Israël (midden-oosten conflict)

Geschiedenis Repweek 2007 Hoofdstuk 6
Paragraaf 1 Hoe is het zionisme ontstaan? In 1882 werd in Rusland tsaar Alexander II vermoord. De joden kregen daar de schuld van en daardoor groeide de anti joodse gevoelens. Joden richten daarom het zionisme op. Dit streefde naar een eigen staat op basis van de joodse geschiedenis, cultuur en taal. In 1897 verenigden alle zionistische organisatie zich onder leiding van Thedor Herzl in één zionistische wereldorganisatie. Deze organisatie kocht land in Palestina. In 1897 nam de vestiging van joden in Palestina fors toe (aliya). De nieuwkomers verenigden zich in kibboetsen en hadden nauwelijks contact met de Arabische bevolking.

Welke belofte heeft Groot-Brittannië aan de joden gedaan? De Arabische nationalisten hielpen G-B tijdens WO1 met het verjagen de Turken in Palestina. In ruil daarvoor beloofde G-B onafhankelijkheid aan de Arabieren. James Balfour, de Britse minister van buitenlandse zaken, schreef een brief aan de zionistische beweging (Balfour-decaratie). De zionisten zagen dit als een erkenning van het recht op een joodse staat. De volkenbond wees na WO1 Palestina aan G-B toe. Zo ontstond het mandaatgebied in Palestina. De Britten beloofden aan de Palestijnen tijdens de WO1 in ruil voor olie Palestina aan de Palestijnen. En ze beloofden aan de zionisten in ruil voor geld Palestina.

Waarom werden de Britten en de joden elkaars vijanden? De Palestijnen beschuldigden G-B ervan de immigratie van de joden toe te staan. De zionisten werden van kolonialisme beschuldigd. De zionisten gingen door met het uitbereiden en inrichten van joods gebied. De Palestijnen beantwoorden dit met georganiseerd verzet. In 1930 kwam de Britse regering met een witboek. Zij kondigden aan de joodse immigratie te beperken. Hier kwam niets van terecht dit leidden tot een Arabische opstand in 1936. Palestijnse verzetsgroepen en de joodse haganah vochten om het bezit van Palestina. De Britten steunden afwisselend de Palestijnen en de zionisten. De voorgestelde verdeling van Palestina door de Britse commissie PEEL werd in 1937 door beide partijen afgewezen.

Voorstel van PEEL commissie
Paars= joods
Groens = Arabisch
Gestreept (Jeruzalem + klaagmuur) = allebei, heel erg heilig.

Hoe probeerden de Britten de immigratie van joden in Palestina te beperken? In 1939 kwam de Britse regering met een witboek nadat zei de opstand van de Arabieren hadden beëindigd. In dit witboek werd het idee van een joodse soevereine staat afgewezen. De witboekpolitiek bepaalde dat in de komende 5 jaar 75000 joden zich in Palestina mochten vestigen daarna werd deze immigratie afhankelijk gemaakt van Palestijnse toestemming. De joodse inwonersaantal mocht niet groten zijn dan een derde van de totale bevolking.

Paragraaf 2 Hoe hebben de joden zich verzet tegen de door de Britten opgelegde immigratiebeperkingen? De Jewish agency regelden sinds 1929 de immigratie van joden naar Palestina. Zij legden zich niet neer bij deze Britse witboekpolitiek. Ze versterkten de joodse instellingen in Palestina. Ze steunden ook de geallieerden in hun strijdt tegen de nazi’s. 1942, joodse vrijwilligersbrigade vocht mee in het Britse leger. De joden rekenden erop dat na de oorlog de Britse regering de witboekpolitiek zou beëindigen. G-B zette de witboekpolitiek voort maar er vertrokken toch duizenden joodse overlevenden per schip naar Palestina.

Hoe reageerde de Arabische wereld op het toenemende aantal joden in Palestina? Ook na de afkondiging van de witboekpolitiek leidde het Palestijnse verzet tegen de joodse immigratie tot gewelddadigheden. De Palestijnen voelden zich bedreigd door toenemende joodse immigranten, dit leidde tot sterke anti-joodse gevoelens. Palestijnse leider Groot Moefti van Jeruzalem zei openlijk dat hij het eens was met de ideeën van Hitler (nationaal socialisme). Aantal Arabische landen richtten vlak voor WO2 (4 maart 1945) de Arabische Liga op. De Liga wilde eenheid in de Arabische wereld vergroten en stichting joodse staat voorkomen. Waren bereid geweld te gebruiken.

