Jongeren en Popmuziek

Voorwoord

Een onderwerp kiezen is altijd een van de moeilijkste taken. Voor een profielwerkstuk heb je immers niet alleen een onderwerp nodig waar je veel informatie over kunt vinden, ook moet het een onderwerp zijn wat je op z’n minst een beetje interessant vindt. Bovendien ben je met z’n tweeën en zijn er dus ook twee meningen!

Na verschillende keren van onderwerp veranderd te zijn kwamen wij er gelukkig uit. We waren beide eindelijk overtuigd dat het onderwerp ‘Jongeren en popmuziek’ het moest worden. Niet te saai en te droog, het klinkt ons goed in de oren. Jongeren zijn we immers zelf en popmuziek is tegenwoordig vrijwel altijd een van onze dagelijkse bezigheden.

Als je het onderwerp ‘Jongeren en popmuziek’ ziet, kun je aan een heleboel dingen denken. Het is erg breed, je kunt er allerlei kanten mee op. Zelfs voor een profielwerkstuk van 80 uur is het veel te uitgebreid. Wij hebben ons dus afgevraagd wat we precies wilden onderzoeken. Doordat we dit onderwerp moesten koppelen aan twee vakken uit ons vakkenpakket was dit niet zo’n moeilijke opgave meer. Wat ga je immers onderzoeken met het vak geschiedenis? Juist, de geschiedenis! En hoe staat het met de jongeren en popmuziek in de maatschappij? De combinatie geschiedenis en maatschappijleer leek ons wel een goed idee voor ons onderwerp.

Oké, nog steeds wanneer we deze oogpunten weten is nog niet helemaal duidelijk wat we precies willen onderzoeken. Na toch nog wel flink wat hersengekraak hebben we onze deelvragen gekozen.

Het leek ons een leuk idee de geschiedenis van de verschillende jeugdculturen te onderzoeken. In de loop der jaren zijn er erg veel verschillende groepen jongeren geweest, stuk voor stuk met hun eigen stijl en daarbij allemaal met hun eigen soort muziek! Begin jaren 50 kwam de popmuziek, oorspronkelijk uit Amerika over naar ons Nederland. We kunnen zeggen dat deze opkomst van de popmuziek samenviel met de opkomst van het zich verzetten van de jongeren tegen de toen heersende normen en waarden. Nu kun je je dus afvragen in hoeverre deze opstandigheid van de jongeren en de opkomst van de popmuziek invloed hadden op elkaar. Is het zo dat de popmuziek de meningen van de jongeren beïnvloedde, of is het zo dat de popmuziek de meningen van de jongeren vertaalde? Het is dus eigenlijk een soort kip en ei kwestie, wat was er nou eerder? Dit leek ons een goede eerste deelvraag.

Nu we dus de hele geschiedenis van de jeugdculturen en hun popmuziek onderzoeken kunnen we ons ook afvragen of er een verschil is tussen de jongeren en popmuziek van toen en de jongeren en hun muziek van nu. Als wij als jongeren van de ‘moderne’ tijd kijken naar de jongeren van de jaren 50, 60, en 70 lijkt het ons dat er zeker een groot verschil is. Maar hebben wij wel gelijk? Met het maken van dit werkstuk wilden we hier graag achterkomen!

Onderzoeksvragen

Onze hoofdvraag luidt:

Heeft de popmuziek de meningen van de jongeren beïnvloed of vertaalde de popmuziek de meningen van de jongeren?

Onze deelvragen luiden:

Hoe verliep de geschiedenis van de jeugdculturen en hun popmuziek?

Is er een verschil tussen de jongeren en popmuziek van toen en de jongeren en popmuziek van nu?

Inleiding

Je bent jong en wilt zelf je manier van leven bepalen. Je wilt lekker opvallen door je gedrag en door je kleding. Je wilt grenzen aftasten om er vervolgens overheen te gaan. Er zijn verschillende jongerengroeperingen die elk op hun eigen manier zich kleden en zich gedragen, deze groeperingen zijn uiteindelijk vrij wel altijd door de maatschappij geaccepteerd. Door de tijd heen zijn er steeds sterker bepaalde jeugdgroeperingen naar voren gekomen. Deze groepen kregen een steeds grotere aanhang en vormden op den duur zelfs een subcultuur, vroeger waren de subculturen nog niet volledig aanvaard door de maatschappij. Ook zeker tegenwoordig hebben we met subculturen te maken, maar hier zullen we later verder op in gaan. Eerst zullen we duidelijk maken wat een jeugd(sub)cultuur nou eigenlijk is, hoe deze zich uit en wat ze doen.

Een jongerencultuur is eigenlijk een bijzondere vorm van cultuur. Een cultuur is een geheel van waarden, normen, opvattingen, rituelen, gedragsvoorschriften, symbolen en tekens die worden gedeeld door de leden van deze groep of samenleving. Een subcultuur is een cultuur die een andere cultuur deels overlapt, maar die ook duidelijk hun eigen aspecten kennen. Een jongerencultuur is dus een cultuur op het gebied van de jongere mensen in de samenleving. Jongeren krijgen een toenemende zelfstandigheid (in de periode van 12 tot 20 jaar) en vormen een groep met mede jongeren waarbij zij zich op hun gemak voelen, ook al komen deze leden uit andere landen en kennen zij ze niet, ze voelen zich tot dezelfde cultuur aangetrokken en dus tot elkaar. Een jongerencultuur kent geen lang bestaan, vaak worden aanhangers ouder waardoor de groep geleidelijk aan uit elkaar valt. Ook kan het zo zijn dat de groep te veel aanhang krijgt en daarom een mainstream worden. Hiermee bedoelen we dat een subcultuur niet meer als subcultuur wordt gezien, hij is helemaal geaccepteerd en wordt als gezien als iets vanzelfsprekend.

Een jongerencultuur bestaat uit een harde kern en daaromheen sympathisnaten en de \"meelopers\" . De harde kern zorgt voor de vorm, ontwerpen de stijl en vormen de \"achterliggende\" gedachte van de groep. De harde kern voelt zich vaak duidelijk meer dan de meelopers waardoor er vaak namen worden verzonnen voor de meelopers. Een voorbeeld hiervan zijn zwabbers waar meeloop gabbers bedoelt worden. Ook verzet de harde kern zich tegen vermainstreaming.

De jongeren hebben veel geld over om hun eigen stijl te uiten. Meestal komen de harde kern leden met nieuwe ideeën om de stijl \"bij te werken\".

De jongerencultuur vindt zichzelf de beste cultuur en vindt alle andere culturen, die van hun cultuur afwijken minder. Zo ook die van hun ouders. In de tijd dat een jongere zich bij een jongerencultuur heeft aangesloten treden er vaker meningsverschillen over opvattingen op tussen beide partijen dan voorheen. Dit is een belangrijke reden waarom veel jongeren bij zo’n jongerencultuur gaan. Een andere reden is om alvast een beetje te proeven van de verantwoordelijkheid en het zelf kiezen, wat ze op latere
leeftijd onder de knie zullen moeten krijgen.

De tijd dat jongeren zo\'n cultuur vergezellen is een mooie tijd om erachter te komen wie ze nu echt zijn. De meeste jongeren willen bij een bepaalde groep horen, omdat juist deze groep hen aanspreekt en dan vooral qua stijl en levensstijl. Men voelt zich met elkaar verbonden en ze vinden zichzelf tot de beste groep horen. Zoals net gezegd worden andere jeugdculturen al gauw als mindere gezien. Soms trekken de verschillende culturen zich niks van elkaar aan, maar vaak is er sprake van rivaliteit of zelfs regelrechte vijandigheid tussen de culturen. Denk hier aan bijvoorbeeld uitlachen, uitschelden, krachtmetingen of zelfs gevechten, dit laatste kan zelfs uitlopen tot erge bendeoorlogen.

Ook heel belangrijk! Bij al deze culturen hoort dus ook een bepaalde stijl van muziek, hierdoor krijgen ze nog meer een eigen imago.

Tegenwoordig kunnen jongeren niet meer zonder popmuziek. Maar wat is popmuziek nou eigenlijk? Als ongeveer 40 jaar wordt er over popmuziek gesproken en het is nog steeds moeilijk om een te geven van het woord popmuziek. Wat is nou bijvoorbeeld wel en wat is geen popmuziek? Popmuziek is een nieuwe muzieksoort die is ontstaan in de jaren 50. Het heeft een eigen omwikkeling meegemaakt en onderscheidt zich van alle andere muzieksoorten. Het woord popmuziek zelf is oorspronkelijk van de engelse benaming ‘popular music’. Maar dit woord is bedacht in de jaren vijftig toen rock en roll de populaire muziek van de jeugd was. Het woord popmuziek zelf kreeg dus een heel andere betekenis maar de naam is wel hetzelfde gebleven. Zo hoeft een band bijvoorbeeld niet populair te zijn om popmuziek te maken.

We zullen te werk gaan door per decennia te kijken welke ontwikkelingen op het gebied van de jongerencultuur en het gebied van de popmuziek gebeurde.

De jaren 50

In 1950 was de wederopbouw een flink eind op streek. Nederland had zich hersteld van de materiële schade van de Tweede Wereldoorlog en er brak een periode aan van aanhoudende economische groei en toenemende welvaart. Overheid en sociale partners stippelden gezamenlijk het sociaal-economisch beleid uit en de verzorgingsstaat kreeg vorm. Het gezin was de hoeksteen van de samenleving. Er was een strikte rolverdeling tussen man, vrouw en de kinderen. De man werkte buitenshuis en kon binnenhuis niks uitvoeren. De vrouw deed het huishouden en zorgde voor de kinderen. Ze kon ook niet veel anders, want vaak had ze maar een beperkte opleiding. De kinderen werden volgens vaste normen en waarden opgevoed die meestal gebaseerd waren op de bijbel. Vooral in de conservatieve zuilen werd niet veel toegestaan. Op seksualiteit bijvoorbeeld heerste een heus taboe. Er werd niet over gesproken en kinderen werden pas verwacht na het huwelijk.

Een kleine groep jongeren was de in hun ogen achterhaalde opvattingen spuugzat. Ze wilden niet elke zondag meer naar de kerk en wilden ook niet steeds betutteld worden door de ouders. Ze piepten er zoveel mogelijk tussenuit. Ze gingen opzoek naar spanning en vertier dat in onze ogen niks meer voorstelt, maar in die tijd erg buitensporig was en een echte kick gaf. Nu gaan we iedere week uit als we willen, en een joint of krat bier voor het uitgaan is geen uitzondering meer. Vroeger waren deze zaken heel wat minder normaal.

Kuiven

In de jaren 50 kende Nederland 2 jongerenculturen, namelijk de kuiven en de artistiekelingen. We zullen met de kuiven beginnen. De kuiven zijn weer op te splitsen in Indorockers en de autochtone jongeren. Indorockers stamden af van de indonesische gastarbeiders die door de Nederlanders naar Nederland zijn gehaald. De Nederlanders waren niet echt gewend met buitenlanders om te gaan, zodat er toch wel wat spanningen waren tussen deze groepen (pinda’s en kaaskoppen). Indorockers waren erg muzikaal en zagen er altijd verzorgd uit. De autochtonen zagen er over het algemeen wat ruiger uit.

De kuiven haalden hun invloeden uit Amerika waar Rock ’n Roll hoogtij vierde. Parijs en gedeeltelijk ook Amerika was de inspiratiebron van de artistiekelingen die vaak kunstenaars in spé waren.

Artistiekelingen

Over het algemeen waren de kuiven agressiever dan de artistiekelingen en ze lagen elkaar dan ook totaal niet, ze waren zelfs bang voor elkaar. Artistiekelingen werden geïnspireerd door het Franse existentialisme, een filosofische stroming waarin het menselijk leven als individu centraal staat. De belangrijkste existentialist is ongetwijfeld de filosoof Jean-Paul Sartre. De artistiekelingen gaven de voorkeur aan zwarte 2e hands dumpkleding die zo apart mogelijk was. Kuiven droegen liever nieuwe kleding. De wat ruigere types hielden overigens ook van ruige attributen zoals tatoeages, leren jacks en kogelriemen. Artistiekelingen droegen hun haar naar voren, de kuiven naar achteren. Kuiven dronken bier, maar de artistiekelingen experimenteerden met drugs, vooral met wiet. Kuiven vormden echt bendes die wijkgebonden waren met een duidelijke leider. Bij artistiekelingen was dit juist niet het geval. Het is zo dus duidelijk dat de kuiven een gesloten subcultuur hadden en de artistiekelingen een meer open subcultuur.

