De Koninklijke Marine

De Koninklijke marine

1. Inleiding

Ik hou mijn spreekbeurt over de Koninklijke marine. Ik ga jullie eerst een stukje geschiedenis vertellen, daarna vertel ik wat over de taken van de marine en met welke schepen ze die taken uitvoeren en ik sluit met wat de toekomst is van de marine.

Wat is de marine? De marine is het oudste onderdeel van de krijgsmacht die verder bestaat uit de landmacht (tanks en soldaten), de luchtmacht (jachtvliegtuigen en helikopters) en de marechaussee een soort militaire politie. De marine werkt met schepen, vliegtuigen en voertuigen. Ze doet dit met matrozen en mariniers.

De marine wordt zowel in ons land als in het buitenland ingezet in allerlei soorten situaties. Bijvoorbeeld in Nederland: de varkenspest, maar ook bij bommeldingen en bijvoorbeeld wanneer terroristen een gebouw op willen blazen of een trein willen kapen. Maar ook in het buitenland: zoals bijvoorbeeld vredesmissies (Irak, Joegoslavië, Ethiopië)

De marine bestaat uit ongeveer 16.000 goed opgeleiden mannen en vrouwen. Ongeveer 4.000 daarvan werken aan boord van een schip en 4.000 werken als marinier de andere 8.000 werken aan de wal om de schepen, vliegtuigen en mariniers te ondersteunen. Ook die laatste groep mensen is belangrijk omdat ze ervoor zorgen dat de anderen hun werk goed kunnen doen.

Wat zijn de taken van de marine? De marine wordt ingezet voor: · vredesmissies voor de NAVO en de Verenigde Naties · controles op zee (van bijvoorbeeld vissersschepen en drugstransporten) · hulp bij rampen (na oorlogen en bij natuurrampen: orkaan bij Sint Maarten) · het ruimen van explosieven (zowel op zee als op land) · reddingsacties samen met de kustwacht

De marine doet al dit werk niet alleen. Ze werken veel samen met de landmacht en luchtmacht, maar ook met marines van andere landen, zoals de Amerikaanse, Engelse, Franse, Duitse en Belgische marine. Ze hebben samen een groot eskader opgezet. Een eskader is een vloot schepen die samen opereert. Om dat goed te kunnen doen moeten ze samen veel oefenen en hele goede afspraken maken; je kunt tenslotte de grootste ongelukken krijgen op zee.

2. Geschiedenis

Vroeger werkte de marine niet samen. In de zestiende en zeventiende eeuw waren er een aantal hele rijke landen ,Engeland, Frankrijk, Spanje, Portugal en Nederland, die allemaal zoveel mogelijk land wilden hebben. Deze landen noemen we koloniën. Hier werd enorm om gevochten. Toen hadden ze zeilschepen en voeren ze samen in verband en wanneer de Engelsen en Nederlanders elkaar tegen kwamen werd er veel gevochten en geschoten met kanons. (Kanons is het meervoud van een kanon aan boord van marineschepen). Zo zijn er vier Engelse oorlogen geweest waarin de Engelsen en Nederlanders met elkaar vochten om de macht in de wereld. Nederland was toen echt een wereldmacht. We praten nu over de Gouden Eeuw. In die tijd waren er hele dappere admiraals waarvan er een aantal in zo’n oorlog zijn gestorven. Nu nog worden marineschepen genoemd naar de zeehelden van vroeger. Een voorbeeld is Michiel Adriaanszoon de Ruyter en een ander is Cornelis Tromp. De marine is nu nog trots op z’n oude bazen.

Een mooi verhaal is dat van Admiraal Jan van Brakel die in de derde Engelse oorlog de Thames is opgevaren (dat is de rivier bij Londen) tot aan de haven waar alle Engelse oorlogsschepen lagen. Ze hebben toen op één na alle schepen verbrand en het grootst schip mee terug gesleept naar Nederland. Ze hadden toen vet gewonnen. Nu nog kun je de spiegel van dat schip terug zien in het Scheepvaartmuseum in Amsterdam. De marine van nu heeft nog steeds een schip Hr. Ms. Jan van Brakel en wanneer ze met dat schip naar Engeland varen hangen ze nog steeds een bezem in de mast alsof ze de Thames nog even schoon willen vegen.

Dat was allemaal wel erg lang geleden. Er is sindsdien veel gebeurd. Zo is de Republiek Nederland een Koninkrijk geworden en toen werd de marine de Koninklijke marine. In Engeland vond meneer Watt de stoommachine uit en toen veranderde de marine zijn vloot. In plaats van met zeilboten te varen ging de marine met stoomboten varen. Later werd door meneer Diesel de dieselmotor uitgevonden en toen veranderde de marine haar vloot weer. Ook werden in het begin van de twintigste eeuw vliegtuigen en onderzeeboten in de marine opgenomen. Nu vaart de marine met het meest hypermoderne spul. De schepen zijn helemaal gestroomlijnd – alsof het een vliegtuig is – en de onderzeeboten zijn echt stil onderwater.

