Chemie Periodiek systeem : Korte samenvatting.

1    H    Waterstof    Waterstofgas is het lichtste gas en heeft bij normale druk een kookpunt van slechts 20,28 K en een smeltpunt van 14,01 K. Waterstof komt bij standaardtemperatuur en -druk voor als een kleurloos, reukloos en zeer ontvlambaar tweeatomig gas diwaterstof (H2). Waterstof is eenwaardig en behoort tot de niet-metalen. Waterstof weegt slechts 1/14 van een gelijk volume aan lucht. Om die reden werd het in het verleden veel toegepast als vulling in ballonnen en zeppelins. Vanwege de brandbaarheid wordt dit tegenwoordig veel minder gedaan.

2    He    Helium    Helium wordt vaak gebruikt als vulmiddel voor ballonnen en luchtschepen, die immers lichter dan lucht moeten zijn. Helium verdient de voorkeur boven waterstof omdat het niet brandbaar is, en daarmee veiliger. Helium is een kleurloos en reukloos edelgas en heeft een extreem laag kookpunt (4,2 Kelvin), het laagste van alle elementenHet is in de meeste omstandigheden chemisch inert. Het is na waterstof het meest voorkomende element in het universum. 

3    Li    Lithium    Lithium werd in 1817 ontdekt door Johan Arfwedson Lithium is het lichtste metaal. In pure vorm is het een zacht zilverachtig materiaal dat aan de lucht snel oxideert. De totale wereldreserve aan lithium wordt in 2008 geschat op 28,4 miljoen ton, terwijl het jaarlijkse verbruik rond de 16.000 ton ligt. De reactiviteit van lithium met water wordt wel gebruikt als energiebron voor het aandrijven van een torpedo.

4    Be    Beryllium    Als eerste herkende Nicolas-Louis Vauquelin het in 1798 in oxidische vorm.Beryllium heeft van de lichte metalen een van de hoogste smeltpunten. Bij kamertemperatuur en normale druk wordt het niet door de atmosfeer aangetast, waarschijnlijk omdat het een beschermend oxidelaagje vormt. Daarom is het ook in staat een kras in glas achter te laten. Het wordt zelfs door geconcentreerd salpeterzuur niet aangetast. Vooral in legeringen met koper wordt het element veel toegepast omdat deze materialen goede eigenschappen vertonen

5    B    Boor    Boorverbindingen waren al in de oudheid bekend. Het element werd  pas in 1808 door Sir Humphry Davy, Louis Gay-Lussac en Louis Jacques Thénard bereid.Het element is bijzonder licht en sterk en vezels van boor worden in speciale samengestelde materialen voor de ruimtevaart toegepast. In vuurwerk geeft toevoeging van het element in amorfe vorm een groene kleur. Boorzuur wordt ook veel gebruikt in de textielindustrie.

6    C    Koolstof    Koolstof werd al in de prehistorische oudheid ontdekt en gebruikt in de vorm van houtskool.Ook diamanten, die een andere allotrope vorm van koolstof zijn, zijn sinds lang bekend. Pas sinds enkele decennia is het mogelijk deze synthetisch te vervaardigen. Bij normale druk vormt koolstof grafiet. Bij zeer hoge druk kan de tweede allotrope vorm, diamant, ontstaan.Koolstof kent nog 2 andere allotropen: fullereen en amorf. Koolstof is om vele redenen een bijzonder element. De verschillende toestanden lopen uiteen van één van de zachtst bekende materialen (grafiet) tot één van de hardste (diamant)

7    N    Stikstof    Verbindingen van stikstof zoals salpeter waren al in de oudheid bekend. De ontdekking van het element zelf gaat terug op Daniel Rutherford in 1772 .Stikstof is een niet-metaal uit de stikstofgroep en een reukloos en kleurloos gas dat 78% van de aardatmosfeer uitmaakt.De toepassing van stikstofverbindingen is bijzonder groot: kunstmeststoffen,buskruit,schoonmaakmiddel… .Bovendien wordt vloeibare stikstof ook gebruikt in de computerwereld om zeer extreme overklok-resultaten te behalen.

8    O    Zuurstof    Het is een niet-metaal dat tot de zuurstofgroep .Zuurstof werd in 1771 door de Zweedse apotheker Karl Wilhelm Scheele ontdekt, maar de herontdekking door Joseph Priestley maakte het pas in wijdere kring bekend.Zuurstofgas in zuivere vorm wordt veel toegepast in lasapparatuur en in de medische wereld voor de behandeling van mensen met ademhalingsproblemen. Ook in de luchtvaart en bij het (diep)duiken is het niet meer weg te denken.Zuurstof is naar voorkomen het eerste element in de aardkorst, het maakt daar ongeveer 46,7% van uit, het meest in de vorm van metaaloxiden, silicaten, carbonaten en andere zouten. Ook van de oceanen is het het hoofdbestanddeel (87%), omdat het een van de twee elementen is waaruit water (H2O) bestaat. Hetzelfde geldt voor het ijs waaruit de poolkappen hier op aarde bestaan.

