Zeven Wereldwonderen

Inleiding

Ik ben ..... In het examenjaar moeten leerlingen een profielwerkstuk maken, het onderwerp mogen ze zelf kiezen. Ik heb gekozen voor het onderwerp: ”De Zeven Wereldwonderen.” De hoofdvraag bij dit verslag is: “Wat zijn de zeven wereldwonderen?” Per hoofdstuk behandel ik een wereldwonder. Om die hoofdvraag te beantwoorden, heb ik een aantal deelvragen gekozen: -Hoe zag het wereldwonder eruit? -Wat is/was de betekenis er van? -Waar, door wie en hoe is het gemaakt? -Wat is er nog van over? De wereldwonderen zijn, in volgorde dat ze worden genoemd in dit verslag: 1. Colossus van Rhodos (294 v.Chr.) 2. Pharos van Alexandrië (297 v.Chr.) 3. Mausoleum bij Halicarnassus (353 v.Chr.) 4. Zeusbeeld bij Olympia (430 v.Chr.) 5. Artemistempel bij Efeze (550 v.Chr.) 6. Hangende tuinen van Babylon (605 v.Chr.) 7. Piramides bij Gizeh (2551 v.Chr.) Tot slot zal ik in de conclusie antwoord geven op de hoofdvraag. Aan het eind volgt nog een logboek en een bronvermelding. Ik hoop dat het verslag duidelijk en goed leesbaar is.

Verdieping

De zeven wereldwonderen en jaartallen

1. De Colossus van Rhodos 294 v.Chr.-238 v.Chr. 2. De Pharos van Alexandrië 297 v.Chr.-1326 n.Chr. 3. Het Mausoleum bij Halicarnassus. 353 v.Chr.-1404 n.Chr. 4. Het Zeusbeeld bij Olympia 430 v.Chr.-462 n.Chr. 5. De Artemistempel bij Efeze 550 v.Chr.-262 n.Chr. 6. De Hangende Tuinen van Babylon 605 v.Chr.-(sowieso de 1e eeuw v.Chr.) 7. De Piramide bij Gizeh 2551 v.Chr.-heden

*Speciale aan de bouwwerken

-Formaat -Pracht en Praal -Vakmanschap

*Het getal zeven

Veel volken vinden het getal zeven een volmaakt getal, vele dingen dragen het getal zeven, waaronder de week. In de Oudheid had je niet alleen een rijtje van zeven wereldwonderen, maar ook een rijtje van zeven wijzen en in het christendom bestaat er ook een lijst van de zeven hoofdzonden.

*Waarom deze zeven?

De lijst van de Zeven Wereldwonderen werd samengesteld door de Grieken, dat kan ook worden bemerkt aan de plaatsen waar de wereldwonderen staan en de meestal Griekse ontwerpers. De Griekse schrijver Antipater van Sidon stelde meer dan tweeduizend jaar terug al een lijst samen van de meest mooie bouwwerken van zijn tijd, de Zeven Wereldwonderen. Toch werden de Wereldwonderen pas bekend na de veroveringen van Alexander de Grote. Alle zeven wereldwonderen bevonden zich in het rijk van Alexander de Grote.

*Andere wonderen

-Chinese muur -Stonehenge

Deze wonderen zijn niet vermeld tussen de zeven, omdat men in die tijd niet wist dat ze bestonden. In die tijd is er een lijst gemaakt en die kan nu niet meer worden veranderd.

Hoofdstuk 1. Colossus van Rhodos

“Voor jou, o zon, hebben de mensen van het Dorische Rhodos dit bronzen beeld gemaakt zo hoog als de Olympus nadat ze de golven van oorlog tot bedaren hadden gebracht en hun stad had bekroond met de buit genomen van de vijand. Niet alleen op zee, maar ook op land onstaken ze de prachtige vlam van vrijheid.” (Aan de Colossus opgedragen inscriptie)

Het jongste wereldwonder was een beeld, een beeld gemaakt voor de god Helios. De Griekse god Helios is vergelijkbaar met de Egyptische god Ra, die beide god van de zon zijn. Tevens was Helios de beschermheer van het eiland Rhodos, het beeld moest de god hemzelf ook voorstellen. De Colossus van 33m hoogte stond in de haven van Mandraki op een hoog plateau gemaakt van graniet met de benen bij elkaar. Sommige mensen denken dat de god met de benen uit elkaar stond, maar dit was niet mogelijk doordat de Colossus dan niet genoeg steun zou hebben. Rond het hoofd van het beeld zat een krans van vlammen, waaronder zijn losse krullen tot de verbeelding spraken dat de wind er mee speelde. Het gezicht van de Colossus was prachtig, als van een engel, met licht geopende lippen. Niet alleen het beeld in zijn totale lengte was gigantisch, ook alleen al de vingers waren al zeer breed. Zo schrijft Philon van Byzantium, een Griekse schrijver ook bekend van andere wereldwonderen, dat maar zeer weinig mensen hun armen om de duimen van het beeld konden slaan. Dat was nadat het beeld was ingestort, zelfs toen bleef het beeld nog een bewonderingswaardig iets.

De heerser van Syrië, Demetrius Poliorcetes (zijn naam betekende letterlijk ‘Overwinnaar’), probeerde rond 305 v.Chr. het eiland Rhodos te veroveren, maar slaagde daar niet in. De Rhodesiers droegen deze overwinning op aan hun beschermheer Helios. Als dankbetuiging lieten ze een beeld bouwen van de god, de Colossus. De Colossus werd gefinancieerd met de opbrengst van de wapens en schepen die Demetrius Poliorcetes had achtergelaten.

