Landelijke dagbladen

Spreekbeurt Landelijke Dagbladen (“Trouw”, “De Volkskrant”, “NRC Handelsblad”, “De Telegraaf” en “Algemeen Dagblad”)

De pers

De pers wordt omschreven als alle dagbladen en tijdschriften en de makers ervan. Het medium pers heeft als kenmerken dat de mensen die kennis van hun boodschappen wil nemen dit kunnen doen wanneer en hoe vaak ze willen, dat hier geen tijd en geen plaats aan verbonden is en dat men ten slotte geen hulpapparatuur nodig heeft.

Er zijn veel verschillende soorten pers. Een belangrijk verschil is het verschijningsaantal. Een van de voorbeelden van de pers is de krant.

De krant

De krant is een massacommunicatiemiddel ofwel een massamedium. De krant dient voor het verspreiden van nieuws, informatie en beschouwingen en wordt gemaakt met behulp van een drukpers. De krant bestaat uit een aantal verschijningsvormen van de pers. Als je over de krant praat wordt meestal de meest bekende vorm van de krant genoemd: het dagblad. Maar onder krant verstaat men ook het nieuwsblad, het opinieweekblad en ook het huis-aan-huisblad.

De kenmerken van de krant

Als je abonnee wordt van een krant ontvang je tegen betaling een door een redactie samengesteld blad met nieuws, analyses en verdere achtergrondinformatie over alles wat er in de wereld of op landelijk, regionaal en plaatselijke gebied gebeurt. Vaak met commentaren, illustraties in de vorm van foto’s en tekeningen en artikelen die op ontspanning gericht zijn, zoals bijvoorbeeld strips.

Ook heeft de krant een advertentiegedeelte. Door het publiceren van bepaalde advertenties dankt de krant haar grote opkomst. Maar door het plaatsen van deze advertenties heeft de krant het zich economisch ook heel moeilijk gemaakt.

De kenmerken van een krant zijn de actualiteit; dus welk nieuws erin staat en hoe oud dit nieuws is; de publiciteit, dit betekent hoe goed de krant beschikbaar is voor iedereen; de periodiciteit, hoe vaak de krant verschijnt; en de algemeenheid. Vaak wordt ook nog als kenmerk genoemd de binding tussen de krant en de lezer.

De kranten worden vaak onderverdeeld naar verschijningsgebied: landelijk, regionaal, lokaal of internationaal, naar de levensbeschouwelijke of maatschappijgerichtheid en naar het verschijningsfrequentie. De weekbladen die vroeger in Nederland verschenen met een kleine verspreiding zijn bijna allemaal verdwenen doordat men steeds meer op het lezen van dagbladen overging of doordat de uitgevers de weekbladen hadden veranderd in gratis te verspreiden huis-aan-huisbladen.

De geschiedenis van de kranten

Voordat de krant regelmatig kon verschijnen moest er eerst aan een aantal voorwaarden voldaan worden. Als eerste moest men losse letter kunnen drukken, dit werd in 1450 door Gütenberg uitgevonden. Dit was nodig voor een snelle productie. Ten tweede moest er voor het verspreiden van de kranten een redelijk goedlopende verspreidingsdienst komen. Deze kwam in 1575 goed op gang. Als laatste moest de interesse van de mensen gewekt worden om tegen betaling nieuws te ontvangen.

De eerste Nederlandse kranten kwamen in de 17e eeuw. Na de afschaffing van het dagbladzegel werden dit pas echt massakranten. Het dagbladzegel was een soort belasting die werd geheft op de kranten en de advertenties. Na de tweede wereldoorlog heeft vooral de ontzuiling ervoor gezorgd dat de kranten in Nederland van karakter veranderden. Waarschijnlijk hebben Trouw, dat uit verzet is voortgekomen en de Volkskrant hieraan meegeholpen.

In Nederland zijn er nu vijf belangrijke en grote kranten die door miljoenen mensen worden gelezen. Het zijn de Volkskrant, de Telegraaf, het Algemeen Dagblad, Trouw en NRC Handelsblad. Zij verschillen allemaal erg qua inhoud en lay-out. Ook het lezerspubliek is verschillend.

Trouw

Trouw is een Nederlands protestants-christelijk dagblad wat opgericht werd op 30 januari 1943. Het werd opgericht als illegaal blad door een aantal antirevolutionairen. Sommigen van hen hadden daarvoor meegedaan aan uitgaven van Vrij Nederland, maar daar wilden ze niet mee doorgaan omdat die krant te links werd en niet genoeg verspreid werd. Trouw was een van de grootste ondergrondse bladen. In januari 1945 hadden ze een oplage van 350 000 exemplaren. Op 1 november 1944 kwam het dagblad ook uit in het bevrijde Zuid-Nederland en na de bevrijding werd het zelfs een landelijk antirevolutionair dagblad. De hoofdredacteur Slot zorgde er in het begin voor dat Trouw antirevolutionair bleef, maar nadat hij wegging en de krant opnieuw georganiseerd werd, werd Trouw een open en maatschappelijk dagblad.

