IJsland

Voorwoord.
IJsland is een eiland en land, dat tussen Groenland en Europa in ligt. Het is omringd door de Atlantische Oceaan, de Straat Denemarken (tussen IJsland en Groenland) en de Noordelijke IJszee. Het is het enige land op aarde, dat blijft groeien, Want dankzij de vulkanen wordt het eiland steeds groter. De IJslanders zijn nakomelingen van de Vikingen, vermengd met Schots en Iers bloed.


1. Geschiedenis.
De allereerste bewoners van IJsland, waar men bewijs van heeft, zijn Ierse monniken. Die kwamen rond de 8e eeuw. Later werden ze verdreven door de Vikingen en zijn terug gegaan naar Ierland. In 874 vestigde de eerste Vikingen zich op IJsland. Kort daarna was de hele kust bezet met nederzettingen van de Vikingen. Daar stonden 10 tot 20 duizend vestigen. In 930 vormde de IJslanders één van ’s werelds eerste regering. De ‘‘Althing’’ (Staten Generaal) Kwam elke zomer twee weken bijeen in een plaats genaamd Thingvellir waar ook een deel van de bevolking naartoe ging. Hier ontstond het zogenaamde IJslandse Gemenebest zoals het in de klassieke IJslandse sage in omschreven.

De Republiek bleef tot 1262 in stand, in dat jaar werd IJsland door Noorwegen veroverd. In 1380 werd Noorwegen zelfs door Denemarken ingelijfd waardoor ook IJsland onder Deens bestuur kwam te staan. Nadat in Denemarken het Lutheranisme tot de staatsgodsdienst werd ‘‘benoemd’’ moest ook IJsland overstappen naar het geloof van Denemarken. Alles wat met het Rooms-katholieken geloof te maken had werd kapot gemaakt.

De 18e eeuw was een diepte punt voor IJsland. Door ziektes (de pest), aardbevingen, vulkaanuitbarstingen en misoogsten gingen veel IJslanders dood. In 1918 werd het een zelfstandig land, maar Denemarken bleef verantwoordelijk. In 1944 werd IJsland officieel een republiek. Iedere 4 jaar vinden er verkiezingen plaats voor de president. Sinds de Tweede Wereldoorlog is het Amerikaanse leger geplaatst op IJsland. Nu heeft IJsland nog steeds geen eigen leger. Zelfs de politie draagt geen wapens.


2. Bevolking.

Inwoners
De Vikingen woonde in een soort nederzetting. Deze nederzettingen bestonden uit plaggenhutten. Dit zijn huizen gebouwd van steen en hout met muren van aarde waar tegen gras groeide. Deze muren waren soms wel 1 meter dik. Ook op het dak groeide gras. Dit allemaal voor de isolatie. Op IJsland noemde men vroeger zo’n huis een “hallen huis”. Dit kwam omdat de belangrijkste plek van zo’n huis de hal was. Soms was zo’n hal wel 40 meter lang. In die hal werd gewoond, gegeten en geslapen. Later kregen de “hallen huizen’’ steeds meer uitbouwsels zoals kamers zodat het steeds meer ging lijken op de huizen van nu. In de 19e eeuw worden de huizen gebouwd van hout en ijzeren golfplaten. Deze golfplaten werden geverfd in vele kleuren. Nu worden de huizen gebouwd van beton. En het beton krijgt ook een vrolijke kleur. Daarom lijkt Reykjavik wel een lego stad, door al die leuke kleuren zoals: rood, blauw geel en groen.

IJsland heeft een oppervlakte van 102.820 km2. Nederland is 41.526 km2 groot. Dus IJsland is 2,5 keer zo groot. In IJsland wonen niet zo heel veel mensen vergeleken bij Nederland. IJsland heeft ongeveer 290.000 inwoners, waarvan de helft in en om Reykjavik woont. IJsland is het meest dunbevolkte land van Europa met gemiddeld 3 inwoners per km2. Nederland is het meest dichtbevolkte land van Europa met 450 inwoners per km2. Het binnenland van IJsland is onbewoonbaar. De meeste dorpjes en stadjes liggen in de kuststreek. De afstand tussen Amsterdam en Reykjavik is 2010 kilometer. De luchthaven van IJsland, met de naam Keflavik ligt op 3 uur vliegen van Schiphol.