De Colossus van Rhodos werd gebouwd op het eiland Rhodos, een eiland in de Middellandse Zee, waarschijnlijk in de haven van Lindos, dat in die tijd de meest welvarende stad van Rhodos was. De ontwerper van het beeld was Chares, de leerling van de beroemde Griekse schrijver Lysippus. Het beeld dat bestond uit ijzer en brons, werd stuk voor stuk in elkaar gezet. De binnenkant bestond uit een stevig raamwerk van balken, en alleen de buitenkant bestond uit bronzen platen. Die bouwconstructie werd gek genoeg heel wat eeuwen later ook bij de bouw van het vrijheidsbeeld gebruikt, hieruit blijkt wel dat de Grieken op technisch gebied hun tijd ver vooruit waren. Ondanks de goede constructie duurde het nog steeds 12 jaar voordat het beeld af was en het kostte daarna maar 56 jaar voordat het beeld vernietigd op de grond lag. Waarschijnlijk heeft de bouw van het beeld zo lang genomen, omdat de zware materialen vervoerd moesten worden en daarna ook nog op de goede plek moesten worden gezet zonder de hulp van hefwerktuigen, want die waren er in die tijd daar nog niet. Chares heeft het beeld waarschijnlijk in het klein van te voren gebouwd, zodat hij de vormen van het beeld goed kon vormen.

Nadat het beeld na een lange bouwtijd klaar was, stortte het toch vrij snel in door een aardbeving. Ook al heeft Rhodos nog geld gekregen van een bondgenoot, Ptolemaeus III, om het beeld te herbouwen, toch is het beeld op aanraden van een orakel niet herbouwd. Daarna heeft het nog eeuwen geduurd, voordat de stukken van het beeld werden afgevoerd, maar in 654 n.Chr. werden de brokstukken uiteindelijk toch doorverkocht aan een koopman uit Syrië. Die koopman liet ze vervoeren met wel 900 kamelen, waarna hij de overblijfselen van het wereldwonder liet omsmelten. Tegenwoordig hebben we nog steeds een Colossus in de wereld. In de haven van New York staat een vrouw met een krans om haar hoofd en een fakkel in haar hand, net als de Colossus van Rhodos. Het vrijheidsbeeld is nog een goede herinnering aan hoe mooi de Colossus zal zijn geweest, want in die tijd was het een stuk moeilijker geweest met de materialen en de bouw.

De Colossus was een zeer knappe prestatie voor die tijd, want om een 33m hoog beeld te maken van alleen maar brons zonder de machines van nu. Het is alleen jammer, dat er echt maar zo weinig informatie te verkrijgen is over de plaats, het uiterlijk en de bouw van de Colossus. Maar zelfs toen hij was gevallen, werd hij nog steeds als iets geweldigs beschreven en dat zegt toch wel heel veel over wanneer hij nog had gestaan.

Hoofdstuk 2. Pharos van Alexandrië

“Sostratus, de zoon van Dexiphanes, van Knidos, droeg dit op aan de reddende goden, ten behoeve van hen die de zee bevaren,” (Aan de vuurtoren opgedragen inscriptie)

De eerste vuurtoren die ooit op de wereld werd gebouwd, stond in Egypte. De vuurtoren stond op een hoogte van ongeveer 117m op een eilandje dat Pharos heette, de vuurtoren was vernoemd naar het eilandje waar het op stond. Op de piramide van Gizeh na was het het grootste gebouw ter wereld in die tijd. De vuurtoren bestond uit drie lagen, zo blijkt uit de weinige bronnen die er bestaan over de prachtige vuurtoren. De onderste laag was vierkant en 55,9m hoog, in die laag bevonden zich ook de kamers van de bemanning die altijd in de vuurtoren bezig was. In de onderste laag bevonden zich ook de voorraden van de Pharos. De ingang van de vuurtoren was bereikbaar via een helling die naar de toren liep aan de zijkanten van de helling stonden beelden van PtolemaeusII en zijn vrouw. In de onderste laag bevond zich de steunmuur die ervoor zorgde dat de vuurtoren niet zou instorten. In de vuurtoren bevond zich een wenteltrap om naar een hoger gelegen deel te gaan. De middelste laag had een achthoekige vorm en was 27,54m hoog, de laag die daarboven zat was rond en ongeveer 7,3m hoog. Bovenop de bovenste laag bevond zich ook nog een beeld van de zonnegod Helios, die ook bekend is van de Colossus van Rhodos. Doordat de vuurtoren op een heuvel stond, stak hij nog meer boven de haven uit en had hij een groter bereik. De toren bestond uit wit gesteente, waarschijnlijk kalksteen, dat plaatselijk kon worden gewonnen. Aangezien kalksteen niet veel gewicht kan dragen, is voor verschillende draagvlakken graniet gebruikt. Waarschijnlijk zal de bouwstijl van de vuurtoren eerder hellenistisch (een Griekse bouwstijl) dan Egyptisch zijn geweest, want Alexandrië behoorde in die tijd tot de hellenistische wereld.

De vuurtoren werd gebouwd met als bedoelding de schepen die naar Alexandrië voerden, om handel de drijven, veilig de haven binnen te loodsen. Het licht waarop de schepen af moesten komen, was een groot vuur, ontstoken in het bovenste gedeelte van de Pharos, het vuur had een bereik van ongeveer 35 km. Tegenwoordig bestaat de vuurtoren in Alexandrië niet meer, maar overal ter wereld zijn ook gebouwen gebouwd met dezelfde taak als de Pharos.

