Steven Spielberg

Regisseur Steven Spielberg Steven Spielberg werd geboren op 18 december 1946 in Cincinnati, Ohio in de Verenigde Staten
Als er ooit een verkiezing komt om de succesvolste filmmaker aller tijden te bepalen, is dat zonder twijfel Steven Spielberg. Voor de prijs van beste filmmaker zal hij ook op zijn minst een nominatie ontvangen. Van de vele tientallen films die hij vanaf de jaren \'70 regisseerde, werd het overgrote deel een wereldwijd succes. Steven Spielberg was al op erg jonge leeftijd bezig met film. Als kind organiseerden hij en zijn zus hun eigen bioscoopvoorstellingen met door Steven gedraaide homevideofilmpjes. Op zijn twaalfde maakte Steven zijn eerste, weliswaar amateuristische, scriptverfilming en het jaar daarna won hij een prijs voor zijn veertig minuten durende oorlogsfilm \'Escape to Nowhere\' uit 1961. Na zijn middelbare school studeerde hij eerst Engels om zich daarna volledig op film te storten. Terwijl hij nog studeerde werd zijn kortfilm \'Amblin\'\' uit 1968 vertoond op het filmfestival van Atlanta en de reacties daarop waren zo enthousiast dat de twintigjarige Spielberg een zevenjarig contract als televisieregisseur kreeg aangeboden door Universal-MCA. Hij regisseerde een aantal afleveringen van tv-series en maakte een aantal tv-films, vooraleer hij zich aan z\'n eerste langspeelfilm waagde. \'The Sugarland Express\' uit 1974 was niet meteen een denderend succes, maar het deed de jonge regisseur wel in het oog springen bij de grote studio\'s. Spielberg was dus al jaren bezig met regisseren, men was al wat van hem gewend, maar zijn grote doorbraak was duidelijk de film ‘Jaws’. \"Jaws\" ziet men nu als een tijdloze klassieker, van de hand van grootmeester Steven Spielberg. Toen had hij in ieder geval een serieuze impact. Er ontstond zelfs een massahysterie, wat betreft haaien, aan verscheidene stranden. Mensen waren weg van de film, en terecht. Het is Spielbergs tweede grote film na \"The Sugarland Express\" en hij legt de lat meteen een heel stuk hoger. De spanning wordt er van begin tot eind op een prima manier ingehouden. Deze film uit 1975 was Spielbergs eerste grote studiofilm en een waanzinnig succes. Spielberg stond meteen hoog aangeschreven als regisseur en zijn volgende film, \'Close Encounters of the Third Kind\' uit 1977 verstevigde zijn reputatie en leverde hem een Oscar-nominatie voor Beste Regisseur op. Dat zelfs de carrière van een superster niet altijd over rozen gaat bewijst ook de levensloop van Spielberg. Nadat hij naam had gemaakt met de twee genoemde films kwam zijn carrière in een dipje terecht. Hij maakte enkele films die absoluut niet aan de hooggespannen verwachtingen konden voldoen, zoals de film genaamd \"1941\" die in 1979 op de markt werd gebracht.. Ook later in zijn loopbaan waren er sommige films die in meer of mindere mate flopten, zoals \"Always\"uit 1986, \"Empire of the Sun\" uit 1987 en \"Hook\" uit 1991. Deze films flopten, maar dat verlies maakte Spielberg meer dan goed met het gigantische succes van \'Raiders of the Lost Ark\'uit 1981, een samenwerking met George Lucas, de maker van \'Star Wars\' uit 1977. Spielbergs avonturenfilm leverde hem een tweede Oscar-nominatie op en was bovendien goed voor twee succesvolle sequels, \'Indiana Jones and the Temple of doom uit 1984 en ‘Indiana Jones and the Last Crusade’ uit 1989. Tussen zijn eigen regiesuccessen door, hield Spielberg zich ook bezig met de productie van andere kaskrakers zoals \'Poltergeist\' uit 1982 en \'Back to the future’ uit 1985. In 1984 richtte Spielberg zijn eigen productiefirma op, Amblin Entertainment, genoemd naar zijn eerste echte kortfilm. Het volgende jaar maakte Spielberg \'The Color Purple\' uit 1985, zijn eerste serieuze film en meteen goed voor elf Oscar-nominaties, waarvan helaas geen voor de regie. In 1993 maakte Spielberg een dubbele comeback met ‘Jurassic Park’ en \'Schindlers’ List, de eerste een commercieel en de tweede een artistiek succes. Alle winst die hij met \"Schindler\'s list\" maakte, maakte Spielberg (zelf van joodse afkomst) overigens over aan de \'Righteous Persons Foundation\', een organisatie die zich inzet voor joodse goede doelen. Financieel kon Spielberg in 1993 ook wel een veertje laten nadat hij in dat jaar ook de blockbuster \"Jurassic Park\" in de bioscopen gebracht had, daarmee wereldwijd een ware dinosaurussenrage ontketenend. Na dit prehistorisch grote succes werd het even stil rond Steven Spielberg, althans op het gebied van de productie van grote nieuwe films. Toch stond de filmwereld ook in 1995 in het teken van Spielberg. Het American Film Institute kende hem namelijk de Lifetime Achievement Award toe. Op zijn 49ste was Spielberg de jongste regisseur aller tijden die deze prestigieuze prijs kreeg. Met deze prijs als inspiratiebron ging hij weer flink aan het werk, wat in 1997 resulteerde in de kaskrakers \"Amistad\", \"Men in Black\" en de dinosaurussensequeel \"Lost World: Jurassic Park\". In 1998 volgden \"Mask of Zorro\", \"Deep Impact\" en weer een klassieker: \"Saving Private Ryan\". Ook voor deze film kreeg Spielberg een Oscar voor beste regisseur en (zoals bij \"Schindler\'s list\") Golden Globes voor beste film en beste regisseur. Schindler’s list is overigens naast E.T. één van de beste werken die Spielberg ooit geproduceerd heeft.

