Inca's

De ontdekking van de Inca\'s

Na de ontdekking van Amerika in 1492 door Colombus, liet de Spaanse koning ook tijdens de 16de eeuw heel wat excursies vertrekken richting Zuid-Amerika. De ontdekte gebieden werden door Spanje geannexeerd en gekoloniseerd. Tijdens zijn ontdekkingsreis naar Zuid Amerika ontdekte de Spaanse Fransisco Pizarro het Incavolk. Dit gebeurde tussen 1524 en 1527. De uitbuiting door de Spanjaarden had de Incabeschaving ernstig getroffen. Toch was de hoofdreden voor de verdwijning van rijk niet de Spaanse overheersing, maar, een interne machtsstrijd tussen Atahualpa en de aanhangers van Huascar werd de Incabeschaving fataal. De situering

De Inca\'s

Het rijk van de Inca\'s bevond zich aan de westkust van Zuid Amerika. Het strekte zich uit over meer dan 4000 kilometer tussen Chili en Equador. De Inca\'s hadden grote delen van het hedendaagse Equador, Peru, Colombia, Bolivia, Argentinië en Chili veroverd.

In Europa

Europa bestaat geografisch gezien uit West, Midden, Oost, Noord en Zuid Europa. Dit hele gebied gaat van de Atlantische Oceaan (Westen), Noordelijke IJszee (Noorden), Middellandse Zee (Zuiden) en het Oeralgebergte (Oosten).

Verschillende landen uit Europa hebben hun politieke lot verbonden. Daarom werd de Europese Unie opgericht (zie \"Politiek\"). Ontstaansgeschiedenis van het rijk De bevolkingsgroep leefde oorspronkelijk in het Noorden van Peru. Het rijk zou gesticht zijn door Manco Capac in de 13de eeuw. Stichter Manco Capac wordt later als de reïncarnatie van de zonnegod beschouwd.

De Inca\'s zijn pas een machtig volk geworden vanaf de 15de eeuw. Pachacuti (1438-1471) voerde een centralistische staatsinrichting door en begon met de expansie. Dit werk werd door zijn zoon Topa Yupanqui (1471-1493) afgemaakt met de onderwerping van het machtige rijk van de Chimú. Topa Yupanqui\'s zoon Huayna Capac (1493-1527) zette de uitbreiding van het rijk in het noorden door. Tijdens zijn bewind werd het Incavolk door de Spanjaard Francisco Pizarro ontdekt. Huayna Capac stierf ten gevolge van de pokken of de mazelen, die werden meegebracht door de Spanjaarden. Atahualpa (gestorven in 1533), bestuurder van een deel van het rijk, trok na de dood van Huayna Capac alle macht naar zich toe. Hierdoor zou de wettige troonopvolger Huascar Capac (1527-1532) naast de troon grijpen. Door deze interne machtsstrijd is de beschaving uiteindelijk ten onder gegaan. Verklaring van de naam De Inca\'s

Oorspronkelijk was Inca de benaming voor een lid van de bevolkingsgroep in het Noorden van Peru (Cuzco). Manco Capac, die werd beschouwd als de grondlegger van het rijk, kreeg nadien de benaming Inca, net zoals de latere heersers. Na de ontdekking van het rijk door de Spanjaarden, werden zowel de oorspronkelijke bevolkingsgroep als alle andere Indianen die het Quechua als moedertaal hadden Inca genoemd.

In Europa

De naam \'Europa\' komt oorspronkelijk uit de Griekse mythologie. Europa was de wondermooie dochter van het Fenicische koningspaar Agenor en Telephassa. Nadat de Griekse oppergod Zeus verliefd op haar was geworden, ontvoerde hij haar naar Kreta. Daar aangekomen vroeg Zeus haar ten huwelijk. Hierdoor werd ze onsterfelijk en werd haar naam gegeven aan het werelddeel waarin zij zich bevond. Politiek

De Inca\'s

De centrale elementen van de Incacultuur waren de sociale organisatie, de staatsinrichting en de religie. Dit systeem werd gevormd uit de gedachte dat de Incabeschaving een getrouwe weergave was van de wijze waarop de kosmos geordend is. Overal kwam dit systeem tot uiting, zelf in de planning van de hoofdstad Cuzco.

