Keizer Frans Jozef

De jeugd van Frans- Jozef, keizer van Oostenrijk- Hongarije
18 augustus 1830 is Frans Jozef Karel geboren, als zoon van Frans Karel van Oostenrijk,een jongere broer van keizer Ferdinand I. Toen zijn oom keizer

Ferdinand I overleed, wist zijn moeder aartshertogin Sophie mensen zo te manipuleren, dat haar zoon de volgende troonopvolger werd. Sophie’s politieke ideale idee was absolute macht bij de monarchie. In de volksmond noemde men haar “de enige man aan het hof”. Frans- Jozef werd ook streng opgevoed, met de politieke ideeën van zijn moeder.

In 1853 vierde keizer Frans- Jozef zijn verjaardag in Ischl, met aansluitend een hofbal waarin de verloving van Frans- Jozef en Hélène (Néné) van Beieren bekend zou worden gemaakt. Hélène zag er witjes uit en omdat ze vrij gestresst was, zag ze er ook ouder uit. Daardoor vond Frans- Jozef haar minder knap. Hij viel vrijwel meteen voor Hélènes jongere zusje Elisabeth. Voor het eerst in Frans- Jozefs leven was hij het niet met zijn moeder eens: hij wilde met Elisabeth trouwen, in plaats van met Néné. Aartshertogin Sophie vond Sissi te jong en te liberaal om keizerin te worden.

Op 24 april 1854 trouwden Frans- Jozef en Sissi in de Augustijnenkerk. Sissi was gehuld in een roze- zilveren jurk, met roosjes, en ze droeg een diamanten kroon. Op de heenweg werd Sissi gebracht in een gouden koets. Toen Sissi uit de koets stapte bleef haar tiara haken achter het kozijn van de koets. Sissi wist de tiara nog net tegen te houden. Frans- Jozef dacht dat dit een teken was van een minder goed huwelijk. Het jonge paar trad het paleis binnen met de toejuichingen:’Leve de keizerin.’


Frans- Jozef en Elisabeth, het keizerpaar van Oostenrijk
Elisabeth hield van Frans- Jozef, maar vond het verschrikkelijk dat hij keizer was. Waar ze zo voor vreesde, gebeurde ook: ze raakte haar vrijheid kwijt. Het strenge hofceremonieel kwelde haar de eerste dag als keizerin al: er was een strakke tijdsindeling die per uur werd bepaald en ook haar schoonmoeder maakte het haar niet makkelijk. Aartshertogin Sophie wilde het levendige, wilde meisje vervangen voor een keizerin die voor haar land zorgde. Daarom had ook zij allerlei regeltjes: Elisabeth mocht geen bier meer drinken, moest elke dag een nieuw paar schoenen aan, mocht niet meer met de stalknechten praten en handschoentjes waren verplicht, iedere dag. Sissi voelde zich opgesloten en eenzaam in het paleis, daarom probeerde ze met Frans- Jozef over haar gevoelens te praatte. Maar tevergeefs, hij dacht alleen maar aan zijn werk. Niemand leek rekening met haar te houden, daarom zonderde ze zich af. De situatie verslechtert als blijkt dat Elisabeth in verwachting is. Iedereen, ook Frans Jozef, hoopt op een troonopvolger. De teleurstelling is dan ook groot wanneer op vijf maart 1855 een meisje wordt geboren. Zonder overleg krijgt dit meisje de naam Sophie en wordt ze opgevoed door haar schoonmoeder. En ook haar tweede dochter, Gisela, die op 12 juli 1856 wordt geboren, mag niet door Elisabeth zelf worden opgevoed. Elisabeth kan haar kinderen slechts op vaste tijden zien en dankzij Frans- Jozef worden haar kinderen dichter bij haar vertrekken gebracht. Elisabeth is 19 jaar oud als haar oudste dochter Sophie op tweejarige leeftijd overlijd aan een onbekende ziekte. Frans- Jozef is dolgelukkig als op 21 augustus 1858 de langverwachte troonopvolger Rudolf wordt geboren. Helaas wordt ook Rudolf bij Elisabeth weggehaald en Frans- Jozef is er niet om haar te helpen. Hij vecht tegen de troepen van Napoleon en ondanks de lieve brieven die hij stuurt, maakt Elisabeth zich ongerust. Hun huwelijk verslechtert ook doordat Elisabeth wordt geconfronteerd met het feit dat Frans- Jozef twee buitenechtelijke kinderen heeft. Ze eet weinig, maakt bijna dagelijks ruzie met haar schoonmoeder en ontvlucht het Weense hof door urenlange wandelingen te maken en paard te rijden. Frans- Jozef reist ook veel, want overal is de vijand. Oostenrijk Vlnr. Rudolf, Frans- Jozef, Sissi, Marie- Valérie, Gisella

