Speelgoed

Inleiding Speelgoed heb je in vele soorten en maten. Van flippo\'s tot autootjes waar je zelf in kunt rijden. Er is speelgoed dat altijd populair blijft, of speelgoed dat een paar jaar zijn hoogtepunt heeft en dan weer verdwijnt.

Voor dit werkstuk ben ik naar het Speelgoedmuseum in Deventer geweest, om informatie te zoeken en foto\'s te maken. Ik heb er wel veel foto\'s gemaakt, maar ik heb er geen goede informatie gevonden. Dat komt doordat het meer een kinder museum is, waar ze wat leren en zelf wat kunnen doen en spelen.

Wat is populair speelgoed uit de 20e eeuw?

Dus: Wat is populair Jongensspeelgoed? Wat is populair Meisjesspeelgoed? Is dat van alle tijden? Of alleen van deze eeuw?

Over knikkers had ik maar heel weinig (bruikbare) informatie, dus dat is maar een kort stukje geworden. Maar van Barbie en Lego had ik wel veel informatie, dus daar heb ik wel lange stukken over geschreven.

Lego Het gaat heel goed met de verkoop van LEGO. In 1942 worden er al zo\'n 140 verschillende soorten speelgoed gemaakt. Maar dan breekt er brand uit in de werkplaats, die al het houten speelgoed en de hele werkplaats in de as legt. Er wordt een nieuwe fabriek van twee verdiepingen neergezet, dus zo erg was het niet. In 1947 koopt LEGO als eerste een machine om vormpjes te gieten uit plastic, dat in de Tweede Wereldoorlog uitgevonden was. Daar zijn ze dan: in 1949 rollen de eerste lego blokjes uit de fabriek. Toen waren het alleen nog maar plastic steentjes, zonder de bekende gaatjes en bultjes. Dus als je ze probeerde te stapelen, vielen ze bij het minste of geringste om.

De zoon van Ole Kirk Christiansen, Godtfred, wordt directeur naast zijn vader. Hij gaat vaak het land in om de speelgoedverkopers te overtuigen dat ook zij de nieuwe plastic blokjes in hun assortiment moeten hebben. Maar de winkeliers vinden het maar een rommel, al die losse steentjes. Ook de kinderen zijn nog niet echt enthousiast, doordat het niet echt stevig is als het is opgestapeld.

Godtfred ontwikkelt in 1955 een logisch systeem van stenen, losse elementen en bouwdozen die precies op en bij elkaar passen. Het \'LEGO System of Play\' is geboren! In 1957 komt Godtfred met zijn nieuwe uitvinding: De blokjes worden hol met een open onderkant en daarin buisjes. Op de bovenkant komen een bepaald aantal nopjes, die precies in de buisjes passen. Daarmee kun je de stenen stevig op elkaar vastzetten. Nu gaat het snel met de verkoop en productie van de plastic blokjes. LEGO wordt een gewild en succesvol speelgoedmerk. Maar ook de ontwikkeling van nieuwe dingen gaat door. Zoals het eerste LEGO wiel, dat in 1961 gelanceerd wordt. Nu kun je dus niet alleen huizen en zo bouwen van LEGO, maar ook auto\'s en andere dingen met wielen. In 1966 ligt de eerste lego trein in de winkels. En in 1967 komt daar ook nog DUPLO bij, eenvoudige lego voor kleuters. In 1968 komt er nog iets nieuws bij. Het is geen speelgoed, maar een echt LEGO pretpark: LEGO land gelegen in het Deense Billund. De reden voor dit pretpark was dat er zoveel fans en nieuwsgierigen naar de fabrieken kwamen om een kijkje te nemen, dat de productie in gevaar kwam. Godtfred besloot toen om een pretpark te openen om daar zijn producten tentoon te stellen. Het park staat vol steden en bekende bouwwerken in LEGO steentjes. Je kunt er ook rijden in kleine LEGO autootjes en varen in elektrische boten. Er kwamen veel meer mensen in het eerste jaar dan de verwachte 300.000 namelijk 600.000. In 1977 kwam er speelgoed voor de technische knutselaartjes: LEGO TECHNIC. Met heel andere poppetjes dan de \'normale\' stijve poppetjes. Deze konden hun ellebogen en knieën ook buigen. Ook begon het een beetje op meccano lijken, met meer dingen in elkaar te zetten, dan de gewone blokjes. Je kon er zelfs een motor in zetten en het laten bewegen.