De Incavorst werd vereerd als zoon van de zonnegod. Deze vorst stond dus aan de top van de hiërarchische bestuurspiramide. De piramide werd gevormd uit verschillende lagen. De laagste was deze van de betalers van de belastingen. De belastingsbetalers werden geformeerd in groepen van 10 waarboven telkens een ambtenaar stond. De daaropvolgende lagen waren voor de hogere ambtenaren, waaronder telkens respectievelijk 50, 100, 500, 1000, 10 000 belastingplichtige volwassen mannen stonden. Hoe hoger de functie van de ambtenaar, hoe meer belastingplichtigen onder zijn bevoegdheid vielen. De gouverneur voerde het bestuur over de provincie. Iedere provincie maakte deel uit van een rijksdeel. In het hele Incarijk waren er 4 rijksdelen. De bestuursambtenaren waren de hoofden van de sociale groepen. Deze werden gecontroleerd door de rondreizende inspecteurs. Zij maakten gebruik maken van het
16 000 km lange wegennet. De berichten werden verstuurd door middel van speciaal getrainde hardlopers die de berichten volgens een estafettesysteem ter plaatse bezorgden.

In Europa

Verschillende landen uit West (en na 2004 ook uit Midden en Oost Europa) hebben hun politieke, economische en sociale lot verbonden in de Europese Unie. De Europese Unie bestaat uit een Europees Parlement (in Brussel en Straatsburg), de Europese Commissie en het Europees Hof van Justitie. In de Europese Commissie zetelen de Commissarissen. Iedere commissaris heeft een bepaalde bevoegdheid (zoals Landbouw, Mobiliteit,…). Deze hebben de allerhoogste politieke functie. De politici die in het Europees Parlement zetelen, worden verkozen door de bevolking van hun eigen lidstaat. De verschillende amendementen die het Europees Parlement uitvaardigt, moeten door de lidstaten dan worden omgezet in wetten. Het Europees Justitiehof staat in voor de naleving van de amendementen die het Europees Parlement uitvaardigt. - In 2002 behoren tot EU: België, Nederland, Luxemburg, Frankrijk, Duitsland, Verenigd Koninkrijk, Spanje, Portugal, Italië, Oostenrijk, Griekenland, Denemarken, Finland, Zweden, Ierland - Vanaf 2004 komen daar 10 Midden en Oost Europese Landen bij: Estland, Letland, Litouwen, Polen, Tsjechië, Slovakije, Hongarije, Slovenië, Malta, Cyprus.

Monarchie of republiek
Alle landen die lid zijn van de Europese Unie zijn democratisch. De leiders van het land worden door de bewoners gekozen door middel van verkiezingen. Aan het hoofd van een land staat ofwel een koning (monarchie) ofwel een president (republiek). Koningen worden niet verkozen. Ze komen aan de macht door middel van erfopvolging (vader op zoon/dochter). In de monarchies heeft de koning (meestal) enkel nog een symbolische functie. Presidenten worden wel verkozen door het volk. Afhankelijk van het land heeft de president een grote politieke bevoegdheid of eerder een symbolische betekenis.

Wetgevende macht - Het Parlement
Het Parlement bestaat uit volksvertegenwoordigers. Deze worden verkozen door het volk. Het Parlement is in de democratische landen het symbool voor de vrijheid en de democratie. In het Parlement worden door de volksvertegenwoordigers wetsvoorstellen ingediend en gestemd. - De Senaat
In verschillende landen bestaat een tweekamerstelsel. De leden van de Senaat worden (meestal) door de bewoners van het land gekozen. In de Senaat kan een wetsontwerp tijdens een bepaalde periode worden besproken en kunnen er wijzigingen aan worden gebracht. Dan gaat het wetsontwerp naar de Kamer, waar deze kan worden aangenomen of verworpen. Bij bepaalde zaken is enkel de Eerste Kamer (Parlement) en niet de Senaat bevoegd. - De Commissies
Er bestaan in België vele kamer- en de senaatscommissies. In bepaalde commissies worden de wetten \'gemaakt\', gevormd en aangepast (vb: commissie Justitie). In andere commissies worden fouten die gemaakt werden door de politiek onderzocht (vb: Onderzoekscommissie Dutroux, Sabena).

Uitvoerende macht
In de regering zitten de ministers. Ook zij zijn door het volk gekozen. Ministers hebben elk een verschillende bevoegdheid (Sociale Zaken, Begroting, Onderwijs,…). De ministers moeten de wetten die door het parlement en de senaat worden gestemd omzetten in daden.

