Jehovah’s Getuigen

Beoordeling 5.2
Foto van een scholier
  • Praktische opdracht door een scholier
  • 5e klas vwo | 4392 woorden
  • 22 september 2003
  • 254 keer beoordeeld
Cijfer 5.2
254 keer beoordeeld


Inleiding

Iedereen kent ze wel: de Jehovah’s Getuigen. Van die mensen die aan de deur komen op een moment dat je net wat anders (belangrijkers) aan het doen bent en dan wat folders op proberen te dringen na een ‘preek’ van meer dan 5 minuten.

Wij willen wat meer over deze aparte sekte te weten komen en daarom doen wij onze Praktische Opdracht over Jehovah’s Getuigen. Onze hoofdvraag is:
De Jehovah’s Getuigen hebben een bepaald geloof in de Bijbel. Komt dit geloof in de Bijbel enigszins overeen met dat wat Christenen geloven?

Onze deelvragen zijn:
- Wat is een sekte precies?
- Hoe zijn de Jehovah’s Getuigen ontstaan?
- Wat zijn Adventisten?
- Waarop zijn de wederkomsten die al talloze keren voorspeld zijn gebaseerd en hoe verklaarden de Jehovah’s Getuigen dat de wederkomst nog niet was aangebroken?
- Waarom zijn er rond 1975 zoveel Jehovah’s Getuigen ‘afgetreden?’
- Wat geloven de Jehovah’s Getuigen?

Wat is een sekte precies?

Een sekte is een groep mensen die zich af heeft gescheiden van een ruimere godsdienstige beweging. Een sekte heeft een krachtige leider. Ook het vroegere christendom wordt beschouwd als een sekte die zich van het jodendom ‘afscheurde’. Later heeft deze ‘sekte’ zich ontwikkeld en is tot een godsdienst gegroeid.
Ook bijvoorbeeld de protestantse kerken die zich van de katholieke kerk losmaakten, werden sekten genoemd. Ook deze ‘sekten’ vormden zich weer tot godsdiensten. Nog later ontstonden binnen de protestantse kerken veel afzonderlijke groepen, die op hun beurt weer sekten kunnen worden genoemd. Dit zijn bijvoorbeeld de presbyterianen, de baptisten, de methodisten, de Amish, de Mormonen en de Getuigen van Jehovah.
Vaak wekt het woord sekte een soort van afschuw op, die groter wordt naarmate de ‘groep’ meer afwijkt van de heersende traditie. Er komen soms hevige reacties los als blijkt dat een sekte een bepaalde grens overschrijdt.

Hoe zijn de Jehovah’s Getuigen ontstaan?