Ondertussen is er nog heel veel bij gekomen: in 1997 kwam de eerste LEGO cd-rom uit. En in 1996 kwam er ook een Legoland in Windsor (Groot - Brittannië). IN 1999 is Legoland 3 geopend, in Californië.

Het nieuwste van het nieuwste. Tot begin 1999 was er alleen nog maar het speelgoed van LEGO dat je niet kon bewegen, of wel beweegbaar was, maar alleen met de hand. Er waren ook wel dingen met een motortje maar die konden alleen maar dingen laten ronddraaien, zoals wielen en propellers Maar nu zijn er computerprogramma\'s uitgevonden waarmee je speciale legoblokjes kunt programmeren, zodat ze uit zichzelf wat doen. Natuurlijk wel met een motor, maar ze kunnen heel wat meer dan allen ronddraaien. Je kunt ze uitrusten met allerlei sensoren, zoals een temperatuursensor, een rotatie sensor (waarmee je het aantal rotaties per minuut kunt tellen), een lichtsensor en een aanrakingssensor. Daarmee kunnen ze reageren op allerlei invloeden uit de omgeving.

Lego - Feitjes. · De combinatiemogelijkheden met LEGO zijn eindeloos: twee steentjes met acht nopjes zijn op 24 verschillende manier op elkaar te maken. Met drie van die steentjes heb je 1060 verschillende mogelijkheden. Zes steentjes kunnen op maar liefst 102.981.500 manieren aan elkaar gemaakt worden. Dus op LEGO raak je niet zo gauw uitgekeken! · In 1977 kwam ook Ole\'s kleinzoon Kjeld Kirk Kristiansen (door een foutje in de doopakte met een K) in dienst van het bedrijf. · Er bestaan nu meer dan 1700 verschillende LEGO onderdeeltjes. De fabrieken hebben nu al ruim 110 miljard elementen geproduceerd. · In 1962 werd LEGO Airways opgericht. Inmiddels is deze luchthaven in Billund de op één na grootste in heel Denemarken. · Een blokje met acht nopjes (\'achtje\') is exact 9,6 X 32 X 16 mm. Als hij kleiner of groter dan dat is, heb je een imitatie. · In de toekomst komen er ook nog films en strips van LEGO. · Op veel scholen wordt LEGO ook gebruikt als leermiddel in bijvoorbeeld het vak techniek. Speciaal hiervoor is een nieuw onderdeel ontwikkeld: LEGO Dacta. · Lego wordt vaak gekopieerd, vooral in Aziatische landen worden steeds nieuwe imitaties ontwikkeld. Maar dat kopiëren is verboden, want LEGO heeft het alleenrecht op het stapelbare blokje met de nopjes aan de bovenkant en de buisjes aan de onderkant. Ook hebben ze het patent op het woord \'LEGO\'. Om al die rechtszaken aan te spannen en te winnen, heeft LEGO een heel legertje advocaten in dienst die ongeveer 100 zaken per jaar afhandelen.

Barbie Het bedrijf Mattel, waar Barbie wordt gemaakt, werd in 1945 opgericht door Ruth en Elliott Handler samen met hun vriend Harold Mattson. De naam Mattel werd afgeleid van Mattson (Matt) en Elliott (el). Het bedrijf maakte in het begin alleen maar lijsten, maar later begon men ook poppenmeubels te produceren, om het resthout zinvol te verwerken. Het bedrijf begon goed te groeien. Na een paar jaar stapte mede-eigenaar Harold Mattson uit het bedrijf, wegens een ziekte. Hierdoor kreeg Elliot Handler de leiding geheel in handen.