De vuurtoren was gebouwd op een langwerpig eiland in de haven van Alexandrië dat Pharos heette in ongeveer 283 v.Chr. De man die het gebouw liet bouwen, heette Ptolemaeus Ι, hij was in die tijd de Griekse heerser. De kosten voor de bouw waren zeer hoog, 800 talenten, maar Ptolemaeus had het er wel voor over. De ontwerper van de vuurtoren was Sostrates van Knidos, een geniale Griekse architect. Toen de vuurtoren klaar was, inmiddels was er al een nieuwe heerser aan de macht, vroeg de trotse kunstenaar aan Ptolemaeus ΙΙ (de zoon van Ptolemaeus I) of hij zijn naam in de vuurtoren mocht kerven. Ptolemaeus II zei dat dat niet mocht en dat juist zijn naam in de vuurtoren moest worden gekerfd. Maar Sostrates had een slim plan bedacht; hij kerfde eerst zijn eigen naam in de vuurtoren, vulde de inkervingen met plamuursel op en kerfde daar de naam van de koning in. Na vele jaren liet het plamuursel los en kwam de naam van de kunstenaar er toch te staan. Omdat in de buurt van Alexandrië vooral kalsteen kon worden gewonnen, bestond de vuurtoren daar ook bijna helemaal uit. Maar voor de steundelen in de vuurtoren is waarschijnlijk graniet gebruikt, want dat kan veel meer gewicht dragen dan kalksteen. Het is niet bekend hoe dit wereldwonder in elkaar is gezet, maar aangezien het zo een hoog gebouw was, zullen er wel zeker kranen en hefmechanismen zijn gebruikt voor de bouw van dit weredlwonder. Een andere mogelijkheid om de vuurtoren op te bouwen, zou zijn geweest de stenen langs de wenteltrap naar boven zijn slepen. Maar aangezien hier geen duidelijke bronnen over te vinden zijn, blijft het maar gissen.

De vuurtoren heeft vele eeuwen overleefd dankzij de sterke bouw, maar is uiteindelijk toch ingestort. Het is niet precies bekend hoe het kwam dat de vuurtoren instortte, maar het is vrijwel zeker dat de aardbevingen daar een grote rol in hebben gespeeld. Op de plaats waar vroeger de Pharos stond, staat nu sinds 1479 een Islamitische nederzetting, Kait Bey. Echt delen van de Pharos zijn nooit teruggevonden, maar sommige onderzoekers beweren dat de funderingen van de Pharos nog steeds te zien zijn bij de Islamitische nederzetting.

Na de Piramide bij Gizeh is het het grootste wereldwonder, maar het is ook een van de jongste. Hoe dan ook, het is sowieso een mooi gebouw geweest, met een slimme ontwerper. Tegenwoordig zijn er nog steeds vuurtorens, alleen hebben ze een andere vorm gekregen en hebben ze ook een ander licht. De Pharos van Alexandrië is zeker zeer belangrijk geweest voor de wereld, het was de eerste vuurtoren ooit, zelfs nu nog bestaat de herinnering nog, omdat mensen in deze tijd nog steeds vuurtorens gebruiken. Kortom het is een geweldige uitvinding geweest, die nog steeds zeer handig is.

Hoofdstuk 3. Mausoleum van Halicarnassus

“Ik heb hier, in Halicarnassus, op me liggen een gigantisch monument zo een als geen ander dood persoon heeft, versierd op de mooiste manier met beelden van paarden en mannen zo realistisch mogelijk gekerfd in de beste kwaliteit marmer.” (Koning Mausolus in Lucians “Dialogen van de doden”)

Het Mausoleum, gebouwd voor de overleden koning Mausolus, was na voltooiing ongeveer 45m hoog en 32m breed, bovenop het Mausoleum zat een getrapte piramide, die bestond uit 2853m³ steen, met daar op een beeld van Mausolus en Artemisia samen in een strijdwagen met 4 gigantische paarden ervoor. De strijdwagen was ook veel groter dan normaal, er is een wiel van de strijdwagen teruggevonden met een doorsnede van wel 3,8 m. Bij het bouwen van het Mausoleum werd ook groene lava gebruikt, dat waarschijnlijk plaatselijk gewonnen werd, de rest van de steensoorten werden op een grotere afstand gewonnen en vervoerd. Die verschillende steensoorten kunnen het gevolg zijn van de rol van Mausolus als heerser, maar ook als politicus. Mausolus had een machtige positie verworven als koning, maar ook in de politiek was hij een belangrijk man. Zijn rijk bestond uit een groot deel van het tegenwoordige Turkije, maar ook in het buitenland was hij bekend door zijn rol in de politiek van andere landen. Tijdens de bouw van het Mausoleum speelde geld geen rol, want de koning had in zijn leven zoveel verdiend dat er na zijn dood nog veel over was. Bij het Mausoleum stonden aan de zijkanten van de trap stenen leeuwen opgesteld, er stonden ook beelden aan de zijkanten van de muren, die goden en strijders op de rug van een paard voorstelden. In het Mausoleum was de grafkamer een rechthoekig vertrek aan de onderkant van het gebouw, het vertrek was te bereiken met een trap die naar beneden liep, de grafkamer was afgesloten met zware marmeren deuren, om grafroof te voorkomen. Het grootste deel van het mausoleum was bij uitstek de zuilengang, die was zo groot dat bijna eenderde van het mausoleum werd ingenomen door die prachtige zuilen. Op de fries van de tombe waren strijden afgebeeld tussen de Lapithen en de Centaurs (mythische figuren die half paard half mens waren), ook werd de strijd tussen de Grieken en Amazones (ras van strijdende vrouwen) op de friezen afgebeeld.

