Macedonië

De Balkan - Het ontrafelen van de chaos Macedonië Inleiding Wij willen het gaan hebben over de ontwikkeling van het land Macedonië. En ook willen wij aandacht besteden aan de rol of positie het land Macedonie heeft gehad in de Balkanoorlog vanaf 1991 en welke redenen of oorzaken er aan te wijzen zijn voor hun deelname. Wij hebben gekozen voor Macedonië omdat we hier weinig van af wisten en omdat we de naam van de hoofdstad zo grappig vonden.

Macedonië was altijd meer een landstreek dan een echt land. De streek strekt zich uit over Noord- Griekenland en het zuiden van Voormalig Joegoslavië en Bulgarije. Staatskundig gezien is de streek in drie delen gesplitst. Er is de Griekse provincie Macedonië. Deze heet Aegeïsch Macedonië. De oppervlakte is 34203 km² en er wonen ongeveer 2 miljoen mensen. Dan is er de Bulgaarse streek Macedonië met een oppervlakte van 7000 km². Dit gebied wordt Pirin Macedonië genoemd. Hier wonen ongeveer 300.000 mensen. Het gebied waar wij het over gaan hebben is de republiek Macedonië. De oude naam van dit gebied is Vardar Macedonië. Er wonen vele verschillende volken in het gebied dat een oppervlakte heeft van 25713 km². Dit is gelijk aan ¾ van Nederland. De hoofdstad is Skopje. In 2000 woonden er in het hele land 2 miljoen mensen. Het grootste deel van de inwoners zijn Macedoniërs. (66,6%) Verder wonen er onder andere Albanezen (22,7%), Turken (4%), Roma (2,2%), en Serven (2,1%), Deze cijfers zijn afkomstig van de officiële telling in 1994. Volgens schattingen is het aantal Macedoniërs gedaald tot 60% terwijl het aantal Albanezen steeg tot 30%. In november 2002 is er opnieuw geteld. Deze gegevens moeten binnenkort openbaar gemaakt worden. De officiële taal is Macedonisch. In gebieden waar meer dan 20% van de inwoners Albanees is, is ook het Albanees de officiële taal. De ontwikkeling van het land van verleden tot heden.

In de zevende eeuw voor Christus werd het oude Macedonische koninkrijk gesticht. Dit rijk omvatte de gebieden die op dit moment liggen in het noorden van Griekenland, in het zuidwesten van Bulgarije en in de voormalige Joegoslavische republiek Macedonië. (zie algemene informatie) Oorspronkelijk woonden er in Macedonië Thracisch-Illirische stammen. Macedonië wordt in de wereldgeschiedenis voor het eerst genoemd tussen 359 tot 336 voor Christus. Onder leiding van Phillippus de tweede werd heel Griekenland onderworpen. De beroemdste Macedoniër is zijn zoon Alexander de Grote. In de vierde eeuw voor Christus veroverde hij het Perzische Rijk en stichtte zo een enorm rijk dat zich uitstrekte van Griekenland tot aan India. Na zijn dood in 323 viel het rijk uit een. In 168 voor Christus werd het gebied ingelijfd bij het Romeinse Rijk om later opgenomen te worden door het Byzantijnse Rijk. In de Middeleeuwen werd het Macedonische koninkrijk overheerst door Bulgaren, Byzantijnen en Serviërs. De Byzantijnen zijn Slavische volken die in dienst zijn van de Byzantijnse keizer om andere volken zoals de Bulgaren buiten de deur te houden en vanaf de negende eeuw om mensen te bekeren tot het christendom. In 1168 besteeg Stefan Nemanja in Servië de troon. Zijn dynastie bleef tweehonderd jaar bestaan. Tussen 1331 en 1351 was zijn land het grootste onder leiding van Dusan. Toen omving het ook Macedonië. Deze staat kenmerkte zich door de sterke band tussen de kerk en de staat. Op deze manier probeerden ze een goede opvolger te zijn voor het Byzantijnse rijk. Dat was het machtigste rijk in de geschiedenis van de Balkan.Nog voor de dood van Dusan in 1355 is de opmars van de Turken in volle gang. Vanaf 1371 hoorde het gebied van het huidige Macedonië bij het Ottomaanse rijk. De periode die toen aan brak word ook wel ‘de nacht van 500 jaar lang’ genoemd.