Welke rol speelden de VN bij de totstandkoming van de staat Israël? In 1946 organiseerde de Britse regering een coferentie over de toekomst van Palestina. Arabische en Joodse deelnemers stonden lijnrecht tegenover elkaar. Ten einde raar gaf G-B de kwestie Palestina in handen van de VN. Die stelde een speciale commissie voor Palestina samen: UNSCOP. Die stelde een verdeling van het gebied voor Joden accepteren Arabische Liga wees het af. Verschillende delen van Palestina werden door Arabische strijdkrachten aangevallen en bezet. Toch nam de meerderheid van de VN het plan op 15 november 1947 aan.

Verdeling van de VN (november 1947)  Groen = Arabieren Geel = Joods
Rood = iedereen (?)

Welke gevolgen heeft het uitroepen van de staat Israël gehad? 14 mei 1948: Britse mandaatgebied over Palestina eindigde + staat Israël uitgeroepen. Omringende Arabische landen en Palestijnen waren het daar niet mee eens, en gingen aanvallen plegen op het joodse gedeelte van Palestina. Israëli’s wist stand te houden en aanvallers te verslaan. Tijdens de gevechten vluchtte 750 000 Palestijnen naar de Arabische buurlanden. Na een bespreking van de VN sloten de strijdende partijen in februari in 1949 een wapenstilstand. Arabische landen hadden een zware nederlaag geleden en alleen Transjordanië had succes gehad met de Jordaanoever te veroveren. Dit land trok zich niets aan van de Palestijnen en hun regering in Ballingschap. De Palestijnse vluchtelingen keerden niet naar hun land terug en werden ondergebracht in vluchtelingenkampen.

Paragraaf 3 Welke oorlogen zijn er tussen Israël met haar Arabische buurstaten geweest? De situatie in Israël bleef gevaarlijk ondanks de wapenstilstand. Israël gaf voorrang aan veilige grenzen en de verdediging van het land. En veel geld werd besteed aan een modern leger. Israël kreeg hulp van het Westen. De Arabische staten werden gesteund door de Sovjet Unie. Grote mogendheden maken graag gebruik van olievoorraden uit het Midden-Oosten. Er liggen heilige plaatsen voor godsdiensten in dit gebied. In 1956 tijdens de Koude Oorlog deed Israël samen met Engeland en Frankrijk mee aan een oorlog tegen Egypte, de Suez-crisis . In 1967 waren de spanningen erg hoog tussen de Arabische staten en Israël, dit leidde tot de Zesdaagse oorlog. In 1973 brak de Yom Kippoer-oorlog uit: Egypte en Syrië hoopten de door Israël bezette gebieden te heroveren, lukte niet.

Rode gebied is veroverd door Israël (De Sinaï woestijn, de Gazastrook, de Westelijke Jordaanoever, de Golanhoogvlakte en Oost-Jeruzalem )Blauwe gedeelte was al van Israël.

Hoe begon het Palestijnse verzet zich buiten Israël te organiseren? In de vluchtelingenkampen buiten Israël leefden veel Palestijnen in slechte omstandigheden. Haat was groot. In 1958 werd 1 van de vele organisaties opgericht die streefde naar herovering van Palestina: Al Fatah met als leider Yasser Arafat. In 1964 sloten een aantal organisaties zich aan bij PLO (Palestinian Liberation Organisation). In 1969 werd Arafat tot voorzitter van PLO gekozen. Hij werd beschouwd als leider als leider van de Palestijnse regering in ballingsschap door de Arabische Liga. Arafat liet vanuit Arabische buurlanden commando-acties uitvoeren op Israëlisch grondgebied, er moest geweld gebruikt worden.

Waarom stichtte Israël nederzettingen in bezetgebied? Eindelijk was er sprake van Eretz Israël, het land Israël volgens oude bijbelse grenzen, nadat de Israël na de Zesdaagse oorlog de veroverde gebieden in bezit nam. Joodse kolonisten vesten zich op de Jordaanoever. De gebieden die werden onteigend en aan kolonisten werden overgedragen werden vanaf 1974 door Gush Emunim geleid. Israël wilde de bezette gebieden inlijven en er nederzettingen stichten. De Palestijnen werden door de Arabische staten gesteund in het terugeisen van hun land. Ook vanuit Europa en de VS kwam steeds meer kritiek op het Israëlische nederzettingenbeleid.