De eerste leider en dus ook oprichter van de Jehovah’s Getuigen was Charles Taze Russell. (1852 –1916).
Charles Taze Russell was zeer christelijk opgevoed. Russell hoorde altijd dat God liefde is, maar God had mensen geschapen en daarbij ook een vurige plaats waar iedereen eeuwig zou lijden, behalve degenen die gered zouden worden. Dit stuitte Russell tegen de borst. Hij redeneerde: “Een God die zijn macht zou gebruiken om menselijke wezens te scheppen van wie hij van tevoren wist dat zij voor eeuwig gepijnigd zouden worden, kon noch wijs noch rechtvaardig of liefdevol zijn. Zijn maatstaf zou lager zijn dan die van vele mensen.”
Russell was geen atheïst. Hij vond, dat de geloofsbelijdenissen misleidend en in strijd met Gods woord waren. Er lagen wel “elementen van waarheid” in, maar die lagen begraven onder een verwarrende hoeveelheid heidense leerstellingen.
Russell ging, op zoek naar wat voor hem de waarheid was, zich richten naar de oosterse religies, maar die vond hij erg onbevredigend.
Russell begon met het oprichten van een bijbelstudieklas. In 1870 kwamen hij en een aantal kennissen bij elkaar. Er werd dan door iemand een vraag gesteld en dan werd die vraag besproken. Ze zochten schriftplaatsen op en formuleerden, als ze tevreden waren over de ‘harmonie’ van de teksten, de conclusie. Die conclusie werd dan opgeschreven.
Wat zij onder anderen leerden was, dat Jezus’ wederkomst niet ten doel had iedereen te vernietigen, maar de ‘gehoorzame’ families te zegenen en ook leerden ze dat Jezus niet zichtbaar zou zijn bij zijn wederkomst, maar als een geestelijk persoon. Russell ging boeken uitgeven en hij ging prediken.
In juli 1879 begon Russell het tijdschrift Zion’s Watch Tower and Herald of Christ’s uit te geven. Russell zelf was redacteur en vijf anderen schreven artikelen. De eerste uitgave had een oplage van 6000 exemplaren. Tegen 1914 waren dat er ongeveer 50.000 van elke uitgave.
In zijn tijdschriften verdedigde Russell de bijbelse waarheden en hij probeerde leerstellingen die de bijbel tegenspraken te veranderen.
Russell wilde de lezers van de Watch Tower wat dichter bij elkaar brengen. De lezers moesten elkaar ontmoeten om elkaar aan te moedigen, te helpen en te leren kennen. Daarom kondigde Russell aan dat hij een aantal plaatsen (New Jersey, Massachusetts, New York, enz.) zou bezoeken, zodat alle lezers van de Watch Tower dichter bij elkaar werden gebracht. Deze ‘vergaderingen’ waren een groot succes. Mensen werden gevraagd wat vaker bij elkaar te komen voor bijbelstudie. Russell spoorde lezers aan hun kerk te verlaten, omdat die verdorven waren. De hartelijke en geestelijke omgang op ‘zijn’ vergaderingen was verfrissend vergeleken bij de sfeer van de diensten in christelijke kerken.
Russell ging in een serie boeken die Millennial Dawn werd genoemd bijbelse waarheden publiceren. De boeken bevatten een aantal studies over de bijbel, de wederkomst van Christus, enz.
Vanaf 1904 ging Russell zijn predikingen naar kranten sturen. Tegen 1913 was Russell erin geslaagd zo\'n 2000 kranten en daarmee ongeveer 15.000.000 lezers over de hele wereld te bereiken.
Na zijn dood in 1916 volgde James Franklin Rutherford hem op.
Het zevende deel van de serie boeken die Russell had geschreven, The Finished Mystery, werd, duidelijk met instemming van Rutherford, in 1917 uitgegeven. Het boek bevatte enkele opmerkingen over de geestelijken van de christenheid die heel scherp waren. Daardoor wekte dit boek een storm van verontwaardiging, waardoor zo\'n 4000 leden de beweging verlieten.
Rutherford was strijdvaardig en had een agressieve persoonlijkheid. Hij zei: “Godsdienst is juist het tegengestelde doen van de wil van de almachtige God”. Ook had Rutherford een zwaar drankprobleem, vaak was hij stomdronken.
In 1931 gaf Rutherford de organisatie haar definitieve naam: Getuigen van Jehovah.

Wat erg vreemd was, was dat noch Russell, noch zijn eerste twee opvolgers, vakgeleerden waren. Zij kenden geen Hebreeuw, Latijn of Grieks en hadden geen universitaire filologische of theologische vorming gedaan.
Toen Russell op een keer werd geconfronteerd met een Griekse tekst, werd hij gedwongen zijn onkunde toe te geven. Ook gaf hij toen toe nooit tot dominee was ingewijd, al had hij tot dan toe wel het tegendeel beweerd door te zeggen dat hij theologie, Grieks en Latijn had gestudeerd.
Frederik Franz, de derde opvolger van Russell (de tweede opvolger was Nathan Knorr), had wel Latijn en Grieks gestudeerd. en daarmee was hij de eerste. Maar Franz viel door de mand in 1954, toen hij voor een Schotse rechtbank met de Hebreeuwse tekst van Genesis werd geconfronteerd. Hij kon geen Hebreeuws, omdat hij zijn universitaire studies niet had afgemaakt, omdat hij voor het einde van zijn derde leerjaar zich bij de Jehovah
’s Getuigen had aangesloten.