Het productiepakket werd steeds uitgebreid en dat in combinatie met de vooruitlopende marketingtechniek van Ruth Handler zorgde ervoor dat het bedrijf snel groeide. Ruth kwam met het idee om het speelgoedprogramma nog wat aantrekkelijker te maken door er een pop aan toe te voegen. Ze wist alleen nog niet wat voor een soort pop het moest worden. Ze zei er zelf over: \"Mijn idee voor de Barbiepop ontstond in het begin van de jaren \'50. In die tijd speelden mijn dochter Barbara en haar vriendinnen met uit papier geknipte poppen waarvan de kleding en accessoires de mode volgden. Deze uitknippoppen stelden volwassenen voor en de bedachte speelsituaties kwamen ook uit de wereld van de volwassenen. In onze ontwerpafdeling bespraken we de productiemogelijkheden van een driedimensionale uitvoering van een dergelijke pop. We aarzelden met de verwezenlijking van het project, omdat we vreesden dat het fabriceren van een kwalitatief goede pop met een redelijke verkoopprijs niet haalbaar zou zijn\".

Men dacht bij Mattel niet aan een babypop, maar meer aan een mannequinpop met een wereld om zich heen waarin opgroeiende meisjes zich al spelend zouden kunnen inleven. Ruth Handler ontdekte zo\'n pop geheel onverwacht. \"De Lilli-pop zag ik voor het eerst in 1958, enkele jaren nadat ik op het idee kwam voor een goed geproportioneerde modepop met verwisselbare kleding en accessoires. We waren in Europa op vakantie toen we in Luzern een Lilli-pop tentoongesteld zagen\". De pop was een slank, langbenige vrouw met een paardestaart, hoge hakken en een superkorte rok (tien jaar voor de minimode). De pop was gemaakt naar model van een stripfiguurtje, dat om lege ruimte op te vullen een keer in de krant kwam. Uiteindelijk werd het een vast onderdeel in de krant. Door toenemende populariteit en door aandringen van de vrouw van Lilli\'s schepper, Reinhard Beutin, werd er een pop van het stripfiguurtje gemaakt.

In de eerste drie maanden werden ongeveer 35.000 Barbies verkocht. Vele dingen veranderen naarmate er meerdere soorten Barbies werden uitgebracht. Ze kreeg bijvoorbeeld een nieuwe standaardconstructie, en de vorm van haar hoofd veranderde. Ook begon men met het gebruik van ander materiaal, omdat het gebruikte vinyl - kunststofmateriaal niet kleurecht bleek. De poppen verkleurden al binnen een jaar.

Barbie kreeg in 1961 een vaste vriend: Ken. Hij had eerst nog geverfd haar, maar kreeg later ook echt haar. In 1963 kwam Barbie\'s eerste vriendin uit de fabriek: Midge. Ze was het buurmeisje van Barbie. Ze had blauwe ogen en sproeten, en niet echt de glamour girl zoals Barbie was. Ook kwam in hetzelfde jaar de eerste Barbie zonder echt haar, maar met haar dat op haar hoofd geverfd was. Bij haar werden 3 pruiken geleverd, zodat je verschillende kapsels bij verschillende kleding kon maken. In 1964 kwam er nog een mannelijke pop bij: Allan. Zijn relatie met de Barbie\'s is niet helemaal duidelijk. In 1965 kwam er nog een pop bij in de leeftijd van Skipper: Ricky. In 1966 kreeg Barbie er een nichtje bij: Francie. Ze was heel wat jonger dan Barbie en had daardoor ook een geheel andere garderobe. In 1967 kwam de eerste gekleurde Barbiepop uit: Colored Francie. In datzelfde jaar kwam Casey er ook nog bij, zij was de beste vriendin van Francie. Ook kwam er in dat jaar de eerste personality - pop uit: Twiggy. Zij was gemaakt naar voorbeeld van de Engelse mannequin Lesly Hornby. In 1968 kwam de eerste pratende Barbie al. In 1969 kwam P.J. erbij, een nieuwe vriendin van Barbie. Er kwam nog een personality - pop bij: dat van de zwarte toneelspeelster Diahann Carroll. Zij speelde in de serie Julia. De serie was vooral populair bij de zwarte bevolking, omdat het de eerste serie met een gekleurde was die geen dienstmeisje of zo speelde.