Artistiekelingen zetten zich heel erg af tegen de ouders, de kuiven hadden meer respect voor de oudere generatie. Ze vonden de seksegebonden rolverdeling heel normaal. De muziekkeuze van de artistiekelingen was vooral moderne jazz en die van de kuiven was Rock ’n Roll. Ze probeerden elkaar te ontlopen, want een ontmoeting liep geheid op een vechtpartij uit. Ze waren beiden sterk groepsgebonden.

In de jaren 50 begon muziek een steeds belangrijkere plaats in te nemen in het leven van vooral de jongeren. De grootste oorzaak hiervan is de groeiende welvaart in de jaren 50. De jongeren hadden vrijwel altijd een baantje en steeds meer jongeren konden langer naar school. De jeugd werd rijker en had dus meer te besteden. Dat te bestede geld ging vaak ook naar muziek. Veel jeugd ging zich interesseren in muziek en kochten graag LP’s van hun favoriete artiesten.

Rock ’n Roll

Begin jaren 50 was de jeugd ontevreden over de toenmalige muziek. Deze muziek was in hun ogen nogal oubollig en te liefjes. De artiesten in die tijd waren onder andere Frank Sinatra, Glenn Miller en er waren een hoop strijkorkestjes. Door wat meer met de knopjes van de radio te stoeien kwamen ze in aanraking met de ruigere Rythm and Blues. Het kwam oorspronkelijk van de slaven en kinderen van slaven die op de katoenplantages uit gospels en spirituals R&B lieten ontstaan. De grote muziek maatschappijen bemerkten deze nieuwe interesse van de jeugd en besloten hierop in te spelen. In het begin werden de plaatjes van de zwarte R&B artiesten gedraaid, maar al snel begonnen de blanken deze muziek te coveren. De openhartige teksten, de dansbeats en de tenorsaxsolo’s, die stonden ze echter niet aan, want ze waren teveel verbonden met de negers, ze werden dus verwijderd of afgezwakt.

Country and Western is ontstaan uit de Ierse ballades die door de Ierse emigranten naar de VS werden gebracht. Dit werd samengevoegd met R&B en hieruit ontstond Rock ’n Roll!! Niet alleen jezelf kunnen uiten in deze muziek was belangrijk, nee, vooral het afzetten tegen de ouders met hun saaie muziek, regeltjes, normen en waarden stond voorop. Een schande was vooral de heupwiegende bewegingen van Elvis (THE KING), die als schokkend werden ervaren. In 1954 brak de hel pas goed los. Een toenmalige diskjockey genaamd Alan Freed besloot zijn klassieke repertoire in te wisselen voor het wat ruigere werk. Hij noemde zijn programma toen Moondog’s Rock ’n Roll Party. De woorden Rock’ n Roll (in het vervolg R&R) nam hij uit verschillende R&B-songs. R&R is feitelijk een dubbelzinnige uitdrukking voor seks! Enkele belangrijk (gemaakte) artiesten waren: - Bill Haley - Elvis Presley - Little Richard - Chuck Berry - Jerry Lee Lewis - Gene Vincent - Eddie Cochran - Buddy Holly - Fats Domino - Ray Charles

Nog een apart voorbeeld zijn de Everly Brothers. Zij vertegenwoordigen de Ierse muziek, want hun ouders waren Iers. Ze waren opgegroeid in de Amerikaanse samenleving hierdoor is de Country in hun muziek vertegenwoordigd en ze maakten R&R, want het bleven toch jongeren die met de nieuwe muziekstijlen mee wilden gaan. Ze vertegenwoordigden dus alle drie de stijlen.

Zwarte artiesten

Zoals je hierboven kunt zien staan er ook een paar zwarte artiesten bij; Little Richard, Chuck Berry en Buddy Holly. Na de bloeiperiode van de blanke artiesten kregen zij eind jaren 50 ook een kans zich te bewijzen in de muziekindustrie die inmiddels op volle toeren draaide. Deze kans grepen zij met beide handen aan en er werd de ene na de andere hit gescoord.

Het verval van de R&R

De R&R stierf een tragische dood ongeveer 4 jaar na zijn geboorte in 1954. De commercie wilde er teveel geld uit persen en verving het rebelse karakter door de zoetsappige, sentimentele muziek van voor de R&R. Het belangrijkste bandje dat zo te werk ging waren de al beschreven Everly Brothers met Bye Bye Love, maar zelfs the King himself ging over op de sentimentele toer met One night. R&R kwam beginjaren 70 echter weer terug met Shakin Stevens. Die hield het toch nog tot 1980 uit en raakte toen in de vergetelheid.

De jaren 60

De knikker die in de jaren 50 begon te rollen, rolt verder in de jaren 60. De lonen blijven stijgen, we houden en krijgen zelfs nog meer vrije tijd. Er is dus meer geld om in de vrije tijd te besteden. Jongeren, geholpen door de commercie kunnen kiezen uit een groot aantal artikelen helemaal aangepast aan hun smaak. Voorbeelden zijn tienerkleding, platen, tienerbladen zoals Hitweek, Muziekexpres, Teenbeat en Popfoto. In alles wordt er geprobeerd in hun behoeften te voorzien. Aan de ene kant steeg ook het protest hiertegen, vooral door diegenen die de puberteit ontgroeid waren.

In huishoudens steeg het aantal duurzame consumptiegoederen; auto’s , centrifuges, koelkasten, wasmachines en héél belangrijk de tv. Dit toestel werd vooral gebruikt door de verschillende zuilen om hun ideologie te verspreiden. Nederland was immers nog steeds verzuild, maar begon met de ontzuiling. Verzuiling wil zeggen dat de samenleving verdeelt was op grond van verschillen en levensbeschouwelijk gebied. Er waren vier zuilen: de protestants-christelijke, de katholieke, de socialisten en de liberale zuil.

Nederland ontwikkelde zich verder als verzorgingsstaat. In een verzorgingsstaat rekent de overheid het tot haar taak niet alleen de veiligheid, maar ook de welvaart en het welzijn van de burgers te garanderen. Voorbeelden van sociale wetten zijn de Algemene ouderdomswet, die iedere burger recht geeft op pensioen, de Wet op arbeidsongeschiktheid die een inkomen garandeert wanneer er iets gebeurd waardoor je niet meer kunt werken. Ook de mammoetwet was een belangrijke vooruitgang in onze geschiedenis. Dankzij de mammoetwet werden de jongeren vaak hoger opgeleid. De bijstand verschijnt in 1965, studenten ontvangen studiefinanciering. Dit maakt ze onafhankelijk van hun ouders.

Jongeren

De jongeren krijgen steeds meer politieke interesse. Sommigen willen de politiek in, maar anderen bereiken liever hun doel d.m.v. acties. Deze hadden vaak wat weg van één grote grap, maar maakten toch wel indruk. De originaliteit spatte er zeker wel vanaf! Een bekend voorbeeld is het witte fietsenplan van de provo’s. Er werden witte fietsen in de Amsterdam weggezet en iedereen kon daar gebruik van maken. Ook de Maagdenhuisbezetting trok veel aandacht. Deze actie was bedacht door studenten. Zij wilden o.a. meer inspraak in het onderwijs. Voor de rest hielden ze demonstraties, protestmarsen en sitdownstakingen en happenings. Deze middelen werden vooral gebruikt door provo’s.

Natuurlijk zijn de jaren 60 ook de jaren van de seksuele revolutie, veel taboes op seks werden opgeheven. Seks voor het huwelijk was uit den boze, eind jaren 60 was dit de normaalste zaak van de wereld. De pil werd rond 1965 geïntroduceerd (voor het grote publiek) en de tweede feministische golf startte in 1967. Met de komst van Dolle Mina worden nog vele heilige huisjes omver geblazen. Heel bekend was actie voor abortus “BAAS IN EIGEN BUIK JA!”

Jongeren hebben veel kritiek, op Vietnam en de in hun ogen oneerlijke welvaartsmaatschappij. Mensen zijn te materialistisch en hebben teveel carrièredrang. De situatie in Vietnam wakkert woede aan, waarom laat de VS de mensen niet met rust en moeten er zoveel onschuldige mensen sterven?

Natuurlijk waren er ook verschillende subculturen in dit decennium. Deze groepen zijn te verschillend om samengevoegd te worden in één verhaal. We behandelen ze daarom per subcultuur.

De soulkikkers

In 1964 komt de soulcultuur op, gebaseerd op de soulmuziek natuurlijk, afkomstig uit Amerika. In Nederland werd deze cultuur ook wel eens spottend zoolcultuur genoemd. De kledingstijl komt uit Groot-Brittannië en wordt ook wel de mode-stijl genoemd, korte rokje, beatle-kapsels, nepwimpers, geruite panty’s, lage schoentjes en wijde pijpen. Deze stijl was ook terug te vinden bij de kikkers. De soulkikkers vechten en drinken niet en drugs werd door hun ook niet gebruikt. In het begin waren de verhoudingen tussen blanken en zwarten ± fifty fifty. Later voegden Antillianen en Surinamers zich erbij. De soulcultuur was belangrijk voor de ontwikkeling van een zwart bewustzijn. De Soulkikkers hadden geen problemen met de politie en bemoeiden zich ook niet met andere subculturen. Deze hele cultuur speelde grotendeels binnen gesloten deuren af.

De provo’s

De kritiek op de maatschappij werd steeds groter. Een groep studenten besloot een “partij” op te richten. We noemen dit een partij, omdat ze sterk politiek gericht waren. Ze waren nogal links ingesteld. Het ging zelfs zover dat er een aantal naar het anarchisme neigden. De artistiekelingen waren de grondleggers van de provo’s. Er waren tussen hen dan ook nogal wat kunstenaars, ex-artistiekelingen en anarchistische activisten. Ze hadden een nog grote voorkeur voor drugs en waren sterk gericht op vrije seks, tweede hands kleding en lang haar. De bedoeling van de provo’s was de maatschappij eens goed wakker te schudden. Ze waren anti-materialistisch en anti-autoritair. De provo’s waren erg naar buiten toe gericht. Dit kwam tot uiting door hun protestacties. De politie reageerde hier zwaar overdreven op, vaak zonder enige aanleiding. De politie kon dan wel tegen ze zijn maar van de gewone bevolking, vooral de Amsterdamse kregen ze juist steun. In Nederland viel de oproer nog redelijk mee als je het vergelijkt met andere grote steden in Europa en de VS.

Hippies

De hippies, kinderen van de flower- power waren een bonte verzameling van allerlei stijlen. Vrijwel allemaal studerende jongeren, je zag er zelden een werkende jongere zulden. Het uiterlijk werd bepaald door de persoon zelf, een kledingcode was er niet echt. Ze pikten wat van de ene stijl en wat van de andere en voegden zelf een exotisch tintje toe b.v. de Afghaanse jassen die meteen van een dier af waren gestroopt.

De hippies maakten zich zorgen over de ontwikkelingen in het buitenland, met name de situatie in Vietnam. Ze waren erg vredelievend en ze konden dit eigenlijk niet aanzien, het brak hun hart. Ze konden er echter niet zoveel tegen doen en sommigen probeerden te protesteren d.m.v. muziek. Protestsong van b.v. Bob Dylan en Donovan werden veel gecoverd, maar ook folksongs, underground en rockmuziek waren geliefd.

Ze experimenteerde er flink op los met drugs en verschillende samenlevingsvormen. De bekendste vorm is de commune. In deze communes leefden ouderen, pubers en kinderen bij elkaar. Drugs werd ook gerust gebruikt waar de kinderen bij waren. Ik ga out, was een bekende kreet. Meer dan de provo’s waren ze gericht op de natuur. Ze geloofden sterk in de liefde en vrede “ Make love not war!”. Naar hun mening zouden andere mensen vanzelf meegaan in hun idealen, zoveel liefde zouden ze niet kunnen weerstaan. Ze waren vaak relatief arm, want ze hadden als motto geld maakt niet gelukkig en ze putten hun geluk wel uit een andere bron. De ouderen wenden langzaam aan hen, ook de politie, die geleerd had van hun voorgangers de provo’s, liet steeds meer toe.