Maar niet alleen de techniek veranderde. Ook de politiek veranderde. Nadat Nederland niet meer zo’n wereldmacht was – Engeland en Frankrijk hadden het overgenomen – en nog maar een paar koloniën had voerde Nederland een neutrale politiek. In de Eerste Wereldoorlog tussen Duitsland aan de ene kant en Engeland, Frankrijk en de Verenigde Staten aan de andere kant, was Nederland neutraal. De marine deed toen niet mee.

Dat was anders in de Tweede Wereldoorlog toen Nederland door Duitsland werd binnengevallen en de marine vanaf de eerste dag moest vechten. De samenwerking met andere landen werd steeds beter en toen Japan ook nog eens Indonesië binnenviel was de marine niet alleen in de Noordzee, maar ook in de Javazee actief.

3. Heden

Na de Tweede Wereldoorlog – waarin de agressieve landen waren verslagen – werd de samenwerking tussen de westerse landen steeds belangrijker. Die samenwerking gaat heel ver; zo zijn er internationale eskaders die direct onder het bevel van de NAVO staan en worden schepen ingezet tijdens acties van de Verenigde Naties. Met de Engelse mariniers wordt samen geoefend en de Nederlandse fregatten – dat zijn hele grote oorlogsschepen – worden door de Engelse marine opgeleid. In ruil daarvoor leidt de Nederlandse marine de Engelse onderzeeboten op. Ook voor de Duitse en Noorse marine geeft de Nederlandse marine opleidingen op een helikopters en een vliegtuig simulator. Met de Belgische marine gaat de samenwerking het verst. Een paar jaar geleden hebben deze marines zelfs het hoofdkwartier samengevoegd.

De marine vaart, vliegt en vecht. Ze vaart met fregatten, bevoorraders, landingsschepen, mijnenjagers en onderzeeboten. Ze vliegt met helikopters en fregatten en ze vecht met mariniers. Ik zal jullie deze dingen even uitleggen.

De marine heeft 12 fregatten. Het zijn grote schepen van meer dan honderddertig meter. De fregatten worden altijd genoemd naar oude zeehelden – zoals Michiel Adriaansz de Ruyter, Karel Doorman, Cornelis Tromp en dergelijke – en worden verdeeld in drie verschillende typen: · luchtverdedigings · - en commandofregatten · luchtverdedigingsfregatten · multipurpose fregatten

Ze kunnen allemaal allerlei soorten oorlogvoering doen – luchtverdediging, oppervlakteoorlogvoering en onderzeebootbestrijding – maar hebben ieder een eigen specialisatie.

Dit is een plaatje van een multipurpose fregat. Zij (een schip is altijd vrouwelijk) is 130 meter lang en 15 meter breed. Ze heeft een kanon voorop dat wel 20 kilometer ver kan schieten. Ook zie je anti lucht raketten die ze niet alleen op vliegtuigen kunnen afvuren, maar ook op raketten die op het schip zelf zijn afgevuurd. Een voorbeeld van dat type raket zie je hier. Met deze raketten kunnen ze wel 150 kilometer ver schieten… en hij raakt gegarandeerd!

Een paar jaar geleden ging eens wat mis en toen is de raket op een camping terecht gekomen. (Oeps ongelukje.) Gelukkig was niemand geraakt, maar de raket was precies terecht gekomen waar hij moest wezen (volgens het plan dan…)

En dit is een plaatje van een luchtverdedidingsfregat. Het is een fregat dat geen kanon heeft, maar veel meer antiluchtdoelwapens.

Maar het neusje van de zalm is toch dit luchtverdedigings- en commandofregat. Ze is het meest moderne schip van de marine en is bijna 150 meter lang en meer dan 15 meter breed. Je ziet dat zij speciaal is gestroomlijnd zodat ze heel moeilijk op de radar valt te zien. De verf die ze ervoor hebben gebruikt is ook speciaal daarvoor gemaakt en absorbeert (slorpt op) de radarstralen van een tegenstander.

