Michelangelo - La Pieta

Michelangelo - La Pieta

“La Pietà” is één van Michelangelo Buonarottis grootste meesterwerken. Michelangelo (hij werd en word vrijwel altijd aangesproken met zijn voornaam Michelangelo) werd geboren op 6 maart 1475 en stierf op 88-jarige leeftijd op 18 februari 1564. Michelangelo was behalve beeldhouwer en kunstschilder ook nog eens architect en dichter. Maar hij was het beroemdst om zijn kunstwerken. Hij maakte vooral veel beeldhouwwerken en schilderijen die zijn liefde voor goddelijkheid weerspiegelden. De werken van Michelangelo waren grote hoogtepunten van de Renaissancekunst.
“La Pietà” van Michelangelo is door hem gemaakt in 1499 in opdracht van een Franse kardinaal.
Het beeld is gemaakt van marmer, de maten zijn hoogte 174 cm en breedte (aan de basis) 195 cm. Er is geen speciale techniek gebruikt bij het maken van het beeldhouwwerk. Het werk is driedimensionaal.

Kleur en licht hebben weinig te maken met het beeldhouwwerk. Licht is er niet aanwezig en aangezien het beeld van marmer gemaakt is, is het hele beeld lichtgrijs gekleurd. Het beeld stelt Maria voor die ergens op zit met haar gestorven zoon Jezus liggend in haar armen. Het is een over-all compositie.

Het beeldhouwwerk heet “La Pietà” wat Italiaans is voor compassie (medelijden) of liefdevolle eerbied. In de beeldende kunst wordt het begrip dan ook gebruikt voor de afbeelding van Maria met haar zoon die nog maar kort daarvoor gestorven is. Als je naar het beeld kijkt zie je dan ook Maria met haar zoon liggend op schoot. Hier is hij nog maar net van het kruis gehaald. Met haar ene hand ondersteunt zij het bovenlichaam van haar zoon terwijl zij met haar andere hand het lichaam lijkt te presenteren en om eerbied lijkt te vragen. Haar ogen lijken neergeslagen, haar hoofd is licht gebogen. Maria is gekleed in een zwaar gewaad met een lint eromheen en een kap op haar hoofd. Het lichaam van Jezus is vrijwel helemaal naakt met enkel een soort lap of deken om zijn heupen geslagen, zijn
armen hangen naar beneden en zijn hoofd hangt lichtelijk opzij. Maria lijkt op een stoel te zitten.
Het opvallende aan het werk is ook dat Maria zo ontzettend mooi en jong is afgebeeld. Vooral in de tijd waarin de beroemde beeldhouwer leefde werd Maria afgebeeld als een oudere vrouw. In Michelangelo’s werk lijkt zij echter erg jong. Hij merkte op dat Maria haar jeugdige verschijning zou behouden vanwege haar maagdelijkheid en reinheid.
Een bijzonder kenmerk van dit werk van Michelangelo is dat het zijn enige werk is dat hij ooit gesigneerd heeft. Het gerucht gaat dat het hem schijnbaar dwars zat dat er ruzie over ontstond over wie het werk nou eigenlijk gemaakt had en daarom schreef voor de eerste en laatste keer zijn gesigneerd. Hij beitelde zijn handtekening in het lint dat om Maria’s gewaad hangt.

