Boek 1

Samenvattingen Economie: ‘Boek 1’

Hoofdstuk 1: § 1 t/m § 12:

Belang= iets waar je voordel van hebt.

Maatschappelijk vraagstuk= het gat over een beslissing over de inrichting van de samenleving.

Schaarste =de spanning tussen behoefte en de middelen om in die behoeften te voorzien.

Productie= het inzetten van middelen om in behoefte te voorzien.

Welvaart= de mate waarin we in onze behoefte voorzien door schaarse middelen te gebruiken.

Welzijn= je lekker voelen zonder dat een keuzeprobleem een rol speelt.

Marktmechanisme= vrij spel van vraag en aanbod die van invloed is voor de prijs van een goed.

Nettoloon= Brutoloon- loonbelasting en sociale premies

Produceren= het voortbrengen van goederen en diensten met behulp van productiefactoren door bedrijven en overheid.

CAO= geldt voor alle werknemers in dezelfde bedrijfstak.

Duurzame consumptiegoederen= Goederen die langere tijd meegaan.

Interne markt= er zijn geen handels belemmeringen tussen landen meer, alle handel binnen de EU.

Overheid= centrale overheid(het rijk), en de lagere overheid ( gemeente en provincies).

Invloed overheid:
- Gebruik productiefactoren;
- Nationaal inkomen herverdelen;
- Economische ontwikkelingen stabiliseren.

Absolute verandering= toe- of afname van iets

Relatieve verandering= absolute verandering : oorspronkelijke waarde

Hoofdstuk 2: § 1 t/m 14.

4 Productiefactoren:
- Natuur
- Arbeid
- Kapitaal
- Ondernemersactiviteit

Kapitaal= bedrag aan geld of waarde van bezittingen.

Natuur= natuurlijke omgeving, hulpbronnen ligging van een gebied.

Arbeid= betaald werk

Ondernemersactiviteit= economische risico’s die een eigenaar bereid is te nemen.

Vast kapitaal Vlottend Kapitaal

Gaan langer dan 1 Gaan maar 1 productieproces mee
Productieproces mee

Nationaal product= waarde van de productie in een land in een jaar.

Productie in formele zin= meetbare productie (geregistreerd)

Productie in informele zin= niet geregistreerde productie

Markt= een samenhangend geheel van vraag en aanbod van een goed.

Concrete markt= duidelijk aanwijsbare plaats waar vragers en aanbieders elkaar op vaste tijdstippen ontmoeten.

Abstracte markt= op alle mogelijke momenten is er sprake van vraag en aanbod van een product.

Markten voor productiefactoren: 1.Arbeidsmarkt- loon&salaris.
2.Vermogensmarkt- koers

Belangengroep= een organisatie die voordelen probeert te behalen voor de mensen die ze vertegenwoordigt.

2 soorten:
- Consumentenorganisaties;
- Vakbonden.

Interne arbeidsverdeling= arbeidsverdeling binnen een organisatie.
Externe arbeidsverdeling= verdeling tussen ondernemingen.

Geografische arbeidsverdeling= verdeling tussen regio’s en landen.

Arbeidsproductiviteit= productie per werknemer per tijdseenheid.

Diepte- investering= APT minder arbeiders. Hoeveelheid kapitaal neemt meer toe dan de hoeveelheid arbeid.

Breedte- investering= APT blijft gelijk.

Reëel= in % gecorrigeerd voor prijsverandering

Nominaal= in guldens.

Economische groei= % verandering van het reëel nationaal product in een bepaald jaar, vergeleken met het vorige.

Nationaal inkomen= het inkomen dat voor de bevolking vaneen land in een jaar ter beschikking komt. = totaal aan beloningen voor het gebruik van productiefactoren.

Nationaal product= nationaal inkomen.

Welvaartsgroei= de mate waarin de schaarste is teruggedrongen.