Taal
Het IJslands is een oude Noorse taal. Als je een IJslander een brief geeft die 739 jaar geleden is geschreven en vraagt of hij hem zou willen lezen, zou dat kunnen, maar er zijn veel woorden vernieuwd en omdat de IJslanders nu modernere woorden gebruiken, is het ook moeilijk lezen. IJslanders gebruiken geen woorden uit het buitenland en ze mogen hun kinderen ook geen buitenlandse namen geven.

De IJslandse taal maakt gebruik van het Romeinse (ons) alfabet, aangevuld met lettertekens. Het alfabet bestaat uit 36 tekens. Bij ons zijn dat er 26. Als de taal gesproken wordt kunnen wij er niets van verstaan, maar sommige woorden herkennen wij wel als het geschreven staat, zoals braud (brood), vatn (water, meer) regn (regen) en raudur (rood).

Vlag
Net als Finland, zweden en Denemarken heeft IJsland het Scandinavisch kruis in haar vlag. Op een donkerblauwe achtergrond is een wit kruis. Op het witte kruis zit een rood kruis. De kleuren zijn het zelfde als de vlag van Denemarken. Alleen de Deense vlag heeft een andere opstelling.


Munteenheid
De Munteenheid van IJsland is de IJslandse Kroon. Door de geldcrisis is IJsland de laatste tijd veel op televisie geweest en heeft veel in de kranten gestaan. Een aantal Nederlandse mensen hadden ook hun geld op een IJslandse bank staan en het leek erop dat zij dat ook kwijt waren. Maar gelukkig werden ze geholpen door de Nederlandse regering.



3. Landschap en Klimaat.

Landschap
IJsland is een van de actiefste vulkaangebieden van de wereld. Er zijn ruim 30 vulkanen die regelmatig tot uitbarsting komen. De beroemdste vulkaan op IJsland is de Hekla. Die vulkaan is sinds het jaar 1104 al minstens 20 Keer tot uitbarsting gekomen. De laatste keer dat hij uitbarsten was in februari 2000. Mijn moeder heeft in 1995 op de lava van de Hekla gelopen. De Hekla is ongeveer 1440 meter hoog. De hoogste berg is de Vatwajökull en is 2119 meter hoog.

Het milieu is erg schoon. Maar de omgeving van de vulkanen kan erg giftig zijn, omdat in lava giftige gassen ingesloten kunnen zijn. Er zijn veel lawines in de winter, maar wel in de toppen van de bergen en op de gletsjers. Bovendien komen regelmatig aardbevingen voor in de gebieden waar niemand woont.

IJsland heeft ook veel rivieren. De langste rivier heet “Thjorsa’’ en is 230 meter lang. Ook heeft IJsland veel meren. De grootste is “Thingvallavatn’’ en is 82 km² groot en wel 114 meter diep.

Alle meren zijn bij elkaar 3.000 km².

De gletsjers zijn opgeteld 12.000 km².

Al het lava heeft een oppervlakte van 11.000 km².

De omtrek van IJsland is 5.000 kilometer.

IJsland heeft een oppervlakte van 102.802 km².

Nederland heeft een oppervlakte van 41.526 km².


Klimaat
IJsland staat ook bekend voor zijn regen, die het gehele jaar door valt. Het regent er vaak en het kan ook dagen achter elkaar regenen. Het regent er niet hard, maar wel lang. Het is een soort miezer regen.

De zomer duurt ongeveer 2 maanden. De gemiddelde temperatuur is dan 11 C en in de winter is het gemiddeld -5 C.

Omdat IJsland dicht bij de poolcirkel ligt, is het in de zomer gehele dag en ook de gehele nacht, licht. Je kunt in de nacht nog gewoon een boek buiten lezen (zonder zaklantaarn). Maar in de winter is er maar 3 of 4 uren daglicht.


Natuur
IJsland heeft heel veel watervallen. De mooiste van heel het eiland is genaamd “Gullfoss”. Het water valt van 32 meter naar beneden. Als de zon schijnt, zie je een regenboor boven het water. Dit komt door een nevel van fijne waterdruppels en de zon die er op schijnt. Over het water licht dan een soort gouden glas. Vandaar die naam. De diepste waterval is de “Skogalos”. Het water valt van 60 meter hoog naar beneden.