De volledige naam van de kunstenaar is Michelangelo di Lodovico Buonarroti Simoni. Hij wordt meestal aangesproken als Michelangelo. Hij werd geboren op 6 maart in 1475. Op zesjarige leeftijd verloor hij zijn moeder al. Als kleine jongen had Michelangelo al amper belangstelling voor school. Hij bracht zijn tijd liever door met tekenen. AL op jonge leeftijd toonden zijn talenten zich. Zijn vader had eerst maar weinig begrip voor de plannen die zijn zoon had, dit omdat de sociale status van het kunstenaarsberoep zeker niet hoog was. De vader stamde zelf ook af van een ooit welvarende koopmansfamilie uit Florence.
Michelangelo zette zijn plannen echter door. Hij ging in de leer bij Domenico Ghirlandaio op zestienjarige leeftijd. Korte tijd later sloot hij zich schijnbaar aan bij de beeldhouwer Betoldo di Giovanni. Michelangelo stond van 1490 tot 1492 onder bescherming van Lorenzo I de’ Medici, genaamd II Magnifico (vertaald: de prachtlievende). Op deze manier had hij toegang tot de oudheidkundige verzameling in de tuin bij het klooster San Marco. Nadat Lorenzo de’ Medici sterft neemt de Dominicaanse monnik Girolamo Savonarola zo’n beetje het culturele klimaat van de stad over. Hij is fel gekant tegen pracht en praal in de kunsten en Michelangelo ontvlucht de stad en vertrekt naar Bologna. Hier trok hij een jaar in bij de adellijke Gianfrancesco Aldovrandi. Met deze man deelde Michelangelo zijn liefde voor de beeldende kunst en zijn liefde voor literatuur. Terwijl hij in Bologna verbleef schiep Michelangelo het beeld van de Heilige Petronius en de Engel met de kandelaar. Een paar jaar daarna verschenen ook Michelangelo’s eerste verzen waarin de invloed van de Toscaanse dichter Francesco Petrarca duidelijk te merken is.
Michelangelo keerde terug in Florence maar bleef niet lang want hij vertrok algauw naar Rome. Hij vond de enorme antieke kunstschatten hier prachtig. Hij maakte dan ook zijn eerste Romeinse werken in Rome: de beroemde Pietà, deze staat nu opgesteld in een zijkapel van de Sint-Pieter in Rome, en Bacchus. In 1501 keert Michelangelo terug in Florence en treft daar een sterk verbeterd politiek klimaat aan. Dan breekt er voor de kunstenaar een goede tijd aan. Hij krijgt belangrijke grote opdrachten. Hij krijgt opdrachten voor de beroemde David en samen met Leonardo da Vinci wordt hij gevraagd voor een grote muurschildering.
In 1505 krijgt Michelangelo een erg belangrijke opdracht. Hij wordt door paus Julius II naar Rome gehaald om zijn grafmonument te ontwerpen en uit te voeren. Het project was pas helemaal voltooi in 1545 en toen was de paus al 32 jaar dood.
Eerste was het de bedoeling om een groots, vrijstaand monument te maken met meer dan 40 gebeeldhouwde figuren. Het is nu een stuk minder grotesk geworden en te zien in Rome; het is de San Pietro in Vincoli. Het bekendste onderdeel daarvan is het beeld van Mozes, gemaakt omstreeks 1516. Oorspronkelijk was ook de beroemde Slaven (nu in Florence, Galleria de ll’Accademia) ook voor de tombe bedoeld. Michelangelo’s beroemdste schilderwerk as in opdracht van de paus. Hij moest het plafond van de Sixtijnse Kapel in Rome voorzien van fresco’s. Het bekendste onderwerp op het plafond is de Schepping van Adam.
Naast beroemd beeldhouwer en schilder was Michelangelo ook nog architect. De eerste opdracht die hij kreeg was het decoreren van het onbewerkt gebleven façade van de San Lorenzo Basiliekkerk in Florence, weer in opdracht van een paus, ditmaal in opdracht van paus Leo X. De paus trok zich echter terug uit het project.
Michelangelo vestigt zich definitief in Rome in 1534 en hier brengt hij de laatste dertig jaar van zijn leven door. Paus Paulus III neemt hem in dienst. Op het toppunt van zijn roem was de schilder, toen hij het Laatste Oordeel schilderde in de Sixtijnse Kapel, één van de Vaticaanse musea, dit fresco werd een van zijn allerberoemdste. Op 18 februari 1564 vond de beroemde kunstenaar de dood op 88-jarige leeftijd, een paar weken voor zijn verjaardag. Michelangelo’s kunstwerken brachten hem zoveel roem op tijdens zijn leven dat men hem ook wel II divino Michelangelo noemde, de goddelijke Michelangelo. Zijn werk geldt als het hoogtepunt van de Renaissancekunst en werd beschreven als groots en uitzonderlijk. Michelangelo ligt begraven in een praalgraf in de Basilica di Santa Croce in Florence.
Over zijn privé-leven is maar weinig bekend. Liefde was in ieder geval erg belangrijk in het leven van de kunstenaar. Zijn werken belichaamden dan ook zijn liefde voor de goddelijke schepping; zowel in de schilderkunst, als in het marmer als de mannelijke schoonheid. Zijn grote liefde zou dan ook een man zijn geweest; Tommaso dei Cavalieri. Verder had Michelangelo nog een speciale relatie met Vittoria Colonna, met haar had hij regelmatig briefcontact. Michelangelo zou verschillende relaties met vrouwen zijn aangegaan om zijn homoseksualiteit te verbergen. Michelangelo droeg vele romantische gedichten en sonnetten op aan zijn veel jongere aanbidder. In het strenge Vaticaan waren Michelangelo’s werken controversieel, soms zouden ze zelfs expliciet zijn geweest. Adam en David zijn de goddelijke perfecte creatie, het zijn duidelijke aanduidingen van zijn aanbidding voor het mannelijke lichaam. De kunstenaar is nooit getrouwd geweest.
“La Pietà” gaat dus simpelweg over de verbeelding van Maria met haar kort daarvoor gestorven zoon Jezus in haar armen. Aangezien Michelangelo werkte in opdracht lijkt het me sterk dat hijzelf een mening wilde delen door middel van zijn werk.