In 1970 kwam de eerste pop die echt kon lopen! Ze had ook een hondje bij zich om mee te wandelen. Er waren intussen ook al Barbie\'s die volgens de reclametekst net zo beweeglijk zijn als jij zelf! In 1970 kwam de eerste gekleurde mannelijke pop, namelijk Brad. En in 1975 kwam de tweede gekleurde mannelijke pop: Curtis. In 1975 kwam er nog een gekleurde pop bij: Cara.

Ze heeft ook een verschrikkelijk smalle taille, lange benen en nergens ook maar een grammetje vet. Inderdaad, dat is het schoonheidideaal van nu, maar het kan gewoon niet. Kinderen zouden de indruk kunnen krijgen dat iedereen er zo zou uitzien, terwijl maar heel weinig mensen die maten hebben. Daarom is vorig jaar een Barbie uit de fabriek gekomen met een maatje meer. Veel moeders hebben die Barbie\'s voor hun kinderen gekocht om te laten zien hoe een vrouw eruit ziet.

Er zijn nu ook veel nieuwe dingen van Barbie erbij. Zoals cd-rom\'s spelletjes, een maandblad en nog veel meer.

Knikkers In het voorjaar zie je het weer op bijna alle basisscholen: kinderen die knikkeren. Want dan is de knikkertijd weer aangebroken. Knikkers zijn er in allerlei soorten en maten. Je hebt ze van klei, van steen, van ijzer, maar de meeste zijn toch van glas. Voor de oorlog waren er vooral knikkers van steen, ijzer en klei, maar nu zijn die er toch niet meer. Je hebt nu allerlei knikkers van glas. Er zijn verschillende soorten met verschillende namen, zoals: kattenoog, gewoontje, parachute, eenteller, pinkie, en regenboog. Maar er zijn er natuurlijk nog veel meer. Het ligt aan de plaats waar je woont, hoe de knikkers heten en hoeveel ze waard zijn.

Knikkers worden in Mexico en China gemaakt. Eerst gaat het glas in de oven. Het glas wordt dan warm, zodat het een lange, zachte sliert wordt. Daar doen ze gekleurde draadjes door (de sliertjes in de knikkers), of ze worden later geverfd. Dan wordt die sliert in kleine stukjes geknipt. Terwijl ze hard worden, worden ze heen en weer gerold, zodat ze mooi rond worden.

Knikkeren is al heel oud. Tweeduizend jaar geleden deden ze het al in Egypte en in het oude Rome. En nu wordt het nog steeds gespeeld. Knikkeren is dus echt van alle tijden. Je hebt ook maar weinig nodig om het te kunnen spelen: een kuiltje en een paar knikkers is genoeg. En het gaat om het winnen van knikkers, dat maakt het spannend. Je kunt ook heel veel verschillende spelletjes spelen met knikkers, dus dat maakt het gevarieerd.

Conclusie Er zijn vele verschillende soorten jongens en meisjes speelgoed, maar in dit werkstuk heb ik Lego en Barbie uitgekozen, omdat die na de oorlog ontstaan zijn en nu nog bestaan, is er veel informatie over. Ze bestaan beide al bijna 50 jaar, en het is langzaamaan populair geworden. Ze passen zich goed aan deze tijd aan door bijv. cd-roms met spelletjes en computergestuurde robots. Maar het is maar de vraag of ze het nog eens 50 jaar volhouden.

Knikkers zijn al heel oud. Die zijn dus echt van alle tijden. Zij zullen het nog wel een tijdje uithouden, maar dat wordt natuurlijk steeds moeilijker in deze computergestuurde samenleving. Ze zullen nog wel verdrongen worden door de computers, maar voorlopig is het nog steeds elk jaar \'knikkertijd\'. En knikkers kunnen wel digitaal gaan, maar dan is het leuke er ook gelijk vanaf.