9    F    Fluor    Het behoort tot de groep van de halogenen .Het vloeieffect van vloeispaat was al in 1529 beschreven door Georgius Agricola. Het is een giftig en agressief geelgroen gas. Het is een bijzonder sterke oxidator, die moeilijk te hanteren is omdat fluor met zo ongeveer alles reageert. Met waterstof reageert het explosief, maar metalen, glas en water branden met een heldere vlam in een stroom fluorgas. Het kan daarom niet in glazen vaten bewaard worden. Wanneer fluoride ionen worden aangeboden in het drinkwater of in de tandpasta, hechten die zich op de zwakke plek en blokkeren die. Het gevolg is minder tandbederf. Er werd echter (onder andere) door de Belgische overheid een studie uitgevoerd naar de relevantie en giftigheid van fluoride in water en tandpasta. Over het algemeen wordt het afgeraden om gefluorideerde producten te gebruiken.[

10    Ne    Neon    Het is een kleurloos edelgas.Neon is in 1898 ontdekt door William Ramsay en Morris Travers, vrijwel gelijktijdig met de ontdekking van xenon en krypton.  Neon is na helium het lichtste edelgas en gloeit oranje/rood op bij ontlading in een elektronenbuis. In de aardatmosfeer komt neon sporadisch voor (ongeveer 0.0015%) in ongebonden toestand. Het kan industrieel geproduceerd worden via gefractioneerde destillatie van gekoelde lucht. Neon wordt vaak als warmtetransportmedium in koelinstallaties gebruikt. Naast de goede thermische eigenschappen vindt neon om z'n oranje uitstraling in ontladingsbuizen ook veel toepassing in reclameverlichting; in natriumlampen W.L. (gele straatlantaarns) wordt het gebruikt om bij het starten de gasontlading op gang te helpen tot de lamp warm genoeg is om het gele natriumlicht te gaan verspreiden.

11    Na    Natrium    Het is een zilverkleurig alkalimetaal. Natrium is al lange tijd bekend in allerlei verbindingen. Het duurde echter tot 1807 voordat Humphry Davy voor het eerst in staat was om door middel van elektrolyse het chemisch element te isoleren uit natriumhydroxide. Natruim wordt gebruikt in legeringen voor versteviging van de structuren, als koelmiddel in een kernreactor en bij het zuiveren van gesmolten metalen. Zoals alle andere alkalimetalen is natrium een zacht en licht metaal dat zeer makkelijk reageert met andere elementen. Als fijn poeder ontbrandt natrium zelfs direct bij aanraking met water. Om deze reden wordt natrium opgeslagen in olie, afgesloten van lucht en water.

12    Mg    Magnesium    Het is een zilverwit aardalkalimetaal. In 1755 werd door de Schotse wetenschapper Joseph Black onderkend dat men hier met een nieuw element te maken had.Het is het achtste element naar voorkomen op aarde. Het vormt een dun oxidehuidje aan de lucht, maar het metaal kan gemakkelijk tot ontbranden gebracht worden en brandt dan verwoed met een helle witte vlam. Een magnesiumbrand kan niet met water geblust worden omdat het metaal ook met water reageert.Het metaal is nog een derde lichter dan aluminium en het is onontbeerlijk voor lichtgewicht legeringen met dit metaal. Deze legeringen worden veel gebruikt in de luchtvaartindustrie.

13    Al    Aluminium    Het is een zilverwit hoofdgroepmetaal .Verbindingen van aluminium waren al in de oudheid bekend. Zo werd aluin onder meer gebruikt om bloedingen te stelpen. Het is echter niet eenvoudig het metaal uit aluin vrij te maken. Aluminium werd in 1807 ontdekt door Humphry Davy, die het trachtte te bereiden uit aluminiumoxide Jarenlang was het metaal zo kostbaar dat het in ornamenten toegepast werd, getuige de massief aluminium kap op de toren van het Washington Monument. transportmiddelen Aluminium wordt gebruikt in bijna alle niet ecologische deodorants, huishoudapparatuur ,speelgoed, ….

14    Si    Silicium    Het is een donkergrijs metalloïde. Silicium is voor het eerst geïdentificeerd door Antoine Lavoisier in 1787 Silicium wordt in veel takken van industrie gebruikt. Siliciumdioxide wordt in de vorm van zand of klei gebruikt voor de productie van veel bouwmaterialen. Andere producten waarin veelvuldig gebruik wordt gemaakt van silicium zijn: computerchips,staal,glas,zonnepanelen,... . Na zuurstof is silicium het meest voorkomende element in de aardkorst. De aardkorst bestaat voor 25,7% uit silicium in zijn verschillende verbindingen.     

15    P    Fosfor     Het is een niet-metaal dat in verschillende kleuren kan voorkomen. Fosfor is in 1669 ontdekt door de Duitse alchemist Hennig Brand toen hij urine onderzocht. Fosfor kan onder water branden. Brandende fosfor kan niet met water worden gedoofd. Om de brandende fosfor te doven is bordelese pap nodig, een oplossing van 2 gewichtsdelen koper(II)sulfaat en 1 deel kalk in 100 delen water.