Hippies en provo’s hebben een heleboel overeenkomsten. Zo zijn ze allebei tegen milieuvervuiling, hippies in de natuur en provo’s in de stad. Ook zijn ze tegen uitbuiting van derde wereld, de overconsumptie, de wapenwedloop en autoriteiten. Ze hadden beiden veel op met bewustzijnsverruiming b.v. door drugs en oosterse godsdiensten. Provo’s waren echter naar buiten gericht en hippies waren dit minder.

Hippies en provo’s gingen ook naar dezelfde concerten. Een heel groot evenement wat speciaal voor hun bedoeld was Kralingen. Bijna alle Nederlandse topbands traden er op. In Amerika waren er geen provo’s, enkel de Amerikaanse hippies die yippies werden genoemd. Een enorm groot concert in de VS was hèt popfestival van de jaren “60” Woodstock. Ook nu nog is dit een bestaand festival.

Toen ook de hippiecultuur wat afnam besloot een bepaald groepje mensen de provo in ere te herstellen. Ze richten de kabouterpartij op. Deze partij had zelfs zijn eigen staat: de Oranje Vrijstaat. Ze drukten eigen geld, maakten postzegels, hadden hun eigen krant en vergaderden regelmatig. Uiteindelijk kwamen ze min of meer toevallig in de gemeenteraad van Amsterdam terecht.

Merseybeat

In de jaren 60 voerden meerdere stijlen de boventoon. Allereerst de Merseybeat (in het vervolg MB). De naam is afkomstig uit Liverpool, door deze stad stroomde de rivier de Mersey. De enige groep die echt doorbrak buiten Engeland waren de Beatles.

De Beatles was een Britse popgroep in de jaren \'60. De leden van de groep waren John Lennon (zang en gitaar), Paul McCartney (zang en basgitaar), George Harrison (zang en leadgitaar) en Ringo Starr (zang en drums). De vroegere leden van de groep waren Stu Sutcliffle en Pete Best, die als drummer werd vervangen door Ringo Starr. De groep werd in 1956 door John Lennon opgericht, maar de doorbraak kwam pas 1962 met het nummer Love me do. Hierna volgden nog meer hits, die zeer goed verkochten. Eerst alleen in Groot-Brittannië, later ook in andere Europese landen en in Amerika. Er was sprake van een \'Beatlemania\'. In de tijd dat de Beatles populair waren gebeurde er veel in de wereld. Na de jaren van opbouw kwam er steeds meer welvaart. Mensen konden steeds meer luxe artikelen kopen. Ook kwam er een echte jeugdcultuur. Jongeren deden niet meer precies wat hun ouders goed vonden. Er ontstond een generatieconflict. Daar hoorde ook een eigen keuze voor muziek bij. Bijvoorbeeld de keuze voor de Beatles, die zich bijvoorbeeld niets aantrokken van wat de oudere generatie vond. Zij lieten bijvoorbeeld hun haren, voor die tijd, lang groeien.

De successen van de Beatles waren niet alleen te danken aan de kwaliteit van de muziek, maar ook aan hun voor die tijd lange haren en hun gedrag. In 1964 bezochten de Beatles Nederland. Tijdens dit bezoek maakten ze ook een rondvaart in Amsterdam. Duizenden jongeren stonden aan de kant te juichen en enkelen sprongen de gracht in, om zo dicht mogelijk bij De Beatles te komen. De Beatles maakte nog vele hits in deze periode. In 1963 Please, please me, From me to you, She loves you en I want to hold your hand, in 1964 Can\'t buy love, in 1965 Help en Yesterday en in 1966 Michelle. De songs waren geschreven door John Lennon en Paul McCartney. De muziek van de Beatles was meestal eenvoudig met een strak en opwindend ritme en een lekkere melodie. De groep maakte ook films, zoals Help in 1965. Op 22 augustus 1966 gaven de Beatles hun laatste concert in San Francisco. Ze maakten daarna alleen nog muziek in de studio. Ze brachten in 1967 de beroemde LP Sgt. Pepper\'s lonely hearts club band uit. De Beatles maakte verder nog vele nummers en platen: De EP \'Magical mystery tour\' in 1967, het album \'The Beatles\' in 1968, de soundtrack van de tekenfilm \'Yellow submarine\' in 1969, de LP \'Abbey road\', het nummer \'Al you need is love\' in 1967, het nummer \'Strawberry fields forever\' in 1967, het nummer \'Hey Jude\' in 1968, het nummer \'Get back\' in 1969 en het nummer \'Let it be\' in 1970.

Later volgden nog een aantal bands die internationale bekendheid verwierven, waaronder:

- de Hollies - de Fortunes - de Searchers - de Swinging Bluejeans - de Herman Hermits

R&B

Naast de overbekende Beatles waren ook de Rolling Stones een toonaangevende groep in deze periode. Zij gaven hun eigen draai aan de R&B en R&R en verwierven hiermee ongekende populariteit. Hun eerste hit was Come on van Chuckey Berry. Het komt erop neer dat deze muziekstijl een uitvloeisel is van de jaren 50 muziek. Enkele overige voorbeelden zijn:

- Pretty Things - Fleetwood Mac - The Animals - the Who - the Kinks - the Troggs

De Beatles gingen intussen vrolijk verder en bleven populair. Er verschenen nieuwe bandjes die ons nu nog steeds bekend in de oren klinken bijvoorbeeld Pink Floyd. Zij waren ook weer de boodschappers van de Symfonische Rock. Alle voorgaande popstromingen die beoefend werden in de beginjaren 60 kwamen samen in Underground en maakten vandaar uit een nieuwe start. We zullen er een aantal bespreken.

Engelse Folkrock

Engelse Folkrock (in het vervolg EF) ontstond in de tweede helft van de jaren 60 en wordt ook wel Countryrock genoemd. Oorspronkelijk begon deze stijl in Amerika, de oude volksliedjes werden vermengd met Country and Western. De zanger Bob Dylan is hier een goed voorbeeld van. Later brak de stijl ook in Engeland door, daar werden vooral oude Engelse en Ierse volksliedjes gebruikt. Het oprichten van een bandje dat EF speelde werd populair er vond ook veel imitatie plaats van bekende zangers. Niet alleen Bob Dylan had veel invloed, maar ook zijn Engelse tegenhanger Donovan. Dankzij hen werd de muziek wat opgepept. Sommige groepjes binnen deze stijl specialiseerden zich in het zingen met meer mensen De stemmen sluiten vaak heel mooi bij elkaar aan en zijn belangrijker dan de instrumenten. Enkele voorbeelden van deze zogenaamde Close Harmony-groepen zijn.

- the Beach Boys - the Mamas and the Papas - the Bee gees - Simon and Garfunkel

Hardrock

Wie niet van de EF hield, maar meer van het wat ruigere werk koos voor hardrock (in het vervolg HR). Zingen was leuk als je het kon, maar over het algemeen was je al zanger toch niet te horen. Er werd in deze bands veel gitaarsolo’s en drums gespeeld. Doordat de liedjes langzaam gespeeld werden kregen zij veel kans hiertoe. Van grote invloed op de bespeelwijze van de gitaar was Jimi Hendrix, die kenmerkend was met zijn snerpende agressieve manier van spelen. De stijl ging overigens verder in de jaren 70 Voorbeelden van bandjes:

- Black Sabbath - Deep Purple - Led Zeppelin

Symfonische Rock

R&R werd gekoppeld aan klassieke muziek, wat niet een orkestje met een schreeuwende zanger betekende, maar bands die tussen scherpe gitaarsolo’s en roffelende drums iets gevoeligs neerzetten. Hetzij met hun stem of instrumentaal. De synthesizer was een veelgebruikt object door zijn veelzijdigheid. Het geluid van b.v. een gitaar werd “opgepompt” en rondgestuurd. Voorbeelden zijn:

- Pink Floyd - Emerson Lake and Palmer - Queen - King Crimson - Yes - Moody Blues - Ekseption (NE) - Trium Virat (DU)

Queen hoort hier ook bij, want hun sound vertoont vele kenmerken van de Symfonische Rock hoewel zij geen gebruik maakten van de synthesizer.

Experimentele Rock

Popartiesten waren opzoek naar muzikale vrijheid en de R&B kwam ze hun strot uit. Ze wilden weg uit de muzikale dwangbuis waarin zij door de commercie gevangen werden gehouden. Experimentele Rock (in het vervolg ER) is anti-commercieel. De teksten waren provocerend en bizar. Je kon geen cliché in de tekst of melodie ontdekken. Veruit de grootste vertegenwoordigen van de ER was Frank Zappa. Hij startte in 1964 een doodgewoon R&B-groepje. Ze schreven in het begin hun nummers op dezelfde manier als elke band dat deed. De teksten waren meestal eenvoudig maar met een diepgaande betekenis. Later namen ze politiek, reclame, statussymbolen en taboe op seks onder de loep en maakten deze zaken belachelijk. Een van de meest schokkende teksten was Absolutely free, hierin wordt verteld hoe één Zappa’s mothers of invention zich vergrijpt aan een 14 jarig meisje.. Ze vertelden bijvoorbeeld ook aan hun fans dat ze belazerd worden waar ze bij staan. Dit komt naar voren in het liedje Plastic People, dat hij samen met de Mothers of Invention uitbracht. Het maakt duidelijk dat de gevestigde orde van plastic is gemaakt en de subcultuur van vlees en bloed.

Hieronder een stuk tekst van Frank Zappa:

Ladies & gentlemen, the president of the Unites States! Hello Americans! He ’s been sick & I think his wife has gonna bring him some chicken-soup
Plastic people, oh baby now you’re such a drag. I know, it’s hard to defend an unpopular every ones in a while Plastic people, oh baby now you’re such a drag. There’s this guy from the C.I.A & he’s creepin’ around Laural Canyon
Find a girl, she waits for me
She’s as plastic, as she can be
She paints here face, with plastic guey
And wrecks her hair, with sunshampoo
Plastic people, oh baby now you’re such a drag.

Hierin kan je zien dat Zappa echt een eigen mening heeft, en die duidelijk geeft ook.

Gospel & Soul

Gospel is van oudsher een manier voor de zwarten om hun geloof te uiten. Net zoals de blues ontstond het in de tijd van de kolonisatie in Amerika. Het was oorspronkelijk bedoeld als begeleiding bij Afrikaanse rituelen. Toen veel zwarten het Christelijke geloof kregen opgedrongen begon deze muziek zich te vermengen met westerse invloeden. Na de tweede wereldoorlog wilden de jonge zwarten van deze muzieksoort niet veel meer weten. In de jaren 60 bloeide de interesse echter weer op. De toenemende belangstelling voor gospelgroepen werd bemerkt door de platenmaatschappijen en deze besloten de gospelgroepen een nieuw karakter te geven. De religieuze teksten verdwenen en er kwam meer slagwerk en blazers in voor. De nieuwe gospel werd Soul genoemd. Soul werd erg veel gedraaid in discotheken en werd later Funk.

