De Koude Oorlog

Eind van de tweede wereldoorlog betekende een nieuwe oorlog; de koude oorlog.

1917: Russische revolutie, Tsaar Nicolas II werd samen met zijn familie vermoord. Gevolg: burgeroorlog tussen rood en wit. Rood won het communisme werd ingevoerd. Rood: Bolsjewiek leider Lenin.

1929: Beurskrach Wall Street begin economische crisis.

1938: Conferentie van München.

1941: Atlantisch handvest.

1944: Ontstaan van de BRD Bond Republiek Duitsland. (west)

1945: Verenigde Naties opgericht.

1948: Blokkade van Berlijn.

1949: Ontstaan DDR, Duits Democratisch Republiek. (oost)

1949: Russen deden geslaagde atoomproef. Reactie westen; oprichting van de NAVO (Noord Atlantisch Vredes Organisatie.

1955: Het oosten richt Warschaupact op.

1961: Bouw Berlijnse muur.

1985: Gorbatsjov aan de leiding.

1989: Val Berlijnse muur.

Leider Sovjet-Unie: Stalin.

Leider Verenigde Staten: Roosevelt.

Leider Italië: Mussolini.

Leider Duitsland: Hitler.

Leider Verenigd Koninkrijk: Chamberlain (Churchill premier).

Leider Frankrijk: Didier.

Oorzaak koude oorlog; Rusland wilde veiligheid zone tussen oost en west. Rusland was bang om vanuit het westen aangevallen te worden. West Europa was bang voor  de spreiding van het communisme.

Hoe werkte oost en west samen?

Conferentie van München: 30 September 1938, hier werd besproken of Hitler Tsjecho-Slowakije mocht veroveren. Aanwezig; Chamberlain (GB), Didier (Frankrijk), Hitler (Duitsland) en Mussolini (Italië). Ze stemde toe in de hoop de vrede te behouden. Hitler viel heel Tsjecho-Slowakije aan i.p.v. het afgesproken deel (maart 1939). Nog geen jaar later viel Hitler samen met Stalin Polen binnen (September 1939). Frankrijk en GB zochten daarvoor nog hulp bij Stalin maar die vond het verstandiger om een niet aanvalsverdrag met Hitler te sluiten. De tweede oorlog was begonnen.

In 1941 veranderde de situatie, Duitsland viel de Sovjet-Unie aan. Ook de VS had oorlog met Duitsland. De vijanden moesten gaan samenwerken. Zij werden de bondgenoten of de geallieerde genoemd. Churchill, Stalin en Roosevelt stelde het Atlantische handvest op. Dat waren afspraken over een betere toekomst. Daarin stond onder andere dat zij het volk lieten beslissen. In 1943 versloeg het Russische leger Hitler in Stalingrad. Stalin wilde zijn veroverde gebied terug. Het westen wilde dat niet maar had de Sovjet-Unie nodig om Hitler te verslaan.

Conferentie van Jalta: 4 Februari 1945, hier werden de invloedsferen in europa besproken. Aanwezig: Roosevelt (VS), Churchill (premier GB) en Stalin (SU).

Duitsland was bijna verslagen. Duitsland zou verdeeld worden in vier zones. Hier werd ook afgesproken dat de Sovjet-Unie Berlijn zou veroveren. Berlijn zou na de overgaven tijdelijk verdeeld worden totdat Duitsland zelf weer kon regeren. Frankrijk en GB hadden veel oorlogs schade. Ook de Sovjet-Unie had veel schade. Ze hadden veel geld verloren.

In de oorlog werkte verschillende landen samen maar daarna ontstond er een strijd.





Welke tegenstellingen waren er tussen oost en west?

De VS en de Sovjet-Unie waren de grootte wereldleiders maar ze hadden totaal verschillende samenlevingen.

Oost

Land:  Rusland Verenigde

Systeem: Communistisch

Economie: Plan economie 

Politiek: Dictatuur

West

Land: Verenigde Staten

Systeem: Kapitalistisch

Economie: Vrije markt economie

Politiek: Democratie


Vrije markt economie: Gebaseerd op vraag en aanbod.

Plan economie: Regering beslist over wat en hoeveel er geproduceerd mag worden. Dat staat in een 5 jaren plan.

De communisten vonden dat de Amerikanen ondemocratisch waren. Ze vonden dat de burgers werden onderdrukt. Tot 1945 was de Sovjet-Unie het enige communistische land ter wereld. Volgens de communisten zorgde alleen het communisme voor gelijkheid.

Imperialisme is het proces waarbij landen hun macht in andere delen van de wereld uit willen breiden door gebieden te veroveren en te beheersen.

Het westen was bang voor het communisme. Ze zagen het als een grote bedreiging en waren bang dat het communisme ook hun kant op zou komen. Het communisme wilde het kapitalisme bestrijden omdat ze hen imperialistisch vonden. Ze dachten dat het kapitalisme het communisme wilde vernietigen. Het communisme kwam op voor de boeren. Ze vonden dat het westen ongeregeld en een zooitje was.

Ze regeerde allebei op een hele andere manier en waren het niet met elkaar eens. Ze vormde een bedreiging voor elkaar.


Hoe stonden het oosten en het westen tegenover elkaar?

In juni 1945 werd de verenigde naties opgericht. De landen die zich aansloten beloofde alles te doen om een nieuwe oorlog te voorkomen. De belangrijkste leden waren de VS, SU, Engeland en Frankrijk. Tussen de VS en e SU liep het nog steeds niet goed. De tegenstellingen waren nog steeds te groot en te duidelijk. Stalin maakte de landen die hij had bevrijd ook communistisch dit werd het Oostblok. De VS steunde de west Europese landen. Die werden democratisch en kapitalistisch. Dit was het Westblok. De Amerikanen waren militair machtiger dan de SU. De SU liep hen dus achterna. Toen de Amerikanen de atoombom hadden om de Japanse steden Hiroshima en Nagasaki. Al snel had Rusland ook kernwapens. Zo ontstond een bewapeningswedloop. Steeds meer landen werden communistisch.