Netto toegevoegde waarde= bruto toegevoegde waarde – afschrijvingen

= beloningen voor productiefactoren(rente, pacht, huur loon & winst)

Nationaal= bedrijven en overheid van een land.

Toegevoegde waarde overheid= som ambtenarensalarissen.

bruto- investeringen= vaste + vlottende activa(kapitaalgoederen)

Voorraad kapitaalgoederen verandert door de volgende soorten investeringen:
- Vervangings
- Uitbreidings
- Voorraadinvesteringen

Voorraad mutaties vlottend kapitaal

Netto = +

Bruto Uitbreidings Investeringen

Vast kapitaal
vervangins = afschrijven

5 deelnemers economisch verkeer:
1. Gezinnen; Y= inkomen, B= belasting, C= consumptie,S= besparingen.
2. Ondernemingen; I= particulieren investeringen
3. Overheid; O= bestedingen,B= ontvang
4. Financiële instellingen;
5. Buitenland; E= export, M= import

Productievolume= de werkelijke hoeveelheid voortgebrachte goederen en diensten.

Bezettingsgraad= deel van de productiecapaciteit dat word benut.

Recessie= kleine daling van het nationaal inkomen

Depressie= grote daling van het nationaal inkomen

Laag\hoog conjunctuur= nationaal inkomen daalt\stijgt.

Conjunctuur structurele
Korte termijn lange termijn
Vraagkant aanbodkant
Bestedingen manier van produceren
Constant verschillend

Krimp= afnemen van de productiecapaciteit.

Invloed op bestedingen(Conjunctuur)
- Rentestand
- Ontvangsten uitgaven overheid
- Wereldhandel

Indexcijfer= nieuw: oud = niet procentueel zie blz 85

Hoofdstuk 4 § 1 t/m § 14

Conjunctureel vraag naar arbeid:
- Totale omvang bestedingen

Structureel vraag naar arbeid:
- Daling koopkracht
- Kapitaalintensief
- Lagelonenlanden
- APT
- Arbeidsduurverkorting

Vier economische sectoren:
1. Primair : landbouw visserij bosbouw.
2. Secundair : verwerking van grondstoffen en fabricage.
3. Tertiair : commerciële dienstverlening strevend naar winst.
4. Quartair : commerciële dienstverlening niet strevend naar winst.

Marktsector= primair, secundair & tertiair.

Collectieve sector= quartair.

Mechanisatie= meer kapitaalgoederen zonder ontslagen

Automatisering= meer kapitaalgoederen, wel ontslagen.

Werkloosheid= verschil vraag en aanbod arbeid.

Conjunctuurwerkloosheid= vraag van arbeid is lager dan het aanbod van arbeid

Structuurwerkloosheid= APT stijgt minder dan de loonkosten

Frictiewerkloosheid= 1e drie maanden waarin je werkloos bent

Marktmechanisme= prijs hangt af van vraag en aanbod

Bureaucratisch= opgelegd door de overheid.

Budgetmechanisme

Democratisch= budgetplan word democratisch vastgesteld.

Nadelen marktmechanisme:
- Gebrek aan collectieve goederen
- Milieuvervuiling
- Varkenscyclus
- Sociale onrechtvaardigheid(inkomensverschillen)
- Starre marktprijzen

Collectieve goederen= zijn niet in aparte eenheden leverbaar.

Prijsstarheid= prijzen veranderen lange tijd weinig

Nadelen budgetmechanisme:
- Complexiteit
- Starheid
- Doelmatige prikkels ontbreken
- Individuele onvrijheid

Adviesorganen overheid:

SER- Economische raad
CPB- voorspellingen
CBS-verzamelt gegevens afgelopen jaren

Loonsstijgingen:

Prijscompensatie= loon stijgt met kosten

Initiële loonstijging= stijging op de prijscompensatie

Incidentele loonstijging= promotie, overwerk

Winstdeling regeling= werknemer deelt mee in de winst.