Protestsongs Zo kunnen we zien dat omstreeks 1950 er heel wat veranderingen plaats vonden op het vlak van de muziek. Zo ontstond als samenvloeiing van verschillende muzieksoorten zoals Rythm & Blues (R&B), country en gospel al gauw de Rock and Roll. Voorbeelden zijn de Rolling Stones, The Doors.. Typerend voor deze muziekstijl is dat er meer plaats is voor de emotie en zo zorgde de Rock and Roll voor een meeslepend effect bij het publiek. Het ritmische karakter heeft het te danken aan de sterke beat. Deze zorgde er tevens voor dat het geheel dansbaar werd. Door de R&B kwam de zwarte muziek en de blanke muziek dichter bij elkaar te staan. De ‘zwarte’ invloed op de Rock & Roll zorgde voor meer openheid in de teksten waardoor vele taboes aangehaald werden met de intentie deze te doorbreken. Zo handelden de teksten vaak over seks of aanverwante onderwerpen, hetgeen al gauw leidde tot heel wat ontevreden ouders.Tevens de ‘zwarte’ invloed werd als negatief beschouwd waardoor de Rock & Roll al snel aanzien werd als negermuziek dat het fatsoen van hun kinderen aantastte. Maar het tijdperk van de Rock & Roll, dat de jongeren in staat stelde zich af te zetten tegen hun ouders, liep eind jaren ‘50 ten einde.Niet alleen in Amerika worden protestnummers tegen de huidige maatschappij gemaakt. Ook in Nederland zetten de jeugd zich af tegen de politieke en burgerlijke elite. Een goed voorbeeld hiervan zijn de zijn de zangers Boudewijn de Groot en Robert Long. In hun nummers vertaalden zij de meningen van de Nederlandse jongeren in die tijd. Een van de bekendste nummers van Boudewijn de Groot in die tijd is het nummer Welsterusten, meneer de president. Dit is een protestnummer tegen de Oorlog van de Amerikanen tegen Vietnam. Dit nummer geeft goed weer hoe ook de Nederlandse jeugd hierover dacht. Boudewijn de Groot
Welterusten, meneer de president

Meneer de president, welterusten
Slaap maar lekker in je mooie witte huis
Denk maar niet te veel aan al die verre kusten
Waar uw jongens zitten, eenzaam, ver van huis
Denk vooral niet aan die zesenveertig doden
Die per vergissing laatst met dat bombardement
En vergeet het vierde van de tien geboden
Die u als goed christen zeker kent
Denk maar niet aan al die jonge frontsoldaten
Eenzaam stervend in de verre tropennacht
Laat die weke pacifistenkliek maar praten
Meneer de president, slaap zacht
Droom maar van de overwinning en de zege
Droom maar van uw mooie vredesideaal
Dat nog nooit door bloedig moorden is verkregen
Droom maar dat het u wel lukken zal ditmaal
Denk maar niet aan alle mensen die verrekken
Hoeveel vrouwen, hoeveel kinderen zijn vermoord
Droom maar dat u aan het langste eind zult trekken
En geloof van al die tegenstand geen woord
Bajonetten met bloedige gevesten
Houden ver van hier op uw bevel de wacht
Voor de glorie en de eer van \'t vrije Westen
Meneer de president, slaap zacht
Schrik maar niet te erg, wanneer u in uw dromen
Al die schuldeloze slachtoffers ziet staan
Die daarginds bij het gevecht zijn omgekomen
En u vragen hoe lang dit nog zo moet gaan
En u zult toch ook zo langzaam aan wel weten
Dat er mensen zijn die ziek zijn van \'t geweld
Die het bloed en de ellende niet vergeten
En voor wie nog steeds een mensenleven telt? Droom maar niet te veel van al die dooie mensen
Droom maar fijn van overwinning en van macht
Denk maar niet aan al die vredeswensen. Meneer de president, slaap zacht!

Robert Long

Net als Boudewijn de Groot staat ook Robert Long bekend om zijn uitgesproken teksten, vaak vol vlammend protest tegen de misstanden in de samenleving. Een van zijn bekendste nummers is het nummer ‘Jezus redt’, waarmee hij ironisch zingt over jezus.

Jezus redt
Robert Long

Toen \'t christendom op aarde kwam
En ieder mens het recht ontnam
Om zo te leven als hij dacht dat goed was
En heel de aardkorst dik bevlekt met bloed was
Werd het meteen de hoogste tijd dat heidenen na zware strijd
Door legers door de kerk geleid van hun cultuur werden bevrijd
Dat hield men eeuwenlang in stand
Vol liefde werd de rechterhand
Van dieven, slaven, kinderen en vrouwen
Als zij een misstap deden afgehouwen
Men zorgde voor een schuldcomplex wanneer je rondliep in iets geks
Of je te buiten ging aan sex, je stond al snel bekend als heks

Refrein:

Jezus redt, jezus redt, alle mensen opgelet
Jezus redt, jezus redt enkel door \'t gebed

Soms wordt een land vol hongersnood
Bezocht door weer zo\'n vrome kloot
Die steeds dezelfde ouwe kool komt stoven
En roept vanuit zijn draagstoel: blijft geloven
Die zegenend naar mensen zwaait voor ieder lijk z\'n hoofd omdraait
Elk argument van tafel maait en steeds opnieuw de mensen paait
Al jaren gaan er stemmen voor pil en voor geboortestop
Maar Rome weigert steeds om te beperken
Dat zou de zedeloosheid maar versterken
Elk recht wordt U nog steeds betwist
En sex blijft steeds de antichrist
Hij die door zijn orgaan slechts pist
Heeft steeds voor duizenden beslist

Maar kijk, men is veranderd want rooms-katholiek
En protestant begonnen hun greep wat te verliezen
Men moest dus wel een and\'re koers gaan kiezen
Men was geweldig in zijn sas want wat ontdekte men alras
Toen men nog\'s in de bijbel las, dat jezus ook een hippie was
De wereld kraakt aan alle kant
En grote delen staan in brand
Je zou dus zeggen: helpt het onheil weren
Gehuichel moeten wij de rug toekeren
Maar niets daarvan, vergeet \'t maar \'t is Boedha hier, Jehova daar
Men draaft getuigend door elkaar
En heeft de oplossing al klaar

Het is maar al te waar helaas
De paus, de kerstman, sinterklaas
Zij zijn al eeuwenlang de baas
En eeuwenlang al even dwaas
Jezus redt, jezus redt alle mensen uit de nood
Jezus, red jezus, red jezus uit de goot

In 1968 verschijnt de musical Hair. De twee Amerikanen Ragni en Radom, die Hair bedacht hebben zetten zich met deze musical af tegen het commerciele Broadway. Maar door het grote succes staat de musical toch een jaar na de premiere op Broadway om daar de hippiecultuur aan het theaterpubliek te tonen. In de musical Hair bespreekt een groep hippies in een plantsoen in New York de wereld en hun eigen leven. ‘Love and Peace’ is hun credo. Drugs, vrije seks en samen-zijn, zijn de ingrediënten van hun nieuwe bestaan. Alles in Hair verwijst naar de massale opkomst van de hippiecultuur aan het einde van de jaren zestig.

Op de achterkant van het verhaal sluimert het protest tegen de oorlog die Amerika voert tegen Vietnam. De strijd van Amerika tegen het internationaal communisme escaleert in deze periode van bemoeienis van de overheid tot massale inzet van het leger. Dagelijks toont de televisie in heel de wereld gruwelijke beelden van een niet te winnen oorlog. Protest tegen deze oorlog leidt niet alleen in Amerika, maar ook in veel Europese landen waaronder Nederland, tot soms gewelddadige confrontaties tussen jongeren die de oorlog afwijzen en de politieke en burgerlijke elite. Hair zet deze realiteit van de straat om in een wervelende theatershow.

De songteksten uit de musical Hair geven een goed beeld van de mening van veel jongeren in die tijd.

Hashish

\"Sodomy\" (special arrangement: not found on sheet music)

Sodomy
Fellatio
Cunnilingus
Pederasty

Father, why do these words sound so nasty?

Masturbation
can be fun
Join the holy orgy
Kama Sutra
Everyone!!

\"Colored Spade\" (special arrangement: not found on sheet music)

I\'m a... Colored Spade, a nigger, a black nigger
A jungle bunny, jigaboo coon, pickaninny mau mau

Uncle Tom, Aunt Jemima, Little Black Sambo

Cotton pickin\', swamp guinea, junk man, shoeshine boy

Elevator operator, table cleaner at Horn and

Hardart, Slave voodoo, Zombie, Ubangi lipped

Flat nose,tap dancin\' Resident of Harlem

And President of the United States of Love
And President of the United States of Love

Shit! (and if you ask him to dinner, you\'re gonna feed him:)

Watermelon; Hominy grits
An\' shortnin\' bread; Alligator ribs
Some pig tails; some black eyed peas
Some chili; some collard greens

And if you don\'t watch out
This boogie man will get you
Booooooo! Booooooo!

So You Say!

Vooral dit nummer uit Hair geeft het protest van de jongeren tegen de oorlog goed weer.

\"Three-Five-Zero-Zero\"

Ripped open by metal explosion
Caught in barbed wire; fireball, bullet shock
Bayonet, electricity, shrapnel, throbbing meat
Electronic data processing
Black uniforms, bare feet, carbines
Mail order rifles shoot the muscles
256 Viet Cong captured
256 Viet Cong captured

(first time whispered)

Prisoners in Niggertown
It\'s a dirty little war
Three-five-zero-zero
Take weapons up and begin to kill
Watch the long long armies drifting home

(sing out!)

Oh, Prisoners in Niggertown
It\'s a dirty little war
Three-five-zero-zero
Take weapons up and begin to kill
Watch the long long armies drifting home

(let\'er rip!)

Oh, Prisoners in Niggertown
It\'s a dirty little war
Three-five-zero-zero
Take weapons up and begin to kill
Watch the long long armies drifting home

Ripped open by metal explosion
Caught in barbed wire; fireball, bullet shock
Bayonet, electricity, shrapnel, throbbing meat
Electronic data

De jaren 70

De jaren 60 hadden gezorgd voor meer inspraak, vooral op scholen. De rolverdeling was door de tweede feministische golf veranderd. Ook allochtonen en homofielen werden meer geaccepteerd.

Het optimisme daalt naar mate de jaren 70 vorderen. Economisch gaat het ons niet meer voor de wind. Er is werkeloosheid en dat treft vooral weer de lager opgeleide jongeren en allochtonen. Mensen, vooral diegene die jong waren in de jaren zestig, zagen tot hun grote schrik dat het niet allemaal rozengeur en maneschijn kon zijn. Gelukkig is Nederland een verzorgingsstaat waardoor de meeste nog wel het hoofd boven water konden houden. Het wekte natuurlijk geen positief toekomstbeeld op.

In de jaren 60 was de leuze \"De jeugd heeft de toekomst\". De jaren 70 hadden ook een leuze: \"De jeugd heeft geen toekomst\" (No Future). Time magazine noemt hen de buitengesloten generatie.

Door de komst van veel immigranten werd Nederland zo langzamerhand een multiculturele samenleving. Na 1977 vond er veel gezinshereniging plaats. Bij de jeugdculturen speelden vooral Surinamers en wat later Antillianen een rol. Met name jongere Creoolse Surinamers en Antillianen maakten deel uit van de zwarte muziekculturen soul, funk en reggae. Deze muziek was van belang voor hun zwarte bewustzijn.

Funk

Funkmuziek is afkomstig uit de VS. De muziek is heftiger dan soul en de kleding is provocerender. Veel goud en glitter, diepe decolletés en veel vreemde hoofddeksels en brillen werden gedragen. Dit wordt gettochic genoemd.

Reggae en Rasta

Rasta’s vormden een spirituele beweging. Ze hebben hun eigen muziek, die reggae wordt genoemd en hadden hun eigen geloof: Rastafarie. Ze tonen hun Afrikaanse wortels door hun sieraden van kraaltjes en kleding, vaak in de kenmerkende kleuren van Afrika, geel, rood, groen en zwart. Legeroutfits waren ook erg in zwang. Nóg bekender zijn de fameuze dreadlocks.

Ook rasta’s blowen veel en ook zij vinden de medemens, het goddelijke en de natuur erg belangrijk. Jamaica is het Mekka van de rasta’s. Het leven in de getto’s komt vaak terug in de teksten. De dance-cultuur van nu neemt veel elementen van de reggae over, de belangrijke rol van een dj, het gebruik van mixtechnieken en de inzet van menselijke stem als ritmebox. Ook de ingewikkelde dansfiguren waren kenmerkend. Hoe moeilijker dansen je kon des te meer aanzien je genoot. Door hun vreemde uiterlijk was er vooral in het begin weerzin tegen deze cultuur.

Natuurlijk was er ook interesse voor het wat ruigere materiaal. De hippiecultuur was volgens een bepaalde groep hippies te gezapig. Zij wilden wel eens wat meer pit in hun leven. Er was al een groep hippies genaamd Hells’s Angels die van het ruigere werk hielden. Deze reden allemaal op een motor, liefst met zo’n hoog stuur, en de motor moest van het merk Harley-Davidson zijn.