16    S    Zwavel    Het is een geel niet-metaal. Al in de 9e eeuw v.Chr. was bekend dat een mengsel van zwavel, kool en teer uiterst brandbaar was en daarom werd het regelmatig toegepast bij oorlogshandelingen. In de 12de eeuw werd in China buskruit uitgevonden dat een mengsel was van kaliumnitraat, houtskool en zwavel. In de mythologie werd zwavel vaak in verband gebracht met de hel.Zwavel is een niet-metaal met een helder gele kleur. Als zelfstandig element is het geurloos. Bij verbranding straalt het een blauw licht uit en vormt daarbij het stekende zwaveldioxide.

17    Cl    Chloor    Het behoort tot de groep van de halogenen. Chloor komt bij kamertemperatuur voor als een geel/groen en zeer giftig gas dichloor.Chloor is in 1774 door Carl Scheele ontdekt, maar hij besefte niet dat het een element was. Hij vermoedde dat het een verbinding van zuurstof was. Pas in 1810 kwam Humphry Davy tot die gevolgtrekking.  Chloorgas is in de Eerste Wereldoorlog in 1915 door de Duitse troepen voor het eerst als strijdgas ingezet in Ieper. Het is tijdens die oorlog regelmatig gebruikt. Het gas is zwaarder dan lucht en vult de loopgraven en vernietigt de longen. n vrije vorm wordt chloor niet op aarde aangetroffen. In verbindingen zoals keukenzout komt het echter in ruime mate voor. Chloor wordt  gebruikt voor het bleken van papier,doden van schadelijke bacteriën en het zuiveren van kraanwater en zwembad.

18    Ar    Argon    Het is een kleurloos edelgas. In 1785 veronderstelde de Britse wetenschapper Henry Cavendish dat argon in de lucht voor zou moeten komen maar kon dat niet aantonen. Pas in 1894 konden Lord Rayleigh en Sir William Ramsay aantonen dat argon daadwerkelijk in de lucht voorkwam. De aardse atmosfeer bestaat voor slechts 0,94% uit argon. Op de planeet Mars is die concentratie hoger; 1,6% .De bekendste toepassing van argon is als vulmiddel van gloeilampen omdat argon het doorbranden van de gloeidraad voorkomt, zelfs bij hoge temperaturen.

19    K    Kalium    Het is een zilverwit alkalimetaal.Kalium is in 1807 ontdekt door Humphry Davy. Kalium is, samen met lithium en natrium, een licht metaal en erg reactief. Kalium komt in de natuur niet in zuivere metaalvorm voor, maar uitsluitend in verbinding met andere elementen. Kalium reageert met de zuurstof in de lucht en reageert heftig met water. Daarom moet het zuivere (metallische) kalium onder petroleum worden bewaard. Het heeft de grootste elektropositiviteit van alle metalen.

20    Ca    Calcium    Het is een zilverwit aardalkalimetaal. In 1808 werd het als element ontdekt en door middel van elektrolyse geïsoleerd door Humphry Davy. Calciumverbindingen vormen de basis van botten en tanden, daarom is het voor veel organismen belangrijk om er voldoende van binnen te krijgen. Teveel van calcium binnen krijgen kan bij jonge dieren leiden tot Wobbler. Calcium is het op vijf na meest voorkomende element in de aardkorst en van essentieel belang voor het leven op aarde. Het reageert met water onder vorming van calciumhydroxide. Calcium bevindt zich in het skelet ( 99% van al het calcium in een lichaam bevindt zich in het skelet), in de weefsels en in de extracellulaire vloeistoffen (onder andere het bloed).

21    Sc    Scandium    Het is een zilverwit overgangsmetaal. In 1979 later waren de Zweedse chemicus Lars Fredrick Nilson en zijn team met behulp van spectrumanalyse op zoek naar lanthaniden toen zij stuitten op scandium.Omdat het vrij lastig is om scandium te isoleren wordt dit metaal weinig toegepast in de industrie, maar is een essentieel element bij het produceren van LCD-tv's en mobieltjes. Scandium lost slecht op in zuren. Scandium komt voor in zeldzame mineralen die soms in Scandinavië en Madagaskar gevonden worden, vaak samen met yttrium of lanthaniden. Op aarde komt het alleen in sporen voor, maar op de zon en andere sterren komt scandium in hogere concentraties voor.

22    Ti    Titaan    Het is een grijs metallisch overgangsmetaal. In 1795 herontdekte Martin Heinrich Klaproth het element, ditmaal in rutielerts en hij noemde het titanium naar de titanen uit de Griekse mythologie.Titanium staat bekend om de goede corrosiebestendige eigenschappen (bijna net zo resistent als platina) en de gunstige sterkte-massaverhouding. Titanium is net zo sterk als staal, maar heeft slechts 60% van de dichtheid. Zoals meer metalen is titanium brandbaar in zuurstof, maar het is het enige metaal dat brandt in een atmosfeer van zuivere stikstof. Omdat het metaal sterk, licht en erg corrosiebestendig is, en bovendien bestand tegen extreme temperatuurschommelingen, worden titaniumlegeringen veel toegepast bij de constructie van vliegtuigen en raketten. Daarnaast wordt titanium veel voor sieraden gebruikt. Voornamelijk omdat het sterk, anti-allergeen en goed bewerkbaar is.