Het was een strijd van welk land het sterkste was.


Hoe ontstonden twee Duitslanden?

Europa herstelde moeilijk van de oorlog. Veel steden en fabrieken waren verwoest en er was geen geld om alles op te bouwen. De Amerikanen bedachten het Marshallplan; de Amerikanen gaven geld aan Duitsland om de economie weer op gang te brengen. De Sovjet-Unie wilde dat geld niet. De west zones wilde wel. Er werd een nieuwe munt ingevoerd; De Duitse Mark. Dit was onder andere om de zwarte handel te stoppen en een nieuwe inflatie golf te stoppen. Het oosten was het daar niet mee eens en uit protest sloten zij alle wegen naar het westen af. De blokkade van Berlijn. Ze hoopte zo dat de Amerikanen Duitsland zouden verlaten. Maar dat deden ze niet. Ze vervoerde non stop dag in dag uit voedsel etc. naar Berlijn. En dat bijna een jaar lang. West Europa ging militair. Ze richtte de NAVO op. Dat was een militair bondgenootschap van west europa en de VS en Canada. De leden beloofde elkaar te steunen als één van hen werd aangevallen. Ze moesten voorbereid zijn op een eventuele slag van de SU. De situatie was gevaarlijker geworden nu de Russen ook atoomwapens had. In 1955 richtte Het Oosten het Warschaupact op.

Door de bokkade van Berlijn.


Waarom werd de Berlijnse muur gebouwd?

In mei 1949 kreeg west Duitsland een nieuwe grondwet en heette voortaan de Bondsrepubliek Duitsland (BRD). In oktober 1949 kreeg oost Duitsland een eigen grondwet en heette nu de Duitse democratische Republiek (DDR). De grens tussen beide staten werd afgesloten met prikkeldraad, wachtposten en mijnenvelden. Dat gebeurde ook met andere west en oost Europese landen. Er kwam een ijzeren gordijn tussen het oost en het west blok. Economisch ging het in het oosten heel slecht. Oost Duitsland moest veel schadevergoedingen betalen aan de SU. De bevolking was heel ontevreden en verhuisde naar het Westblok. De west Duitse leider Adenauer wilde het land weer snel welvarend maken. Mede dankzij de Marshallhulp lukte dat. De grens tussen oost en west was helemaal afgezet. Alleen in Berlijn zat nog een gaatje. De grens tussen oost en west Berlijn liep dwars door straten en wijken veel Berlijners werkte in andere zones dan dat ze woonde. Veel oost Berlijners verhuisde naar het westen. Vaak waren dat jonge, goed opgeleide mensen die naar het vrije westen wilde. Daar was de regering van oost niet blij mee. In 1961 werd de Berlijnse muur gebouwd. Het gat in het gordijn was dicht. Vele probeerde alsnog te ontsnappen maar die werden vaak doodgeschoten. De nieuwe West Duitse leider Willy Brandt probeerde in 1961 de vijandigheid te verminderen. Zijn partij heette de Ostpolitik. Hij regelde pasjes waarbij bepaalde oost Berlijners hun familie in west Berlijn mocht opzoeken.

Omdat veel Oost Duitsers weg vluchtte naar het vrije westen.

Hoe leefde de Berlijners met de muur?

De wegen van oost Berlijn naar west Berlijn werden plat gelegd. Er was bijna geen mogelijkheid meer om in West Berlijn te komen. Met speciale pasjes en uitgebreide controle kregen oost Berlijners de kans om voor een paar uur naar familie in West Berlijn te komen. De verschillen waren groot. West Berlijn zag er veel welvarender uit als Oost Berlijn. Ook economisch ging het er niet op voorruit. Grondstoffen uit west Berlijn kon niet meer naar oost Berlijn getransporteerd worden. Oost Berlijn miste West Berlijnse arbeiders en andersom. De Stasi (staatsveiligheidsdienst) Of geheime politie controleerde of de bevolking zich aan de regels hield. Als er slecht gesproken werd over de regering kon je opgepakt worden. Ze controleerde door af te luisteren of door spionnen neer te zetten of door chantage. De bevolking durfde niks meer te zeggen.

Hoe kwam een einde aan de koude oorlog?

In 1985 kwam Gorbatsjov aan de leiding in Rusland. Hij vond dat de plan economie niet goed werkte. Hij wilde de economie veranderen en het communisme verbeteren. Er moest een perestrojka (verandering) komen. Hij had de volgende plannen; Er kwamen kleine privé bedrijven die met elkaar concurreerde. Prijzen werden niet meer door de regering ingesteld, maar gebaseerd op vraag en aanbod. Bedrijven moesten zich nog wel aan het 5 jaren plan houden. Er kwam meer openheid. Mensen moesten vrij hun mening en kritiek kunne geven. Ook kranten en televisie kregen meer vrijheid. Er kwam een democratisering van het bestuur. Hij veranderde de grondwet. Burgers mochten hun eigen regering kiezen. Er kwamen ook andere partijen dan alleen maar communistische. In 1988 trok hij de troepen terug uit Afghanistan. Ontwapening, In 1989 verklaarde Gorbatsjov dat de VS en de SU geen vijanden meer waren. De koude oorlog was voorbij. Binnen een jaar kregen alle Oostbloklanden een democratisch gekozen bestuur. In 1889 viel de Berlijnse muur en in 1991 viel de SU uiteen in 15 verschillende landen.