The metalheads

In de VS ontstaat rond de jaren 70 de muziekstroming heavy metal. Deze stijl wordt gekenmerkt door een scherp en keihard gitaargeluid en een denderende beat. De teksten zijn somber en laten de negatieve kanten van het leven zien. Er hangt een magisch sfeertje omheen, variërend van fantasie tot horror.

De dans en kledingstijl van de metalheads is niet echt lief , dit is overgenomen van de Hell’s Angels en die hadden het weer van de jaren 50 rockers. Hun dansstijl, headbangen is dermate agressief dat je er hoofdletsel aan over kan houden. Ook hun kleding doet agressief aan. Leer, spijkerstof (vaak versierd met emblemen en metalen pinnen), laarzen, riemen met brede gespen en tatoeages bepalen hun uiterlijk. Het sluike haar was weer overgenomen van de hippies. Bier is alwéér best!

De hardheid was niet groot genoeg want er ontstond een vraag naar nog stevigere muziek, trash- speed- en deathmetal waren het resultaat. Deze soorten hadden wat gemeen met punk, vooral de voorkeur voor zwart, de dansvorm pogo(hard op en neer springen en tegen elkaar op botsen)en stagediven (soms was het publiek niet zo hulpvaardig en viel je meteen met je snufferd op de grond). Diegene die van glitters hielden kwamen ook aan hun trekken. Er was de glammetalvariant en de glamrock. Er werd geëxperimenteerd met verschillende sekserollen door artiesten, die vaak extraverte kleding droegen. Horror imponeert en inspireert artiesten tot het creëren van blackmetal. Ingredienten zijn zwarte magie, middeleeuwse krijgers en symboliek allemaal geïnspireerd op de gotiek.

Voor alle metal-stromingen geldt dat ze een agressief imago hebben, toch gaven ze in het algemeen weinig problemen. De politie had geen enkel goed woord voor ze over en sloeg ze vaak onterecht in de boeien.

Ze beoordeelde andere jeugdculturen vooral op hun muzieksmaak, maar ze gingen er niet snel mee vechten.

De disco’s

Een groot deel van de homofielen en modemensen konden hun ei kwijt in de discomuziek. Het hoogtepunt van de discomuziek was na de film “Saterday night fever”. Er werd gedanst in discotheekjes waar platen gedraaid werden, omdat de live-muzikanten te duur waren. De muziek in een discotheek was van een betere kwaliteit en er was concurrentie dus er werd steeds geprobeerd te verbeteren door beter show. Jongeren tutten zich op als Barbies en Kens en er werden heel wat litertjes vet en make-up doorheen gejaagd. Er was onder de disco’s veel vermainstreaming. De disco’s bestond over het algemeen uit vrij laagopgeleid volk.

De punkers

In het midden van de jaren 70 trad een verandering op in de jongerenbeweging. Vooral vanuit Engeland spoelde de punk over de rest van Europa. Punkers hanteren hun eigen kunstvormen, zoals graffiti en collage. Ze willen de samenleving shockeren en stellen zich qua uiterlijk agressief op. Ze nemen van de hippies en provo’s gedeeltelijk de kledingstijl over. Deze combineren ze met metalelementen zoals; zwart leren jacks, riemen en polsbanden, versierd met studs en tatoeages. Ze voegde zelf geverfd piekhaar, gedeeltelijk kale hoofden, de piercings, de basketbalgympen en ze maakten gebruik van wegwerpmaterialen(veiligheidsspelden en plastic). De veiligheidsspeld was goed genoeg in gebruik als oorbel. Ook werd er ontzettend veel make-up gebruikt, meestal in de kleuren zwart of rood. De subculturen reageerden verschillend op de economische crisis van de jaren 70. Vooral Engeland was de economie erg slecht en er was een grote jeugdwerkloosheid. Skinheads wilden de oude normen en waarden van de arbeiders terugbrengen. Punks vielen deze juist aan. Punkers waren maatschappijkritisch en vaak anarchistisch. Optimisme over de toekomst stond niet in hun woordenboek. Alles moest vanuit jezelf komen de “Do It Yourself- doctrine”(DIY). Er waren echter ook (veelal jonge) pretpunkers. Zij wilden gewoon lekker plezier maken en hielden er geen speciale ideologieën op na. Net als de hippies woonden ook punkers graag in kraakpanden. Hier waren de hippies niet altijd even blij mee. Punkers waren veel strijdvaardiger. Overeenkomsten tussen punk en metal, bijna dezelfde harde muzieksoort zijn er veel. Bij beide vormen was zowel de muziek als het optreden van de artiest erg belangrijk. Bier en drugs speelt bij beide een grote rol en ook de dansvormen komen overeen. De muziek van de punk was niet al te ingewikkeld en klonk ongepolijst. Het was een combinatie van beat uit de beginjaren en de muziek uit de underground.

De skinheads

Ongeveer gelijk opgegroeid met punk zijn de skinheads. Ook deze groep jongeren vormde zich als gevolg van de grote werkloosheid in Groot-Brittannië. Hier bestond het al sinds 1968. Skinheads waren over het algemeen laagopgeleid en ze toonden graag hun arbeidersafkomst. De kledingdracht bestond uit werkmanskleding: bretels, spijkerbroeken met omgeslagen pijpen, kale koppen en werkmansschoenen. Legerkleding is populair en net als de kuiven dragen ze bomberjacks en lieten ze tatoeages zetten. Hun muzieksmaak was ska- of punkachtig, maar met teksten die in hun skinhead - denken paste. Ze waren vaak communist en vrijwel altijd racist of neonazi.

Hun agressiviteit werd beloond met tegengeweld. Vaak zorgde de uitdagende houding van de ME en de politie voor de vlam in de pan. Zoals de punkers waren ook zij snel op hun teentjes getrapt.

Muziek in de jaren 70

Na de jaren 60 kwam een periode van rust in de muziek. Na een periode van zoveel muzikale inspanning kwam het hartinfarct. De bypass werd geplaatst en ze gingen vrolijk verder. De hippies verdwenen en samen met hen een aantal monumenten:

- Jimi Hendrix - Brian Jones (van de Rolling Stones) - Janis Joplin - Jim Morrison (van de Doors) - Cas Elliot (van de Mamas and the Papas)

Opvallend is dat alle vijf de artiesten zijn gestorven door het overmatige gebruik van drugs.

In deze herstelperiode gingen verschillende groepen erop los experimenteren, maar ontdekten dat er in de muziek zelf niet veel meer te ontdekken. Daarom storten zij zich op het theater en de special-effects tijdens hun optredens. We noemen hierbij de belangrijkste stijlen.

Glitterrock en Glamrock

Bij Glitter- en glamrock ook wel glammetal genoemd gaat het om de show. De artiesten dragen veel en opvallende make-up, of ze schminken hun hele gezicht (Kiss). De kleding is bezaaid met glitters of zijn heel bont gekleurd. Soms hadden ze zelfs amper kleding aan. Wie een optreden meemaakte werd vaak verblind door de vele schijnwerpers in alle kleuren. Alles mocht en alles kon, als het maar niet gewoon was. De muziek zelf was eigenlijk gewone HR of R&R. Nog een goed voorbeeld van een glamrocker was Alice Cooper.

Zonder het beeld erbij stelt de muziek bij GR niks voor. Bij Nichten Rock een aparte afdeling van de GR was dit heel anders, de show is doordacht maar de muziek heeft de overhand. De naam nichtenrock slaat op het nogal wat travestietachtige imago dat veel van deze artiesten had. Ze waren ook niet bang om dit te laten zien. Decadentie mocht en sloeg aan. De artiest David Bowie wordt vaak genoemd. Hoewel hij erg veel muzikaal “leende” uit de R&R, Undergroud, Soul en SF wist hij er steeds iets van zichzelf van te maken. Hij wist ook veel artiesten te inspireren. De groepen die na hem kwamen volgden zijn stijl op die vaak de Bowie-stijl wordt genoemd. Zijn eigen teksten waren vaak erg negatief en gebaseerd op actualiteiten van
toen; ruimtevaart, popmuziek, commercie, oorlog, de dreigende atoombom, drugs en zelfmoord. Ook hier noemen wij weer Queen, omdat je ook hun stijl overdadig kunt noemen, een kenmerk voor de glitter- en glamourcultuur.

Disco

De disco ontstond vanuit de stijlen soul en funk afkomstig van de zwarten. Soul was romantische muziek om bij weg te zwijmelen. Funk had meer beat. Waar kan dit anders thuishoren dan in een discotheek? Vaak waren er alleen discotheken in vakantieoorden. Ze zijn immers bedoeld om je te ontspannen. In de jaren 70 groeide het aantal discotheken, want de jongeren kregen hier meer behoefte aan. In een discotheek hoor je te dansen dus er moet dansbare muziek gedraaid worden, dit was vaak soul en funk. In het begin werd er nog wat emotie getoond in de tekst, maar later werd deze vervangen door korte stukjes tekst met veel herhaling en kreten. Mensen wilden ontspannen en hadden geen behoefte aan te zware muziek. De achtergrond klonk machinaal, want de synthesizer en ritmeboxen werden veel gebruikt. De discomuziek was geen uiting van de jongeren zelf, maar werd eigenlijk bedacht door de platenmaatschappijen. De artiesten hadden zelf weinig tot niets te vertellen. Bands waren:

- the Beegees - the Supremes - Abba - James Brown (Say it loud, I’m black I’m proud!)

Punk en New Wave

Punk ontstond rond 1976. De jeugd kreeg genoeg van de vele bands die vervreemd waren van hen. Ze wilden iets dat beter aansloot op hun gevoelens en de vele problemen van toen. De jongeren uit Engeland en Amerika, uit de middenklasse hadden bijna geen toekomst. Er heerste teveel werkloosheid, er was slecht onderwijs en onveiligheid. Bij de toen beroemde bands speelde geld een te grote rol. De punkbandjes waren muzikaal gezien zeer lamlendig, deze muziek was van een slechte kwaliteit. Platenmaatschappijen hadden dan ook geen interesse en de punkbandjes stierven snel uit.

Er werd snel, hard en agressief gespeeld op doorsnee instrumenten (drums en basgitaren). Ze hadden meestal geen professionele apparaten, versterkers waren bijvoorbeeld versleten. Optreden gebeurde in kelders of kleine zalen, er was zelfs amper ruimte om de bijbehorende dans Pogo (op en neer springen) uit te voeren.

Iggy Pop

Iggy Pop was een opvallende rocker. Nederland leerde hem kennen met zijn eerste single ‘Lust for life’. Dat werd net een hit in ons land, en daardoor wisten de mensen nog niet dat hij een ruige stijl van optreden had, en dat hij helemaal uit zijn dak ging tijdens optredens. Toen hij in het bekende muziekprogramma ‘Toppop’ – gepresenteerd door Ad Visser – optrad, leerden de mensen hem pas goed kennen. Hij werd helemaal wild tijdens zijn optreden, gooide allerlei planten in de studio omver, en shockeerde mensen daarmee, omdat ze nog nooit zo’n wilde artiest gezien hadden. Voordat hij solo artiest was, was hij begonnen onder de naam ‘Iggy en the Stooges’, aan het einde van de jaren ’60. Ze hadden commercieel gezien weinig succes, maar werden vooral beroemd door hun legendarische, opzwepende optreden en hun ruige muziekstijl. Nadat the Stooges uit elkaar gingen, begon hij voor zichzelf, met als gevolg de hit ‘Lust for life’.

Na die ene hit heeft hij weinig succes meer gehad. Dat kwam ook door zijn ruige levenswijze, waar hij soms geen geld meer had om een plaat te maken, omdat dat aan vrouwen en drank was opgegaan. Zijn ‘comeback’ was in 1996, toen zijn single ‘Lust for life’ gebruikt werd als titelsong voor de beroemde film ‘Trainspotting’. Daardoor werd hij ‘De Godfather of Punk’ genoemd, en was hij een groot voorbeeld voor de punkbandjes in de jaren ’90.