Dat Russell wel vaker oneerlijk is geweest, blijkt wel uit het feit dat hij op een gegeven moment het nieuws verspreidde dat er een nieuw soort tarwe met een hoog rendement was gekweekt. Deze tarwe verkocht hij voor 1 dollar per pond, wat toen heel veel was. Later bleek het minderwaardig zaaigoed te zijn.
Ondanks dat Russell duidelijk gebreken had, wist hij veel sympathie en bewondering te wekken. Russell had duidelijk overeenkomsten met een psychopaat. Psychopaten zijn ogenschijnlijk heel normale mensen die heel sympathiek overkomen, maar doordat ze geen echte diepe band met hun medemens kunnen ontwikkelen, bedriegen ze anderen vaak en liegen ze om hun eigen eer en glorie te verhogen.
Door deze voorvallen kregen de Jehovah’s Getuigen het stempel van ondeskundigheid opgedrukt.
Op dit moment is Milton Henschel (sinds 1992) de president van de Jehovah’s Getuigen.

Wat zijn Adventisten?

Jehovah\'s Getuigen zijn voortgekomen uit de Adventisten. Deze beweging werd in 1831 gesticht door de Amerikaanse boer en latere methodistenprediker William Miller, die tegen 1843 het wereldeinde aankondigde, later tegen 1844. Ze ontstond vooral omdat men meende, dat de christelijke hoop in de kerkelijke prediking te weinig accent kreeg en dat de leer der \'laatste dingen\' werd verwaarloosd. Door de teleurstellingen van 1843 en 1844 dreigde de beweging te verlopen. Ze werd echter gered door Miss Ellen White, die beweerde dat de wederkomst van Christus was uitgesteld, omdat de christenen de zondag i.p.v. de sabbat vierden; bij herstel van deze grove zonde zou alles in orde komen. Daardoor ontstond het zevendedags-adventisme of sabbattisme. Er volgden later meer afsplitsingen. Samen ontwikkelden ze echter een reusachtige propaganda (jaarlijks voor 20 miljoen dollar) vanuit het wereldcentrum Washington. Ze tellen ongeveer 1.150.000 leden.
Hun belangrijkste opvattingen zijn: sabbat vieren; zielenslaap; volwassenendoop; geen eeuwige straf (de goddelozen zullen vernietigd worden); verbod van alcohol, nicotine en vlees; voetwassing voor het avondmaal; zalving van en gebed voor de zieken. Ze hebben veel gedaan voor de stichting van sanatoria en gezondheidskolonies. De zeer grote bedragen daarvoor komen uit vrijwillig gebrachte \'tienden\'. In Nederland is het centrum en een eigen seminarie van deze \'Adventskerk\' of \'Kerkgenootschap der Zevendedags-Adventisten\' gevestigd in Huis ter Heide. Ze telt hier 2.636 leden, 34 predikanten, 43 gemeenten. Hun gratis beschikbare bijbelcursus \'De stem der Profetie\' wordt jaarlijks in ± 50.000 exemplaren gratis verspreid. De Adventkerk behartigt een groot en groots sociaal-charitatief werk.

Waarop zijn de wederkomsten die al talloze keren voorspeld zijn gebaseerd en hoe verklaarden de Jehovah’s Getuigen dat de wederkomst nog niet was aangebroken?