Sommige landen zoals België zijn gefederaliseerd. Dit betekent dat enkele bevoegdheden door de federale overheid uit handen zijn gegeven aan de gewestelijke overheden. Ook in de gewesten ligt de politieke macht in handen van de Regering en het Parlement. De provincies worden bestuurd door een gouverneur en een provincieraad. In steden en gemeentes ligt de macht bij de burgemeester en de gemeenteraad. Godsdienst

In het Incarijk

De Inca\'s erkenden de zon als de hoogste god. De zon (Inti) stond namelijk symbool als de voorvader van de kosmos. Deze voorouderverering was dan ook de belangrijkste pijler van de hele godsdienst. De voorouder werd vereerd in de vorm van een mummie of, als er geen mummie was, een steen of een berg. De mummies van de zonen van de zonnegod werden bewaard in Inticancha, het godsdienstig centrum. Naast de zon (Inti) vereerden het Incavolk alle andere natuurelementen, zoals de zoon van Inti en Mamaquilla, Illapa (de donder) genaamd. Op aarde werd de Incavorst vereerd als zoon van de zon. Het was dan ook duidelijk dat godsdienst en politiek volledig met elkaar verweven waren.

In Europa

In de hele Europese Unie wordt de rol van kerk en staat strikt afgebakend. Zo ook in België.

In België wordt de godsdienstkwestie geregeld in de grondwet, met name in de artikels 19, 20, 21 en 181.

Artikel 181: Dit artikel handelt over de godsdienstfinanciering. Over de hele wereld komen een enorm aantal godsdiensten voor. Slechts enkelen worden door de Overheid gesubsidieerd. Naast een financiële toelage voor de erkende godsdiensten, moet de overheid ook instaan voor de lonen en huisvesting van de dienaars, maar ook voor de onderhoudswerken aan de liturgische gebouwen. Een overzicht:  Christendom. De hoofdstroming binnen het Christendom is de katholieke kerk. Het centrum van deze godsdienst is gelegen in Rome (Vaticaanstad) waar de hoogste gezagsdrager binnen de kerk zetelt (de paus). Dit is de grootste godsdienst in België en in de Europese Unie. Toch slinkt haar aandeel zienderogen. Het aantal praktiserende katholieken is teruggelopen naar 13% (terwijl dit geen honderd jaar terug bijna 100% was). Door de eeuwen heen scheurden heel wat groeperingen zich af van de kerk. - Protestantisme: Deze groep scheurde zich in 1517 af van het Christendom Dit gebeurde nadat de leider, Martin Luther, zijn 90 stelling opspijkerde aan de kerkpoort van de Duitse stad Witenberg. Op heden bestaan binnen het protestantisme twee stromingen: de officiële en de evangelistsche. Tussen de twee richtingen komt het wel eens tot wrijvingen, want zowel op theoretisch, ethisch en intern vlak zijn er grote verschillen. - Anglicanisme: Deze scheuring werd in 1870 erkend en is wellicht de kleinste erkende godsdienst. Het was de Engelse koning Hendrik VIII die deze scheurgroep oprichtte. Hij deed dit na een meningsverschil met de Katholieke paus, omtrent de scheiding met zijn vrouw. Aan het hoofd van de kerk, staat de koningin van Engeland.

 Jodendom: Dit zijn de volgelingen van koning David, die 4000 jaar geleden leefde in het huidige Israël. Deze religie werd erkend van bij de onafhankelijkheid van België. In 1971 leefden er in België zo\'n 40 000 Joden. Na de Tweede Wereldoorlog emigreerden heel wat Joden naar Israël. Toch blijft het moeilijk om op de Joden een aantal te plakken. Dit komt omdat er geen geboortelijsten bestaan en lang niet iedereen een synagogenbezoeker is (dit is trouwens niet verplicht). Ook zijn er daarnaast nog atheïstische joden. Deze beschouwen het niet bestaan van God als een zekerheid. De grootste joodse gemeenschappen bevinden zich in Antwerpen en Brussel.

 Orthodoxe eredienst: Deze kerkgemeenschap werd erkend in 1985. Het aantal orthodoxen neemt jaarlijks toe, wegens de toevloed van Oost-Europese immigranten. In Oost-Europa is deze godsdienst één van de grootste. Ook in deze religie bestaat een verschil tussen de Griekse, Russische, Roemeense en Servische orthodoxe kerk. Deze worden erkend als één godsdienst. Tussen deze groepen komen dan ook niet veel verschillen voor.

 Islam: De Islamitische eredienst werd erkend in 1974. De laatste decennia is er een ware explosie van het aantal aanhangers gebeurd (van 90 000 in 1970 tot 364 000 in 2000). Aan het hoofd van deze kerk staat een hoge raad (de Executieve). Dit is een wereldlijk en politiek overlegorgaan. De internislamitische zaken zijn weggelegd voor theologen, die worden opgeleid in moslimlanden.

