De geschiedenis van het Christendom

Antieke wereld: Het Christendom

De Joden waren de eerste die tot een fanatiek geloof kwamen en geloofde in één God. Vanuit die traditie predikte Jezus Christus zijn boodschap, als Messias, Zoon Gods. De ziel van zijn boodschap was de naastenliefde. Het aardse leven was het kommervolle voorportaal van het hiernamaals. En iedereen was voor hem gelijk. Het Christendom was revolutionair. Het gaf zin aan het lijden op aarde. Tegelijkertijd riep het Christendom op het lijden te verlichten en Jezus te volgen. Er was maar 1 God die de wereld had geschapen. De wereld was een eenheid. Het vroeg de hele mens en verkondigde de Waarheid waarnaast geen andere waarheid bestond, met de geboorte van Christus als het centrum van de geschiedenis. Het Romeinse Rijk waar dit zich afspeelde was een wereldrijke staat waarin het keizerschap van de goddelijke keizer eer gebracht moest worden. De christenen weigerde dit en dat was voor de Romeinse autoriteiten reden om de opstandelingen te vervolgen. Voor de leeuwen werpen, martelen. Of Jezus de bedoeling had een kerkelijke organisatie te stichtte, is de vraag. De eerste christengemeenschappen waren vrije groeperingen van spontaan toegewijde volgelingen van Jezus.

De apostel Paulus wordt de tweede stichter van het christendom genoemd. Hij maakte er een verlossingsreligie van: Christus was voor de mensheid gestorven. Hij legde de basis van Joodse secte tot Christelijke kerk. Dit deed hij als een bekwaam manager, onvermoeibaar rondreizend en predikend. Liturgie, kerkelijke organisatie, symboliek en een basisprogramma waren ontzettend belangrijk voor de christelijke levenswijze en onderlinge saamhorigheid. Plaatselijke gemeentes gingen samen werken. Regels werden opgeschreven. De Christenen zetten zich af tegen de Joden (die hadden Jezus gekruisigd). Het Christendom triomfeerde uit alle andere geestelijke stromingen. Het was een geloof dat in zich een aantal elementen verenigde die reeds in andere religies voor kwamen (een verrijzende God, godenmaaltijden in de mysteriereligies). Het Christelijk geloof was bovendien van intellectueel niveau dat ook filosofisch geschoolde er van in de ban raakte. Tevens sloeg het Christendom aan bij de groep mensen die actief wilde meewerken aan een verbetering van de wereld.

Na de vele vervolgingen gaf Keizer Constantijn (313) de christelijke kerk vrijheid. In 325 werd het zelf een staatsgodsdienst. Hierdoor verdween alleen weer de eenvoud en oprechtheid van het geloof. De kerk kreeg een machtspositie. Het Christendom ging de wereld over. Met daarin toch nog het verlangen naar zuiverheid, christelijke hervorming en eenvoud. De patriarchen (bisschoppen) van de grote steden werden kerkelijk leiders en gezagsdragers. De patriarch van Rome kreeg een aparte positie in het Westen, door de verplaatsing van de keizerlijke residentie naar Constantinopel.

Rond 450 nam de Romeinse bisschop Leo 1 de Grote als eerste de titel Papa. Gaandeweg groeide de kloof tussen de patriarch van Rome en Constantinopel. De andere patriarchen raakten in handen van de islam. Uiteindelijk in 1054 zijn de kerk van Rome en de Grieks-orthodoxe Kerk door de scheuring uiteengedreven.