De Jehovah’s Getuigen delen de wereldgeschiedenis in drie perioden in:
- voor de zondvloed
- van de zondvloed tot de wederkomst van Christus
- de toekomende wereld, die met een duizendjarig Vredesrijk zal beginnen.
-
De Jehovah’s Getuigen hebben allerlei soorten manieren (gehad)om te berekenen wanneer de wederkomst van Jezus zal (en zou) zijn.
Een voorbeeld: uit de lengte van de gangen van de piramide in het Egyptische Gizeh kon de juiste datum van de wederkomst worden afgeleid. Met diezelfde piramide kon de hele wereldgeschiedenis worden ontsluierd.
De Jehovah’s Getuigen gaan op een heel willekeurige wijze te werk. De berekening van 1874 was als volgt:
“Het grote Vredesrijk is gelijk te stellen met de vervulling van het jubeljaar uit het Oude Testament. Zo\'n jubeljaar is gelijk moest gehouden worden elke 49 jaar, zodat de jubeljaren cyclussen vormden van 50 jaren. Voor het laatst is het jubeljaar gevierd in 625 voor Christus, voor de wegvoering van de ballingschap. Omdat het grote Vredesrijk de vervulling betekent van het Oude-Testamentische jubeljaar, moeten we vermenigvuldigen: 50 x 50 is 2500 jaar. 2500 jaar na 625 voor Christus maakt 1874 of 1875.”
Russell verkondigde dus dat Jezus in 1874 zou terugkeren. Toen dit niet gebeurde zei hij, dat 1874 het begin was van de vestiging van het Koninkrijk Gods in de hemel en dat dat Koninkrijk zich spoedig zou openbaren op de aarde.
Tijdens zijn rondwandeling op de aarde heeft Jezus ongeveer 3 ½ jaar gepredikt. De openbaring van het Koninkrijk Gods zal ook 3½ jaar na Jezus’ tweede komst zijn, in 1878: het begin van het Vredesrijk Gods.
In 1914 zou dan Jezus op aarde komen. Net als bij de eerste komst van Christus op aarde pas 40 jaar na zijn optreden de oogst uit Israël binnen was, zo zal ook nu 40 jaar nodig zijn om het werk van Christus compleet te maken.
Nog een andere berekening was: “Zedekia, de laatste koning van Juda, werd weggevoerd in ballingschap in 606 voor Christus. Dit is het begin van de ‘tijden der heidenen’. De tijden der heidenen omvatten zeven tijden (Daniël 4:10-17): 3½ tijd duurt 1260 dagen (Openbaringen 12:6 en 14). Zeven tijden duren dus 2520 dagen. God geeft voor elk dag een jaar (Ezechiël 4:6): 2520 dagen worden dus 2520 jaren en rekent men vanaf 606 2520 jaren verder, dan komt men precies op het jaar 1914.”
De Jehovah’s Getuigen hebben hierbij nog één foutje gemaakt: het jaar van Zedekia’s wegvoering was niet 606, maar 587 voor Christus.
Dat zou dan 1914 worden: het jaar waarin aan de regering van satan door middel van alle goddeloze machten (zoals kerken, godsdiensten, overheden, enz.) een einde zou komen en er vrede, voorspoed en geluk op aarde zou komen.
Het pakte anders uit: de WO I brak uit.
Rutherford interpreteerde 1914 toen heel anders: het was een vergissing geweest en de werkelijke datum werd 40 jaar verschoven. Het uitbreken van de WO I wees op een heel bijzondere gebeurtenis: God greep in en Christus besteeg zijn troon en kreeg de macht over de hele wereld. Christus moest alleen nog strijd voeren om de satan uit de hemel te werpen.
In 1914 gebeurde er wederom niets en alweer werd ‘het’ jaar 3½ jaar opgeschoven naar 1918 (net als 1878 was berekend).
In San Diego werd in 1925 een speciaal huis klaar gemaakt voor de aartsvaders, die echter niet op kwamen dagen. In afwachting op hun komst werd het huis als winterverblijf voor de top van het Wachttorengenootschap gebruikt. Maar ook dat jaar ging weer voorbij zonder dat er iets gebeurde. Rutherford kondigde toen aan dat het einde zou komen op een tijdstip dat alleen bij God bekend was.
Het volgende jaar dat er iets voorspeld was, was 1975. Dan zouden er sinds Adam 6000 jaar verstreken zijn. De laatste 1000 jaar zou het Vredesrijk er zijn. In totaal zou de wereld 7000 jaar bestaan. Dat jaar zouden stromen bloed over de aarde vloeien en dit zou het einde betekenen, maar tegelijkertijd het nieuwe begin van het Vredesrijk.
1975 bleek niet het einde te zijn. Het einde zou komen als de tussentijd tussen Adam en Eva verstreken was. Dat zou best eens 1985 kunnen zijn. De gebeurtenissen tussen Adams ontstaan en de zondeval nemen een niet bekende hoeveelheid (x tijd) in beslag, waardoor het jaar van de wederkomst heel nabij is (1975 + x jaar), maar niet nauwkeurig te bepalen valt.
Een generatie duurt volgens de aanhangers van het jaartal 1985 70 jaar. Als 1914 het jaar van de vestiging van Gods Koninkrijk in de hemel was, zou het jaar 1985, zeventig jaar later, het einde van de wereld en het begin van het Vredesrijk betekenen (de Jehovah’s Getuigen kijken niet op een half jaartje meer of minder).
Iedereen zal met al deze berekeningen veel moeite hebben denk ik. Wat ook nog een vraag is, is hoe de Jehova’s Getuigen klaarkomen met de woorden van Jezus: “Van die dag en die ure weet niemand, noch de engelen in de hemel, noch de Zoon, dan de Vader”(Marcus 13:22) en “De dag des Heeren zal komen als een dief in de nacht” (Mattheus 24:43-44), enz.
Al die berekeningen lijken een beetje op een soort van fantaseren op basis van bijbelteksten.