 Vrijzinnigheid: Deze groepering kunnen we niet echt als een godsdienst beschouwen. Dit is veel eerder een levensbeschouwing. Deze levensbeschouwing werd in 1981 erkend. Één procent van de Belgen is lid van een Vrijzinnige organisatie, 7 procent noemt zich vrijzinnig, 8 procent is ongelovig en 6 procent onverschillig.

 Naast bovengenoemde godsdiensten, bestaan nog heel wat andere religies en levensbeschouwingen. Deze worden door de Overheid niet erkend en dus niet gesubsidieerd. Het Boeddhisme en Hindoeïsme komen dus niet in aanmerking voor subsidies.

Artikel 19: Dit is wellicht het belangrijkste artikel in verband met godsdienst. Dit artikel handelt namelijk over de scheiding tussen kerk en staat. Dit betekent dat er geen enkele vermenging mag zijn tussen de godsdiensten en de staat. Volgens de grondwet kan in ons land (en in de Europese Unie) geen godsdienstregime worden geïnstalleerd. Toch kunnen we niet echt spreken van een volledige scheiding tussen kerk en staat, maar eerder van een samenwerking. De subsidies en het recht om onderwijs te organiseren wijzen hierop.

Artikel 20: In België en in de EU is de godsdienst vrij. Niemand kan dus worden verplicht tot een bepaalde godsdienst te behoren.

Artikel 21: Overal in de EU heeft het burgerlijk huwelijk voorrang op het kerkelijk huwelijk. Ook kan de staat zich bemoeien met de interne organisatie van een religie.

Landen van de Europese Unie hebben ruimschootse autonomie als het op de godsdienstkwestie aankomt. Maar enkel artikel 19 wordt in de gehele Unie gedeeld. Dit is de scheiding van kerk en staat. De rol van de overheid en de godsdiensten zijn hier duidelijk afgebakend.

Dit is wellicht het meest opvallende verschil met de Incasamenleving. Net zoals in vele Arabische landen was ook in het Incarijk een duidelijke godsdienstige invloed op de beleidsbeslissingen. Het duidelijkste voorbeeld is wellicht dat de hoogste priester meteen ook de hoogste beleidsfunctie had. Economisch stelsel

Bij de Inca\'s

De landbouw bij de Inca\'s was dé bestaanseconomie. Het volk produceerde meer dan
40 voedselgewassen, zoals de aardappel, quinoa, bonen en maïs. De lama en de alpaca (twee soorten kameelachtigen) werden niet alleen gebruikt als lastdier, maar ook voor de wol. Het Incarijk was bijzonder bergachtig. De weinige plaatsen waar het vlak was (rivierdalen, delta\'s) werden al vlug volledig door de landbouw ingenomen. Daarom werden in de bergstreken terrassen aangelegd tegen de hellingen, zodat ook daar aan landbouw kon worden gedaan. Met de komst van de Spanjaarden bleef de landbouw uitermate belangrijk (plantages). Heel was voedingsgewassen, zoals de aardappel, hebben de Europeanen dan ook aan de Inca\'s te danken.

In Europa

Tot voor 1989/1990 bestonden er in het geografische Europa twee belangrijke economische stelsels. Het communisme en het kapitalisme. - Communisme: Dit is het economische stelsel waarbij productiemiddelen eigendom zijn van de staat. Er kan dus niet aan concurrentie gedaan worden, daar alles toch van de staat is. In dit stelsel moet elk lid van de gemeenschap kunnen beschikken over de goederen en de diensten. Dit stelsel werd toegepast ten oosten van het IJzeren Gordijn (USSR, Unie der Socialistische Sovjetrepublieken). Op heden zijn Noord-Korea, Cuba en China nog communistisch. - Kapitalisme: Het economisch systeem waarbij in de economie een soort piramide wordt gevolgd. Wie beslist er? Hoe/waar/wat/waarom gebeuren de beslissingen? Door wie wordt er geproduceerd? Wie is de consument? Indien hierbij verschillende bedrijven elkaar concurreren, en dus hun prijzen telkens moeten verlagen om het product te kunnen verkopen, spreken we van vrije markteconomie. Voor 1989/1990 werd dit stelsel toegepast in de Verenigde Staten, West-Europa, Zuid-Oost Azië, Oceanië, Afrika en het Midden-Oosten. Sinds de val van het IJzeren Gordijn en het uiteenvallen van de Sovjetunie zijn daar ook Rusland, het Gemenebest Onafhankelijke Staten en alle andere Midden- en Oost Europese (ex-communistische) landen bijgekomen.

In Europa wordt dus de vrijemarkteconomie gevolgd. In de landen van de Europese Unie bestaat bovendien een vrij verkeer van mensen en goederen, om die economie nog toegankelijker te maken.