Dopinggebruik in de sportwereld

1) Wat is doping ? Doping is een verzamelnaam voor stoffen die door het lichaam opgenomen kunnen worden en een bepaalde functie gaan bevorderen bv. zuurstof opname verbeteren (Erytropoëtine). Al deze stoffen die onder de naam doping vallen staan vermeld in de dopinglijst van het Internationaal Olympisch Comité (IOC). De stoffen die op de lijst voorkomen staan daarin vermeld omdat die schadelijk voor de gezondheid zijn en de sportprestaties kunnen verbeteren. Naargelang de verschillende sporttakken zijn ook andere stoffen verboden. Zo zullen bijvoorbeeld hartslagverlagende middelen helpen je prestatie te verbeteren bij schieten, maar zal het niet helpen bij voetbal.

Wat doet doping met het lichaam ? Verschillende stoffen hebben verschillende uitwerkingen op het lichaam. Zo heb je bijvoorbeeld stoffen die meer rodebloedcellen doen aanmaken, de spiermassa doet toenemen enz. We gaan er een viertal wat uitgebreider uitleggen.

- De eerste die vaak gebruikt wordt, is Erytropoëtine of EPO. EPO is een lichaamseigen hormoon. Deze doet de aanmaak van rode bloedcellen vermeerderen. Een rode bloedcel bestaat uit verschillende onderdelen en hemoglobine is er een van. Hemoglobine bindt de zuurstof uit de longen en laat deze weer los waar er zuurstof nodig is voor de energievoorziening. Rode bloedcellen worden na een korte tijd weer afgebroken, in het beenmerg worden er voortdurend nieuwe aangemaakt. Bij gewone gezonde mensen wordt EPO aangemaakt in de nieren, maar bij mensen waar de nieren niet goed functioneren en er geen of te weinig EPO wordt aangemaakt kan er bloedarmoede optreden. Sinds 1985 heeft men echter een manier gevonden om EPO op een syntetische manier te vervaardigen. Aanvankelijk werd het alleen gebruikt als medicijn bij nierpatienten, maar al snel werd het in de sportwereld ook een gewild product. Omdat er door EPO een toename is van rode bloedcellen is er dus ook een toename van hemoglobine en kan er meer zuurstof worden getransporteerd naar de spieren. Als er meer zuurstof is bij de actieve. spieren, kan de arbeid en de duurprestaties worden verbeterd.

Bij een dopingcontrole kan men EPO opsporen in urine en in het bloed. Tot 2000 was het echter zeer moeilijk om dit te doen. Men kwam er wel achter dat het mogelijk was om het EPO gebruik te meten in het bloed. Het aantal rode bloedcellen was in verhouding met het bloedvolume (de hematocrietwaarde) hoger bij een EPO gebruiker. Als de hematocriet waarde boven het getal uitstak werd men uitgesloten van de wedstrijd. Nu is het wel mogelijk om aan te tonen dat iemand EPO gebruikt aan de hand van urine. Gezonde mensen die langdurig EPO gebruiken zullen gezondheidsklachten ondervinden omdat het product een toename ven rodebloedcellen teweegbrengt en zo ook het bloed dik en stroperig maakt. Enkele van deze klachten zijn bijvoorbeeld : hoofdpijn, verwardheid, griepachtige klachten, huidallergische reacties,… Ook hart- en herseninfarcten komen voor. Longembolie (verstopping van bloedvaatjes in de longen) en nierbeschadigingen zijn al eerder vastgesteld bij het gebruik van EPO.

- Het tweede, wat ook wel wordt gebruikt maar steeds minder, is bloeddoping. Bij bloeddoping wordt eerst bloed afgenomen van de sporter. Deze traint dan door in bloedarme staat. Vlak voor een topprestatie wordt het bloed, rode bloedcellen of andere bloedproducten weer
teruggegeven aan de sporter. Dan zijn er weerom meer rode bloedcellen en kan de prestatie worden verbeterd door meer toevoer van zuurstof aan de spieren. Men vermoedt dat vooral bij duursporten zoals wielrennen , skiën en atletiek bloeddoping wordt gebuikt. Deze methode is zeer omslachtig en doordat er andere alternatieven voorhanden zijn, wordt het steeds minder gedaan. Men gaat steeds meer gebruikmaken van andere producten als EPO, NESp, Hem Assist en RSR-13. Nevenverschijnselen zijn dan weer onvermijdelijk. Zo kun je bv. bloedstolsels,koorts, nierschade, geelzuchten bloeddrukdaling. ook zal het immuumsysteem van je lichaam slecht functioneren. hart- en herseninfarcten zijn vastgesteld bij toepassing van deze methode.

- Het groeihormoon is het derde dat we gaan bekijken. Het groeihormoon wordt gebruikt als geneesmiddel bij patienten die problemen hebben met hun hypofyse (een klein kliertje dat vlak onder de hersenen ligt). Bij kinderen zorgt het ervoor dat ze weer normaal gaan groeien. Volwassenen hebben een verstoorde stofwisseling als ze een hypofysestoornis hebben. De stofwisseling wordt dan ook weer normaal bij het toedienen van het groeihormoon. Normaal wordt het groeihormoon afgegeven aan het bloed door de hypofyse. zodra er meer groeihormoon in het bloed zit, is er ook een toename van insulineachtig groeifactor. Dit wordt aangemaakt in de lever en zo in het bloed gebracht. Het stimuleert ook de omzetting van opgeslagen suiker in de spieren en lever in glucose (suiker in het bloed). Ok de omzetting van vetten in vetzuren wordt gestimuleerd. In het geheel speelt ook insuline een belangrijke rol. Insuline is afkomstig uit de alvleesklier. Naargelang er meer suiker in het bloed zit zal de insuline ervoor zorgen dat de suiker opgeslagen wordt in de lever en de spieren. Insulineachtig groeifactor is veel minder sterk dan insuline, maar insuline is in mindere mate aanwezing in het lichaam. Insuline en het groeihormoon zijn tegenpolen van elkaar. Groeihormoon zorgt voor het vrijkomen van veel enrgie terwijl insuline het omgekeerde doet.