Waarom zijn er vanaf 1975 zoveel Jehovah’s Getuigen ‘afgetreden?’

Heel veel mensen waren erg teleurgesteld, omdat er niet gebeurde wat er steeds werd voorspeld: de wederkomst bleef uit. Om deze reden hebben er na 1975 heel veel mensen de organisatie verlaten. Tussen 1973 en 1975 waren dit er 95.000 en tussen 1976 en 1979 waren dit er 551.000, een terugloop van ongeveer 7% (tussen 1980 en 1988 waren dit er 52.600).
De teleurstelling was niet de enige rede. Ook in die jaren werd de leden aangespoord al hun bezittingen aan de organisatie af te staan. Met dat geld konden Koninkrijkszalen worden opgericht. In die zalen zouden de Jehovah’s Getuigen tijdens de wederkomst beschermd zijn en gespaard blijven, terwijl de ongelovigen buiten zouden worden vernietigd.
De wederkomst kwam niet en veel Jehovah’s Getuigen vroegen hun geld terug, maar ze kregen niets terug.
Ook rond 1980 waren er veel ontslagen en uitstotingen. Er was namelijk een groep die tot de conclusie was gekomen dat het teken van de laatste dagen van het einde van de wereld helemaal geen teken van de laatste dagen was en dat het duizendjarig rijk symbolisch moest worden opgevat. Ook raakten ze ervan overtuigd dat niet alleen de Jehovah’s Getuigen, maar alle christenen mochten hopen dat ze in de hemel zouden komen. Ze gingen zich afvragen of de Jehovah’s Getuigen wel enige rol speelden in de heilsgeschiedenis. Maar toch bleven ze nog in de organisatie.
Ze gingen allerlei blaadjes rondsturen aan alle leden, waarin ze een aantal ketterijen veroordeelden, zoals bijvoorbeeld het idee dat alle gedoopte christenen in de hemel zouden kunnen komen, dat er geen twee klassen mensen bestaan (hemelse en andere), dat het getal 144.000 (het aantal mensen dat naar de hemel gaat) symbolisch moet worden gezien, enz.
Deze mensen werden uitgestoten en vele anderen met hen. Ze werden veroordeeld als geestelijk overspeligen, geesteszieken en krankzinnigen.
Hierna werden er veel mensen zomaar uitgestoten, terwijl ze soms al tien jaar trouw waren geweest aan de organisatie. Overal waren spionnen en mensen die bijvoorbeeld privé-gesprekken van mensen afluisterden, er werden telefoongesprekken afgetapt, mensen gaven hun beste vrienden op, omdat ze dachten dat diegene niet goed was, enz.
Na campagnes in onder andere de Wachttoren werden deze activiteiten veel minder. Na 1983 zijn er om deze redenen niet veel mensen meer weggegaan van de organisatie. Er wordt toch nog wel gezegd: “Er lopen meer ex-Jehovah’s Getuigen rond dan Jehovah’s Getuigen.”

Wat geloven de Jehovah’s Getuigen?