Er waren regelmatig opstanden tegen het Ottomaanse rijk maar meestal zonder succes. In de negentiende eeuw raakte het Ottomaanse rijk in verval. Intussen woonden er in het oude Macedonische koninkrijk Slaven, Turken, Grieken, joden, Albanezen en Roma. De Grieken, Bulgaren en Serviërs probeerden hun invloed te vergroten. Ze moedigden de etnische groeperingen aan de Ottomanen te bestrijden. De belangrijkste etnische groepering was de Binnenlandse Macedonische Revolutionaire Organisatie (VMRO) In augustus 1903 brak rond Krusevo een opstand uit, die werd neergeslagen. Tijdens de Eerste Balkanoorlog in 1912 worden de Turken bijna helemaal uit Europa verdreven door de Balkan-volken. Servie veroverd hier Kosovo. Tijdens de Eerste Balkanoorlog in 1912 verdrijven de Balkan-volkeren de Turken bijna helemaal uit Europa. Servië verovert daarbij Kosovo. Uiteindelijk stellen de Europese grootmachten (Frankrijk, Oostenrijk, Engeland en Italië) de grenzen vast. De Albanese aanspraken op een eigen staat worden maar ten dele gehonoreerd, want zowel Griekenland als Montenegro en Servië claimen grote delen van de door Albanezen bevolkte gebieden. De Servische historische aanspraken op Kosovo worden erkend, en in 1913 komt het gebied definitief in Servische handen.

Na de Balkanoorlogen van 1912-1913 werden Aegeïsch Macedonië gebied van Griekenland (52% van het oude rijk) en Vardar Macedonië een gebied dat hoort bij Servië (38%), De laatste 10% was Pirin Macedonië. Dit deel was al in handen van de Bulgaren. In 1918 werd Vardar Macedonië een deel van het Koninkrijk der Serviërs, Kroaten en Slovenen. Ze werden beschouwd als Serviërs. Dit zorgde voor spanningen tussen de staat en de Binnenlandse Macedonische Revolutionaire Organisatie

Het koninkrijk Joegoslavië is een direct gevolg van het begin van de Eerste Wereldoorlog. De Serviërs wilden een sterke staat. De Kroaten en Sloven zagen een federale staat wel zitten. Ze wilden veel macht voor deelstaten en weinig macht voor het centraal gezag. In 1941 werd Joegoslavië veroverde door Duitsland. Tijdens de Tweede Wereldoorlog bezet fascistisch Italië Albanië en voegt daar Kosovo en de Albanese gebieden in Montenegro en Macedonië aan toe. Na de oorlog krijgt Albanië de oude grenzen terug, en wordt Kosovo weer een deel van Servië. Er ontstond veel verzet onder leiding van Josip Broz tegen de Duitse en Italiaanse indringers. Hij maakte de Oktoberrevolutie als krijgsgevangene meer waarna hij overging op het communisme. Hij werd vooral bekend onder zijn schuilnaam Tito. Zij streden voor een federaal Joegoslavië. Met de hulp van de geallieerden veroverden de communistische verzetstrijders op de fascisten. Op 31 januari 1946 ontstond uit het koninkrijk Joegoslavië het communistische Joegoslavië. Het waren zes republieken namelijk Slovenië, Kroatië, Bosnië, Macedonië, Montenegro en Servië. Tito wierf het alleenheerschappij voor de Communistische Partij in het land. Van 1945 tot 1963 was hij premier. In 1954 werd hij voor de rest van zijn leven de president van Joegoslavië. In Servië waren er twee gebieden die meer dingen zelf mochten regelen om te voorkomen dat Servië te groot werd. Dit waren Kosovo en Vojvodina. In de jaren tachtig en negentig is in deze gebieden het percentage Serviërs behoorlijk verminderd. In 1961 was 25% van de bevolking Servisch. Doordat president Tito het wegpesten van Serviërs door Albanezen gedoogde was nog maar 10% Servisch. Dit gebeurde onder het motto: “Sterk Joegoslavië, zwak Servië”. Het beleid van president Tito was onafhankelijk van de andere communistische landen. Het grootste probleem was het in bedwang houden van de Servische minderheid.