Van alle landen ter wereld, heeft IJsland ook de meeste heet waterbronnen. Van heel klein, zo groot als een knikker tot zo groot dat je er gemakkelijk in kan zwemmen.

De beroemdste heetwaterbron heet “Geysir” en die spuit 30 meter heet water de lucht in. Dit water is kokend heet. Een ander heet- of warmwater bron, is wel voor in te zwemmen en is het beroemde “Blue Lagune”. Het water lijkt er wel melk. Dit komt door de mineralen en het ruikt er ook naar zwavel. Dit komt omdat het in een lavaveld ligt. De temperatuur van dit water is tussen de 30 en 60 C. Je kunt er erg lekker in zwemmen, maar je mag er niet heel erg lang in. Het is ook goed voor mensen met een huidziekte.

Grote delen van het binnenland zijn tijdens de zomertijden alleen te bereiken met een terreinwagen of een 4 wiel aangedreven auto. In de winter zijn die wegen afgesloten. Ook gebruikt men van die wagens omdat er niet veel bruggen zijn. De auto’s moeten door de rivieren rijden om aan de overkant te komen. Dat is af en toe best gevaarlijk rijden en soms wordt er wel een auto door de stroming meegevoerd.


4. Dieren en Planten

Planten
Een belangrijk eigenschap van IJsland is, dat er bijna geen bomen zijn. Dat komt omdat er weinig vruchtbare grond is en dat een groot deel van de grond bestaat uit keien, rotsen, lava en warmwater bronnen. Wel groeien er veel kleine bomen, heel veel mossen, lage planten, grassen en korstmossen.

Als je op IJsland ben mis je de bomen niet. Dit komt door de vele kleuren van de bergen en het landschap. Van wit, de ijsbergen en gletsjers tot zwart van de lava. Ook zijn er vele andere kleuren zoals groene bergen met lage struiken erop. Gele en oranje kleuren. Door de kleur van planten en bloemen en de kleur van het zand.

Planten die er bijvoorbeeld groeien zijn Wilgenroosjes, Papaver, Ranonkel en Vrouwenmantel. Ook groeit er erg veel mos. De bekendste is wel het IJslandsmos. Het is een beetje berge/wit van kleur. Er zijn er velden vol van.

Korstmossen zijn hele kleine plantjes die groeien op stenen. In Nederland zijn ook korstmossen. Die groeien ook op stenen of op straat. Ze zijn ongeveer net zo groot als een euro munt en kunnen allerlei kleuren hebben, geel, groen, grijs, bruin, zwart en zelfs oranje. Korstmossen zijn vaak de eerste vormen van leven op bijvoorbeeld kale rotsen of op lava. Korstmossen groeien heel langzaam. Soms maar 1 millimeter per jaar. Er zijn op IJsland Korstmossen die 50 centimeter groot zijn, dus al heel oud.

Dieren
De meeste dieren op IJsland zijn vogels (het meest zeevogels). Er zijn wel 240 soorten vogels. 70 ervan hebben IJsland als broedplaats gekozen. Veel vogels broeden in het zuiden van IJsland, vooral de papegaaiduiker, stormvogel, aalscholver en de zeekoet. Ze komen aan het begin van de zomer aan land om te broeden. Ze broeden op verschillende etages van de steile rotsen bij de zee. Als je het ziet, lijkt het net of alle vogels door elkaar broeden en zitten, maar het is best goed geregeld. Wand de zeekoet legt zijn eieren dicht het zeewater in de buurt van rotsspleten. Iets hoger broeden meeuwen, vaak op smalle richeltjes tegen de rotswand aan. Daar weer boven broeden stormvogels. Deze stormvogel krijgt maar 1 jong en deze moet vaak lang wachten op zijn ouders, want de stormvogel zoekt zijn eten ver op zee. Bovenaan graaft de papegaaiduiker zijn hol om er ook 1 ei in te leggen. De papegaaiduiker is een mooie vogel om naar te kijken en heeft ook een bijzondere kleur en een leuke snavel.

