Staatsinrichting van Nederland

Paragraaf 1 : 1848, Het jaar van grote veranderingen.

Nederland had begin de 19 e eeuw een grondwet waarin stond dat de koning de macht had. Ministers waren dienaren van hem. Ieder voorstel moest door de koning goedgekeurd worden.

1e Kamer werd voor 1848 door de koning gekozen daarna door de provinciale staten.

2e kamer werd door hoge bestuurders van provincies gekozen.

Thorbecke was de leider van een groep liberalen, zij wilden dat het parlement meer te zeggen kreeg en zij wilden dat Kamerleden democratisch gekozen worden.

Dit wilden eerst niet lukken om de volgende redenen.

-De volk had weinig belangstelling voor de politiek.

-Arbeiders werkten veel, Zij hadden geen stemrechte en geen tijd om over politiek na te denken.

-Veel mensen waren gewend dat over hun werd beslist. (in hun ogen was de koning de belangrijkste persoon en daarom ook de baas.)

In 1848 kregen de liberalen hun kans , In verschillende EU landen waren revoluties. De koning Willem II was bang dar de revolutie ook naar Nederland oversloeg.

Thorbecke kreeg de opdracht om een nieuwe grondwet te maken.

De nieuwe grondwet van 1848 was precies wat de liberalen wilden.
Iedereen kreeg dezelfde grondrechten

Het parlement kon voortaan heel de regering om verantwoording vragen. De minister moest dan uit kunnen leggen hoe hij zijn werk deed en hoe hij het geld besteedde .

De koning kreeg minder te zeggen maar werd onschendbaar, Als hij iets zij of deed wat het parlement niet beviel moeten de ministers daar verantwoording voor afleggen. (ministeriële verantwoordelijkheid)

Elke vier jaar kwamen er rechtstreekse verkiezingen voor de tweede kamer ,mensen die een bepaald bedrag aan belasting betaalden mochten direct de leden van de 2e kamer kiezen. (censuskiesrecht)

De liberalen werden vooral door fabrikanten, bankiers en andere ondernemers gesteund. Zij wilden vrijheid om te handelen en te produceren. Liberalen wilden zo veel mogelijk vrijheid. (zo min mogelijk met de economie bemoeien.

Paragraaf 2

Vanaf 1870 kwam de industrialisatie in Nederland goed op gang, Arbeiders werkten lang en hard en verdienden weinig gelden en zij woonden in krotten wijken. Deze problemen staan bekend als de sociale kwestie.

Volgens de liberalen was het niet de taak van de regering of de ondernemers om de sociale kwestie op te lossen. Liberalen wilden vrijheid.

De socialisten namen het op voor der arbeiders. Arbeiders werkten hard, maar gingen er toch niet op vooruit.

De Duitse Karl Marx 1818-1888 beweerde dat de ongelijkheid een gevolg was van het kapitalisme. Volgen hem was de revolutie een goede oplossing. Hij wilden dat alles gemeenschappelijk bezit zou worden en hij wilden complete gelijkheid.

In Nederland werd de socialistische beweging door geschoolde mensen geleid.

Ferdinand Domela Nieuwenhuis : Eerste Socialist richten de SDB op Sociaal Democratische Bond , Hij werd niet echt serieus genomen. Hij geloofde in een revolutie

De meeste socialisten verwachten meer kiesrecht voor arbeiders zodat zij op socialisten konden stemmen en dat de socialisten de grootste worden. Zo konden zij de arbeiders helpen zonder geweld te gebruiken.

Deze groep die zich Sociaal Democraten noemt richt de Sociaal Democratische Arbeidspartij op.

P.J Troelstra : Leider van de SDAP .Hij voerde actie uit voor uitbreiding van het kiesrecht en de invoering van de achturige werkdag de SDAP kreeg door deze actie veel aanhangers. Veel aanhang onder arme landarbeiders en onder diamanten bewerkers.

Paragraaf 3

In de 19e eeuw was bijna heel Nederland gelovig. Veel ouders stuurden hun kinderen naar bijzondere scholen, omdat daar meer aan godsdienst werd gedaan. De staat betaalde alleen openbaar onderwijs. Toen leerplicht werd ingevoerd konden veel ouders het bijzonder onderwijs niet betalen zo ontstond de schoolstrijd.