The Sex Pistols

Het nummer ‘Anarchy in the UK’ van The Sex Pistols is verkozen tot het meest invloedrijke nummer van de jaren zeventig. Het nummer kwam in 1976 uit, en zorgde al direct voor opschudding. Toen de groep in een ontbijtshow live optrad, gebruikte leadzanger van de groep Johnny Rotten het woord ‘fuck’, wat toen in Engeland taboe was, en zeker om dat op de publieke tv te zeggen. Naast hun grove taalgebruik leverden ze ook openbaar kritiek op het koninklijk huis, en de leden daarvan werden beledigd, en maakten dus zo vele mensen woedend. Naast ‘Anarchy in the UK’ hadden ze ook succes met het nummer ‘God save the Queen’. Dat nummer werd zo beledigend opgevat, dat het door de Engelse radio verboden werd. Toen ze op nummer 1 stonden met dat nummer, werd in het gedrukte nummer van de Engelse Top 40 een wit vakje open gelaten, in plaats van hun naam en liedje. The Sex Pistols zorgden dus voor grote opschudding in Engeland, en werden gezien als een groep die overal een mening over had en die durfde te uiten. Ze waren een voorbeeld voor vele groepen.

New Wave (in het vervolg NW) was de naam van een verschijnsel dat vergelijkbaar is met Punk, maar dan vanuit Amerika. De NW had geen sociaal karakter, maar leek heel veel op de pop in de jaren 60, maar wel veel ruiger gespeeld. Bekende namen uit de NW waren:

- Blondie - Kiss - The Ramones - The Stranglers

In 1978 verdwenen veel punkgroepen, niemand had nog interesse. Punkgroepen die wel verder gingen verbeterden hun kwaliteit. Zij veranderden meer in een soort NW groepen. De disco verdrong voor een tijdje deze stroming. Heeft de Punk wel veel sporen achtergelaten voor de muziek van daarna, de jaren 80.

Reggae

De muziek van de rasta’s is uitdagender dan de soul. En er zit een lekker ritme in en de stem was van groot belang. Hij hoefde niet mooi te zijn, maar je moest er veel mee kunnen doen. Bob Marley was een groot voorbeeld voor veel rasta’s.

De Jaren ‘80

Jeugdculturen en maatschappelijke ontwikkelingen

De jaren ’80 hebben minder te betekenen dan de jaren 60 en 70. Dat kwam omdat de verschillen tussen groepen jongeren minder makkelijk te zien waren. Er waren veel verschillende types: kakkers, punks, hiphop, rasta’s, disco’s, alternatievelingen, hippies, drop outs, dijkers, rockers, blowers, etc. Daarom was het moeilijk om een onderscheid tussen die groepen te maken, omdat sommigen kenmerken hadden van allerlei verschillende groepen. Overal zag je graffiti, hardrock, punk, new wave en jongerencentra. Jeugdculturen werden een normaal verschijnsel. Veel veranderingen in de samenleving ontstonden door de jeugd. De commercie verdiende er veel geld aan. De jeugdcriminaliteit groeide, en er ontstonden jeugdbendes. In de jaren ’80 ontstonden er weinig nieuwe culturen, er kwamen er slechts enkele bij.

HipHop

De hiphop cultuur kwam uit Amerika. Aanhangers waren vooral jongeren uit de ghetto’s, die weinig mogelijkheden hadden in de maatschappij. Het was een onderdeel van de zwarte jongerencultuur. In het begin van de jaren ’80 namen de blanken er pas kennis van, en gingen zich er mee bezighouden. De hiphop cultuur is een van de meest zuivere culturen die ooit ontstaan is. Er waren ook een aantal subculturen: - rap (sprekend zingen) - breakdance (eigen dansstijl) - graffiti (het illegaal beschilderen van muren met spuitbussen en stiften)

Hierboven een voorbeeld van graffiti. Er wordt gebruik gemaakt van felle, opvallende kleuren en daarmee worden spreuken op muren geschreven. Deze kunstvorm werd overgenomen door buitenlandse jongeren en door blanke jongeren, voornamelijk in lage milieu’s. je zag veel breakdancers op straat en graffiti was “in”. De politie had het niet onder controle: er kwamen duizenden jongeren die ’s nachts hun “pieces” (grote schilderingen met veel kleur) of hun “tags” (eenvoudige tekeningen met een viltstift) op de muren maakten. Degene die de meeste of de mooiste stukken maakte werd de king genoemd. De overigen werden toys genoemd. Het was erg populair in Amsterdam. Er werden zelfs films over gemaakt, zoals Stylewars en Beatstreet. Dat waren korte documantaires over het leven in de ghetto’s van New York. Ze weren niet beïnvloed door de media en bleven dus zuiver, en niet gekleurd. De hiphop muziek bereikte de hitlijsten, tot afgrijsen van de echte fans. Zij bleven altijd tot de underground behoren.

Een van de bekendste bands in Nederland die zich bezighouden met hiphop, is Osdorp Posse. Voorbeelden van liedjes zijn Death to the radio en Underground network, waarin ze schrijven over de Nederlandse muziekwereld die steeds commerciëler wordt, en dat veroordelen ze.

Hier een duidelijk voorbeeld van de bedoelingen van Osdorp Posse, in opstand komen tegen de gevestigde orde, en met titels als “fok jou” (een afleiding van de bekende Engelse verwensing “fuck you”, wat in dit verband betekent : Rot op! Deze groep bestaat al een langere tijd, en heeft zelfs de laatste jaren nog enkele hits gehad, maar dat waren maar bescheiden successen.

House

Wat later in de jaren ’80 ontstond het verschijnsel house. Deze cultuur werd wel beïnvloed door het commerciële systeem en is nu in iedere discotheek nog te horen. De eerst house muziek kwam uit Amerika, maar daar is het nooit echt doorgebroken. In Nederland groeide de house-scène enorm. Het werd typisch Nederlands, met veel succesvolle bands als 2 Unlimited. Vooral in Rotterdam was hardhouse (tegenwoordig hardcore) zeer populair.

Hiernaast het duo 2 Unlimited, dat met commerciële muziek grote hits scoorde zoals “No limit”. Het duo bestond uit Ray en Anita, die uit een grote groep mensen gecast waren om zo veel mogelijk succes te hebben, en dat lukte.

Overige muziekontwikkelingen in de jaren ‘80

De beatmuziek: In de jaren ’80 kwamen er een aantal “garagebands”. Zij speelden muziek die in de jaren ’60 ook al populair was, maar dan in een voor die tijd modern jasje. Voorbeelden van zulke groepen zijn The Prisoners en The Scorpions.

De Scorpions, een “garageband”.

Disco: In de jaren ’80 was disco ook populair. Er verschenen verschillende dansfilms, zoals Fame en Dirty Dancing, films die nu nog wereldberoemd zijn. De populariteit van disco kwam ook door het feit dat artiesten als Abba, Prince en Michael Jackson zich er mee gingen bemoeien, waardoor het fenomeen disco wereldwijde aandacht kreeg.

Hiernaast een fragment uit Dirty Dancing. Gospel: Gospel kwam in de 2e helft van de jaren ’80 naar voren, ondersteunt door Michael Jackson, Madonna en U2, die zich er mee bezig hielden. Het was zowel bij blanken als bij zwarten in trek.

Hardrock/speedrock: Hardrock muziek kwam onder leiding van Metallica en Slayer opzetten. Er waren verschillende soorten rock: - doommetal - orinocore - gothic metal

Er was dus niet echt één echte soort hardrock aan te wijzen, maar allemaal verschillende stijlen die net weer iets van elkaar afweken.

Raggamuffin: Raggamuffin is in Nederland ook wel beter bekend als “bubbling”. Het kwam opzetten in 1985, en werd voor het grootste deel digitaal gemaakt. Bekende artiesten uit die tijd waren King Tubby en Shinehead.

De Jaren ‘90

In de jaren ’90 komt er een stortvloed aan informatie naar de mensen, via de uitbreiding van televisiekanalen en de opkomst van het internet, waar steeds meer mensen gebruik van maakten. Jongeren maakten veel gebruik van die mogelijkheden en konden zo mensen van hun jongerencultuur in binnen- en buitenland snel bereiken.

In het begin van de jaren ’90 was de Acid house minder in trek, maar komen er andere housevarianten, zoals techno en de Goatrance. Ook komt er een echte Nederlandse soort, hardcore, ook wel gabberhouse genoemd. Gabbers gaan uit hun dak op super harde en snelle muziek en hebben hun eigen dansvorm, het zogenaamde “hakkuh”. Vanaf 1995 groeit de populariteit van jungle in Nederland. Deze housevariant is afkomstig uit Londen, en de soort combineerde elementen uit de techno en ragga (elektronische reaggae) en is een stuk softer dan gabbermuziek, niet alleen qua muzieksoort, maar ook qua sfeer en stijl. Zoals altijd heeft de ontwikkeling van de gabbers ook negatieve kanten. Nadat in 1993 de eerste housedode viel, stelde toenmalig burgemeester Ed van Thijn van Amsterdam een meldingsplicht voor houseparty’s in, zodat er meer veiligheid was en er voor een betere controle gezorgd kon worden.

Gabbers

Een bekend kenmerk van de jongerencultuur in de jaren ’90 zijn de gabbers. De term “gabber” werd geïntroduceerd door de Amsterdamse DJ K.C. the Funkaholic. Hij was werkzaam in een platenzaak, en merkte dat de jeugd die houseplaten kochten elkaar onderling “gabbers” noemden. Omdat er vraag was naar nog hardere muziek, begon hij zelf muziek te mixen waardoor de gabbermuziek ontstond, ook wel hardcore genoemd. Al snel werd duidelijk dat ze zichzelf wilden onderscheiden van de house-beweging, door een eigen muzieksoort, stijl en kledingsoort te ontwikkelen.

In Nederland kwamen de gabbers het eerst op in Rotterdam, maar later werd Amsterdam steeds populairder als “gabberstad”. Voorbeelden van DJ’s die de gabbermuziek populair maakten, zijn Jeroen Flamman en DJ Buzz Fuzz. Dat zijn club DJ’s, die alleen bij insiders bekend zijn. Artiesten die bij het grotere publiek bekend zijn, zijn de Party Animals, Hakkûhbar en Gabber Piet. Op deze artiesten was ook weer veel kritiek, omdat ze voor 100% commerciële muziek maken. Na Nederland veroverde de gabbermuziek de hele wereld. In clubs in de Verenigde Staten werd volop “gehakt” op de snelle beatmuziek.

Vaak kan je een gabber herkennen aan de volgende kenmerken:

- Blanke mensen - Een “kale kop” - Een Australian of Cavello trainingspak - Nike Air Max schoenen - Een bomberjack (met vaak een rood/wit/blauwe vlag op de mouw)

Verder gaat het verhaal rond dat in principe elke gabber xtc, speed of coke gebruikt.

In de maatschappij is altijd een soort verzet geweest tegen gabbers. Ze werden afgeschilderd als agressief en intolerant. Dit gebeurde voornamelijk omdat ze drugs gebruikten, en omdat ze er een andere stijl van leven op na hielden, op het gebied van kleding en uiterlijk. Misschien zegt dit wel meer over de Nederlandse bevolking dan over de gabbers, want het maatschappelijk verzet gebeurd bij zoveel groepen die er een andere levensstijl op na houden. Je kan dan bijvoorbeeld denken aan Hells Angels.

Hierboven staan 2 afbeeldingen van “beruchte groepen”, Hells Angels en Gabbers.

Skaters

“Eigenlijk is het zo dat het om die plank met wielen gaat en daaromheen kan je er van alles bij halen”.

Deze cultuur komt oorspronkelijk uit de Verenigde Staten, waar het belangrijkste kenmerk van een skater wordt gemaakt: het skateboard. Het kwam rond de jaren ’80 al wel een beetje in Nederland, maar pas half de jaren ’90 werd het pas echt populair. Hun uiterlijk wordt bepaald door het skaten. Ze hebben kort haar, dragen een wijde broek, een wijd t-shirt en sportschoenen. Bij skaters hebben de topskaters een voorbeeldfunctie; wat hun dragen, is een voorbeeld voor de jeugd wat de nieuwe skate-mode is.