Ook komen er roofvogels en wilde uilen voor. Het zijn beschermde vogels. De grootste is de zeearend en eet het liefst poolvossen. De spanwijdte is 190 tot 240 centimeter. De bekendste is de giervalk en eet het liefst sneeuwhoenders. Vroeger werden ze gevangen en verkocht aan koningshuizen. Voor Arabische oliesjeiks zijn de giervalken nog steeds een statussymbool. De zeldzaamste vogel op IJsland is de witte sneeuwuil en eet sneeuwhoenders.

Op IJsland leven niet veel zoogdieren. De poolvos is het enige oorspronkelijke zoogdier. De poolvos eet van alles, zoals aangespoelde vis, eieren, jonge vogels, bessen en zelfs dode schapen. Jammer genoeg wordt er ook op de poolvos gejaagd. De wintervacht brengt veel geld op.

Andere dieren die ook voorkomen op IJsland zijn schapen, paarden, honden en katten. Deze zijn door de mensen op IJsland gebracht.

De schapen lopen in de zomer vrij over het eiland. In het najaar worden de schapen weer terug naar de boerderij gebracht en stallen. De schapen verzamelen wordt door veel mensen samen gedaan op paarden. Als alle schapen binnen zijn wordt er feest gevierd. Ook beroemd is het IJslandse paard. Dit paard is niet zo groot. Het heeft een stugge vacht en heeft een bijzondere manier van lopen. Ook muizen, ratten en konijnen kwamen niet voor op IJsland maar zijn per ongeluk via de schepen mee, aan land gekomen.

Ongeveer 200 jaar geleden heeft IJsland van Finland rendieren gekregen. Er leven een klein aantal in het oosten van IJsland. Ze eten het liefst IJslands mos en korstmossen.

De zeehond komt natuurlijk ook voor rond IJsland. De grijze zeehond leeft bij de rotsige kust in het zuiden. De gewone zeehond leeft op de zandige west kusten. Omdat ze veel vis eten worden ze gedood door de vissers. In de schone en heldere water op en rondom IJsland is heel veel vis zoals zalm, forel, platvis en kabeljauw.

Er leven niet veel insecten op IJsland. Er leeft maar 1 soort libel en ook maar 1 soort mier. Er leven wel veel muggen. Vooral bij meren en moerassen. Zo is er op IJsland een echt muggenmeer genaamd “Myvatn’’.


5. Vakantieland / Toerisme.
Sinds een aantal jaren is IJsland als vakantieland in opkomst. Vooral bij de natuurijsliefhebbers. De mooiste tijd om te reizen op IJsland is dan ook tussen eind juni en augustus. Dan staan er veel planten in bloei en zijn er ook veel wegen weer begaanbaar. IJsland heeft vier nationale parken. Het land is een land waar je prachtige wandelingen kunt maken. Op verschillende plaatsen zijn hutten neergezet waar wandelaars kunnen overnachten.

Je moet dan zelf wel je eigen eten en drinken en slaapzak meenemen. Zelfs scholen worden gebruikt om toeristen te laten overnachten, want buiten de dorpen en steden staan er geen hotels. Vooral het zuiden van IJsland is erg mooi. Je kunt er ook mooie wandelingen maken over de gletsjer. Maar er moet dan wel een gids mee.

Bovenop de gletsjer genaamd: “Myrdalsjökull” staat een hut waar je kunt overnachten en ook koffie en thee kan drinken. De eigenaar van deze hut verkoopt warm water, koffie en thee. Omdat er geen waterleiding is, smelt de eigenaar de sneeuw van buiten en warmt dit op. Omdat er ook geen riolering is hangt er onder het toilet een grote plastic zak. Deze wordt per helikopter opgehaald. Dit omdat daar geen auto kan komen. Ook huren veel mensen een vierwielig aangedreven auto om zo heel IJsland te ontdekken.

De hoofdstad van IJsland is Reykjavik en is een mooie en schone stad. Het is ook een vrolijke stad om te zien. Bijna alle huizen hebben een kleur zoals geel, groen, blauw en oranje. Omdat er veel warmwaterbronnen zijn, gebuikt men dit warm water ook voor het verwarmen van kassen, huizen en zelfs de vloer van de hoofdstraat is hiermee verwarmd. Vroeger was het ook een dure stad en kostte vooral sterke drank veel geld. Nu is het voor ons goedkoper geworden door de geldcrisis.