E.T. De film waar Spielberg wellicht het meest mee geassocieerd wordt, is \'E.T.\' uit 1982, het verhaal van de vriendschap tussen een buitenaards wezen en een klein jongetje. Deze film is overigens dit jaar opnieuw uitgebracht, dit maal zijn er veel meer speciale effecten gebruikt. Er ontstaat altijd onrust in de filmgemeenschap als een filmmaker bedenkt dat hij één van zijn oude films in een nieuwe versie moet uitbrengen. Zeker als deze films behoren tot het canon van elke filmliefhebber, films die een vaste plek hebben veroverd in elk filmhart. Een goed voorbeeld hiervan is natuurlijk ‘E.T. The Extra-Terrestrial’. De geliefde aliën is in deze geheel opgepoetste versie namelijk met computereffecten naar de huidige standaard in special effects gesleurd. Het mooie van E.T. is echter dat de film zo tijdloos is. Spielberg’s regie van de kinderen is fantastisch en hun onderlinge relatie in de film is zo herkenbaar dat ook de kinderen van vandaag zonder enig probleem kunnen genieten van de film. Welk kind droomt er nu niet van om een buitenaards wezen te ontmoeten. Spielberg maakt E.T.’s komst als een droomfantasie voor elk kind. Spielberg is altijd al een perfectionist geweest en heeft dat met deze film weer bewezen. De oude versie van E.T. was hem blijkbaar nog niet perfect genoeg. Deze film was en is voor Spielberg erg bepalend voor zijn succes. Men vraagt zich af of de nieuwe, computergeanimeerde E.T. wel een positieve toevoeging is aan de film. Waarom aan een film sleutelen die al perfect was. Aan de ene kant is dit natuurlijk waar, maar iedereen die de oude versie wel eens bekeken heeft is het natuurlijk ook wel opgevallen dat de oude E.T. een pop was. In sommige scènes is bijvoorbeeld duidelijk te zien dat E.T. over een Dolly-track wordt gesleept. En dat was knap jammer, want ze haalden je uit de betovering van de magie. In de 20th Anniversary Edition zijn deze oneffenheden waar nodig vervangen door vloeiende computeranimatie. Dit was waarschijnlijk ook de reden dat een aantal deleted scenes terugkeerden in de film, scènes waarin de opnames met de oude pop dermate mislukten dat het er écht niet mee door kon. Dat geldt overigens ook voor het wegpoetsen van de geweren van de agenten: alle wapens zijn in deze versie digitaal vervangen door walkietalkies. Dit is weer een voorbeeld van het perfectionisme van Spielberg; niets mag verkeerd overkomen. De vervanging van het woord terrorist naar hippie is begrijpelijk maar valt ook geheel niet op binnen het verhaal. E.T. was een film die niemand snel zou vergeten en met de special effects die hij in deze nieuwe versie gebruikt vergeet al helemaal niemand hem meer.