Het Mausoleum was bedoeld om de overleden koning van Caria, Mausollus, in te begraven. De opdracht voor de bouw kwam niet van de koning maar van zijn vrouw, die later ook in de tombe werd begraven. De bouw van de tombe heeft zeer lang geduurd, de tombe werd voltooid zelfs na de dood van Artemisia. Het is niet zeker of het Mausoleum al klaar was voor Artemisia’s dood, maar veel bronnen zeggen dat dat wel het geval is. Tegenwoordig staan er in de wereld nog steeds grote praalgraven die een mausoleum worden genoemd, daardoor is de herinnering aan het Mausoleum van Halicarnassus nog niet helemaal weggezonken in de vergetelheid.

Het graf werd gebouwd in de hoofdstad van het land van Mausollus, Hallicarnassus (tegenwoordig Bodrum). Het Mausoleum werd gebouwd op een heuvel op een terrein van wel 2,5 ha groot. Artemisia had de tombe laten bouwen ter nagedachtenis aan haar overleden man. Voor het ontwerp en de versieringen huurde ze 5 van de beste beeldhouwers van Griekenland in: Scopas (die bij meerdere wereldwonderen een belangrijke taak heeft gespeeld), Bryaxis, Leochares, Timotheos en Praxiteles. Voor de rest waren er ongeveer 1000 arbeiders ingehuurd om alles te verplaatsen en neer te zetten. Bij de bouw van de tombe zijn bijna zeker kranen gebruikt, want de zuildelen waren zeer zwaar en moesten zeer hoog worden opgetild, als de delen op hun plaats zaten, werden ze nog even goed geplaatst met behulp van drevels. Voor de piramide bovenop zou het een nog moeilijkere uitdaging zijn geweest, want het gewicht van de piramide was niet alleen heel zwaar, maar de piramide moest ook nog tot op een hoogte van 32 tot 39m worden getild, toch is ook dit goed gelukt. Ook met het optillen en plaatsen van de zeer breekbare sierbeelden was er een groot risico, dat zal nog wel een stuk moeilijker zijn geweest om ze alleen al niet te breken. Uiteindelijk is het de bouwers en de arbeiders goed gelukt om alles heel op zijn plaats te krijgen, maar nog steeds weten de wetenschappers van nu nog niet zeker hoe ze het voor elkaar hebben gekregen.

De tombe heeft 17 eeuwen bestaan, maar door vele aardbevingen is de tombe toch ingestort. In de 15e eeuw waren het de soldaten van St.John of Malta, die de ruines van het Mausoleum afbraken en gebruikten voor de versteviging van hun kasteel op Halicarnassus. Vandaag de dag staat dat kasteel er nog, van het mausoleum is nog maar weinig over. In 1846 ging een archeoloog op zoek naar de overblijfselen van het mausoleum. Na lang zoeken vond hij eindelijk de muren van het Mausoleum, nadat hij verder had gezocht, vond hij ook nog een deel van de wagen die op het Mausoleum had gestaan. Deze voorwerpen zijn nu nog te bewonderen in The British Museum op de Mausoleum galerij.

Het Mausoleum was een zeer groot gebouw en het zag er zeer mooi uit. De versieringen en de wagen bovenop zijn gemaakt door de beste beeldhouwers van Griekenland in die tijd, het is alleen jammer dat het al die eeuwen niet heeft overleefd. Gelukkig zijn er nog genoeg voorwerpen en dingen over om ons te herinneren aan de prestatie die daar is geleverd, zowel door de bouwers als door de kunstenaars.

Hoofdstuk 4. Het Zeusbeeld van Olympia “In zijn rechterhand een figuur van overwinning gemaakt van ivoor en goud. In zijn linkerhand, zijn scepter gemaakt van alle metalen, en een adelaar neergedaald op de scepter. De sandalen van de god zijn gemaakt van goud, net als zijn kleren.” (Pausanias de Griek 2e eeuw v.Chr.)

Rond 440 v.Chr. werd begonnen met het bouwen aan het beeld van Zeus, dat later als wereldwonder zou worden bekroond. Het beeld van Zeus was 14m hoog en zat op zijn troon in de tempel, met in zijn linkerhand een scepter met daarop het symbool van de god, een adelaar. Ook toonde die scepter aan dat hij de koning de goden was. In zijn rechterhand hield hij een figuur van overwinning , de godin Nike, vast, waarmee de triomf van de Olympische Spelen werd uitgebeeld. Zeus zat op zijn troon met zijn hoofd net onder het dak, zodat het de indruk gaf dat als de god ging staan, hij het dak van de tempel zou verwoesten. De god had sandalen aan en een gewaad, dat beide van goud waren gemaakt. In zijn kleding waren kleine lelies uitgehouwen, dit was zeer voorzichtig gedaan, om het ivoor niet te beschadigen. In het gezicht bestond zijn haar en de baard ook helemaal uit goud en zijn ogen waren edelstenen, mede hierdoor was de waarde van dit beeld zeer hoog. Verder zat er rond het hoofd van de oppergod een krans van olijftakken gemaakt van goud. De troon waar de god op zat was versierd met mythologische figuren en voorstellingen. Met een voet stond de god op een voetenbank, hierin werd de olijfolie opgevangen die over het beeld heen werd gegoten om het ivoor niet te laten barsten.

Zeus was de koning der goden, en het beeld dat voor hem werd gemaakt, diende als een verering van hem. Het beeld werd gebouwd in een tempel in het heiligdom van Zeus, Olympia. Het beeld was gemaakt als teken van triomf van de Olympische Spelen, die ter ere van hem werden gehouden. Tegenwoordig bestaat het beeld niet meer, maar de Olympische Spelen wel, ook al zijn ze tegenwoordig niet meer ter ere van Zeus.