Na de dood van president Tito in 1980 en de val van het communisme valt de Socialistische Federale Republiek Joegoslavië. De opvolger van Tito, Milosevic neemt Kosovo en Vojvoina hun aparte status af in 1989. Macedonië riep op 17 september 1991 de onafhankelijkheid uit. Aanvankelijk wilde Macedonië zich niet afscheiden van Joegoslavië. Ze vonden zich daarvoor economisch te zwak. Toen Slovenië en Kroatië zich wel hadden losgemaakt en ook Bosnië-Herzegovina dezelfde kant op ging koos de deelrepubliek voor zelfstandigheid. Dit werd niet zomaar geaccepteerd door de Joegoslavische leider Milosevic. Zijn leger had alleen op dat moment zijn handen vol aan Kroatië en Bosnië-Herzegovina waardoor Macedonië er zonder bloedvergieten vanaf kwam. Het Joegoslavische leger had geen trek meer in een nieuwe confrontatie omdat Macedonië geen bijzondere betekenis heeft in tegenstelling tot bijvoorbeeld Kosovo.

Dankzij Griekenland werd de nieuwe staat door veel landen (waaronder Nederland) niet erkent onder haar oude naam maar als de Voormalige Joegoslavische Republiek Macedonië (FYROM) Tot het begin van 2001 was het in het land tamelijk rustig. De achtereenvolgende regeringen hadden wisselend succes met de opbouw van een multi-etnische rechtsstaat en een vrije markt economie. De achterstandspositie van de etnisch Albanezen en een zwakke economie zorgden alleen voor spanningen en uitingen van ongenoegen.

Tijdens de crisis in Kosovo in 1999 ving men in Macedonië ruim 360.000 Albanese vluchtelingen op. De Macedoniërs vreesden voor het verstoren van de demografische balans terwijl de Albanezen in Macedonië zich ergerden aan de niet hartelijke ontvangst van de vluchtelingen door de autoriteiten. In februari 2001 braken er gewelddadigheden uit tussen de Albanezen en de Macedoniërs. De belangrijkste factoren van de opstootjes waren de gespannen sociaal-economische situatie en het groeiende percentage Albanezen onder de bevolking. Volgens de regering kwam het geweld vooral uit Kosovo en waren het vooral de jonge Albanezen. Zij vonden dat de Albanezen waren achtergesteld op de Macedoniërs. Hun eisen waren onder andere erkenning van het Albanees als de tweede officiële taal, de erkenning van het recht op hoger onderwijs in de Albanese taal en de verbetering van de kwaliteit van het Albaneestalig primair en secundair onderwijs. Sinds 1991 werd er weinig aandacht aan besteed omdat de stabilisatie van het land belangrijker was. De rol van Macedonië

Macedonië was een deel van het voormalige Joegoslavië. Het was eerst helemaal niet de bedoeling om van Joegoslavië te scheiden, omdat ze zich economisch daar niet sterk genoeg voor vonden. Maar omdat andere delen zoals Bosnië-Herzegovina en Servië dat wel deden heeft Macedonië besloten ook een onafhankelijke staat uit te roepen in 1991. Het land kon dit doen zonder bloedvergieten. Dat kwam omdat Joegoslavië zijn handen val had aan Kroatië en Servië. Later had het voor Joegoslavië ook geen zin meer, omdat Macedonië in tegenstelling tot Kosovo geen enkele waarde had. Het uitroepen van een eigen staat leverde nogal wat problemen op voor de staat. Zo had buurland Griekenland er grote bezwaren tegen als de NAVO Macedonië erkende als onafhankelijk. Waarom was Griekenland daartegen? Griekenland had iets tegen de nieuwe vlag van Macedonië. De gele zon met twaalf stralen op een rode achtergrond was volgens de Grieken een oud Grieks symbool. Gelukkig heeft de regering van Macedonië dit snel opgelost door maar acht stralen om de zon heen te tekenen.