23    V    Vanadium    Het is een zilvergrijs overgangsmetaal. Vanadium is in 1801 ontdekt door de Spaans-Mexicaanse mineraloog Andrés Manuel del Río in de buurt van Mexico-Stad. Del Río noemde het mineraal bruin lood (later werd dit mineraal bekend als vanadiet).Veruit het grootste deel (80%) van het hedendaags gebruikte vanadium wordt verwerkt in staal. Andere toepassingen zijn: Legeringen van roestvrijstaal en Gereedschap.Net als chroom is vanadium erg resistent tegen corrosie door zuren en basen. Bij hoge temperaturen (933 Kelvin) oxideert het makkelijk. Het metaal beschikt over een zeer sterke kristalstructuur.

24    Cr    Chroom    Het is een zilverkleurig overgangsmetaal. In 1797 lukte het Nicolas-Louis Vauquelin om chroomoxide uit crocoiet te isoleren door het mineraal te mengen met zoutzuur.De belangrijkste bron van chroom is het mineraal chromiet (FeCr2O4) dat voornamelijk in Zuid-Afrika, Kazachstan, India en Turkije wordt gedolven. In 2000 werd er jaarlijks zo'n 15 miljoen ton chromiet uit de grond gehaald, dat ongeveer 4 miljoen ton metallisch chroom oplevert. Omdat chroom een goede weerstand tegen corrosie heeft en goed is te bewerken wordt het veel gebruikt om gereedschappen van te maken. Andere toepassingen zijn: In de glasindustrie als kleurstof en in verf als pigment.

25    Mn    Mangaan    Het is een zilverkleurig overgangsmetaal. De Zweedse chemicus Carl Wilhelm Scheele kwam tot de ontdekking dat mangaan een element is. Zijn collega Johann Gottlieb Gahn isoleerde zuiver mangaan in 1774 door mangaanoxide te reduceren met koolstof. Mangaan wordt voornamelijk gebruikt als additief in de staalproductie. Mangaan wordt toegevoegd aan gesmolten staal om zuurstof en zwavel te verwijderen en vormt een legering met staal, zodat dit makkelijker in vorm te buigen is. Verder verstevigt het staal en maakt het staal beter bestand tegen verwering. Mangaan is een vrij uniek metaal dat vrijwel niet te vervangen is door andere metalen. Het heeft veel eigenschappen die verschillen van andere elementen. Het is een erg hard maar breekbaar metaal dat moeilijk ontbrandt, maar makkelijk oxideert.

26    Fe    Ijzer    Het is een grijs overgangsmetaal. Uit opgravingen blijkt dat rond 4000 v.Chr. ijzer al werd gebruikt in Sumer en het Oude Egypte voor speerpunten en ornamenten. Veelal was het ijzer hiervoor afkomstig van ingeslagen meteorieten (het zogenaamde meteoorijzer). Tussen de 12e eeuw v.Chr. en de 10e eeuw v.Chr. nam ijzer de plaats van brons over bij de productie van gereedschappen en wapens. Deze overgang van brons naar ijzer, die de ijzertijd inluidde, werd niet zozeer veroorzaakt door betere eigenschappen van ijzer, maar meer door sterk geslonken beschikbaarheid van tin, een hoofdbestanddeel van brons. In het Midden-Oosten ontdekte men dat de kwaliteit kon worden verbeterd door het ruwe ijzererts te verhitten in een bed van houtskool.Van alle bekende metalen wordt ijzer het meest gebruikt, tegenwoordig vooral in de vorm van staal. Omdat het goedkoop en sterk is wordt het gebruikt voor bijvoorbeeld auto's, schepen en voor het bouwen van grote constructies.  

27    Co    Kobalt    Het is een zilverkleurig overgangsmetaal. Het element zelf werd omstreeks 1737 ontdekt door George Brandt tijdens het onderzoeken van mineralen. Het woord kobalt komt van het Duitse kobold (kabouter). Kobalterts werd vaak verward met ertsen van de metalen die men wilde delven, waardoor de teleurstelling groot was als men het ongewenste kobalt verkreeg. Kobalt trekt het giftige arsenicum aan en joeg daarom angst aan bij de mijnwerkers. Men geloofde dus dat kobolden uit kwaadaardigheid dit metaal in de mijnen legden. Net als in de oudheid wordt kobalt(II)oxide, beter bekend onder de triviale naam kobaltblauw, gebruikt als pigment voor glas en porselein.In de aardkorst komt kobalt voor als cobaltiet, erythriet, skutterudiet en andere mineralen. De grootste hoeveelheden kobalterts worden gedolven in China, Zambia, Rusland en Australië. Vroeger werd het erts in Europa gedolven, vooral in Saksen.

28    Ni    Nikkel    Het is een zilverwit/grijs overgangsmetaal. In 1751 probeerde Axel Frederik Cronstedt het "koper" te isoleren uit nikkoliet. Tot zijn verbazing bleef er een zilverwit poeder over dat hij nikkel noemde. Omdat men in plaats van het gewenste koper het ongewenste nikkel verkreeg, beweerde men dat de duivel stiekem het kopererts had omgewisseld om mijnwerkers te bedotten. Een soortgelijke etymologie kent het element kobalt. Het grootste deel van het wereldwijd geproduceerde nikkel wordt gebruikt in bij de productie van roestvast staal .Andere toepassingen zijn: Oplaadbare batterijen en muntgeld.De belangrijkste bronnen van nikkel zijn de mineralen limoniet, garniriet en pentlandiet. De laatste komt alleen voor in magma dat in vulkanen naar de oppervlakte komt. Ongeveer 30% van alle wereldwijd gedolven nikkel komt uit bronnen in Ontario, Canada. Verder zijn er bronnen te vinden in Rusland (35%; rond Norilsk), Australië, Cuba en Indonesië.

