Bouwfraude

Het probleem

In de bouwwereld is gefraudeerd. Tussen 1990 en 1998 hebben een aantal bouwbedrijven facturen voor werkzaamheden gemaakt die zij helemaal niet hebben verricht en hebben ze opdrachtbonnen en financiële overzichten vervalst. Er zijn zeer veel werkzaamheden verricht, van grote, de schipholtunnel, tot en met zeer kleine werkzaamheden bijvoorbeeld de bouw van een schuifpui.

In het jaar 2000 is de zaak uitgelekt. De heer A. Bos heeft al een aantal jaren geleden, in 1998, getracht de zaak aan het licht te brengen, maar toen is men er niet op ingegaan. Het probleem is sindsdien veel en veel groter geworden waardoor er nu zeer veel mensen bij betrokken zijn.
Het is een zeer ingewikkelde zaak, dit omdat er werd gedaan alsof er niets aan de hand was, er werd veel informatie achtergehouden door mensen. Korthals heeft in het begin ook gezorgd dat het niet in de Tweede Kamer bekend werd.

Gevolgen van de bouwfraude:

- NS heeft een schadepost van maar liefst 20 miljoen gulden.
- Schiphol en Rijkswaterstaat zijn tevens voor miljoenen gulden opgelicht
- Bouwbedrijven moeten justitie miljoenen guldens terugbetalen, wegens fraude bij de bouw van de schipholtunnel
- Meningsverschillen over de afhandeling van dit probleem
- Men denkt dat er corrupte ambtenaren zijn

Dit is een van de grootste fraudezaken in Nederland sinds jaren. Er zijn op papier zaken vermeld die totaal niet zijn uitgevoerd, er zijn ook corrupte ambtenaren bij de zaak betrokken die het spelletje hebben meegespeeld.

De bouwfraude is een sociaal en politiek probleem.

Het is een sociaal probleem, omdat er subsidies onterecht zijn afgegeven en projecten zijn gefinancierd met geld van de overheid, en overheidsgeld komt van het Nederlandse volk door middel van belastinggeld.
Het is een politiek probleem, omdat de overheid is opgelicht, zij hebben er hun geld in gestoken. Zij zijn voor honderden miljoenen guldens opgelicht.

Het ontstaan

Het probleem is natuurlijk ontstaan uit eigen belang van de aannemers. Zij wilden zoveel mogelijk geld verdienen, ook al ging het ten koste van anderen. Door situaties te vermelden die helemaal niet waren uitgevoerd verdienden zij geld, zij hadden zo dus geen uitgaven, maar alleen inkomsten. De bouw van de schipholtunnel is wel een van de bekendste fraudezaken in het bouwfraudeprobleem. Eerst wilde men er geen probleem van maken en heeft de overheid er niet erg op gereageerd toen de heer A. Bos met boekhoudingen, de bewijzen, kwam waar dit uit bleek. Later heeft men er wel op gereageerd maar toen was het probleem al verder gevorderd.

Betrokken partijen/instanties en hun opvattingen

De gehele Tweede Kamer is bij het probleem betrokken, hieronder staan de instanties en de partijen en hun leden die commentaar gaven op het probleem.

- PVDA: Van Gijzel (momenteel opgestapt) Netelenbos, Melkert, Kok,
- VVD: Jorritsma, Korthals, Verbugt
- SP: Verschuren
- CDA: Leers
- D66: De Graaf, Borst
- Groen-Links: Van Gendt

- AVVB: (Agemeen verbond bouwbedrijf) E. Brinkman, voorzitter
- Rijkswaterstaat
- Ns (Nederlandse Spoorwegen)
- NMa ( Nederlandse Mededings Autoriteit)

Doordat er verschillende instanties betrokken zijn, zijn de meningen ook erg verdeeld. De meningen van de politieke partijen liggen niet ver van elkaar af. Maar de mening van het Algemeen Bouw Verbond Nederland ligt wel erg ver van de politieke partijen af. Zij ontkennen de zaak nu nog steeds, omdat zij vinden dat er nog geen goede bewijzen zijn.