Het groeihormoon wordt in de sportwereldgebruikt om de spiermassa te doen toenemen. Men verondersteld dat de spierkracht zal toenemen maar niets is minder waar. De spierkracht blijft hetzelfde bij het gebruik van groeihormoon.

Er zijn gevolgen aan het gebruikvan groeihormoon. Op korte termijn zal er zich vocht ophoping voordoen ook spier- en gewrichtspijn zijn niet ongewoon bij het gebruik van dit product. Op lang termijn zouden er zicht symptomen van suikerziekten kunnen voordoen. Grotere voeten en vergroeide lichaamsdelen komen ook regelmatig voorbij gebruikers.

- Het vierde en laatste zijn Anabole steroïden. Anabole steroïden zijn afgeleid van het mannelijk geslachtshormoon testosteron. Zij vergroten de spiermassa en hier ook de spierkracht wat bij het groeihormoon niet het geval was. Het wordt vooral gebruikt bij krachtsporten zoals gewichtheffers en bodybuilders. Ook bij duursporten wordt het ook al eens gebruikt zoals bv. roeiers. Je hebt ook sporters die het incidentieel gebruiken. Ze denken dat ze er sneller door gaan herstellen van inspanningen. Vaak worden ze niet oordeelkundig gebruikt. Ze gebruiken het product met te grote doses. Vaak tot vijftig maal het therapeutische maximaal toegestane dosis. De sporters weten vaak te weinig over het product en daarbij wordt het meestal verzwegen tegenover de artsen.

Dit dan wel eens een probleem opleveren als er bijwerkingen optreden. Deze bijwerkingen zijn niet gering ! Bij vrouwen kan er een onomkeerbaar mannelijk kaalheidspatroon optreden wat mij niet al te leuk lijkt. Je krijgt er langdurige hoofdpijnen van en je oogwit kleurt geel. Je krijgt een slechte adem en bij mannen ontwikkelen er zich borsten omdat het weefsel rond de tepels opzwelt en heel pijnlijk wordt. Er kunnen levertumoren, geelzucht en bij het ergste geval uitval van alle leverfuncties voordoen. De huis kleurt geel je krijgt acne, zwangerschapsstrepen en uitslag over het hele lichaam..

Dit waren er vier van de zovelen die we even hebben samengevat.

Hoe herken je het gebruik van doping ? Het is niet moeilijk te herkennen als er iemand doping gebruikt. Als iemand in heel korte tijd een enorme vooruitgang in sportprestaties boekt of in een paar dagen veel krachtiger wordt, harder gaat lopen of schaatsen dan zou het heel goed kunnen zin dat die persoon doping gebruikt. Ook de bovenstaande bijwerkingen bij de verschillende dopingsoorten kunnen snel worden ontdekt. Ook bij het gedrag zien we veranderingen : je wordt paranoia, angstig , snel geirriteerd, agressief, gewelddadig, depressief en slapeloos enzovoort.

Als je merkt dat iemand doping gebruikt kan je met die persoon even babbelen (zonder vooroordelen) om de reden te achterhalen. Wees echter niet bang om advies te vragen zowel de gebruiker als de omgeving. Bij eventuele vragen kan je bij de GGD en bij instellingen voor verslavingszorg terecht. Gebruik van doping : de cijfers Uit onderzoek blijkt dat minder dan 3 procent ooit bewust doping heeft gebruikt. Ook drie procent heeft ooit overwogen om doping te gebruiken. In 2000 waren er 1,3 positieve gevallen bekend onder het gebruik van doping. Over de hele wereld ligt dit cijfer tussen de 1 tot 2,5 procent. Tijdens de olympische spelen van 2000 lag dit cijfer opmerkelijk lager namelijk lager dan 0,5 procent. Bij niet topsporters komt het doping gebruik relatief weinig voor. Uit onderzoek van het Nederlands centrum voor
dopinggebruik blijkt dat eind 2002 ongeveer 40.000 sporters, in clubverband of zelfstandig, één of andere vorm van doping gebruiken. Het gebruik ligt ook hoger bij krachtsporten zoals gewichtheffen. Er is in die sector, tussen 1997 en 2001, een stijging van de anabole steroïden opgemerkt. Het ministerie wil daarom samen met het NOC*NSF een specifiek antidoping beleid ontwikkelen.

Bronnen :

http://www.minvws.nl/thema.html?folder=432
http://www.necedo.nl
http://home-3.tiscali.nl/ thijeleo/drugs/doping.htm
http://www.nrc.nl/W2/lab/profiel/doping/inhoud.html
http://www.preparation-physique.net/ images/EPO.JPG F
http://www.fotw.ca/images/ nl-nocsf.gif
http://whyfiles.org/090doping_sport/ images/redblood.jpg F
http://www.doctoronline.de/ willkommen.htm F