29    Cu    Koper    Het is een rood/geel overgangsmetaal dat in ongelegeerde vorm ook als roodkoper bekend staat. In de mythologie en alchemie werd koper vaak geassocieerd met de godheid Aphrodite vanwege de mooie glans. Om die reden werd koper vroeger onder andere gebruikt voor spiegels.
Omdat koper buigzaam is, eenvoudig te vervormen is en een zeer groot geleidingsvermogen heeft voor elektriciteit en warmte, wordt het op grote schaal in de industrie gebruikt. Enkele belangrijke toepassingen zijn:koperdraad,elektromagneten en muntgeld.Belangrijke vindplaatsen van kopererts zijn Chili, Peru en de Verenigde Staten. In Chili wordt ongeveer een-derde van alle koper gemijnd. Indonesië heeft het afgelopen decennium de sterkste groei van de koperproductie laten zien en was in 2009 de op drie na grootste producent. De belangrijkste gebruikers van koper zijn de China, Duitsland en de Verenigde Staten.

30    Zn    Zink    Het is een blauw/wit overgangsmetaal. In de Westerse Wereld wordt de ontdekking van zink veelal toegeschreven aan de Duitser Andreas Sigismund Marggraf in het jaar 1746. Hij gaf het metaal de huidige naam 'zink'. Zink werd in India al in de 13e eeuw uit het mineraal calamien gewonnen door het met organisch materiaal (wol) te verhitten. In de industrie wordt zink veelal gebruikt in legeringen. Enkele belangrijke toepassingen zijn: In batterijen,bescherming tegen corrosie door verzinken en In een balanceringsgewicht op de stalen velg van een auto. Het wordt vaak lood genoemd, het is echter zink dat als een milieuvriendelijker vervanger wordt gebruikt.

31    Ge    Germanium    Het is een grijswit metalloïde. Mendelejev voorspelde dat er een element zou zijn op de plaats onder Silicium met een atoommassa net onder die van Arseen. Hij noemde het eka-Silicium. Clemens Winkler bewees in 1886 dat deze voorspelling correct was.Voordat ultra-zuivere éénkristallen van silicium beschikbaar werden in de jaren 70 was het zelfs dé halfgeleider in het transistortijdperk. Omdat silicium goedkoper is en een wat grotere band gap heeft, heeft dat element germanium nadien voor een groot deel verdrongen, maar er zijn nog steeds veel toepassingen, vooral daar waar de kleinere band gap een voordeel is.Germanium kan men vinden inlegeringen,
nachtzichtcamera's, glasvezeloptiek en de katalyse van polymerisatiereacties. Het oxide heeft een hoge brekingsindex en wordt toegepast in groothoeklenzen en objectieflenzen in microscopen.

32    As    Arseen    Het is een metalloïde dat een aantal verschillende allotropen kent. Vermoedelijk heeft Albertus Magnus in 1250 het element voor het eerst geïsoleerd. In 1649 beschreef Johann Schröder twee manieren om arseen te isoleren.De belangrijkste bronnen bevinden zich in Rusland, China, Zweden en Mexico. In India en Bangladesh is men voor drinkwater veelal afhankelijk van grondwater met een hoog arseengehalte. Daardoor komt er in beide landen veel chronische arseenvergiftiging voor, waar jaarlijks vele mensen aan sterven. Huidige toepassingen van arseen zijn: Insecticiden arseentrioxide wordt in de hematologie gebruikt om sommige vormen van leukemie te bestrijden, wanneer patiënten immuun zijn (geworden) voor andere middelen.

33    Se    Seleen    Het is een grijs niet-metaal. Seleen is in 1817 door Jöns Jacob Berzelius ontdekt tijdens het onderzoeken van telluur. Pas vanaf ongeveer 1970 werden er steeds meer toepassingen gevonden voor seleen. Onder invloed van licht neemt de elektrische geleiding sterk toe. Daarom wordt het vooral gebruikt in de opto-elektronica.Verder kan seleen worden gebruikt bij het ontwikkelen van foto's. Seleen beschikt over de opmerkelijke eigenschap om licht om te zetten in elektriciteit. Daarnaast is de geleidbaarheid van seleen afhankelijk van de hoeveelheid licht.  

34    Br    Broom    Het element behoort tot de groep van de halogenen. Broom (het Griekse woord bromos betekent stinkend) werd in 1826 ontdekt door Antoine-Jérôme Balard, maar werd voor het eerst industrieel geproduceerd rond 1860. Elementair broom wordt op grote schaal gebruikt voor het maken van broomhoudende verbindingen die in de industrie en landbouw worden toegepast. Broom wordt wel veelvuldig gebruikt in brandwerende middelen, medicijnen en in de foto-industrie. Van nature komt broom voor in bromiden, die in lage concentraties voorkomen in zeewater. Ook in zoutmijnen vindt men kaliumbromide en kaliumbromaat.Jaarlijks wordt ongeveer 500 miljoen kilogram broom gewonnen (2001), voornamelijk in de Verenigde Staten en Israël.