Het Zeusbeeld stond in Olympia, een plaats in Griekenland, waar in die tijd de Olympische Spelen werden gehouden ter ere van Zeus, voor deze Olympische Spelen werden zelfs oorlogen stopgezet. De ontwerper van het beeld heette Phidias, hij was om politieke redenen uit Athene verbannen en was daarna door het heiligom van Zeus gevraagd om een beeld van Zeus te maken. Het zeusbeeld werd gebouwd in een tempel die ongeveer al dertig jaar eerder werd gebouwd op die plaats. Het beeld bestond voor een groot deel uit goud en ivoor, wat zeer kostbare materialen waren. Om het ivoor goed te kunnen plaatsen en daarna ook nog makkelijk te kunnen bewerken, gebruikte Phidias een trucje dat ook al door meubelmakers in die tijd werd gebruikt. Die meubelmakers bewerkten het ivoor met vuur, bier, azijn of door het koken in alruin, daardoor werd het ivoor zacht en makkelijk te plaatsen. De lichaamsdelen van het beeld werden apart gemaakt met vanbinnen gebrande klei en aan de buitenkant ivoor, als het lichaamsdeel klaar was werd het naar de tempel gebracht om daar op de juiste plaats te worden neergezet. In de romp van het beeld werd veel hout gebruikt, dat uit de buurt afkomstig was, dat vrijwel niet werd bewerkt, omdat alle vormen werden gevormd in het ivoor en het metaal. Het beeld van de godin Nike die in zijn linkerhand zat was gemaakt van ivoor en goud, de scepter met daarop het figuur van de god, de adelaar, was gemaakt van allerlei soorten metalen. De sandalen en zijn kleren waren gemaakt van goud, maar het lichaam van Zeus werd vrijwel helemaal uit ivoor opgebouwd. Het bekken onder de voeten van de god waar de olijfolie in werd opgevangen was gemaakt van zwart marmer. De krans rond zijn hoofd bestond uit goud. De troon waarop de god zat was gemaakt van ebbenhout en ivoor en was versierd met goud en edelstenen.

Het Zeusbeeld werd in zijn levensloop een keer gerepareerd, en rond 40 n.Chr. probeerde de Romeinse keizer Caligula het beeld naar Rome te verhuizen, maar dat mislukte toen. Nadat de Christelijke keizer Theodosius I de Olympische Spelen had verboden, werd het beeld verhuisd naar Constantinopel in 391 n.Chr. 35 jaar later word de tempel van Zeus verwoest door een brand en niet veel later in 462 n.Chr. wordt het beeld ook verwoest door een brand in Constantinopel. De plaats waar de tempel van Zeus heeft gestaan is bekend, er zijn zelfs een aantal zuilen teruggevonden van de tempel, maar van het Zeusbeeld is niets teruggevonden. Het beeld was gebouwd ter overwinning van Olympische Spelen, ook al is het zo dat de Spelen even zijn afgeschaft, tegenwoordig hebben we nog steeds de Olymmpische Spelen, maar alleen niet meer ter ere van Zeus.

Hoofdstuk 5. Artemistempel van Efeze

“Maar toen ik het heilige huis van Artemis zag die torens tot de wolken, werden de andere wonderen in de schaduw geplaatst, want zelfs de zon zelf heeft nog nooit op zijn gelijke gekeken buiten de Olympus.” (Antipater van Sidon)

Volgens sommigen het mooiste wereldwonder, de Artemistempel, werd in Efeze gebouwd, nadat de eerste tempel, de tempel van Croesus was vernietigd. De Tempel van Croesus was misschien niet zo groot als de Artemistempel, maar was toch zeer mooi. Bij de bovenste trede had de tempel een oppervlakte van 55m bij 110m. Er is niet zo veel bekend over de tempel van Croesus, maar het is ook niet een van de 7 wereldwonderen, dus ook niet belangrijk voor dit werkstuk. De Artemistempel had een oppervlakte van 78,5m bij 131m en was ongeveer 45m hoog. De trap was gebouwd op de fundering van de oude trap, maar lag alleen twee meter hoger. Op het vlakke oppervlak dat na de trap volgde stonden volgens de Romeinse historicus Pliny de Oudere 127 zuilen van wel 15m hoog om het gigantische dak te ondersteunen. Hij schreef ook dat het 120 jaar had geduurd voordat de tempel af was, maar volgens onderzoekers van nu heeft de bouw maar de helft van de tijd gekost. De zuilen waren uitgehouwd op een manier, die niet normaal was voor Griekse tempels, in de zuilen waren allemaal ondiepe tekens uitgehouwd. De fries, een meestal driehoekig stuk dat boven de zuilen staat, was ook versierd, maar het is niet duidelijk waarmee. Op de tempel stonden ook waterspuwers en leeuwenkoppen. Ook in de tempel stonden beelden, er waren beelden te vinden van 4 bronzen Amazones.

De tempel was gebouwd als verering van Artemis, de Ephesers vereerden Artemis op een andere manier dan de Grieken deden. De Grieken noemden Artemis ook wel Diana en de godin van de jacht, maar de Ephesers zeiden dat Artemis de godin van de vruchtbaarheid was. Dus bij de verering ging het om een andere god dan de Grieken zouden denken. Rond 1100 na Chr. kwam er een groep kruisvaarders het voormalige Ephese binnen, dat toen al Ayasalouk heette. Ze vroegen naar de prachtige tempel waar ze over hadden gehoord, maar niemand wist er nog iets over te vertellen. Dus al na 800 jaar na de vernietiging was de tempel al vergeten door de bewoners die misschien wel de mooiste van de zeven wereldwonderen hadden gebouwd.