Maar dat was nog niet genoeg om de Grieken gerust te stellen. Zo vonden ze ook de naam van Macedonië niet acceptabel. De Grieken hadden in 1912 een gebied veroverde en die provincie had dezelfde naam als de net nieuwe staat. De Grieken waren bang dat ze beslag zouden leggen op het Griekse grondgebied. Vandaar dat ze het toen Voormalige Joegoslavische Republiek Macedonië noemden. De afgelopen jaren gaat het al wat beter en heeft de regering toegezegd dat ze de naam Macedonië hebben geaccepteerd, maar wel onder het behoudt dat er strikt werd vermeld dat het hier om het Macedonië gaat dat deel uitmaakte van het voormalige Joegoslavië. Maar nog steeds is de angst voor Macedonië niet helemaal weg.

Maar niet alleen Griekenland had problemen met deze nieuwe staat, ook Servië was er niet blij mee dat Macedonië zelfstandig was geworden. De Serviërs vonden ook dat Macedonië een deel was van Servië en noemen de staat nu nog steeds Zuid-Servië. Nog steeds patrouilleert de VN vredesmacht bij de grenzen om te voorkomen dat Serviërs Macedonië binnenuitvallen. Gelukkig zijn er nog wel een paar die Macedonië erkennen als onafhankelijke staat, zoals Bulgarije. Dit land was de eerste die het erkende, maar ze erkennen de Macedoniërs niet als apart volk met een aparte taal. Dit komt omdat de Macedoniërs afstammen van de Bulgaren. De Bulgaren vinden dus eigenlijk dat ze een en hetzelfde volk zijn die alleen in aparte landen wonen. Zo kan Macedonië altijd op de hulp van de Bulgaren rekenen als er oorlog mocht komen met een van de buurlanden.

Wat opvalt aan Macedonië, is dat het land geen wapens meer heeft aangeraakt. Dit sinds de afscheiding in 1991. En zelfs toen het zich afscheidde van Joegoslavië, deed het land dit zonder geweld. Men is alleen bang dat het niet lang meer zal duren voordat de wapens weer uit de kast zullen worden getrokken en het grote geweld gaat beginnen. Macedonië kampt met grote problemen. Over liever gezegd, buurlanden hebben problemen met de staat Macedonië.

Dit is niet gebaseerd op lucht. Macedonië kampt nog steeds met grote problemen ook binnenlands. Dat de wapens zwijgen ligt vooral aan de militaire zwakte en het isolement van de Albanese rebellen. Toen Macedonië zich afscheidde lukte dit zonder oorlog. Toen het leger van Joegoslavië zich terugtrok uit Macedonië namen ze ook alle wapens mee. De Albanese zijn een minderheid in Macedonië. Omdat de regering niet veel rekening houdt met deze minderheid, komen de Albanezen in opstand. De Albanezen kunnen gemakkelijk aan wapens komen door even over de grens naar Albanië te gaan. De rebellen hebben de steun van het Albanese volk dat in Macedonië leeft. Daardoor kunnen deze rebellen gemakkelijk een guerrilla oorlog beginnen tegen het zwakke Macedonische leger.

Niet alleen voor de binnenlandse Albanezen heeft Macedonië te vrezen. Ook de Albanese uit Kosovo zijn er niet bang voor hun verwanten in Macedonië te steunen. En omdat Macedonië bijna geen leger heeft, kunnen ze gemakkelijk aanvallen en de Albanezen in Macedonië wapens geven. Dan heeft Macedonië dus buiten een burgeroorlog ook nog eens een oorlog met een buurland.