Deze schepen kunnen ontzettend hard varen; wel 35 knopen (zeemijlen per uur) wat overeenkomt met bijna 70 kilometer per uur…

Voor het ondersteunen van amfibische operaties (landingen van de mariniers op vreemde kusten) heeft de marine een apart schip: het Landing Platform Dock (LPD) Hr. Ms. Rotterdam. Hiermee kan een bataljon mariniers (610 man) worden vervoerd naar een landingsplek. Ze beschikt over een speciaal noodziekenhuis aan boord waar 100 patiënten kunnen worden verpleegd en dat is hartstikke handig wanneer ze meer dan alleen zeeziek worden. Niet alleen kunnen ze die mariniers meenemen, maar ook al hun materieel zoals landrovers, trucks en tanks. In totaal kunnen ze wel 32 tanks meenemen en 90 kleinere rupsvoertuigen. Aan de zijkant hebben ze daarvoor deze speciale deur gemaakt waarmee de auto’s aan boord kunnen worden gereden. Aan de achterkant hebben ze een hele grote laadklep die open kan. Ze laten dan het schip een beetje zinken (een paar meter maar) waardoor er kleine bootjes van ongeveer 10 meter het schip in en uit kunnen varen. Zo kunnen ze de mariniers op het strand afzetten. Dat kunnen ze trouwens ook met de helikopters aan boord. De Rotterdam kan twee helikopters tegelijk laten landen en opstijgen en daarmee kunnen ze de amfibische landing nog sneller laten verlopen.

Als deze fregatten of het LPD onderweg zijn dan kunnen ze niet eeuwig doorvaren. Ze moeten af en toe bijtanken en daarvoor heeft de marine aparte tankers. Ze zijn ook grijs en ze kunnen de schepen op volle zee alle goederen leveren die ze nodig hebben, zoals brandstof, kleding, voedsel, munitie en dergelijke. Ze hebben een helikopterdek en een hangar voor meerdere helikopters. Dit is de Hr. Ms. Zuiderkruis. Het is een oud schip, maar de marine heeft gelukkig een nieuwere: de Hr. Ms. Amsterdam.

Dat waren de grote schepen. De marine heeft ook kleine schepen: de Alkmaarklasse mijnenjagers. De marine heeft er 12 en daarmee houden ze de Noordzee vrij van mijnen. Dat doen ze vaak alleen, maar ook in internationaal samenwerkingsverband. Wanneer ze met de sonar zo’n mijn hebben gevonden, sturen ze een kleine minionderzeeboot (dit is er eentje) naar de mijn toe en leggen ze er een andere bom naast. Die laten ze ontploffen en dan is de mijn ook weg.

Die gele onderzeeboot – de Beatles hebben er nog eens een liedje over gezongen – daar zit niemand in hoor. Voor bemand varen heeft de marine een echte onderzeeboot die veel groter is. Hier zie je er een paar liggen. Ze zijn zwart – zodat je ze vanuit de lucht niet zo goed kunt zien – en zien eruit als een grote sigaar. Ze hebben elektrische voortstuwing die vaart op batterijen. De batterijen moeten ze af en toe weer opladen door te snorkelen (ze varen dan net niet boven water, maar op periscoopdiepte). Die onderzeeboten zijn hypermodern en hebben torpedo’s als wapens aan boord die ze onder water op schepen en andere onderzeeboten af kunnen vuren.

Die onderzeeboten worden niet zozeer ingezet voor de oorlogvoering, maar veel meer voor: · het verzamelen van inlichtingen over andere vlootverbanden · het uitvoeren van kustverkenningen · het oefenen met fregatten en · het leggen van zeemijnen (wanneer het oorlog is)

Bij operaties op zee worden schepen van de marine ondersteund door de vliegtuigen en helikopters van de Marineluchtvaartdienst (MLD). Ze moeten op grotere afstand vijandelijke eenheden opsporen, lokaliseren en uit kunnen schakelen (in oorlogstijd dan). Ook worden ze gebruikt voor bijvoorbeeld reddingsacties op zee.

Dit is zo’n Orion vliegtuig waarmee ze al die acties doen, en hier is een helikopter. Als je goed kijkt zie je dat deze helikopter aan de zijkant een lier heeft. Daarmee kunnen ze kikvorsmannen in zee afzetten om drenkelingen te redden. Dan hebben ze ook een dokter aan boord en kunnen ze de drenkelingen verzorgen terwijl ze naar de dichtstbijzijnde ziekenhuis vliegen.

Om mijn spreekbeurt voor te bereiden ben ik een paar weken geleden naar Marinevliegkamp de Kooij geweest. Daar onderhouden ze alle helikopters en toen zag ik ook dat de helikopters van de marine 1137 mensen hebben gered sinds ……..

Soms moeten ze met heel slecht weer mensen redden. Een paar jaar geleden moesten ze mensen redden van een boorplatform dat was gaan schuiven. Het woei toen heel erg hard en de vlieger moest achteruitvliegend op een scheve landingsplaats landen. Dat was heel moeilijk en toen heeft die vlieger een medaille van de koningin gekregen.

Vliegen met helikopters is ontzettend duur. Het kost wel 12000 euro per uur. Dus de marine heeft een simulator gekocht waarmee ze kunnen oefenen. Hier zie je hem. Je ziet zo’n ding wel eens op de kermis staan, maar deze is veel mooier en realistischer. Je ziet heel veel metertjes die allemaal bewegen en als je “naar buiten” kijkt zie je het landschap waarin je vliegt echt bewegen. En je beweegt en trilt zelf ook, dus het is net echt. Maar veel belangrijker: hij kost maar 600 euro per uur en dat is zo goedkoop dat ze er de hele dag mee vliegen.

