Bordercollies

De bordercollie komt oorspronkelijk uit groot brittannie. Daar worden op veel plaatsen grote kuddes schapen gehouden, het ras is ongeveer 100 jaar geleden ontstaan rond de border, de grens, de mensen gebruikte het ras vooral omdat het een snelle, wendbare, energieke, scherpreagerende en handzame hond is die elke dag in staat is om met schapen en voor de herder te werken. Ze hebben die eigenschappen vooral zo gehouden door de honden die niet het gewenste drijfgedrag hadden gewoon af te voeren. Daardoor hebben we nu een bordercollie die een passie heeft voor vee, heel graag beweegt en het vee met de ogen fixeert. Het met de ogen fixeren van vee woord “eye” genoemd, daarmee kan hij een schaap dwingen om voor hem opzij te gaan, ze lopen dan in een grote boog om de kudden heen en sluipt dan laag over de grond en hypnotiseert het slachtoffer met zijn starende blik. Dat fixeren stamt nog af van de wolven, een bordercollie kan veel eye of weinig eye bezitten dat is genetisch vastgelegd. De bordercollie is gelukkig ook gefokt en getraind om het doden achterwegen te laten.

De naam bordercollie is ontstaan door de plek waar het ras vandaan komt, de border, en het tweede gedeelde van de naam weten ze niet precies hoe die ontstaan is ze denken dat het woord collie afgeleid is door het woord Coal dat zwart betekent. Het zou ook kunnen dat collie afgeleid is van een keltisch woord dat nuttig zou betekenen, maar niemand weet het echt zeker waar het nou van afgeleid is.

Het uiterlijk van de border collies verschilt heel erg omdat er door de eeuwen heen de border collies niet voor het uiterlijk is gefokt maar vooral voor het werk wat ze doen. De meest voorkomende kenmerken zijn ze zijn meestal zwart, hebben een brede witte kraag, een witte bles, witte sokken achter, witte poten voor en een witte punt aan de staart. Over de kleuren vertel ik laten meer. Alleen is er volgens de rassenstandaard elke kleur toegestaan maar het wit mag niet overheersen. De laatste jaren is het uiterlijk steeds iets belangrijker geworden doordat er ook vele shows gehouden worden, die moet dus wel aan de rassenstandaard voldoen, de staande oren word op een show niet gewaardeerd, ook kortharige bordercollies krijgen bijna nooit een hoge waardering.

Het karakter van een bordercollie heeft veel verschillende punten. Hij heeft een hele grote werklust, daardoor geeft het meestal ook problemen als ze als huishond gehouden worden, ze hebben vaak teveel energie en omdat veel mensen werken krijgen ze niet de nodige beweging. Natuurlijk is het drijfvermogen ook heel opvallend, voor de meeste border collies is het drijven van schapen hun lieveling’s bezigheid. Als de border collies niet schapen kunnen drijven is het soms zo dat ze dan hun drijflust op andere dingen gaan richten zoals konijnen, insecten enzovoort. De bordercollie heeft vaan twee gezichten, buitenhuis is hij de baas voor elk schaap en heel stoer terwijl als hij binnen’s huis is wordt de border een knuffelbeest en is dan heel aanhankelijk. Border collies hoeven natuurlijk niet altijd schapen te drijven ze vinden het bijvoorbeeld ook best als ze behendigheids oefeningen doen, flyball of gewoon een flinke wandeling.

Flyball is uitgevonden door Herbert wagner. Hij zag dat zijn honden beweging nodig hadden maar wilde daar zelf niets voor doen. Toen heeft hij een apparaat uitgevonden waarbij de hond met zijn poten op een plankje moet stappen en daardoor schiet er een bal uit een bakje. Het parcours bestaat uit vier hindernissen waar de hond dan vanaf de startlijn over moet springen de hond loopt dan naar het flyball apparaat en stapt op het plankje, vangt de bal, loop terug over de hindernissen en brengt de dal weer naar de start/ finish lijn. Vaak wordt deze sport in teams gedaan met verschillende sterktes in een team. Het is heel belangrijk dat de honden in een goede conditie zijn zodat ze geen blessures oplopen. Flyball is geschikt voor bijna alle honden rassengeschikt, alleen moeten ze wel ballengek zijn.