Schindlers’ list In de film “Schindlers’ list”, gaf Spielberg zijn visie op de joodse holocaust. Nu is de \"black holocaust\", de slavenhandel, aan de beurt. Twee dappere films met een kritische boodschap? Of gebruikt Spielberg de racistische bladzijden van de westerse geschiedenis om de neo-liberale wereldorde te verkopen? In zijn film \"Schindlers list\" schetste Spielberg het waargebeurde verhaal van de Duitse fabrieksdirecteur Schindler die 1200 joden van de vergassing redde. Spielberg liet de filmkijker door de ogen van de Duitsers kennismaken met de holocaust. Een merkwaardige keuze. De joodse slachtoffers deden zich aan de bioscoopbezoeker voornamelijk voor als een anonieme massa mensen, waarmee het moeilijk meeleven was. Duizenden gezichtslozen werden door Spielberg ten tonele gevoerd om direct daarop via bijvoorbeeld een nekschot vernietigd te worden. De kijker leerde ook Schindlers 1200 beschermelingen niet persoonlijk kennen. Slechts 2 joden werden in film als karakter enigszins uitgewerkt. Schindlers boekhouder, een financieel genie, en een vrouw in het kamp, die als prostituee gebruikt werd door de kampchef. Beiden voldeden perfect aan de antisemitische beelden die in het toenmalige Duitsland leefden. Doordat de filmconsument door de ogen van Schindler keek, bleef het verzet van de joden zelf onbekend. Het enige dat volgens Spielberg bescherming bood tegen Auschwitz was de kapitalist Schindler. Die wilde \"zijn joden\" niet laten vernietigen. Dat vond hij maar irrationeel. Hij had ze immers nodig als arbeiders in zijn fabriek, om winst te maken. Juist daarom werd de kapitalist langzamerhand anti-fascist. Aan het einde van de oorlog had Schindler zich ontwikkeld tot humanitair voorbeeld en begon hij zijn joodse arbeiders zowaar als mensen te behandelen. Spielbergs wijze les: de burgerijkapitalistische samenleving is in essentie humanitair en is daarmee uiteindelijk het enige systeem dat redding kan bieden tegen het fascisme. Maar dat is geschiedvervalsing. Diverse keren in de twintigste eeuw is gebleken dat fascisme en burgerlijk kapitalisme juist naadloos in elkaar over kunnen lopen. Het bleken 2 verschijningsvormen van dezelfde kapitalistisch-patriarchale orde. De enige werkelijke tegenkracht was altijd die van de basisbewegingen van de mensen zelf. En precies om dat te verdoezelen besloot Spielberg zijn film met beelden van holocaustoverlevenden die rouwen om de uitbuiter Schindler in plaats van om de vernietigde joden. Het is op zich te waarderen dat Spielberg de black holocaust op de discussieagenda plaatst. Maar zijn propaganda is als een klap in het gezicht van al die honderdduizenden zwarte gevangenen die momenteel zuchten in de Amerikaanse gevangenissen, veroordeeld door racistische rechtbanken. Om over de zwarte politieke gevangenen, zoals Mumia Abu Jamal, maar te zwijgen. Spielberg is niet alleen een technisch knappe filmmaker. Hij heeft ook een geniale politieke en financiële list bedacht. Neem een genocide, werk het om tot amusement, maak de daders tot helden en word miljardair.