Toen ik op de Kooij was, mochten we niet alleen naar binnen om een kijkje te nemen, maar mijn broer en ik mochten zelfs op de vliegersstoel zitten en een kwartier zelf sturen. Dat was pas vet cool!

Nu heb ik jullie bijna alles verteld over de varende en vliegende marine. Dat is waar de matrozen werken, maar de marine heeft ook een vechtend deel: het Korps Mariniers. Het Korps Mariniers zijn marinesoldaten die gespecialiseerd zijn in het uitvoeren van amfibische landingen. Een amfibisch landing is een landing waarbij de mariniers vanaf een schip met speciale bootjes een landing doen op een bezette kust. Denk maar aan de Tweede Wereldoorlog toen de Engelsen, Amerikanen en andere landen op D-day de kust van Frankrijk bestormden en de bevrijding van Europa begon. Het is enorm gevaarlijk om dat te doen omdat je geen dekking kunt zoeken achter een bosje of een huis.

De mariniers worden overal ter wereld ingezet. Ze zijn net teruggekomen uit Irak en hebben hiervoor onder meer in Ethiopië, Cambodja, Sint Maarten en Joegoslavië gevochten.

Niet alleen doen de Mariniers het man-tot-man vechtwerk voor de marine, maar ook het ceremonieel. Dat is een moeilijk woord voor plechtige dingen zoals vlaggenparade (dat de vlag wordt gehesen en neergehaald), marsen (dat ze in formatie marcheren) en dergelijke. Ze maken dan ook de muziek zoals deze marsmuziek en de marinemensen trekken dan speciale uniformen aan en dragen een geweer of een sabel (mooi zwaard).

Ik ga jullie nu wat vertellen over de uniformen waaraan jullie de marinemensen kunnen herkennen. De marinemannen (en vrouwen) hebben allemaal een blauw uniform aan. Je kunt aan de strepen van het pak zien hoe hoog de marineman is. Zo heeft iedere rang eigen strepen. Dat is handig, want dan weet je meteen wie de leider is en wie niet. Ook is het handig omdat je iedere marineman anders aanspreekt. Zo zeg je tegen een matroos matroos en tegen een onderofficier korporaal, sergeant, majoor of adjudant. Maar tegen een officier zeg je meneer… tenzij hij nog hoger wordt; dan zeg je overste, kolonel of admiraal. Maar van die laatste drie rangen zijn er niet veel hoor.

Ik heb een paar voorbeelden meegenomen van uniformen. Kijk, dit is een echte marinepet van een officier en dit is zijn jasje toen hij nog in opleiding was om officier te worden. Ze heten dan adelborst. Van dit jasje was hij nog sergeant adelborst, maar dit officiersjasje, daar is hij luitenant ter zee der eerste klasse.

Als je als marineman speciale dingen doet dan verdien je een medaille. Dit zijn drie van die medailles. Kijk deze met het rood-blauwe lint is het militair kruis, dat je voor speciale militaire verrichtingen krijgt. De middelste medaille is de marinemedaille die je krijgt wanneer je heel erg lang en heel veel operationeel hebt gevaren, gevlogen of gevochten. En dit is een medaille die je krijgt van de koningin als je heel lang heel goed werk hebt gedaan. Die krijg je niet zomaar hoor!

4. Toekomst

Ik heb jullie nu verteld over de geschiedenis van de marine, hoe ze nu werkt en met welke schepen ze werkt. Maar hoe ziet de toekomst eruit?

De marine denkt dat de internationale samenwerking steeds belangrijker wordt. Ze zijn bezig om speciale internationale NAVO-eenheden te maken waarmee ze heel snel overal kunnen worden ingezet. Ook verplaatst het werk zich van gebieden in en om Europa naar verre landen in Afrika en Azië. Het werk is daar enorm anders dan in Europa en dus moeten ze zich anders voorbereiden.

De techniek gaat vooruit, dus ook de schepen en vliegtuigen zullen gaan veranderen. De marine denkt dat de toekomstige schepen veel meer elektronica zullen hebben waarmee het vechten nog sneller en nauwkeuriger kan. Die automatisering betekent dan ook dat ze met minder mensen aan boord kunnen varen en dat betekent minder kosten! De schepen van de toekomst zullen veel gestroomlijnder gaan worden en stukken stiller. Straks zijn ze misschien wel helemaal niet meer te zien op de radar of te horen op de sonar.

5. Vragen

Ik heb nog een vraag voor jullie: Waarom zijn al die marineschepen eigenlijk grijs? Antwoord: Voor de camouflage