Macedonië heeft dus eigenlijk weinig problemen gehad met de afscheiding, omdat de Joegoslavische Republiek zich met Bosnië en Kroatië bezig hield. Dit betekende niet dat Macedonië rustig verder kon gaan. Vele landen en groeperingen hadden problemen met de nieuwe staat. Daarbij zat Macedonië ook nog eens met problemen van binnenuit af. De NAVO en de VN hebben dan ook nog wel eens moeten inspringen om Macedonië te helpen en er niet nog een nieuwe Balkanoorlog erbij te laten komen.

Een paar jaar geleden was dit het geval. Er werd een brigade van 3500 soldaten uit vijftien landen naar de kleine staat gebracht. Het doel was om alle wapens te bemachtigen van Albanezen rebellen die dit vrijwillig zouden doen. De Macedonische rebellen hadden dit al gedaan in ruil voor hulp. De soldaten hadden precies dertig dagen de tijd. Omdat het een vredesmissie was mochten de soldaten geen geweld en wapens gebruiken, alleen in de hoogste nood. Het doel van de missie is simpel. Haal de wapens weg bij de rebellen, zodat het wankele vredesakkoord tussen beide landen overeind blijft staan. Dan is er nog de vraag waarom het leger van Macedonië het zelf niet doet. En ook dat is simpel en zo uitgelegd. Omdat de Albanezen in Macedonië zich onderdrukt voelen door de Macedoniërs, zou het lijken om Macedonië al hun vrijheid weg zou halen. De Albanezen zouden dat niet erg vertrouwen. Doordat nu beide partijen hun wapens inleveren bij een onafhankelijk vredesleger van buitenaf, lijkt het niet op een samenzwering om de Albanezen in Macedonië te onderdrukken. Het laatste probleem was de hoeveelheid soldaten die naar Macedonië werden gestuurd. De NAVO had expres niet al te veel mensen erop afgestuurd, omdat er al veel NAVO soldaten in dat gebied zijn en de problemen er niet zo erg zijn als in Bosnië of Kosovo. Aan dit besluit kleeft ook een nadeel. Toen de NAVO deze operatie eerder had geprobeerd in Kosovo, hadden veel rebellen wapens achtergehouden. Ook is een kleiner aantal soldaten een gemakkelijk doelwit voor Albanezen extremisten. Deze rebellen willen dan misschien er wel de Macedonische regering dingen tot concessies. In dat geval zal het NAVO leger moeten vertrekken en zet het misschien wel de deuren open tot een nieuwe Balkanoorlog.

De Albanezen zijn tot nu toe het grootste probleem waar de staat Macedonië mee te kampen heeft. Alhoewel de twee groeperingen wel samenwerken in de regering, zijn er vele onrechtmatige regels in het land. Zo mogen de Albanezen geen hoge functies bekleden. Dit leidt tot grote woede onder de Albanezen. Zo leven de twee groepen ook in gescheidenheid en komen huwelijken tussen beide kanten weinig voor. Er zijn al vele vredesmissies geweest, maar het probleem is nog steeds niet opgelost. Bronnen: www.minbuza.nl landenlijst Macedonië

http://www.landenweb.com/geschiedenis.cfm?LandID=202&MACEDONI%C3%8B

http://www.nrc.nl/W2/Lab/Profiel/Balkan/geschiedenis.html

http://www.nrc.nl/W2/Lab/Profiel/Balkan/macedonie.html

http://www.rnw.nl/achtergronden/kosovo/html/geschiedenis.html

http://www.omroep.nl/nos/nieuws/index.html#@http://www.omroep.nl/nos/nieuws/dossiers/macedonie/2001/portal/portal.html

De kleine Winkler Prins in kleur, tweede herziene druk, deel 10 (Macedonië) en deel 18 (Tito)