Rond 356 v.Chr. werd er in Ephese in Turkije een nieuwe tempel gebouwd, nadat de oude in de brand was gestoken door een pyromaan die niet in de vergetelheid wilde raken. De bouwer van deze tempel was Scopas, die ook wel bekend is van andere wereldwonderen. Het is niet precies duidelijk hoe lang het duurde om de tempel af te maken, maar er is wel bekend dat de bouw van de tempel nog steeds bezig was toen in 333 v.Chr Alexander de Grote de stad binnenviel. Het is niet bekend hoe de bouwer alles op de tempel op zijn plaats heeft gekregen, maar het is veel werk geweest. Zelfs bij de eerste tempel had de ontwerper al moeite met dat probleem. De bouwer overwoog zelfs zelfmoord te plegen, toen hij geen idee had hoe hij dit aan moest pakken. Want veel van de stukken steen die werden gebruikt voor het dak van de tempel waren te groot om met een kraan op zijn plaats te krijgen. Daarom bouwde hij een helling van zandzakken die net iets hoger lag dan de plaats waar de steen moest liggen, als de steen dan boven was, dan werden onderaan een paar zandzakken geleegd, zodat de steen precies op zijn plaats kwam te liggen. De tempel bestond helemaal uit marmer, dat uit groeven werd gehaald die 11 km verderop lagen. Om de gigantische blokken, sommigen wogen wel 40 ton, op de bouwplaats te krijgen, werd gebruik gemaakt van een houten raamwerk, waar de stukken steen op kwamen te liggen, dat door ossen werd voortgetrokken.

De tempel werd verwoest bij een inval van de Gothen in 262 n.Chr., veel van de beelden werden verwoest en de tempel werd vergeten. In 1863 ging John Turtle Wood op zoek naar de overblijfselen van de tempel, maar het was pas in 1869 voordat hij echt iets vond. Hij vond de ondergrond van de tempel en een paar beelden. De beelden zijn nog te bewonderen in het British Museum, waar ook wel meer wereldwonderen kunnen worden bewonderd. In 1904 ging er nog een onderzoeker op dezelfde plaats graven en hij vond bewijs dat er vijf tempels waren geweest, die steeds weer op een ander waren gebouwd.

Philon van Byzantium, een uitvinder uit die tijd, schreef: “Ik heb de muren van de Hangende Tuinen van Babylon gezien, het standbeeld van de Zeus van Olympia, de Colossus van Rhodos, het grootse werk van de hoge piramides en de tombe van Mausolus. Maar toen ik de tempel boven de wolken uit zag reizen, werden al deze andere wonderen in de schaduw gezet. In de bronnen word het beschreven als het mooiste van de zeven, de geheel uit marmer gebouwde tempel is ook waarschijnlijk zeer mooi geweest, daarom hoort het ook bij de zeven wereldwonderen.

Hoofdstuk 6. De hangende tuinen van Babylon

“De nadering van de tuin daalde als een heuvelzijde en de verschillende delen van het bouwsel verrezen laag voor laag.. Op al dit, was de aarde opgestapeld...en het was vol geplant met elke soort boom die, door hun grootte hoogte en andere charme, genot gaf aan de beheerder...De watermachines brachten het water in grote overvloeden uit de rivier, ook al kon niemand dat zien.” (Diodorus Siculus)

Rond 247 v.Chr. werden de Hangende Tuinen van het Babylonische Rijk gebouwd. Het paleis waarbij de Hangende Tuinen werden gebouwd werd volgens sommige bronnen in twee weken gebouwd. Het paleis was even groot als een berg en werd gedeeltelijk ook steen vervaardigd. Bij het paleis waren stenen funderingen of verhogingen gebouwd die aan bergen deden denken De tuinen hadden een omvang van ongeveer 120m² en waren 25m hoog, even hoog als de stadsmuur. De tuinen waren in lagen aangelegd, net als een theater. De aarde lag op twee rijen metselwerk en op een afdeklaag lood, dit alles werd ondersteund door stenen balken. Om water uit de rivier beneden, waarschijnlijk de Eufraat, te halen werden Archimedische schroeven, vernoemd naar de uitvinder Archimedes, gebruikt om het water naar boven te pompen. Dit gebeurde met behulp van een door trekdieren voortgebracht proces, waarbij emmers steeds weer opnieuw werden bijgevuld in de rivier beneden en boven weer werden geleegd in de daarvoor bestemde kanalen. Door een systeem van kanalen en fonteinen werd er voor gezorgd dat alle planten genoeg water kregen.

De heerser van het Babylonische Rijk, Nebukadnezzar II, had een vrouw die niet gewend was aan de droge vlaktes van Mesopotamië. Zij kwam uit het land Media en hield zeer veel van de bergen die daar voorkwamen. Dus om zijn geliefde te helpen bouwde Nebukadnezzar II een paleis met daaromheen bergen en planten voor haar. Tegenwoordig bestaan de tuinen niet meer en de plaats van de tuinen is nog niet duidelijk, maar volgens de bronnen die er zijn, was het een grote prestatie geweest om het bouwwerk alleen al op te bouwen. De tuinen worden hangend genoemd, dit komt door een foute vertaling van het Griekse woord kremastos dat niet alleen hangend betekent, maar ook overhangend, als was het een balkon.

Waarschijnlijk zijn de tuinen gebouwd aan de oostelijke kant van de Rivier de Eufraat, ongeveer 50km ten zuiden van Bagdad, Irak, ook al is hier nog geen hard bewijs voor gevonden. De tuinen waren bedoeld als liefdesgeschenk voor de vrouw van Nebukadnezzar II, die het paleis en de tuinen ook liet bouwen. Het is helemaal niet bekend hoe de tuinen zijn gebouwd, waarschijnlijk zijn er bomen uit Irak gehaald en zijn die onderhouden met water ut de Eufraat. Dat water werd omhoog gepompt door middel van schroeven. De bronnen spreken hier onduidelijk over, doordat ze allemaal het verhaal van mond op mond hebben ontvangen.