35    Kr    Krypton    Het is een kleurloos edelgas. In 1898 is krypton ontdekt door William Ramsay en Morris Travers. Het bleef over bij de ontleding van vloeibare lucht na het verwijderen van water, zuurstof, stikstof, helium en argon. Een week later ontdekte het duo op dezelfde manier ook neon. In fotografische flitsers, speciaal bij hogesnelheidsfotografie ,in fluorescerende verlichting wordt soms een mengsel van argon en krypton toegepast.Kryptongas wordt in de medische wereld gebruikt om longscintigrafie te doen. Hierbij ademt de patiënt het gas in en kan er vervolgens met de nodige apparatuur een beeld worden verkregen van de ventilatieverdeling in de longen.

36    Rb    Rubidium    Het is een zilverwit alkalimetaal. Rubidium is in 1861 ontdekt door de Duitse wetenschappers Robert Bunsen en Gustav Kirchhoff tijdens het bestuderen van het mineraal lepidoliet onder een microscoop. Vóór ongeveer 1920 werd het element voornamelijk gebruikt voor onderzoek, later kwamen er ook industriële toepassingen. Rubidium wordt gebruikt in atoomklokkenMet een smeltpunt van 39 °C kan (verontreinigd) rubidium soms bij kamertemperatuur al vloeibaar worden.

37    Sr    Strontium    Het is een zilverwit aardalkalimetaal. In 1790 was Adair Crawford in staat om het mineraal strontianiet te onderscheiden van verschillende bariummineralen. Acht jaar later ontdekte Martin Heinrich Klaproth het element zelf en in 1808 werd het voor het eerst met behulp van elektrolyse geïsoleerd door Humphry Davy. Strontiumverbindingen worden voornamelijk gebruikt in het glas van kleurentelevisies. Andere toepassingen zijn:Productie van magneten en raffinage van zink.Strontiummijnen worden vooral in het noorden van Engeland en Schotland aangetroffen.

38    Pd    Palladium    Het is een zilverwit overgangsmetaal. Palladium is in 1803 ontdekt door William Hyde Wollaston tijdens het onderzoeken van ruw platinaerts uit Zuid-Amerika.Palladium is vernoemd naar de in 1802 ontdekte planetoïde Pallas. Witgoud is een legering van goud die is ontkleurd door de toevoeging van palladium. Palladium wordt ook gebruikt in de tandheelkunde, in horloges, vliegtuigbougies en in de productie van chirurgische instrumenten en elektrische schakelingen.Palladium is een zacht zilverwit metaal dat chemisch gezien op platina lijkt, het reageert niet met zuurstof uit de lucht. Het heeft de laagste dichtheid en het laagste smeltpunt van de metalen uit de platinagroep.  

39    Ag    Zilver    Het is een zilverkleurig overgangsmetaal. Zilver wordt al voor het begin van onze jaartelling gebruikt voor versiersels en als betaalmiddel. Uit opgravingen blijkt dat al 4000-3500 v.Chr. zilver werd gescheiden van lood op eilanden in de Egeïsche Zee en Anatolië. Vaak werd zilver geassocieerd met de maan, de zee en verschillende goden. Tegenwoordig wordt zilver vooral als zilverhalogeniden in de fotografie gebruikt.Voor spiegels van zeer hoge kwaliteit is zilver geschikt omdat het over goede licht reflecterende eigenschappen bezit. Maar meestal wordt hiervoor aluminium gebruikt omdat het veel goedkoper is.

40    Cd    Cadmium    Het is een zilvergrijs overgangsmetaal. Cadmium werd in 1817 ontdekt door de Duitse chemicus Friedrich Strohmeyer als een onzuiverheid in het mineraal calamiet (zinkcarbonaat). Gedurende zo'n 100 jaar was Duitsland het enige land ter wereld dat op grote schaal cadmium produceerde. In laagsmeltende legeringen (bijvoorbeeld soldeer) en in legeringen met grote slijtvastheid en weerstand tegen metaalmoeheid wordt cadmium regelmatig gebruikt. Cadmium werd ook gebruikt in oplaadbare batterijen, accu's. Sinds januari 2005 is dit verboden door de Europese Unie. Verder wordt cadmium gebruikt in de legering woodsmetaal en voor sommige soorten hobbyverf. Vanwege zijn grote invangvermogen voor neutronen wordt cadmium ook gebruikt in regelstaven voor kernreactoren.

41    Sn    Tin    Het is een zilvergrijs hoofdgroepmetaal. Tin, één van de vroegst ontdekte metalen, werd gebruikt voor het vervaardigen van brons, een koper-tin legering. In 3500 v.Chr. was al bekend dat tin (evenals arseen en nikkel) een verhardend effect had op koper. Daarom werd het gebruikt in gereedschappen en wapens.Al voor de tijd van de Romeinen ontstond er een bloeiende handel tussen de tinmijnen in Cornwall en het Middellandse Zeegebied. De Egyptische farao Pepi heeft rond 2300 v.Chr. een standbeeld laten maken waarin tin zat uit de tinmijnen van Cornwall.Vanaf ongeveer het jaar 600 werd tin ook in zuivere vorm toegepast.