Hoe ontstond er een vredesakkoord tussen Israël en Egypte? De oorlogen en de steun die de joodse staat uit het westen had gekregen toonden aan dat het bestaan van Israël aanvaard moest worden en dat er op een of andere manier met dit land moest worden samengewerkt. In 1977 reisde Egyptische president Sadat naar Israël. Hij sprak daar met Israëlische collega Begin en daarna volgden onder leiding van Amerikaanse president Carter de besprekingen. In 1976 sloten Israël en Egypte de Camp David-akkoorden. Israël had Egypte de Sinaï-woestijn terug in ruil voor duurzame vrede. Israël wilde niet bezette gebieden opgeven voor een onzekere vrede. In plaats daarvan de aantal joodse nederzattingen op westelijke Jordaanoever uitgebreid. PLO koos nog steeds voor gewelddadige oplossing van het conflict. Links Sadat, recht Begin, midden Carter.

Hoe kun je representativiteit, betrouwbaarheid en bruikbaarheid van bronnen kunt bepalen? Je moet kijken naar bronnen of ze bruikbaar zijn en voor welke kant er gekozen wordt. Is het betrouwbaar voor onderzoek en op welke manier? Voor welke kant wordt er gekozen en kloppen de gegevens?

Paragraaf 4 Waarom besloot de PLO de gewapende strijd te staken? De PLO vond elke vorm van geweld rechtvaardig als het ging om het vernietigen van Israël. Vanuit Zuid-Libanon voerde PLO een guerrilla-oorlog tegen Israël. In 1982 werd de PLO uit Libanon verdreven. De strijd ging door met vliegtuigkapingen, gijzelingen en andere terreurdaden. Steeds meer landen vonden de PLO een terreurorganisatie waar niet mee te onderhandelen viel, de landen keerden zich af. Arafat begreep dat de Palestijnse zaak schade leed en omdat eigen staat verder weg leek dan ooit besloot hij eind jaren 80 te gaan overleggen in plaats van oorlog te voeren

Hoe reageerde het Israëlische leger op stakingen en protesten van Palestijnen in de bezette gebieden? In 1987 brak onder de Palestijnen een opstand uit genaamd Intifadah. Dit was geen gewone opstand, het was een protest tegen de bezetting van Palestijnse gebieden. Palestijnen vochten met stenen tegen de Israëlische soldaten. Er werden wegen geblokkeerd en er braken stakingen uit. Het Israëlische leger kon de opstond niet neerslaan. PLO was bereidt Israël te erkennen als zij in ruil hiervoor een Palestijnse staat in de bezette gebieden kregen. De Westerse landen beseften zich dat de PLO geen terreurorganisatie meer was maar een serieuze onderhandelingspartner.

Wat zijn de belangrijkste bepalingen van de Oslo-akkoorden? Onder Rabin kwam een vredesproces op gang. Israëli’s en Palestijnen onderhandelden in het geheim over vrede. In 1993 leidde dit tot een vredesakkoord. Israël was bereid om de Westelijke Jordaanoever en de Gazastrook aan de Palestijnen te geven en op den duur moest daar een Palestijnse staat komen. De PLO beloofde te erkennen dat Israël een staat was en geweld af te zweren.

Hoe bedreigen extreme Israëlische en Palestijnse groeperingen het vredesproces? Het wantrouwen tussen Palestijnen en Israëli’s verdween niet zomaar. Hamas bleef zich tegen Israël verzetten. Hamas ging gewoon door met het plegen van bomaanslagen en riep op tot een heilige oorlog. Kolonisten en extreem nationalisten in Israël wilden heel Israël voor zichzelf houden. En de moordenaar van premier Rabin (november 1955) was dan ook een extreem nationalist. Het vredesproces kwam hierdoor in gevaar. Premier Netanyahu probeerde de verzelfstandiging van Palestijnse gebieden te vertragen. Zonder succes zette het buitenland Israël onder druk om het vredesproces voor te zetten. In 1999 werd Uhud Barak premier (van welk land?) Onder zijn leiding kwam vredesproces weer rustig op gang. Voor er een Palestijnse staat zal zijn moeten er nog veel problemen worden opgelost.

Waarom is het zo moeilijk om een duurzame vrede tot stand te brengen? De vrede lijkt in handbereik maar de weg naar vrede kent veel gevaren. (de vijandschap leidde tot verschillende oorlogen, honderdduizenden vluchtelingen en talloze terreurdaden). Jaartallen Gebeurtenis
1882 Opleving antisemitisme in Rusland
1996 Herzl publiceert ‘De joodse staat’ 1897 Eerste zionisten – congres in Basel
1917 Balfour-declaratie
1922 Brits mandaat over Palestina
1936/1939 Arabische opstand
1945 Oprichting van de Arabische Liga
1948 Stichting Israël
1956 Suez-oorlog
1958 Oprichting Al Fatah
1967 Zesdaagse oorlog
1973 Yom Kippoer-oorlog
1979 Camp David – akkoorden
1987 Begin Intifada
1992 Vredesberaad in Madrid
1993 Oslo-akkoorden