Mensen die vanuit hun geloofs overtuiging aan politiek doen worden confessionelen genoemd. De protestanten en de katholieken richten tijdens de schoolstrijd politieke verenigingen op. Uit deze verenigingen ontstonden politieke partijen.

ARP Anti revolutionaire partij : Leider Abraham kuyper (predikant) Arp wilden kiesrecht voor de mannelijke hoofd van het gezin. De ARP had veel aanhang onder de kleinen luiden : De boeren.

RKSP Rooms-Katholieke Staatspartij : Leider Herman Schaepman veel aanhang in Brabant en Limburg waar veel katholieken woonden.

Paragraaf 5

In 1848 was er in Nederland een parlementair regeringsstelsel gekomen. De macht lag bij de volksvertegenwoordiging : het parlement.

De heren in de eerste en tweede kamer. (samen ook wel de Staten-Generaal genoemd) namen de belangrijkste besluiten. In 1850 was Nederland nog geen echte democratie. Tussen 1850 en 1900 zaten er vooral liberalen in het parlement. Dit kwam vooral omdat alleen rijke burgers mochten stemmen.

Maar andere burgers zoals Confessionelen , Socialisten kwamen op voor hun belangen. Zo begon de emancipatie van arbeiders, en katholieken en protestanten. Ze richtte eigen partijen , vakbonden , kranten , kranten en verenigingen op, zo ontstond er verzuiling . (verzuiling= Bevolking raakt naar eigen geloof of politieke overtuiging verdeeld in eigen groepen.)

Er kwamen 4 zuilen : Protestanten, Rooms katholieken , Liberalen, Socialisten.

Steeds meer politieke groepen waren voor uitbreiding van het kiesrecht.

Pacificatie van 1917

(pacificatie : het sluiten van vrede)
Algemeen kiesrecht voor mannen.

Gelijkstelling van openbaar en bijzonder onderwijs. (B scholen nu ook betaald)

Vervanging van het districten stelsel door evenredige vertegenwoordiging.

Voor 1917 was het land verdeeld in honderd kiesdistricten , net zo veel als het Kamerzetels. In elk district (een bepaald gebied) werd een kamer lid gekozen. Dat was de persoon die in zijn district de meeste stemmen kreeg. Door dit districtenstelsel was het voor kleine partijen onmogelijk om in de Tweede Kamer te komen.

Door de stelsel van evenredige vertegenwoordiging hebben de kleine politieke partijen een kans om ook in de Tweede Kamer te komen. Maar er zijn ook nadelen. Een nadeel is dat er veel politieke partijen zijn. Als je als partij de kiesdeler haalt, levert dat 1 zetel op. Dit nadeel valt vooral op als er na de verkiezingen een nieuwe regering gevormd moet worden. Er is nooit 1 partij die meer dan 75 zetels heeft gehaald. Verschillende partijen moeten met elkaar overleggen of ze willen en kunnen samenwerken. Vaak duurt het erg lang voordat er een nieuwe regering is.

De volgende paragrafen worden niet meer samengevat omdat ze niet echt belangrijk zijn of niet samengevat kunnen worden.

Paragraaf 7 zelf doorlezen.

Tweede Kamer: Kennen >>>

- democratie

- rechtstreekse verkiezing Tweede Kamer

- verkiezing Eerste Kamer door de Provinciale Staten

- controlerende en wetgevende bevoegdheden parlement

- parlementaire democratie

- formatie/ coalitie/ regeerakkoord

- de belangrijkste stappen herkennen van wetsvoorstel tot wet:

- minister, voorstel, Tweede Kamer, Eerste Kamer, handtekeningen

Paragraaf 9

Kennen :

- recht op gelijke behandeling/ kiesrecht/ vrijheid van meningsuiting/ vrijheid van godsdienst/vrijheid van vereniging, vergadering en betoging/ vrijheid van onderwijs/ recht op onderwijs/recht op gezondheidszorg/ recht op woongelegenheid

- nieuw recht:

- referendum

Paragraaf 10

- gelijkstelling van burgers voor de wet, onafhankelijke rechtspraak:

- rechtsgang strafzaak

- gebondenheid van rechters en bestuurders aan de wet en bescherming van de burger tegen onrechtmatig handelen van de overheid herkennen als kenmerken van de Nederlandse rechtsstaat:

- rechtsbijstand