42    Sb    Antimoon    Het is een zilvergrijs metalloïde. De eerste wetenschappelijke melding van antimoon werd gemaakt in 1450 door Tholden. Maar het was niet het element wat men met deze naam aanduidde, maar het mineraal stibniet: antimoon-sulfide. Als element werd het niet herkend. Reeds lange tijd daarvoor werden antimoonverbindingen voor uiteenlopende doeleinden gebruikt. Onder andere als medicijn (braakmiddel) en voor cosmetica om de huid zwart te kleuren. Antimoon wordt gebruikt voor Kleine wapens en lichtspoorkogels.,Het pigment Napels geel is een antimoonverbinding. In de elementaire vorm is antimoon een zilverwitte, brosse en breekbare kristallijne vaste stof met slechte elektrische en thermische geleidbaarheid.

43    I    Jood    Het element behoort tot de groep van de halogenen. Het element werd in 1811 ontdekt door de Franse wetenschapper Bernard Courtois.In het zout kaliumjodide vindt jodium toepassing in de fotografie bij het ontwikkelen van foto.Bij mensen kan een schildklierafwijking worden onderzocht door middel van het inbrengen van het radioisotoop In een mengsel van water en ethanol opgelost wordt jodium gebruikt voor het ontsmetten van wonden en bij operaties. Een variant hiervan is povidonjood.

44    Xe    Xenon    Het is een kleurloos edelgas. Xenon is in 1898 ontdekt door William Ramsay en Morris Travers toen het als residu achterbleef tijdens het verdampen van vloeibare lucht. Het gas xenon wordt gebruikt in diverse xenonlampen, zoals bacteriële lampen, elektronenbuizen, stroboscopen, elektronenflitsers, maar ook in robijnlasers. Met xenon gevulde gasontladingslampen worden toegepast in de automobielindustrie, deze lampen geven een duidelijk beter zicht dan conventionele halogeenlampen.

45    Cs    Cesium    Het is een zilver/goudkleurig alkalimetaal. Cesium wordt toegepast in atoomklokken. Cesium is een vrij zeldzaam element dat behoort tot de alkalimetalen. Het mineraal polluciet is de voornaamste bron. De belangrijkste natuurlijke voorraden (2/3 van de wereldvoorraad) van dit metaal bevinden zich aan het Bernic Lake van Manitoba in Canada. Men schat dat zich daar 300.000 ton polluciet bevindt, dat gemiddeld uit 20% cesium bestaat.

46    Ba    Barium    Het is een zilverwit aardalkalimetaal. Omstreeks 1500 werden bariumsulfaat bevattende stenen magische krachten toegekend, omdat ze een lichte gloed afgaven na te zijn verhit in aanwezigheid van houtskool. Zelfs na enkele jaren bleven de stenen in het donker nog nagloeien. Tegenwoordig staat dit verschijnsel bekend als fosforescentie.Barium is voor het eerst geïdentificeerd in 1774 door Carl Wilhelm Scheele en in 1808 voor het eerst geïsoleerd door Humphry Davy door gesmolten bariumoxide te elektrolyseren.
Bariumcarbonaat wordt gebruikt als vergif tegen ratten. Bariumnitraat en bariumchloraat worden gebruikt in vuurwerk om gekleurde lichteffecten te genereren

47    Pt    Platina    Het is een grijswit overgangsmetaal. Door de oorspronkelijke bewoners van Amerika werd platina al lange tijd gebruikt, voordat er omstreeks 1500 voor het eerst melding van wordt gemaakt in geschriften van de Italiaan Julius Caesar Scaliger. Deze humanist beschreef platina als een wonderlijk metaal dat werd aangetroffen in (het huidige) Panama en Mexico en onmogelijk kon worden gesmolten. Platina vindt veel toepassing in juwelen en apparatuur die hoge temperaturen en corrosieve omstandigheden moet kunnen doorstaan, zoals chemische smeltkroezen en glasovenbekledingen.De voornaamste vindplaatsen naast Zuid-Afrika zijn de Oeral en het Poetoranagebergte, Colombia, Ontario en het westen van de Verenigde Staten.  

48    Au    Goud    Het is een geel metalliek overgangsmetaal. Het is al sinds de stroomculturen (Nabije Oosten van 3500 v.Chr. tot 800 v.Chr.) zeer gewaardeerd en is roestvrij, daarom wordt goud soms "de koning der metalen" genoemd. In de ruimtevaart als coating voor kunstmanen omdat goud ultraviolette straling goed reflecteert. Kwalitatief hoogwaardige elektrische schakelaars en connectoren.  In de oudheid was goud niet alleen bekend als waardevol, maar ging er ook magie van uit en stond het symbool voor zuiverheid. Alchemisten zijn lange tijd op zoek geweest naar de steen der wijzen, om andere materialen te transformeren in goud. Dat zij daar nooit in zijn geslaagd, is vanuit de huidige inzichten over de opbouw van atomen goed te verklaren.