De bordercollie is vooral erg bekend doordat hij een kudde nauwkeurig kan sturen. In tegenstelling tot de andere rassen uit de herdershondgroep die hoeden word de bordercollie het meest gebruikt voor het drijven van schapen zoals de schapen ophalen uit de heuvels het brengen naar de stal of markt enzovoort. Voor de verzorging van de schapen is het belangrijk dat de schapen afgezonderd kunnen worden, zoals in de lammer tijd. De bordercollie doet het werk waar normaal zeven tot acht man bij nodig zijn, hiervoor heeft de hond een set commando’s geleerd die ze met de stem of een fluitje worden gegeven. Het leuke van de sport is dat er in het parcours alle elementen van het werk van de bordercollie is gestopt. Nu worden ze niet alleen gebruikt omdat het nodig is maar ook voor de sport, daar ga ik nu wat over vertellen. Er wordt gelopen in twee klassen: de promotie en de kwalificatieklasse. Voor de wedstrijd komen de handlers die meedoen samen bij de jury, dit noemen we briefing, de jury zegt dan wat hij wilt zien en hoe je moet lopen, een briefing is erg belangrijk want niet iedere jury wilt hetzelfde zien. Je kan een wedstrijd doen met een hond een single of een wedstrijd met twee honden een brace.

OUTLET

De hond wordt bij de handler vandaan gestuurd en loopt in een boog tot achter de schapen, op dat punt word de hond vaan ‘down’ gefloten zodat de schapen niet schrikken en er meteen vandoor gaan. De moeilijkheid zit hier vaak in de afstand die de hond neemt ten opzichte van de schapen. Te kort erachter komen leveren vaak problemen in het hele parcours, de schapen zijn dan vaak zo geschrokken dat ze er op volle snelheid er vandoor gaan.

LIFT Dit is het punt waarop de schapen richting de herder lopen hier moet de hond zijn overwicht laten zien, als de schapen niet willen lopen, of hij laat zijn beheersing zien als de schapen schichtig zijn.

FETCH Het eerste rechte stuk naar de herder lijkt makkelijk maar de schapen moeten beheerst gebracht worden en in een rechte lijn door twee poorten heen. Vaak ontstaan hier de echte problemen door de snelheid van de hond of van de schapen. Soms is de rest van de kudde in zicht en willen de schapen ernaartoe, het is de taak van de hond om ze tegen te houden. DRIVE Nadat de schapen bij de herder gebracht zijn wordt het parcours vervolgt door achter de herder om naar de linker poort te gaan. Van daaruit steekt de kudde dwars over naar de rechter poort en door naar het volgende onderdeel.

SHED De shedding ring bestaat uit een circel van hoopjes zaagsel. Het is de bedoeling om binnen de ring een of meerdere schapen van de rest af te scheiden, soms zijn de schapen die afgezonderd moeten worden gemerkt met halsband. Afhankelijk van het soort schapen, het karakter van de schapen en de samen werking tussen hond en herder kan dit onderdeel veel tijd kosten, heeft de hond laten zien de schapen te kunnen scheiden en gescheiden kunnen houden, dan begint het laatste onderdeel.

PEN De schapen moeten hier in een kleine door hekken afgezette ruimte worden gedreven. Het lijkt makkelijker dan het is want er mogen geen schapen mogen ontsnappen. Schapen voelen heel goed waarneer ze opgesloten gaan worden en proberen dus uit alle macht te ontsnappen, dit onderdeel laat het nauwkeurig werken op korte afstand zien. Door kleine correcties en de juiste hoeveelheid druk moeten de schapen ertoe bewogen worden de pen in te gaan.

Met deze sport moeten de honden goed luisteren naar de commando’s van de herder en ze mogen niet te wild zijn of bijten naar de schapen want dan worden ze gediskwalificeerd.

Soms wordt het parcours moeilijker gemaakt door er extra onderdelen aan toe te voegen zoals een ‘maltese cross’ dan wordt er een kruispunt afgezet met hekken en moeten de schapen rechtdoor lopen zonder dat ze door de zijuitgangen ontsnappen.

BRACE Dit is een wedstrijd die gelopen word met twee honden hierdoor moet het parcours iets aangepast worden. Bij de outrun wordt een hond naar rechts gestuurd en de ander naar links. Bij de shed wordt een deel van de schapen in een open pen gezet die een van de honden dan moet bewaken en het andere deel van de kudde moet dan naar de gewone pen worden gebracht, heel belangrijk van een brace wedstrijd is dat de honden elkaar nooit mogen kruisen.

Als je een pup wilt gebruiken om vee te drijven moet je zorgen dat de hond het eerste jaar niets aan vee drijven doet anders wilt de hond het op latere leeftijd niet meer omdat hij zichzelf al een taak heeft gegeven zoals het drijven van katten, knaagdieren in kooien, vogels, vliegen en zelfs auto’s. Een vast rustpunt is voor een bordercollie pup erg belangrijk omdat de bordercollie van zichzelf een drukke hond is en denkt dat hij nooit rust nodig heeft, daarom moet je de hond een vaste plaats geven waar hij kan gaan slapen zoals een mand of hok. Vooral voor de groei is rust erg nodig. Verder is het belangrijk voor een pup om in aanraking te komen met andere honden anders word de hond bang als hij een hond tegenkomt.