Vroeger droegen skaters grote joggingbroeken. Daarna kwamen de wijde spijkerbroeken waarbij het kruis tussen de knieën hing, maar die broeken werden gedragen door skaters die zelf niet skaten. Sieraden dragen ze niet, maar piercings en tatoeages kunnen wel. Skaters zijn erg individualistisch, maar worden door mensen gezien als een groep. Skateboarden zijn erg belangrijk voor een skater, dus ze versieren en verzorgen ze goed. Ook is het belangrijk dat je elke keer weer nieuwe trucs kan met je skateboard. Één van hun dagelijkse bezigheden is dan ook het oefenen en bedenken van nieuwe trucs. Als skaters iets anders doen dan skaten, houden ze zich voornamelijk bezig met bier drinken en wiet roken. Niet alleen binnen hun eigen groep maar ook naar buiten toe zijn skaters erg tolerant. Ze hebben veel respect voor andere jeugdculturen.

Wat precies ‘skatermuziek’ is, is moeilijk te zeggen, omdat skaters daar vaak zelf hun eigen invulling aan geven. Een kenmerk is wel dat het vaak vrolijke, blije muziek is, met veel ‘blije’ gitaren erbij. Daarnaast is het ook vooral goedkope, commerciële muziek, niet echt met een diepgang, maar puur omdat skaters het leuk vinden en er blij van worden, maar de teksten zijn niet echt diepgaand.

Take That

Take That was van 1990 tot 1996 de succesvolste boyband sinds de Beatles in de jaren ’60. In de beginperiode van de band werden ze het Britse antwoord op de New Kids On The Block genoemd. Ze zongen emotioneel gerichte R&B muziek, waarbij ze een breed publiek wilden bereiken, zowel hetero- als homoseksuelen. In een periode van 5 jaar haalden ze 7 nr.1 hits in Engeland. De groep bestond uit Gary Barlow, Mark Owen, Robbie Williams, Jason Orange en Howard Donald. Take That maakte ook muziek puur gericht op verkopen. Ze probeerden met hun liedjes een breed publiek aan te trekken, maar vooral jongeren (en dan vooral meisjes) luisterden naar de muziek van de populaire band. De teksten van deze liedjes hadden ook niet echt diepgang, ze kwamen niet echt verder dan ‘you’re in my heart, you never fall apart’. De teksten hadden dus niet echt een diepere achtergrond, maar dat weerhield ze er niet van om enorme successen te hebben, met hun ‘eenvoudige’ teksten, die wel zeer succesvol waren. Het einde van de groep kwam redelijk onverwacht. De dalende verkoopcijfers was de officiële reden, maar iedereen wist dat de jongens zelf er niet zoveel zin meer in hadden, vooral Robbie Williams forceerde een breuk, en iedereen voelde het einde van de groep aankomen. Op 13 februari 1996 gingen ze officieel uit elkaar, tot droefenis van miljoenen (vooral vrouwelijke) fans over de hele wereld. Na hun scheiding kwam er nog een “Greatest Hits” album uit, en dat was het definitieve einde van de groep.. Sindsdien is er alleen van Robbie Williams nog wat gehoord, die de successen van Take That bijna evenaarde, door met de ene na de andere single grote hits over de hele wereld scoort, alleen in Amerika wil hij nog niet doorbreken.

Spice Girls

In maart 1994 antwoordden de toekomstige 5 Spice Girls ( Mel B., Emma, Victoria, Mel C. en Geri) op een advertentie in het blad “The Stage”, een Brits blad voor mensen die populair willen worden. Ze kenden elkaar al eerder van diverse audities. Eerst stonden ze onder leiding van een vader-zoon management, maar al snel besluiten ze zelf de touwtjes in handen te nemen. Ze zoeken een manager en een platenlabel, en tekenen een contract bij Virgin.

In de midden jaren ’90 breken de Spice Girls definitief door als een Britse pop/dancegroep met een duidelijk feministisch karakter (girl-power!). Eerst ging Europa plat voor de meiden, daarna werd Amerika veroverd. Hun debuutsingle was “Wannabe”. Die stond in Engeland 7 weken op nummer 1, en in maar liefst 21 landen bereikte hij ook de hoogste positie in de hitlijsten. De 2e single, “Say you’ll be there”, deed het nog beter. In één week werden er 200.000 singles verkocht, en hun debuut album, “Spice”, stond ook onmiddellijk op nr.1
Daarna volgden nog talloze singles als Mama, Spice up your life, Too much, Stop, Viva Forever en Goodbye. In totaal verkocht de groep 36 miljoen albums, een ongekend aantal. Ze werden het grootste popfenomeen genoemd na de Beatles, dus nog succesvoller dan Take That. Na hun successen gingen de dames verschillende soloprojecten beginnen, wat ook het definitieve einde van de groep bleek. Er werd nog wel geprobeerd iets nieuws te beginnen, maar uiteindelijk gingen de dames onder grote media-aandacht uit elkaar. Tegenwoordig hoor je weinig meer van de dames, alleen Victoria komt nog regelmatig in de media, omdat ze getrouwd is met de wereldbekende voetballer David Beckham.

Hiernaast een foto van David en Victoria Beckham, tegenwoordig woonachtig in Madrid, omdat David daar voetbalt.

Backstreet Boys

De mannelijke tegenhanger van de Spice Girls in de jaren ’90 waren de Backstreet Boys. Het verhaal van de 5 jongens begon in 1994 in Florida. Daar ontmoetten AJ McLean, Howie Dorough en Nick Carter elkaar tijdens een auditie. Ze werden vrienden en besloten een groepje op te richten. Omdat ze 3 wat weinig vonden, kwamen Kevin Richardson en zijn neef Brian Littrell erbij. Ze begonnen een eigenlijk stijl te ontwikkelen, tussen pop en R&B in. Bij het platenlabel Jive Records kregen ze hun eersten platencontract. Hun debuutsingle “We’ve got it going on” werd een grote hit in Europa, net als de opvolgers “Get down” en “I’ll never break your heart”. Ze verzamelden gouden platen in Engeland, Duitsland, Oostenrijk en België. Heel Europa lag aan hun voeten, en dat al na 3 singles. In mei 1996 was de release van hun debuutalbum Backstreet Boys. Dat scoorde in Europa en Canada goed, maar in Amerika wilde het niet lukken. Op dat album stonden onder andere ook nog de (bekende)hits “Quit playing games” en “As long as you love me”. De doorbraak in Amerika kwam pas met het nummer “Everybody”, met een griezelige videoclip. Hun 2e album in Europa was “Millenium”. Dat was iets minder succesvol, maar dat maakten ze weer helemaal goed met het album”Black and Blue”. Daarmee bewezen we dat ze geen eendagsvlieg waren. Van dat laatste album waren de hits “Shape of my heart” en “The Call” de bekendste. Na hun eerste hits in 1996 kwam eind 2001 hun eerste Greatest Hits album uit, waarop ook de nieuwe single “Drowning” stond. Dit album luidde ook het afscheid van de Backstreet Boys in, want daarna zijn er geen nieuwe platen meer verschenen, en gingen ze uit elkaar, tot verdriet van nog steeds vele trouwe fans.

Videoclips

Videoclips zijn niet meer van het televisiescherm weg te denken. MTV begon ermee in 1981 en het succes van de zender, leidde in 1995 tot de komst van TMF. TMF is in Nederland opgericht door Lex Harding en het multimedia bedrijf Arcade. Nederland had toen nog geen eigen muziekstation, in de meeste gemeentes kon alleen het engelstalige MTV europe ontvangen worden. TMF werd al heel erg snel een groot succes. Binnen een jaar waren de kijkcijfers zelfs hoger van die van de concurrent MTV.

Bij programma’s zoals TMF en MTV laten ze heel de dag de allernieuwste videoclips zien. Ook maakt TMF het mogelijk de optredens bij te wonen van artiesten over de hele wereld. Met af en toe een interview en wat game en filminformatie komt het vaak voor dat jongeren TMF of MTV uit school aanzetten en pas uitzetten wanneer ze naar bed gaan. Zo hebben de bewegende beelden van TMF en MTV in toenemende mate invloed op de jongerencultuur. De programmering van deze muziekzenders is gebaseerd op 5 pijlers. Allereerst natuurlijk de muziek, gevolgd door film, uitgaan, reizen en de zogenoemde extreme sports. Door deze programmering zijn adverteerders erg geïnteresseerd, want hoe eerder een jongeren zich aan een product bindt, hoe beter! Daarna is de kwestie ervoor zorgen dat het product of de mening bij de jongeren onder de aandacht blijft. Zo vormen jongeren belangrijke trendsetters. Verder hebben jongeren hierdoor vaak meer invloed op wat er in huis komt, wat er wordt gegeten en welke cd-speler er moet worden aangeschaft.

Popmuziek en internet

Je kan zeggen dat de opkomst van internet zowel positieve als negatieve gevolgen voor de popmuziek heeft (gehad). Een voordeel is natuurlijk de bekendheid die een artiest krijgt. Je hoeft tegenwoordig maar “Britney Spears” of “Jamai” in te typen, en je krijgt een enorme lijst van zogenaamde fansites, sites die een fan over een artiest maakt. Een ander voordeel is dat je tegenwoordig alles op internet kunt kopen: kleding, etenswaren, en dus ook cd’s. Daar hebben de artiesten ook een voordeel aan, omdat mensen dus niet meer uit hun luie stoel hoeven te komen om een cd te bestellen. Naast cd’s is er de laatste jaren een nieuwe fenomeen: DVD’s: Digital Video Disk. Hij is ontworpen door verschillende maatschappijen; Sony, Philips, Toshiba en Thomson. Een DVD is in principe een videoband, alleen dan een plat schijfje. Bovendien is de weergave veel beter dan de CD-I of VHS. Verwacht wordt dat de DVD de opvolger van de gewone muziek cd wordt, maar op ten duur ook van de video. Een DVD heeft dezelfde afmetingen als een gewone cd, maar heeft een veel hogere opslagcapaciteit (ongeveer 25x zoveel als een gewone cd). Tegenwoordig verschijnen er veel DVD’s met concerten van artiesten erop, daardoor hebben ze er ook een voordeel aan. Een groot nadeel van de ontwikkeling van internet voor de popmuziek is inmiddels een wereldwijd probleem: het illegaal downloaden van muziek en kopiëren van cd’s. Eerst was er het Amerikaanse fenomeen Napster. Door de software van dat programma te downloaden, hoefde je de naam van je favoriete artiest maar in te tikken, en even later had je zijn liedjes al op je computer staan. Onder de artiesten is hier altijd (en nu nog steeds) groot verzet tegen geweest, omdat ze zo miljoenen misliepen. Dat gebeurde niet alleen door het downloaden van muziek, maar ook het kopiëren van cd’s. Je stopt een originele cd en een lege cd (die je voor een prikje in de winkel kan kopen) in je computer, en een half uurtje later had je bijna voor niets een nieuwe cd, gelijk aan het exemplaar uit de winkel, maar dan 20 euro goedkoper. Napster werd een aantal jaren geleden door de rechter verboden, omdat die het bewezen achtte dat er inbreuk gepleegd werd op de auteursrechten, maar sindsdien is er maar weinig verandert. Je hebt nog talloze software programma’s, zoals Kazaa, Kazaalite en Imesh, waar je gratis muziek van kan downloaden. Vanuit de artiest gezien hebben ze natuurlijk gelijk met hun verzet en acties ertegen, maar vanuit de consument is het logisch, omdat de prijzen van cd’s ook steeds stijgen en je nu met een kleine moeite hetzelfde resultaat hebt. Napster, Kazaa en Imesh: Een grote ergernis van artiesten, die miljoenen inkomsten mislopen.

Van 2000 tot nu…

Je kan niet echt zeggen dat er de laatste jaren echt nieuwe jeugdculturen bijgekomen zijn. De gabbercultuur is grotendeels verdwenen, maar er zijn echt nog groepjes echt “diehards”, maar in het algemeen zie je weinig gabbers meer. Skaten daarentegen is nog wel populair. Deze cultuur stamt uit de jaren ’90, maar skaten wordt nog steeds door veel jongeren beoefend, en ze krijgen daarvoor ook betere mogelijkheden, bv. speciaal aangelegde skateparken en halfpipes.

Gothics

Je ziet de laatste jaren steeds meer gothics komen. Deze cultuur bestond vroeger ook wel, alleen toen werd er veel minder aandacht aan besteed. De laatste tijd komt er steeds meer kleding, muziek e.d. voor deze groep mensen.

