Vrouw in de middeleeuwen

DE VROUW IN DE MIDDELEEUWEN

We gaan het hebben over de positie van de vrouw in de middeleeuwen. Vrouwen in de Middeleeuwen werden vaak ten opzichte van de mannen benadeeld. Een duidelijk voorbeeld daarvan is de middeleeuwse opvatting van de rol van de vrouw. Die werd voornamelijk bepaald door de invloed van de kerk. Met argumenten uit de bijbel werd de gehoorzaamheid en ondergeschiktheid van de vrouw aan de man geëist. Met teksten uit de bijbel werd verondersteld dat de man boven de vrouw stond. Er waren veel vrouwen die zich vanaf het einde van de klassieke oudheid tot het christendom bekeerden. Ze wilden zich zo verzetten tegen het gezag van hun vader en echtgenoot. Er ontstonden veel kloosters toen de vrouwen elkaar opzochten. In de kloosters werden zeer verschillende bezigheden verricht. Kloosterzusters waren verplicht drie geloften af te leggen voor ze met hun nieuwe leven wilden beginnen. Zo moesten ze afstand doen van al hun persoonlijke eigendom, niet trouwen en de regels van hun kloosterorde zonder tegenspreken te zullen naleven. Monniken hadden een zeer negatief beeld over vrouwen omdat ze angst hadden hun gelofte der kuisheid niet na te komen. Hierdoor waren vrouwen in hun ogen duivelse verleidsters. Maar er waren ook vaak gemengde kloosters die onder het hoofd van een abdis stonden. De kloosters zorgden ook voor een kans voor een opleiding voor de vrouwen. De zusters konden binnen het klooster leren schrijven, zich geestelijk ontwikkelen … Wereldlijke scholen voor meisjes ontstonden pas in de dertiende eeuw. Vrouwen mochten echter niet naar de universiteit gaan.

We zullen nu iets meer zeggen over de sociale stand van de vrouw. De ongetrouwde vrouw stond, volgens het Germaanse recht, onder voogdij van haar vader. Na het huwelijk, onder die van haar man. De vrouw had tot haar 25ste de toestemming nodig van haar familie om te trouwen. Vanaf de 12de en 13de eeuw, wanneer ze zelf haar echtgenoot mocht kiezen, had ze een gelijke positie als de man. Redenen voor de echtscheiding waren voor vrouwen en mannen hetzelfde. Weduwen hadden het eigenlijk beter dan echtgenotes en ongetrouwde vrouwen omdat ze, volgens de bijbel onder een speciale bescherming stonden, en ze stonden ook onder bescherming van de koning.

De adellijke vrouwen hebben vooral de taak om het domein van hun echgenoot te beheren wanneer die afwezig is. Later doen de heren echter steeds meer het beroep op een rentmeester, die speciaal opgeleid is zijn domein te beheren. Op het einde van de middeleeuwen verblijft de kasteelvrouw meestal in het vrouwenverblijf en voerde het bevel over talloze dienaressen van het kasteel. Onder haar leiding maakten ze kleren, sponnen, weefden, naaiden en borduurden. De opvoeding van de meisjes gebeurde bij andere edelvrouwen. Ze leerden er wat lezen,zingen en op de harp of luit spelen.

De vrouw in de steden staat vaak samen met haar man aan het hoofd van een onderneming. Als haar man sterft, neemt zij de zaak over. Maar vaak worden de vrouwen ook uitgebuit door hun meesters, en ze werken tegen een schamel loon. Gelukkig hadden ze het er niet allemaal zo slecht want ze konden ook verschillende beroepen uitoefenen. In de late 13de eeuw waren er vrouwelijke artsen. Toen hier later een opleiding voor verwacht werd, waren er veel vrouwen die uit het beroep stapten. Vroedvrouw bleef wel een echt vrouwenbroep, maar het werd later ook geregelementeerd.

Op het land zijn de vrouwen van de boeren vooral met het huishouden bezig. Zo kookte en poetste ze, maalde het graan, brouwde het bier en hielp ook bij de graanoogst. Maar ze werkte ook op het land, ze ploegde, zaaide en oogstte, vaak in slechte weersomstandigheden. Vrouwen mochten dan wel geen publieke ambten en militaire dienst uitoefenen, maar er waren wel enkele keizers en koningen die zich hier niet aan stoorden. Zij betrokken hun vrouw officieel bij de machtsuitoefening. Dit zijn zo ongeveer de taken van de vrouw. Ze verschillen van stand tot stand, behalve één: de zorg voor familie en het huishouden. Dit is dan ook de belangrijkste taak. De vrouwen uit lagere standen, zowel in de stad als op het land, hebben hetzelfde slechte leven als hun man. Ze zijn er vaak zelfs slechter aan toe omdat ze ook nog de kinderen moeten opvoeden.

Natuurlijk hebben jullie ook al gehoord van heksen. Dit waren meestal vrouwen die veel van kruiden wisten. De zogenaamde heksen werden op de brandstapel verbrand.

Natuurlijk was er ook ontspanning in de middeleeuwen. Bij de ridderspelen waren de edele vrouwen jury. Na de tornooien, feesten en vermaakten de dames en ridders zich tot laat in de nacht. De adellijke jongedames kenden allerlei balspelen. Samen met de jongens vermaakten ze zich met een spel waarin ze moesten proberen met hun tanden een appel te grijpen die op het water dreef. De meisjes mochten meestal alleen maar toekijken terwijl de jongens speelden. De gewone boerenfamilies gingen naar dorpsfeesten, markten en kermissen.

Zo, dit was het dan, wij hopen dat jullie nu wat meer weten over het leven van de middeleeuwse vrouw.