In 1965 werd Trouw omgezet van een avondblad in een ochtendblad en een jaar daarna fuseerde Trouw met Het Kwartet. Toen deze bladen samen alles goed georganiseerd hadden werden Trouw/Kwartet opgenomen in de Perscombinatie NV. Trouw wordt uitgegeven door PCM Uitgevers. De oplage is nu ongeveer 120 000 exemplaren.

Algemeen Dagblad

Dit is een ander Nederlands ochtendblad en opgericht in 1946. In 1939 nam de Nieuwe Rotterdamse Courant het Dagblad van Rotterdam over. Dit ging verder als Algemeen Dagblad. Sinds 1964 maakt het Algemeen Dagblad deel uit van de Nederlandse Dagblad Unie, maar dat is nu overgenomen door PCM Uitgevers. Deze geven bijna alle kranten en een hoop huis-aan-huisbladen uit. Het Algemeen Dagblad noemt zich onafhankelijk. De krant laat zich niet in met politieke partijen of met godsdiensten. De krant verschijnt in een oplage van ongeveer 403 300 exemplaren.

NRC Handelsblad

Het NRC Handelsblad is tot nu toe nog de enige landelijke middagkrant.. De krant heeft een liberaal karakter. Het wordt gezien als een belangrijke kaderkrant. NRC Handelsblad is opgericht op 1 oktober 1970. Het ontstond uit een samenvoeging van de liberale dagbladen Nieuwe Rotterdamse Courant en Handelsblad NRC. Hierna bleven de twee edities onder één titel bestaan. NRC Handelsblad word ook uitgegeven door PCM Uitgevers en het verschijnt in een oplage van ongeveer 275 800 exemplaren.

De Volkskrant

Dit landelijke dagblad is een ochtendblad en progressief. Het wordt uitgegeven door Volkskrant BV. Dit is een dochteronderneming van PCM die de rest van de kranten uitgeeft. De Volkskrant werd in 1919 opgericht als weekblad dat vakbondsnieuws uitbracht. Op 1 oktober 1921 werd het een dagblad. Het initiatief van deze oprichting kwam van de arbeidersbeweging, die vonden dat de burgerlijke, landelijke katholieke dagbladen te weinig aandacht aan hen schonken. Voor het startkapitaal van deze krant zorgde het Teulingsconcern in Den Bosch, totdat de Rooms Katholieke Werkliedenbond de aandelen in 1932 overnam.

Vanaf 1935 werd de Volkskrant in Utrecht uitgegeven. Op dierendag in 1941 verscheen het voorlopig laatste nummer, omdat het dagblad de maanden daarvoor in handen van de NSB was gevallen. Op 8 mei 1945 kwam de Volkskrant in plaats van avondblad als ochtendblad in Amsterdam terug. De hoofdredacteur was toen Lücker. Op 25 september 1965 deed de krant zijn katholieke ondertitel, namelijk: Katholiek Dagblad voor Nederland weg. De Volkskrant slaagde er vanaf toen ook in om nieuw lezerspubliek aan te trekken en dan vooral intellectuelen. De oplage is inmiddels gegroeid tot ongeveer 350 000 exemplaren per dag.

De Telegraaf

Dit is Nederlands grootste ochtendblad. Het blad is vooral populair gericht. Op 27 december 1892 verscheen een proefnummer van de Telegraaf en vanaf 1 januari 1893 liet Tindal De Telegraaf als ochtendblad verschijnen. Tindal liet vanaf 9 januari in hetzelfde jaar ook een ander krant, De Courant dagelijks verschenen. Dit was een goedkope krant en bedoeld voor het gewone volk, samengesteld uit De Amsterdammer dat ook een blad van Tindal was. In 1902 moest Tindal de Telegraaf en de Courant verkopen aan Holdert. Hij nam ook Het Nieuws van de Dag over en voegde dit samen met de Courant. De logische naam hiervoor werd dan ook De Courant- Het Nieuws van de Dag.

De Telegraaf is enkele keren erg omstreden geweest. Onder andere rond de eerste wereldoorlog, omdat het erg voor Engeland was en in de tweede wereldoorlog. Holdert slaagde er in die tijd rond de tweede wereldoorlog voor de NSB en Duitsers tegen elkaar uit te spelen. Zij waren beiden geïnteresseerd in het bedrijf. Holdert zorgde er op deze manier voor dat het bedrijf gered werd van de ondergang. De Telegraaf moest net als vele anderen stoppen met publiceren rond de bevrijding.

Door de perszuivering werd de Telegraaf een naamsverbod opgelegd voor twintig jaar, maar in 1949 werd dit door de Raad van Beroep nietig verklaard en zo verscheen de Telegraaf op 12 september 1949 weer. De oplage van de grootste krant van Nederland schommelt rond de 800 000 exemplaren, met op zaterdag zelfs 1 tot 2 miljoen exemplaren. Het blad was de eerste dat ook aandacht schonk aan de losse verkoop van kranten in binnen- en buitenland. Het Nieuws van de Dag, dat een op Amsterdam gerichte middageditie was, hield er in 1998 mee op. De Telegraaf geeft ook nog een ander blad uit; de Gooi en Eemlander.