heeft veel problemen met Italië, Rusland, Frankrijk en de Balkan. Oostenrijk is in 1866 ook met Duitsland in oorlog geweest. Hier behaalde Oostenrijk een nederlaag tegen de Pruisen. Wanneer Frans- Jozef eindelijk terugkomt, is zijn vrouw sterk vermagerd. Elisabeth is verdrietig en eenzaam, maar weet toch de kloof tussen Oostenrijk en Hongarije op te heffen. Dit zorgt er uiteindelijk voor dat Frans- Jozef en Elisabeth op acht juni 1867 tot koning en koningin van Hongarije worden gekroond. Haar vierde en laatste kindje, Marie- Valérie, wordt op 22 april 1868 geboren. Dit meisje zal haar leven lang Elisabeths lievelingetje blijven, het enige kind dat ze zelf op mocht voeden. Jaren later gebeurt er iets waar Elisabeth nooit meer overheen zal komen: haar 30-jarige zoon Rudolf pleegt zelfmoord. Ze gaat ook niet naar de begrafenis en kijkt pas drie dagen later bij zijn graf. Vervolgens slaat ze op de vlucht en reist van land naar land, ook weigert ze nog iedere vorm van beveiliging. Dit wordt haar uiteindelijk fataal: op de ochtend van tien september 1898 wandelt Elisabeth, vergezeld door maar één hofdame, de kade op. Daar steekt Luigi Lucchenzi, een anargist, haar met een vijl in het hart. Elisabeth sterft uiteindelijk aan inwendige bloedingen. Wat Luigi Lucchenzi echter niet weet, is dat hij haar liefste wens heeft vervuld. Bij het overlijden haar zoon had ze namelijk gezegd: ‘Ik wil ook sterven aan een wond in mijn hart waardoor mijn ziel zou kunnen ontsnappen, maar vooral ver weg van degenen die ik liefheb.’ Wanneer Frans- Jozef verneemt dat zijn vrouw is vermoord, barst hij in snikken uit en zegt vervolgens: ‘Niets blijft mij bespaard op deze aarde.’


De laatste jaren van keizer Frans- Jozef en de Eerste Wereldoorlog
Na de dood van Elisabeth was Frans- Jozef erg eenzaam, toch vond hij enige troost en steun bij Katharina Schratt, een actrice van het Burg Theater. Deze relatie is ontstaan met de zegen van Elisabeth. Bij de eerste ontmoeting tussen haar en Katharina zou ze gezegd hebben: ‘De keizer is erg eenzaam en ik ben niet bepaald een makkelijke echtgenote.’ En inderdaad, Frans- Jozef had het niet makkelijk: zijn broer, Maximiliaan, keizer van Mexico, is gefusileerd en zijn jongste broer Lodewijk- Victor, die zich bezighoudt met travestie en zijn verzameling parasols, is verbannen naar een kasteel in de buurt van Salzburg. Zijn laatste broer, Karel- Lodewijk, die drie zonen heeft, blijft nog over. Karel- Lodewijk sterft in 1896 nadat hij het water van de vervuilde Jordaan heeft gedronken. De oudste zoon van Karel- Lodewijk, Franz- Ferdinand, werd dus kroonprins van Oostenrijk.

Frans- Jozef was vrij ouderwets voor zijn tijd, zo wilde hij liever een koets dan een auto. Ook had hij twee onmogelijke doelen die hij na wilde streven:

- Hij wilde de absolute macht van de monarchie behouden.

- Het Oostenrijkse Rijk bij elkaar houden, wat niet zou kunnen lukken door het toenemende nationalisme.

Door de bondgenootschappen, nationalisme, imperialisme, militarisme en de wapenwedloop in de onderlinge landen in Europa, was er grote spanning.