Het is niet precies duidelijk wat er met de tuinen is gebeurd, alleen staat vast dat ze al die eeuwen niet overleefd hebben en dat het nog onduidelijk is waar de tuinen zich hebben bevonden. Er zijn wel sporen van paleizen teruggevonden, maar er klopt altijd iets niet aan de plaats of de ruimte van het paleis. Nog steeds zijn onderzoekers op zoek naar sporen van het paleis met de legendarische Hangende Tuinen, voor nu moeten we het eerst nog maar met de bronnen doen.

Hoofdstuk 7. De Piramide bij Gizeh “De mens vreest de tijd, maar tijd vreest de piramides.” (Arabisch spreekwoord)

Het is het oudste wereldwonder en ook het enige dat na al die eeuwen nog bestaat, de piramide van Cheops (ook bekent als Khufu) bij Gizeh. In tegenstelling tot wat veel mensen denken, zijn niet alle piramides wereldwonderen. Alleen de piramide van Cheops wordt gerekend tot de wereldwonderen.

De piramide van Cheops was nadat hij was voltooid ongeveer 147m hoog, voor meer dan 43 eeuwen het hoogste gebouw ter wereld. Door de jaren heen is daar ongeveer 10m vanaf gegaan. De piramide werd in 20-23 jaar gebouwd, onderzoekers zijn niet helemaal zeker over het aantal jaren dat het heeft geduurd voordat de tempel af was, door 20.000-30.000 arbeiders. Veel mensen denken dat de piramides zijn gebouwd door slaven, maar daar is niets van waar, de piramide werd gebouwd door ingehuurde arbeiders, die allemaal in de buurt woonden. Veel van die arbeiders waren seizoenarbeiders, die in de zomer aan de piramide werkten, omdat ze dan niet op het land konden werken, omdat de Nijl dan overstroomde.

De piramide was 147 m hoog en er werden ongeveer 2,3 miljoen stenen gebruikt, het gemiddelde gewicht per steen was ongeveer 2,5 ton, om de piramide te bouwen. De stukken steen die werden gebruikt voor het middelste van de piramide, werden uit het zuiden van de piramide gewonnen. Voor de bekleding van de piramide werd er fijne, witte kalksteen uit Turah gehaald, dat aan de andere kant van de rivier lag. Er werden ook granieten blokken uit Aswan, dat 935 km verderop lag, gehaald om de grafkamer te bekleden en om de gangen ondoordringbaar af te sluiten. De stenen werden zeer precies op elkaar gelegd, zodat er niet eens een mes tussenpaste, eventuele openingen werden opgevuld met gipsmortel, dat ook wel werd gebruikt als smeermiddel om de blokken op hun plaats te krijgen. De piramide had van binnen 3 vertrekken, waarvan 1 onder de piramide. De koningskamer was bekleed met rood graniet, dat kwam uit Aswan, de sarcofaag bestonden uit hetzelfde materiaal. Boven de koningskamer bevonden zich 5 kamers met zeer grote granieten balken aan het plafond, die waren bedoeld om het gewicht van de piramide te verdelen en af te leiden van de grafkamer.

De piramides waren gebouwd op de graven van oude koningen gebouwd, dat was bedoeld om het lichaam van de koning te beschermen, dat geloofden de Egyptenaren tenminste. De piramidevorm is waarschijnlijk gekozen om de koning te helpen bij zijn reis naar de hemel, de piramide werd gezien als een soort helling naar boven. De vorm kan ook gekozen zijn als symbool voor de oerberg, die tijdens de schepping uit het water oprees. Het kan ook symbool staan voor de zon, als een stenen verbeelding van doorzichtige zonnestralen die tussen de wolken doorbreken. Aan de oostzijde van de piramide lag een dodentempel, die plaats was waarschijnlijk gekozen, omdat aan die kant de zon op kwam. De zon stond in de tijd symbool voor de god Ra, die volgens de Egyptenaren zichzelf kon regenereren, zoals de zon elke dag weer opnieuw terugkomt. Waarschijnlijk was het bedoeld voor de farao om via de zon de reis naar het dodenrijk te maken, dat in het westen lag. Bij de rivier lag de daltempel, die in verbinding stond met de hoger gelegen tempel, door middel van een staatsieweg, die met reliëfs versierd was. De piramide was gebouwd op de Westoever van de Nijl, dat stond symbool voor de ondergaande zon en de dood. In de piramiden bevonden zich schachten van 20cm², die op een lijn liggen met het sterrenbeeld Orion en de poolster, zodat de ziel van de koning naar die sterren kon reizen.