Omdat de bordercollies niet voor het uiterlijk is gefokt heeft het ras veel verschillende uiterlijke kenmerken. Nu ga ik het hebben over de vachtkleuren.

Black/ white
Dit is de meest voorkomende kleur bij de bordercollies zoals bij alle andere kleuren is er een witte bles die over het hoofd doorloopt tot in een complete witte kraag, een witte punt aan de staart en witte voorpoten tot aan de elleboog en witte sokjes aan de achterpoten gewenst.

Tricolour
Zwart wit met bruin aftekeningen langs de zwarte delen en boven de ogen. Dit kan variëren toe heel sterke aftekeningen tot nauwelijks zichtbaar.

Chocolate/ white
Het zwart is vervangen door een donkerbruine kleur. Deze kleur word soms red/white genoemd maar dat is genetisch gezien toch echt een andere kleur.

Chocolate/tricolour
Een combinatie van chocolate en tricolour. De kleur wordt ook wel genoemd naar de combinatie: chocolate, bruin en wit.

Red/ white
Zeldzamer zijn de rood/witte bordercollies. De aftekeningen horen presies hetzelfde te zijn als bij de zwart/witte.

Sable/ white
Deze kleur lijkt een beetje op de rood/witte maar is vaak wat lichter van kleur met wel of geen donkere punten aan de uiteinden van de haren.

Lemon/ white
Deze kleur is een verdunde sable/white. Zeer zeldzaam, word ook wel creme of blond genoemd.

Blue/ white
Het zwart is verkleurd tot een blauwgrijze kleur. In het engels wordt deze kleur ook wel slate genoemd naar het donkergrijze lijsteen dat in engeland voorkomt. De kleur is behorlijk zeldzaam.

Blue merle
Bij vele rassen is dit effect bekend. De zwarte delen zijn vervangen door grijs/ zwarte schakeringen.

Red merle
Zeer zeldzaam. Hetzelfde effect als bij de blue merle alleen dan zijn ze cocolate/ white.

Je hebt natuurlijk ook aftekeningen die anders zijn dan de bekendere tekeningen hier zijn er drie.

White face
Het is niet echt een kleur maar de bles is vervangen door een groter stuk wit.

Extreem wit
Bij de extreem witte bordercollie overheerst het wit en er is bijna geen zwart te zien, op het plaatje zie je ook alleen zwarte oren en een zwarte vlek net boven de staart.

Mottled
Dit vlekken patroon heeft wat weg van sproeten. Deze variatie verandert juist de witte delen van de vacht, het komt voor bij alle vachtkleuren.

OOGKLEUR
Volgens de rassenstandaard hoort de oogkleur bij alle bordercollies en bij alle vachtkleuren bruin te zijn, alleen bij de merle kleuren zijn blauwe ogen toegestaan. Het komt natuurlijk ook wel eens voor dat ook een zwart/ witte hond blauwe ogen heeft omdat er ergens in het bloed nog een merle soort zit.

Bruin
Dit is de meest voorkomende kleur, die kan verschillen tot donker tot wat lichter bruin. Zwarte witte bordercollies hebben over het algemeen wat donkerdere ogen dan bordercollies met een lichtere vachtkleur.

Blauw
Alleen toegestaan bij merle kleuren maar komt ook voor bij andere vachtkleuren.

Odd eye
De ogen hebben bij dit soort elk een andere kleur; de een is blauw de andere bruin, het kan zowel voorkomen bij red/ blue als bij de andere vachtkleuren.

De oren komen in verschillende standen voor zoals staans ofwel pricked ears genoemd. Je hebt ook halfstaande oren de oren staan dan een stukje en hangen dan vervolgens naar beneden, de gradaties lopen van een kwart tot driekwart staand. Tippend komt ook vaak voor dat is ongeveer hetzelfde als halfstaand maar dan hangt alleen het bovenste puntje.

Ook de vachtlengte varieert je hebt bordercollies met lang en kort haar, langhaar komt het meeste voor de honden hebben een ruwe waterafstotende vacht die ze goed tegen het slechte weer beschermt. De vachtlengte varieert van hond tot hond. De kortharige bordercollie word vaak gezien alleen word dit op shows niet echt gewaardeerd.

(plaatjes te vinden bij: http://www.bordercolly.com/ en http://www.bordercollies.nl/ )