In 1914 werd Frans- Ferdinand vermoord door Servische nationalisten, en dit deed de druppel in de emmer overlopen. Dit zou het begin zijn van de Eerste Wereldoorlog. Oostenrijk was boos, want er was geen troonopvolger meer. Oostenrijk eiste een onderzoek door de Oostenrijkse politie naar de moord. Als Servië niet toe zou stemmen, was het oorlog. Achteraf gezien was het alleen een dreigement. Oostenrijk wilde geen oorlog voeren, maar door dit dreigement zou Servië vast terugdeinzen. Helaas gebeurde dit niet en kon een oorlog niet worden voorkomen. Binnen een aantal dagen was het grootste deel van Europa bij deze oorlog betrokken: Oostenrijk werd gesteund door Duitsland, en later ook door Turkije, en Servië door Rusland, Frankrijk en Engeland, en later ook Italië en de Verenigde Staten. Zo kwam het dat Servië een betere steun had. Rusland was militair gezien een sterke tegenstander en Oostenrijk en Duitsland werden omringd door de bondgenoten van Servië. Ze moesten dus zowel in het oosten als in het westen zorgen voor verdediging.

Langzamerhand verloor het volk van Oostenrijk het vertrouwen in de keizer. Ze begonnen de regering zelfs te haten, die vrijwel geheel onder militair gezag was. Zo erg zelfs, dat minister- president graaf Karl von Stürghk 21 oktober 1916 vermoord werd. Het kwam toen steeds vaker voor de er mensen uit politieke kringen vermoord werden.


De huwelijken in de film ~ Hoe was het echt?
Van het leven van Sissi zijn drie films gemaakt, maar die zijn erg geromantiseerd: er komen honderden mooie jurken in voor en alles lijkt perfect. Maar het huwelijk van Frans- Josef en Elisabeth was alles behalve perfect. Frans- Josef hield van Elisabeth en zij ook van hem, maar het feit dat hij keizer was, stond haar in de weg. Uiteindelijk bleek dat ook de moeilijkheid te zijn geweest: Frans- Josef had ook een land dat hij moest regeren en dat kostte hem erg veel tijd. Zo bleek dus dat hun huwelijk helemaal niet sprookjesachtig was. Wij vroegen ons af hoe dat met de anderen huwelijken van hun familieleden zat. Daarom hebben wij de volgende twee huwelijken wat beter bekeken:


Het huwelijk van Maximiliaan en Ludovika, ouders van Elisabeth
Op 9 september 1828 trouwden Maximiliaan en Ludovika in de Schloßkirch in Tegernsee. Wilhelm, grootvader van Maximiliaan, had namelijk besloten dat hij met zijn achternicht Ludovika zou moeten trouwen. Ze kregen tien kinderen, waaronder ook Elisabeth. Toch was hun huwelijk niet echt goed en zagen ze het krijgen van kinderen alleen als een plicht. Ook verschilden ze veel van elkaar: Ludovika was gevoelig terwijl Maximiliaan ruw en hard was. Uiteindelijk accepteerde Ludovika dat haar man vaak reisde en vreemdging, zo ontstond er een verstandsverhouding. Kort na hun 50-jarig huwelijk kreeg Maximiliaan een beroerte. Ludovika zorgde in die tijd voor hem en hij besefte dat Ludovika meer voor hem betekende dan hij dacht.


Het huwelijk van Ludwig en Henriëtte, Ludwig was de broer van Elisabeth
Op 28 mei 1859 trouwden Ludwig en Henriëtte, ondanks het feit dat Ludovika, de moeder van Ludwig, hier erg op tegen was. In die tijd kon het absoluut niet dat de broer van de keizerin met een burgermeisje trouwde. Als oplossing daarvoor werd Henriëtte door koning Maximilian I Joseph in de adelstand verheven, negen dagen voor het huwelijk. Zij kreeg de titel \'barones von Wallersee\'. Nog voordat ze getrouwd waren, hadden zij al twee buitenechtelijke kinderen. Hun twee kinderen kregen bij hun geboorte de achternaam van hun moeder: Mendel. Nadat Ludwig en Henriëtte getrouwd waren, werden ook hun kinderen in de adelstand verheven. Ludwig en Henriëtte waren een van de weinigen die echt uit liefde trouwden.


Het huwelijk van Helene en Maximilian Anton, Helene was de zus van Elisabeth
Voordat Elisabeth met Frans- Josef trouwde, was het eigenlijk de bedoeling dat Helene met hem zou trouwen en keizerin zou worden. Het was voor haar een grote klap toen Frans- Josef niet voor haar, maar voor Elisabeth koos.

Al jaren hadden de familie van Maximilian Anton en Helenes vader een goede band. Zo kwam haar moeder op het idee Helene en Maximilian Anton elkaar te laten ontmoeten tijdens een jacht. Ze hoopte dat de twee elkaars aandacht zouden trekken. Dit lukte en op 24 augustus 1858 trouwden ze in Possenhofen. Ook hun huwelijk verliep redelijk goed en beiden waren gelukkig.