In het jaar 450 v.Chr. kwam een Griekse reiziger, Herodotus van Halicarnassus naar Egypte toe. Hij schreef over de piramide dat 100.000 slaven er 20 jaar over hadden gedaan om de piramide te maken, ze maakten gebruik van zeer grote machines, de bedoeling van de piramide was volgens Herodotus een graf voor Khufu. Veel van wat Herodotus vertelde klopte niet, er waren veel minder mensen gebruikt om de piramide te bouwen en het waren geen slaven, maar arbeiders. Het is niet zo raar dat Herodotus die fouten had gemaakt, want toen hij de piramides bezocht, waren die al 20 eeuwen oud, in die tijd was het verhaal van de schepping van de piramides al vele malen verdraaid. De piramides werden gebouwd op de vlakte van Gizeh, omdat het op een overheersende positie had boven het Nijldal, het lag op de Westoever, er was een stevige ondergrond en er was genoeg materiaal in de omgeving te vinden om de piramides te bouwen. De piramides werden gebouwd door drie koningen: Cheops (Khufu), Chefren (Khafre) en Mycerinus (Menkaure). Voor dat de arbeiders gingen bouwen, werd eerst de grond waarop de piramide kwam te staan vlak gemaakt, dat gebeurde zeer precies, wat zeer knap is voor die tijd, de onderlinge verschillen bedroegen niet meer dan 2cm. De vier zijden van de piramide werden uitgezet naar aanleiding van de vier windrichtingen. Eerst werden de oost- en westkant bepaald door middel van de sterren, ook dit gebeurde zeer precies, de afwijking met het geografische noorden bedroeg slechts 3 minuten. De stenen die werden gebruikt, waren zeer zwaar, gemiddeld 2,5 ton per steen, werden gewonnen in verschillende plaatsen. Om die zware stenen bij de piramides te krijgen, werd er waarschijnlijk gebruik gemaakt van sleden, deze sleden werden getrokken door arbeiders. Het is niet duidelijk hoe de stenen naar boven zijn gebracht, maar veel onderzoekers denken dat dit is gedaan door middel van hellingen, gemaakt van modder en water. Bij de piramide van Cheops zijn ook puin en scherven gevonden, die aantonen dat gebruik is gemaakt van verschillende soorten hellingen. De onderzoekers zijn er niet helemaal over eens wat voor soort hellingsbaan er is gebruikt, want als er een spiraalvormige baan werd gebruikt, dan had de piramide een verkeerde vorm gekregen en voor een rechte baan was te weinig ruimte bij de piramide van Cheops. Het was zeer belangrijk dat alle blokken precies op elkaar aansloten, daarom werden de blokken van tevoren precies zo bewerkt dat er geen openingen ontstonden. Als er een opening ontstond, dan werd die opgevuld met gipsmortel, dit spul kan ook als smeermiddel gebruikt zijn om de blokken op hun plaats te krijgen. De stenen werden bij plaatsing aan de binnenkant op maat gehouwen, de buitenkant werd pas afgewerkt bij de voltooiing. De afwerking heeft waarschijnlijk plaatsgevonden van de top naar beneden. Dit alles heeft 20-23 jaar geduurd.

De piramide is het enige wereldwonder dat nog bestaat, op de vlakte van Gizeh bevinden zich nog meer dan 80 piramiden. De piramides bleven intact tot aan de Middeleeuwen, toen de Arabier Caliph Abdullah Al Manum de piramides langzaam begon te slopen, voor werkzaamheden in Cairo. Dit deed hij waarschijnlijk uit wraak, omdat hij de mummie van Cheops en de schat niet heeft kunnen vinden. Hij had er vele jaren naar gezocht en alles wat hij vond was de koningskamer, zonder schat en zonder mummie. De Arabieren hebben veel van de zeer mooie bekleding weggehaald, alleen op de piramide van Chefren is nog een klein beetje over, zodat er nog steeds kan worden bewonderd hoe mooi het er toch uit had gezien. Verder zijn de graven van de piramides geroofd door de eeuwen heen, de granieten blokken die in de gangen waren geplaatst om de rovers buiten te houden, hebben niet gewerkt, de rovers waren te slim en hebben gewoon gangen gegraven door het veel zachtere gesteente in de wand. Dat is jammer, want als dat niet was gebeurd, dan hadden we misschien wel veel meer informatie gehad over de Egyptenaren en hun bouwwijze van de piramides.

De piramide van Gizeh is een zeer grote prestatie in de geschiedenis van de mensheid, niet alleen de buitenkant van de piramides is mooi gemaakt, ook van binnen valt er een heleboel te ontdekken. De stenen die zijn gebruikt voor de bouw zijn km ver gesleept voordat ze konden worden gebruikt voor het bouwen van de piramide, dat is een hele prestatie als je kijkt naar die tijd. Tegenwoordig gebruiken wij allemaal machines om gebouwen te maken en nog steeds gaat het niet altijd even gemakkelijk, moet je je voorstellen hoe moeilijk het in die tijd zal zijn geweest voor die mensen. De piramide is heel precies in elkaar gezet en is echt op de centimeter goed uitgewerkt. Als je de piramide van binnen bekijkt, dan zie je allerlei versieringen en zeer mooi uitgewerkte kamers.

Nog steeds zijn onderzoekers bezig met het onderzoeken van de vlakte van Gizeh, steeds meer gegevens worden bekend over de bouwwijze en de mensen die ze hebben gebouwd. Maar voor nu zijn er nog altijd vele vragen over vele dingen, bijvoorbeeld waar zijn de schat en de mummie van Cheops gebleven, want er waren geen sporen van braak, misschien ligt Cheops ergens in een verborgen ruimte ver onder de oppervlakte van de vlakte van Gizeh, misschien komen we het nog ooit te weten.

Conclusie

De hoofdvraag was: “Wat zijn de zeven wereldwonderen?” In dit verslag heb ik de zeven wereldwonderen genoemd en beschreven hoe ze zijn gebouwd en wat hun betekenis was. Van sommige wereldwonderen is heel veel bekend, maar van andere is het nog zelfs de vraag of ze bestaan hebben, want er is zeer weinig over bekend. Ik zelf denk dat alle wereldwonderen hebben bestaan en dat het prachtige bouwwerken zijn geweest.

Bronvermelding

Boeken: -De Wonderen van de Wereld, Giovanni Caselli, ISBN: 90328-0113-9 -Grote Monumenten, Tim Wood, ISBN: 90-5426-694-5

Websites:

-http://www.zevenwonderen.nl/ -http://www.homepages.hetnet.nl/~pollie_37/Wonderen.htm -http://tnmp.tripod.com/wereldw1.htm -http://www.oudheid.nl/kinderen/werkstuk.asp?targetid=5 -http://ce.eng.usf.edu/pharos/wonders/ -http://unmuseum.mus.pa.us/wonders.htm

P.S.: Voor foto’s ga naar www.zevenwereldwonderen.tk