49    Hg    Kwik    Het is een zilverwit overgangsmetaal dat als enige metaal ook bij kamertemperatuur vloeibaar is. De Grieken en Romeinen maakten gebruik van kwik en kwikverbindingen voor cosmetische doeleinden. Alchemisten dachten dat kwik veranderde in goud als het van de vloeibare fase naar de vaste fase ging, omdat kwik een soort "basismetaal" zou zijn. De weinige personen die tijdens uitzonderlijk strenge winters kwik in vaste vorm hadden gezien en hier verslag van deden werden niet geloofd. Tot ongeveer het einde van de 20e eeuw werd kwik veel gebruikt in thermometers en barometers. Vanwege de giftigheid van dit element is het voor deze toepassing steeds meer in onbruik geraakt. Het metaal is een zeer goede geleider van elektriciteit, maar een slechte warmtegeleider door de overgangsweerstand.

50    Pb    Lood    Het is een donkergrijs hoofdgroepmetaal. Lood wordt sinds 5000-4500 v.Chr. gebruikt omdat het wijdverspreid op aarde voorkomt en eenvoudig kan worden bewerkt. Alchemisten dachten dat lood het oudste metaal was en associeerden het met de planeet Saturnus. In het Romeinse Rijk werden loden pijpen gebruikt om water te transporteren die in sommige gevallen 2000 jaar later nog steeds in gebruik zijn. De hoge buigzaamheid maakt lood geschikt om bij woningbouw kieren te dichten (loodslab). Van deze eigenschap wordt ook gebruikgemaakt in ramen van glas en lood, waarbij het stukje glas in een loden vatting opgesloten zit en de loodstrippen aan elkaar gesoldeerd worden.

51    Bi    Bismut    Het is een roodwit hoofdgroepmetaal. In 1753 lukte het de Franse wetenschapper Claude François Geoffroy om bismut te scheiden van lood. Bismut is één van de weinige stoffen die uitzet bij bevriezen; een eigenschap die het metaal deelt met water en gallium. De belangrijkste bronnen van bismut zijn de mineralen bismutiniet en bismiet welke voornamelijk worden aangetroffen in Canada, Bolivia, Japan, Mexico en Peru. In de Verenigde Staten is bismut een bijproduct van de koper- en loodwinning Vuurwerk wordt soms verrijkt met bismut om mooie kleureffecten te maken.

52    Rn    Radon    Het is een kleurloos edelgas.In  1900 ontdekte de Duitse fysicus Friedrich Ernst Dorn radon.Er zijn weinig industriële toepassingen van radon. Voor medische doeleinden wordt het soms gebruikt bij radioactief labelen, maar daar wordt steeds vaker voor alternatieven gekozen. Radon is het zwaarste edelgas. Bij standaardtemperatuur en -druk is het een kleurloos gas, maar afgekoeld tot onder het vriespunt neemt radon een fosforiserende gele kleur aan en bij nog lagere temperaturen verandert dat in oranjerood.  Radon wordt in de aardkorst voortdurend geproduceerd door het verval van de langlevende isotopen van thorium en uranium die daar van nature voorkomen.

53    U    Uraan    Het is een metallisch grijs actinide. Uranium werd in 1789 ontdekt door de Duitse scheikundige Martin Heinrich Klaproth in het mineraal pekblende. Het element werd genoemd naar de planeet Uranus, die acht jaar eerder was ontdekt Tweede Wereldoorlog. In 1943 werd in Colorado uranium gewonnen voor het Manhattanproject. Maar uiteindelijk werd het meeste uranium voor het Manhattanproject en vooral voor de atoombom Little Boy geleverd door de Belgische regering in ballingschap, vanuit Belgisch Kongo. Er werd zelfs Duits uranium gebruikt dat was buitgemaakt op de onderzeeboot U-234. Na raffinage is uranium een zilverwit licht radioactief metaal dat iets zachter is dan staal. Het is buigzaam, vervormbaar, een beetje paramagnetisch en heeft een zeer hoge dichtheid; 65% dichter dan lood. Als fijn verdeeld poeder reageert uranium met koud water en bij aanwezigheid van zuurstof wordt het langzaamaan bedekt met een laagje uraniumoxide.

54    Pu    Plutonium    Het is een zilverwit actinide. In 1940 is plutonium ontdekt door Glenn Seaborg, Edwin McMillan, J. W. Kennedy en A. C. Wahl aan de Universiteit van Californië - Berkeley nadat zij uranium bombardeerden met deuterium in een cyclotron, maar deze ontdekking is geruime tijd geheim gebleven. Voor het Manhattanproject zijn er tijdens de Tweede Wereldoorlog kernreactoren gebouwd om het plutonium te produceren dat nodig was voor de eerste atoombommen. Tijdens de Koude Oorlog is er zowel door de Sovjet-Unie  als door de Verenigde Staten naar schatting 300 ton plutonium geproduceerd, hoofdzakelijk voor toepassing in kernwapens.  Hoewel plutonium in zeer lage concentraties wordt aangetroffen in uraniumerts, wordt deze actinide voornamelijk op kunstmatige wijze geproduceerd. De halveringstijd van alle isotopen is vele malen korter dan de levensduur van de aarde, daardoor komen ze van nature (vrijwel) niet meer voor.