich uit van 33rd naar 31st Streets in New York. Een halve mijl roze graniet, gedolven in Milford, werd gebruikt om Mc Kim’s monumentale station te bouwen. Dit neoclassicistische gebouw werd gebouwd tussen 1902 en 1911. Het station is ontworpen en gebouwd door het architectenbureau van McKim, Mead en White. Het gebouw werd gebruikt als een station waar treinen van en naar veel verschillende steden gingen. Dit gebouw was het grootste dat ooit als station werd gebruikt. De buitenkant van het Station was heel sober in vergelijking met de binnenkant. Het was in de neoclassicistische stijl gebouwd. Aan de buitenkant zien we pilasters met timpanen. Verder was het gebouw versierd met in totaal 22 adelaars die elk 5700 pond wegen. Deze 22 adelaars, gemaakt door Adolph Weinman, zijn neer gestreken boven de vier ingangen die Pennsylvania Station telde. Langszij waren meisjes aangebracht die de gigantische klokken versierden. Alle 22 adelaars hebben de deconstructie van het station overleeft. Maar alleen een paar van Weiman’s meisjes hebben de afbraak ‘overleefd’. De glorie van de antiek wereld had zich verenigd met het gemak van moderne transport en moderne constructie technieken. In die sfeer werd de wachtkamer voor het algemene publiek gemodelleerd naar het tepidarium van de Thermen van Caracalla waarbij alle afmetingen met 20 % werden vergroot. De zaal werd bekleed met Romeins travertijn marmer, een honingkleurig gesteente dat nabij Tivoli werd gehakt. Hieronder ging een stalen skelet schuil waaraan de gepleisterde gewelven waren opgehangen. Als je dan op de roze marmeren vloer omhoog keek zag je het dure, gewelfde, plafond. Even mooi maar sterk contrasterend was de aangrenzende arcade, die geheel uit staal en glas was opgetrokken. Evenals de wachtkamer was deze in drie hoge graatgewelven verdeeld. De arcade was een boulevard met winkels en gemodelleerd naar de arcades in Milaan en Napels. Toen Mc Kim de Hal ontwierp moet hij de grote treinperrons in Europa in gedachte hebben gehad. Het was een soort immense vogelkooi gemaakt van glas en metaal. Zo kon het licht van buiten de Hal mooi verlichten. Twee gangen brachten de reizigers van een van de ingang van Pennsylvania Station naar de Hoofd wacht kamer. Deze twee heetten de ‘Penn side’ en de ‘Long Island side’.

Overeenkomsten en verschillen De gebouwen komen qua ontwerp overeen. De ornamenten komen alleen niet overeen. Er zijn in de Thermen van Caracalla erg veel mozaïek vloeren en muren. In Pennsylvania Station zul je die echt niet vinden. Ook heeft het Pennsylvania Station 22 adelaars en ook een aantal meisjes die op de Thermen van Caracalla niet voorkomen. De materialen die gebruikt zijn komen ook niet overeen, bij de Thermen van Caracalla zijn vooral bakstenen en zandsteen gebruikt. Bij Pennsylvania Station is vooral gebruikt gemaakt van glas en metaal (maar natuurlijk ook van bakstenen). Wel is in beide gebouwen marmer gebruikt. De gebouwen lijken dus totaal niet op elkaar qua ornamenten, maar wel qua stijl. In beide gebouwen zie je de enorme hoogte van de plafonds, maar ook de gewelfde plafonds zelf komen in beide gebouwen terug. Het Pennsylvania Station is wel iets groter dan de Thermen van Caracalla, als je de tuinen dan tenminste niet mee rekent. Dit is trouwens ook weer een verschil. De Thermen van Caracalla omvatte immers ook een enorme tuin en worstelplaats etc. Het Pennsylvania Station daarentegen natuurlijk niet. Een andere overeenkomst is dat je bij beide gebouwen de enormen zuilen en tympanen en andere kenmerken van de klassieke bouwkunst kunt zien. Ook zie je bij beide dat de buitenkant vrij sober is in vergelijk met de binnenkant.

Functie Wat de functie van Pennsylvania Station nou precies was is moeilijk te achterhalen. In eerste plaats is het natuurlijk gewoon een station geweest. Maar waarom moest het nou zo immens zijn, er moet dus wel een andere gedachte achter zitten. Wij denken en dat hebben we ook een beetje opgemaakt aan de gevonden informatie dat het vooral de bedoeling was om de mensen die New York bezochten en dan aan kwamen op Pennsylvania Station te imponeren. Het was een soort transport ‘tempel’. Maar ook denken wij dat het als een soort reclame is geweest voor de president die de opdracht tot de bouw van Pennsylvania Station gaf. Dit was de president Alexander Cassatt; hij hoopte misschien op deze manier herkozen te worden. In dit opzicht komt het dan wel een beetje overeen met de functie van de Thermen van Caracalla. Want deze waren natuurlijk ook niet alleen zo maar badplaatsen. De thermen waren het symbool van de Romeinse beschaving. Net als brood en spelen waren ze een gift van de keizer, waarmee hij zijn onderdanen bezig en rustig hield en zichzelf populair probeerde te maken. De bouw van de Thermen van Caracalla was dus eigenlijk ook een soort reclame voor de keizer. Een bevestiging voor dit komt niet voor in beide gebouwen; dus in de ornamenten of opzet van het gebouw. Wel is de naam van de keizer, Caracalla ook de naam van de thermen. In dit opzicht kun je zien dat het een manier was om zichzelf populair te maken. De Thermen van Caracalla was niet alleen een plaats om te baden maar ook om te zweten, te gokken, te spelen, te gymnastieken, je te laten masseren, je te ontspannen. Maar boven al een plek waar je mensen kon ontmoeten. Een station is dat in zekere mate natuurlijk ook.

Navolging De reden voor de navolging is niet bekend. Deze kan je misschien wel zoeken in de overeenkomsten in functie die deze gebouwen hebben. Ze moesten beide natuurlijk reclame maken voor, in het ene geval de president en in het andere geval de keizer. Maar ook moest het een enorm gebouw zijn zodat er veel mensen gebruik van konden maken en natuurlijk veel mensen kon imponeren. Wij denken dus dat er toen de opdracht van president Cassett er kwam, gekeken is in de klassieke bouwkunst naar een enorm gebouw dat als voorbeeld gebruikt kon worden en dat toen de Thermen van Carraclla gekozen zijn om hun immense afmetingen en omdat het mensen imponeerde en misschien nog als een derde reden het een net zoals een station een openbaar gebouw is. Natuurlijk is een treinreis niet gratis en het baden in de Thermen wel, maar iedereen kan in beide gebouwen voor niks naar binnen.