Michelangelo’s “La Pietà” is gedeeltelijk bedoeld als iets om van te genieten en naar te kijken, als decoratie dus. Maar dat is het niet alleen. Het is ook een afbeelding van goddelijkheid. Michelangelo kreeg opdracht tot het maken van een Pietà; een afbeelding van Maria met haar zojuist gestorven zoon Jezus in haar armen. Voor de beeldhouwer was dit geen opgave omdat hij er van genoot om afbeeldingen over goddelijkheid te maken. Hij vond het mooi en deed het met plezier. Zo kon hij zijn eigen liefde voor goddelijkheid ook afbeelden.

Persoonlijk kan ik heel kort zijn over het werk van Michelangelo. Aangezien ik sowieso al erg veel bewondering heb voor mensen die kunnen beeldhouwen, heb ik voor Michelangelo al helemaal veel bewondering. Het werk is ontzettend soepel gemaakt met geen enkel verkeerd detail. Het is schitterend afgewerkt. Ik hou eigenlijk totaal niet van gelovigheid maar ik moet toegeven dat de verbeeldingen van goddelijkheid in de kunst vaak erg mooi en gedetailleerd zijn.
Michelangelo is hier al helemaal een meester in. Daarnaast heb ik op de een of andere manier ook bewondering voor de persoon Michelangelo. Ik heb tot nu toe ook twee andere werkstukken gemaakt over werken van andere kunstenaars, Monet en Rembrandt, en beide mannen deden mij niet bijzonder sympathiek aan. Rembrandt kreeg een relatie met een vrouw die slecht afgebroken werd en hij zorgde ervoor dat ze opgesloten word, niet erg aardig. En Monet had dan niet zozeer slechte eigenschappen maar ook hij schijnt het ongeluk vaak op de hand te hebben.
Veel kunstenaars hebben naar mijn mening ook een neiging naar een soort zelfdestructie. Kijk bijvoorbeeld maar naar Van Gogh. Bovendien is het zeer bewonderenswaardig dat Michelangelo ook nog doorbrak met zijn kunst toen hij nog leefde zeg maar. Hij was zó goed dat hij onmogelijk te negeren was. Verder heeft hij ook nooit problematische relaties gehad met vrouwen en op de een of andere rare manier voel ikzelf ook meer sympathie voor Michelangelo juist omdat hij homoseksueel was. Hij heeft ook nooit rare uit de band springende dingend gedaan. Dat vond ik ook weer zo slecht van andere kunstenaars; die gingen ook snel teveel geld uitgeven.
Kortom; ik heb bewondering voor de persoon zelf, voor Michelangelo. En het werk vind ik ook erg mooi. De karakters zijn erg mooi gemaakt, heel soepel en er is geen enkele ook maar kleine misstap te bekennen in het kunstwerk.