Hoofdstuk 5 § 1 t/m § 14

Ondernemingsvormen eigendom leiding aansprakelijkheid
Eenmanszaak eigenaar eigenaar eigenaar met verm.
Vof vennoten vennoten vennoten met verm.
BV\NV aandeelhouders aangestelde rechtspersoon

Balans

Debet Credit
Bezittingen….. eigen +vreemd vermogen =schulden

Resultatenrekening

Opbrengsten & kosten- winst

Productievolume
----------------------- x 100%= bezettingsgraad
productiecapaciteit

Lange termijn:
(uitbreidingsinvesteringen) bepalende factoren omvang particulieren investeringen:
- Winstverwachting
- Afzetverwachting
- Vermogenskosten

Investeringen:

Voorraadmutaties vlottend kapitaal
netto
Bruto= uitbreidings
Vast kapitaal
Vervangings = afschrijvingen

- Diepte
- Milieubesparende
- Kapitaalbesparende

Innovatie= verbeteren of vernieuwen van producten

Totale kosten= totale variabele kosten + totale constante kosten
TK= TVK + TCK

Totale Winst= Totale opbrengst- Totale Kosten
TW= TO – TK

Break-even afzet= eenheden
Break- even omzet= euro\gulden

P= prijs
Q= eenheden

Totale opbrengst= prijs x eenheden
TO= p x q

Substitutiegoederen = vervangende goederen

Complementaire goederen= goederen vullen elkaar aan

Qv= gevraagde hoeveelheid

Prijselasticiteit stencil!!!

Prijselastisch= groter als 1
Prijsinelastisch= tussen 1 en 0
Volkomen inelastische= 0

Qa= aangeboden hoeveelheid

Doelstellingen gemeenschappelijk landbouwbeleid EU:
- Gemeenschappelijk landbouwbeleid
- Vergroting productiviteit
- Redelijk inkomen
- Stabilisering van de prijzen
- Veilig stellen voedselvoorziening
- Redelijke prijzen voor consument

Kartel= overeenkomst tussen zelfstandige ondernemingen om onderlinge concurrentie te voorkomen.

Marketing- mix 4 p’s:

1. Promotie
2. Plaats
3. Prijs beleid
4. Productie

Rayon kartel= totale afzetgebied word verdeeld onder de verschillende deelnemers van het kartel.

Hoofdstuk 6 § 1 t/m § 14

BNP= alle bruto toegevoegde waarden
NNP= alle netto toegevoegde waarden

Progressief tarief= hoe meer je verdient hoe meer belasting je betaalt.

Marginaal tarief= belastingtarief voor een extra verdiende gulden.

Marginale druk=

Primair inkomen= inkomen dat je krijgt voor beloning voor je productiefactoren.

Secundair inkomen= primair- belastingen – sociale premies+ subsidies + sociale uitkering. ( Besteedbaar inkomen.)

Lorenz- curve----------

Categorale- inkomensverdeling= hoe het nationaal inkomen is verdeeld over de
Beloningen voor productiefactoren.

Loon
Loonquote= ----------------------x100%
Netto toegevoegde waarde.

Loonruimte= stijging van de APT + stijging verkoopprijzen

APT= netto toegevoegde waarde

Arbeidsinkomen= productiefactor kapitaal
Vermogensinkomen= overige productiefactoren

Arbeidsinkomen quote= loonsom + toegerekend loon zelfstandigen
-----------------------------------------------
netto toegevoegde waarden bedrijven

Overheid grijpt in, in marktproces:
- Maximumprijs
- Minimumprijs interventie prijzen
- Buffervoorraden= deel van de productie wordt opgeslagen.
- Vergunningen
- Collectieve goederen

Buiten de markt om= komen niet tot uitdrukking in de prijs.

Externe effecten= onbedoelde bijwerkingen van productie en consumptie die buiten de markt om welvaart van een ander beïnvloeden.

Duurzame ontwikkeling= voorzien in de behoeft van de huidige generatie, zonder dat de volgende generatie er last van heeft.