Wat is gothic en wie zijn de “Ghots” Dit is een moeilijke vraag om te beantwoorden, omdat iedereen die gothic is er een andere betekenis bij heeft. Wel is het zo dat ze allemaal een bepaalde voorkeur voor donker hebben. Veel mensen zien het als een mysterieus wereldje waarin veel wordt nagedacht over zaken waar andere mensen niet bij stil staan of waar ze heel licht over denken. Er zit erg veel diepte in de wereld, en ook veel emoties en romantiek. Die romantiek uit zich op een bijzondere wijze. Veel gothics zien romantiek in zaken als dood, verdriet en pijn. Het is niet erg zorgwekkend voor de gothics, maar de dood is gewoon een logisch gevolg van een menselijk leven. Ze zijn er veel mee bezig, omdat er een soort mythe over de dood hangt, en dat maakt haar zo speciaal. In teksten van gothic muziek wordt ook vaak over onderwerpen als dood en pijn gezongen. Daardoor lijkt het alsof ze erg negatief ingesteld zijn, dat is natuurlijk niet altijd zo, maar er is wel een grote groep bij die veel heeft mee gemaakt, en in deze teksten steun zoeken.

Hun kleding en uiterlijk
Typisch in de kleding is dat jongens vaak make-up en een rok dragen. Dat is ook een soort van afzetten tegen de maatschappij, omdat normaal vrouwen dat alleen doen. Er zijn veel verschillende soorten gothic kleding, omdat ook elke gothic daar een eigen opvatting over heeft. Kenmerken zijn wel dat het vaak zwarte (of donkere) kleding is. Vrouwen/meisjes dragen vaak lange, sierlijke jurken, die van fluweel zijn gemaakt. Verder hebben ze donkere, felle make-up op. Mannen hebben ook donkere, vaak alternatieve kleding aan, maar dit verschilt per persoon. Wel dragen ze ook make-up op hun gezicht, bv. strepen onder of rond hun ogen. Zowel mannen als vrouwen dragen ook sieraden. Vaak zijn dit hangers aan een ketting met bijzondere figuren. Ook dragen ze veel ringen en armbanden, bv. van die armbanden met die punten erop.

Populaire muziekgenres onder de hedendaagse jongeren

Hiphop
Hiphop is ontstaan rond 1975, in een beruchte wijk van New York, the Bronx. Een DJ begon muziek te mixen, en omdat het publiek rustig te houden en de feeststemming te behouden, zong hij er snelle stukjes tekst tussendoor: het rappen was ontstaan. De vooral zwarte bezoekers begonnen een eigen dansstijl te ontwikkelen (breakdance) en ze vonden het feest zo’n succes, dat ze begonnen het op muren te schrijven (graffiti). In Nederland is deze muzieksoort zeer populair, zeker onder de zwarte bevolking, maar ook steeds meer autochtone mensen worden fan van deze muziek. Bekende rappers/hiphoppers zijn 50 Cent (foto), Busta Rhyms, Dr.Dre, Eminem en P.Diddy.

Trance
Trance is ook een populaire muzieksoort onder jongeren. Het is niet echt duidelijk wanneer het ontstaan is, maar het is wel bekend dat de komst van de computer invloed heeft gehad, omdat er toen veel meer mogelijk was. Bij trance volgen de “beats” elkaar snel op, het is snelle muziek. Vaak zit er een opzwepend melodietje in, waarop mensen helemaal uit hun dak kunnen gaan. Het is ook vrolijke muziek, met ook vaak stukjes stem (vocal trance) ertussen. Het heeft een vrolijk karakter, en kan in principe door iedereen gemaakt worden. Bekende DJ’s die veel succes hebben met hun trance nummers zijn Tiesto (’s werelds beste DJ, afkomstig uit Breda, foto), Ferry Corsten, Johan Gielen en Marco V.

Rock
Er bestaan verschillende soorten rockmuziek. Metal, punk en techno, het zijn allemaal verschillende vormen van rock. Daardoor is de definitie van rock moeilijk vast te stellen, maar het is wel bekend dat het in het algemeen over wat wildere muziek gaat, dat is niet altijd zo, maar vaak wel. De mensen die rockmuziek maken zien er over het algemeen ook wat wilder uit, met lange haren bv. Overige kenmerken van rockmuziek zijn dat ze er veel snoeiende elektrische gitaren in voorkomen, en ook wilde drumsessies hoor je vaak. Dat is dus niet bij alle soorten rock zo, want je hebt ook softrock, een wat zachtere en rustigere uitvoering dus, maar de hardrock is bij veel mensen meer bekend. Voorbeelden van rockbands zijn Aerosmith (foto), Coldplay, Pink Floyd en David Bowie. Hieruit blijkt dus dat het niet alleen maar wilde muziek is, omdat ze allemaal ook rustige ballads gemaakt hebben.

Conclusie

De opkomst van de rock en roll betekende naast een verandering op muzikaal gebied ook een sterke verandering van de rol van de popmuziek in de samenleving. Een belangrijk kenmerk van de opkomst van de rock en roll is dat ze niet alleen het jonge publiek aansprak, maar bovendien ook een uiting vormde van het jong zijn. Was de populaire muziek van voor de tweede wereldoorlog muziek die vóór de jeugd werd gemaakt, er na werd het als popmuziek, de muziek ván de jeugd zelf. Sterker nog, voor de jongeren werd popmuziek een manier om zich af te zetten tegen de volwassenen. Je voelt je jong en je wilt in ieder geval iets anders. Popmuziek is een uitstekend middel om de jongeren te helpen met deze identiteitsvorming. Door middel van de popmuziek kan men zichzelf plaatsen ten opzichte van de wereld om zich heen. Een belangrijk onderdeel hierbij zijn de bijbehorende boodschappen die door popmuziek verspreid worden. Voorbeelden hiervan zijn verliefdheid en liefdesverdriet, het plezier van dansen en uitgaan, woede over ongelijkheid in de maatschappij en opstandigheid tegen ouders en andere beknellende instanties. Dit alles wordt zo mooi verwoord in de tekst van de songs. Popmuziek is een in de jaren vijftig ontstaan nieuwe muzieksoort die zich onderscheidt van alle andere soorten. De voornaamste stijlen die in de afgelopen 50 jaar zijn ontstaan zijn rock en roll, hardrock, jazz, soul, reggae, punk, disco, hiphop, RnB en trance. Popmuziek blijft vrijwel altijd gebaseerd op de muziekstijl van de blues en rock en roll.

Het ontstaan van de jeugdculturen kent drie oorzaken. Als eerste is een belangrijke oorzaak de toename van de welvaart, jongeren kregen aanzienlijk meer te besteden en kregen zo de status van consument. De tweede oorzaak is de periode tussen kindzijn en volwassenheid die langer ging duren, de jeugd ging langer naar school. Als laatste noemen we als oorzaak de opkomst van de massamedia en –cultuur. Hierdoor kregen jongeren meer de kans om zich te identificeren met bijvoorbeeld popsterren.

Door dit profielwerkstuk hebben wij een goed beeld gekregen van de jeugdculturen en de invloed van popmuziek van vroeger en tegenwoordig. De jeugdculturen zijn door de tijd heen steeds erg veranderd. Ook zijn er jeugdculturen uitgestorven of mainstream geworden. Zo zal het over een tijd ook zijn. De jeugdculturen die nu bestaan zullen veranderen, uitbreiden of uitsterven. Als de culturen uitbreiden en een mainstream worden zullen ze meer invloed krijgen in de maatschappij.

De jongerenculturen worden door de rest van de bevolking tegenwoordig wel geaccepteerd. Ze kunnen goed voor hun mening uitkomen en ze mogen dit ook uiten. De rivaliteit tussen de verschillende culturen is minder dan vroeger. Waarschijnlijk is dit doordat je je tegenwoordig niet zo nodig meer hoeft af te zetten tegen iets. Je hebt dus ook veel minder een groep nodig om sterk mee te staan. Een belangrijke reden is dat er nu vrijwel geen sprake meer is van een generatiekloof. Popmuziek is zo al lang niet meer alleen maar gericht op de jeugd. Er is nu popmuziek voor alle leeftijden. Popmuziek is niet langer een strijd tegen de oudere generatie en tegen maatschappelijke wantoestanden. Popmuziek is zo een echt entertainment voor het hele gezin. Wie had er in de jaren 60 ooit kunnen denken dat je samen met je ouders naar een rock - concert kon gaan?

Als we alles in het kort bekijken kunnen we zeggen dat de grote variëteit die wij nu hebben in de popmuziek ontstaan is door mensen die zich niet aan het jasje van de commercie wilden aanpassen en hun eigen gang gingen. Vervolgens kregen zij de aandacht van het jonge publiek en daarna door de commercie alsnog werden ingelijfd. Beide groepen, de commercie en de muzikanten pasten zich telkens aan elkaar aan. Zo pasten tegelijkertijd de jongere zich ook zo aan dat ze met de mode mee gingen, met de trend van dat moment. De muzikanten zochten echter telkens weer een nieuwe weg om vrij te zijn in hun muziek. Waarschijnlijk zal deze strijd nooit afgelopen zijn.

Hoewel er duidelijk verschil bestaat tussen de jongeren en popmuziek van vroeger en nu, is popmuziek nog steeds een middel om te zeggen, zo ben ik!!

Evaluatie

Onze samenwerking verliep goed. We waren het snel eens over het onderwerp en de deelonderwerpen, het leek ons een interessant onderwerp. We zijn begonnen met informatie verzamelen die op ons onderwerp en op de deelvragen aansloot. We hebben daarna de onderwerpen verdeeld, dus we gingen ons verdiepen in een bepaalde periode, en daarna overlegden we of we het werk van elkaar goed vonden. Daarna zijn we het gaan selecteren en uitwerken, wat veel werk was, omdat het eindelijk toch een groot werkstuk is geworden, met vele uren werk. Het was erg interessant om te maken, vooral de periode vanaf de jaren ’90, omdat je dan toch weer in je eigen “jeugd” zit, en je komt allemaal dingen weer tegen waar je leuke herinneringen aan hebt, bv. de muziek van die tijd, en de rages die er waren, bv. de Flippo’s. Ook was het erg leerzaam, omdat er ook een onderdeel is over het wereldnieuws, waar je toch veel van kan leren, evenals de verschillende muziekstijlen, en de culturen van jongeren. We wisten ongeveer wel wat die culturen inhield, maar het is toch interessant als je je er wat beter in verdiept. Het is dus een geslaagd werkstuk. Nu zullen we onze persoonlijke mening over dit onderwerp geven:

Mandy: Ik heb me vooral bezighouden met de geschiedenis en het ontstaan van de popmuziek, dus ongeveer vanaf de jaren ’50. Dat was leuk om te doen, omdat je soms dingen tegenkwam die je nu nog steeds ziet, maar ook dingen waar wij als moderne jongeren hard om lachen. Wat ik erg moeilijk vond is het selecteren van bepaalde muziekgroepen en stijlen. Er zijn er immers zo ontzettend veel. Als we die echt allemaal behandeld hadden dan had U nu waarschijnlijk een tien keer zo dik werkstuk voor U liggen. Natuurlijk probeer je dan wel de voornaamste onderwerpen te behandelen, maar ook dat is moeilijker dan het lijkt. Voor de een is immers iets veel belangrijker en bekender dan voor de ander, dat is nu in de muziek nog steeds. Over stijlen waar ikzelf niet van hou weet ik niet veel, terwijl die voor de mensen die er wel van houden toch erg groot en bekend zijn. Ik hoop dat dit toch wel een beetje een goede selectie is geworden. Ik vond het leuk om dit werkstuk te maken, en heb er met plezier aan gewerkt.

Bas: Ik heb vooral laatste jaren van de vorige eeuw behandeld, ongeveer vanaf de jaren ’80. Dit was een erg succesvolle periode in de muziek, omdat je talloze liedjes uit die tijd nu nog steeds op de radio hoort, en in bv. de Top 2000 staan er veel platen van in. Vooral de jaren ’90 en de eerste jaren van deze nieuwe eeuw waren leuk om te doen, en ook iets makkelijker, omdat alles toch nog in je geheugen zit, en je komt allerlei dingen tegen die je wel kende maar waar je bij dacht “oh ja”, die je eigenlijk al vergeten was. Het was dus leuk om dit profielwerkstuk te maken