Saving private Ryan Een vrij nieuwe film van Steven Spielberg is “Saving private Ryan”, een oorlogsfilm. Een oorlogsfilm maken is altijd een lastige zaak. Zo kun je er als filmmaker voor kiezen een gebeurtenis binnen een oorlog zo precies mogelijk weer te geven, aan de hand van een aantal al dan niet fictieve personages binnen deze gebeurtenis. Een soort documentaire is speelfilmvorm. Vooral in de decennia na de tweede wereldoorlog kwamen er veel van dit soort films uit. Ook is het mogelijk een oorlogssituatie als achtergrond te laten fungeren van het daadwerkelijke verhaal, een verhaal over bijvoorbeeld vriendschap, liefde of wat dan ook. Sinds Spielberg\'s Saving Privat Ryan kun je wellicht zeggen dat er ook oorlogsfilms zijn die er boven alles op uit zijn om de horror, het fysieke en psychische gevoel van een oorlog op de kijker over te brengen.

Dreamworks Geïnspireerd door zijn succes, richtte Spielberg in 1994 samen met David Geffen en Jeffrey Katzenberg Dreamworks op, een multimedia entertainment studio voor de productie van films, muziek en interactieve software. Toen Spielberg samen met hen Dreamworks SKG oprichtte, leek het er even op dat de ultieme droomfabriek parel na parel op het grote publiek zou kunnen loslaten. De eerste film, The Peacemaker, werd meteen al een grote teleurstelling. Niet omdat de film op zich niet knap gemaakt was, maar wel omdat het eigenlijk uit om het even welke Hollywoodstudio had kunnen komen, een eigenschap die je liever niet met Spielberg wilt associëren. De meester zelf maakte het bij momenten sublieme Amistad, maar ook hij slaagde er niet in om een echt meesterwerk af te leveren. Van Spielberg verwacht je enkel pareltjes. Met de komst van Dreamworks, zijn Hollywood en Silicon Valley definitief aan elkaar vastgeklonken. Multimedia is daarbij het toverwoord, maar wat zal de nieuwe ideologie worden van dit nieuwe Silicon Hollywood? Volgens Paul Groot zal het de komende jaren vooral gaan om de technognosis, een religieuze toonzetting waarbij de joodse en christelijke tradities in een door de technische vooruitgang aangedreven gnostische sfeer zullen overheersen. Hieronder een overzicht van de films die Steven Spielberg regiseerde of (c o-)produceerde:

1971 - Duel
1974 - The Sugarland Express
1975 - Jaws
1977 - Close Encounters of the Third Kind
1979 - 1941
1980 - Used Cars
1981 - Raiders of the Lost Ark
1982 - E.T. 1982 - Poltergeist
1983 - Twilight Zone - the movie
1984 - Gremlins
1984 - Indiana Jones and the Temple of Doom
1985 - Back to the Future
1985 - The Color Purple
1985 - The Goonies
1985 - Young Sherlock Holmes
1986 - An American tail
1986 - The Money Pit
1987 - *Batteries not Included
1987 - Empire of the Sun
1987 - Innerspace
1988 - The Land before Time
1988 - Who framed Roger Rabbit
1989 - Always
1990 - Back to the Future II
1989 - Dad
1989 - Indiana Jones and the Last Crusade
1990 - Arachnophobia
1990 - Back to the Future III
1990 - Gremlins 2
1990 - Joe versus the Volcano
1991 - An American Tail : Fievel goes West
1991 - Hook
1993 - Jurassic Park
1993 - Schindler\'s List
1993 - We\'re Back : A Dinosaur\'s Story
1997 - The Lost World - Jurassic Park
1998 - Amistad
1998 - Saving Private Ryan

Opvallend aan vrijwel alle films die Steven Spielberg geregisseerd heeft is dat de aftiteling vaak wel vijf minuten duurt. Dit getuigt dus van het feit dat Spielberg beseft dat hij niet al het werk alleen doet; hij heeft veel aan de mensen waarmee hij samenwerkt en dat wil hij door middel van de aftiteling aangeven. Het is wel duidelijk dat het regisseren Spielberg erg goed ligt, deze lijst van films zal waarschijnlijk dan ook niet zo blijven, er zullen waarschijnlijk nog wel meer kraskrakers bijkomen.