Hieronder staan de meningen van verschillende betrokken partijen en instanties:

PVDA spreekt van een schande dat de aannemers zich niet voor de rechter hoeven te verantwoorden. PVDA wil een parlementaire enquête, want alles moet aan het licht komen en dit is een zwaar middel daarvoor.

VVD spreekt Netelenbos aan, zij was bij de prijsafspraken. En regels moeten aangescherpt worden, aldus Verbugt.
VVD vindt ook dat een parlementaire enquête een strafrechtelijk onderzoek in de wielen rijdt.

SP vindt het een vreemde zaak dat er niet eerder is gereageerd. En vindt het tevens ontoelaatbaar dat de fraudezaak in de doofpot wordt gestopt.

CDA wil vragen stellen en vindt de antwoorden daarvan bepalend voor de gehele fraudezaak. En de aanpak hiervan.

D66 De Graaf wil grondig onderzoek, maar vindt en parlementaire enquête nog te vroeg.

Groen-Links vindt de tijd rijp voor parlementaire enquête. Borst vindt het erg dat dit met overheidsgeld gebeurt, zij gaat er niet van uit dat er in de gehele bouwwereld wordt gefraudeerd.

Brinkman (woordvoerder van het AVBB) vindt miljoenenfraude ongeloofwaardig. Hij gelooft niet dat er een schadepost van miljoenen guldens is. Maar hij benadrukt wel dat ieder bouwbedrijf individueel is.

De belangen van de verschillende betrokkenen

Bouwbedrijven
De bouwbedrijven hebben gefraudeerd om zo veel mogelijk geld te verdienen, met name om winst te maken. Nu alles aan het licht is gekomen willen ze zo min mogelijk gevolgen, dus hebben ze de overheid al geld terugbetaald.

Overheid
Zij willen het probleem opgelost zien, omdat er geknoeid is met overheidsgeld. De overheid is om de tuin geleid.

A. Bos (ex-directeur van een bouwbedrijf)
Hij heeft een paar jaar geleden al gezegd dat er gefraudeerd werd, maar toen luisterde niemand. Nu wil hij laten zien met zijn bewijzen dat hij toen al gelijk had.

NS en Rijkswaterstaat
Zij willen dat het probleem wordt opgelost en dat zij geld terug krijgen omdat zij voor heel veel geld zijn opgelicht.

Het beleid
Het doel dat zal worden nagestreefd zullen heldere en controleerbare afspraken zijn tussen bedrijven en de overheid in de toekomst. Er zal strenger worden gekeken op allerlei onderhandelingen tussen bedrijven en de overheid, dit om situaties als de bouwfraude in de toekomst te beperken. Dus de middelen die daarvoor gebruikt zullen worden is het in de gaten houden van de contacten tussen overheid en bedrijven.
In de periode 1990 tot september 2001 was er nog geen duidelijke, heldere en controleerbare regelgeving en wetgeving. Pas op 1 september 2001 zijn er concrete afspraken gemaakt. De partijen wilden toen helderheid. Het beleid moet alleen nog verder uitgevoerd worden. Het kabinet wil daarom dat de frauderende bedrijven op een zwarte lijst komen te staan.

De besluitvorming

Degene die de uiteindelijke beslissingen mag nemen is de minister van Justitie, dit is in dit geval Minister Korthals, de uitvoerende macht. Hij is aangesteld voor deze functie. Hij heeft ervoor gezorgd dat er al een deel van het geld terug is betaald aan de overheid alleen zijn veel kamerleden hier niet mee eens omdat dit niet bekend is gemaakt in het parlement. Het parlement heeft ook inspraak zij zijn de wetgevende macht. In deze zaak wordt er ook nog door een onafhankelijke rechter naar de situatie gekeken, omdat er gekeken moet worden hoeveel de bouwbedrijven nog terug moeten betalen.

De mogelijkheden voor actie

Het probleem wordt beïnvloed doordat het Nederlandse volk er ook mee te maken heeft. De gehele fraudezaak is onder het volk bekend. Er is geknoeid met hun geld daardoor moet er zeer zorgvuldig naar de zaak gekeken worden. Anders zouden mensen gaan twijfelen aan de regering, zij kunnen gaan denken of het wel zin heeft om dit soort situaties te financieren, en dit kan weer leiden tot opstanden en dergelijke situaties zoals demonstraties. Ook moet er zorgvuldig gekeken worden naar de betrokkenheid van de verschillende instanties zodat iedereen niet benadeeld wordt.
Het bouwfraudeprobleem zit nu in de uitvoerfase van de politieke besluitvorming. In deze uitvoer- fase worden besluiten die genomen zijn uitgevoerd. Dit komt doordat de inhoud van het te voeren probleem gestalte krijgt in concrete besluiten. Deze besluiten die nu genomen worden moeten zorgen dat het probleem niet nog een keer in herhaling treedt. In deze fase wordt de regering benaderd. De regering benadert en controleert op haar beurt het parlement.
De AVBB die zich onder andere bezig houdt met het probleem kan de besluitvorming niet beïnvloeden. Het is namelijk tot zover duidelijk dat door bewijzen die aangeleverd zijn, en door onderzoek bekend geworden zijn dat er wel degelijk gefraudeerd is op grote schaal in de bouw. De AVBB ontkende dit eerst maar dat is nu niet meer mogelijk. Er si namelijk onderzoek gedaan. Zij vinden dat je eerst moet onderzoeken en dan mag pas oordelen. En omdat er in het begin nog gen onderzoek was gedaan spraken zij van het tegendeel.

Er worden door de betrokken groepen geen actiegevoerd om zich tegen het probleem te keren en om de besluitvorming te beïnvloeden.

De verschillende meningen

Ons standpunt

Ons standpunt is de volgende: alles wat met de bouwfraude te maken heeft moet uitgezocht worden. Hierdoor kan er een goede regelgeving komen die er voor moet zorgen dat het probleem goed opgelost kan worden en dat het niet weer gebeuren kan. De overheid heft hetzelfde standpunt als wij. Zij zullen dus door gaan voeren wat zij vinden, overleggen nog bepaalde aspecten en gaan het dan hanteren en gebruiken. Hierna zullen deze uiteindelijk besluiten gaan uitvoeren.

Bij de bouwfraude denken wij dat de volgende oplossing de beste is om ervoor te zorgen dat dit probleem niet nog een keer voorkomt.
Wij vinden dat de regelgeving verscherpt moet worden op het gebied van het bouwbeleid, het is tenslotte ons belastinggeld waar de bedrijven rijk van geworden zijn. Ook moeten de betrokken groepen al het geld dat zij verdient hebben met het frauderen terugbetalen. En als het mogelijk is de betrokken bedrijven op een zwarte lijst zetten. De bedrijven die op deze lijst staan kunnen en mogen dan geen bouwprojecten op zich nemen in opdracht van de overheid.

Volgens ons wordt de macht van de overheid goed gebruikt. Iedereen in het parlement kan zijn of haar mening uiten. Ook het volk kan als het ware zijn of haar mening uiten. Het volk kiest zijn of haar partij, en in deze partij zitten zijn of haar vertegenwoordigers die dezelfde mening en ideeën hebben zoals zij. Deze vertegenwoordigers zitten in het parlement en alle vertegenwoordigers uit die verschillende partijen overleggen met elkaar en proberen problemen op te lossen. Maar ze blijven natuurlijk wel dicht bij hun standpunt staan.

Het standpunt van de overheid

De oplossing die waarschijnlijk wordt gehanteerd door de overheid is waarschijnlijk de volgende: de betrokken bedrijven moeten het geld terugbetalen. Wat er verder voor een maatregelen worden getroffen weten wij nog niet. Wel is al een paar keer het woord parlementaire enquête gevallen parlementair onderzoek, net zoals bij de Bijlmerramp. Er is nog geen concrete beslissing gevallen, wel is er al een deel van het geld terugbetaald door de betrokken bedrijven. Er komt nog een rechtszaak waarin de uiteindelijke beslissing uit zal volgen. Wij hopen dat het ongeveer zal lijken op onze ideeën en maatregelen. Alle partijen zijn het met elkaar eens, wij kunnen ons dus bij alle partijen aan sluiten.