De Jehovah\'s Getuigen ontkennen de belijdenis van de Drie-eenheid: de Vader, de Zoon en de Heilige Geest als de Drie-enige God. De belijdenis van de Drie-eenheid is dé zondeval van het christendom te noemen, zeggen ze zelfs. De Heilige Geest is een onpersoonlijke kracht en Christus is niet van eeuwigheid Gods Zoon, maar een geschapen individu, onder
Jehovah God de grootste persoonlijkheid van het heelal.
De Jehovah\'s Getuigen ontkennen, dat Jezus letterlijk en lichamelijk is opgestaan. Jezus heeft zich na Zijn opstanding alleen in een mensengedaante vóórgedaan toen Hij zich aan de discipelen vertoonde, zeggen ze. Daarom zal Jezus ook niet
lichamelijk-zichtbaar wederkomen, maar slechts op een onzichtbare, geestelijke wijze. Maar hoe valt dit te rijmen met de uitspraken van de Bijbel over het lege graf?
De Jehovah\'s Getuigen ontkennen dat er een hel is. Russell heeft \'het vuur uit de hel getrapt\'. De dood betekent dat er een absoluut einde aan het leven komt. De mens houdt volledig op te bestaan. Zij die in dit leven gelovigen waren, worden door God opgewekt uit deze totale dood en ontvangen een nieuwe ziel en een nieuw lichaam.
De ongelovigen blijven in hun dood zonder bewustzijn en zonder ontwaken. Als de Bijbel over hel spreekt, wordt daarmee deze dood-zonder-bewustzijn-en-ontwaken bedoeld.
Als er geen hel of eeuwige verlorenheid zou zijn, komen we echter niet klaar met de uitspraken in de Bijbel, die spreken over de ernst van het eeuwig oordeel, van wening en knarsing der tanden, enz. En hoe is het te verklaren, dat Jezus de voorstelling van de hel gebruikt in de gelijkenis van de rijke man en de arme Lazarus, als die voorstelling zo\'n vuile smet zou zijn die Gods heilige Naam ontsiert?
De Jehovah\'s Getuigen menen dat we niet de christelijke feestdagen mogen vieren. Deze zijn een gruwel voor God en niet door Jehovah zelf ingesteld maar van heidense oorsprong. Zij menen ook dat men zijn verjaardag niet magvieren. De enige keren dat de Bijbel van verjaardagen spreekt, waren dat goddeloze feesten.
De Jehovah\'s Getuigen zijn tegen iedere vorm van bloedtransfusie (de ziel is in het bloed, Gen.9:4).
De Jehovah\'s Getuigen zijn tegen de staat en de overheid. De overheden zijn een instelling van de satan. Daarom zijn ze tegen militaire dienst en willen ze geen belastingen betalen.

Christus is, volgens de Jehovah\'s Getuigen, niet in Jeruzalem opgestaan, maar God heeft zijn lichaam weggenomen. Dit lichaam zou worden bewaard tot de opstanding.

Als de wederkomst daar is, zullen de antichrist (de paus) en ‘het grote Babylon’ (de kerk) vernietigd worden (de dag der wrake) en er zullen, volgens de Jehovah’s Getuigen, 144.000 mensen naar de hemel gaan. De andere Jehovah’s Getuigen zullen op de aarde blijven, waar het Vredesrijk zal zijn.
De mensen die in het Vredesrijk leven hebben nog een kans om tot ‘bekering’ te komen en alsnog naar de hemel te gaan. Als ze die kans laten liggen, worden ze na 1000 jaar Vredesrijk eveneens vernietigd. Ze krijgen dus geen eeuwige straf.

Hoe is het mogelijk dat de Jehovah\'s Getuigen uitgaan van de Bijbel als Woord van God en toch tot geheel andere conclusies komen dan de christelijke kerk? Ook voor Jehovah\'s Getuigen is de Bijbel namelijk het geïnspireerde Woord van God. Op het reusachtige gebouw van het hoofdkwartier van de Jehovah\'s Getuigen in New York staat met grote letters te lezen: Read God\'s Word, The Holy Bible Daily (Lees Gods Woord, De Heilige Schrift, dagelijks).
Is de Bijbel voor de Jehovah\'s Getuigen wel helemaal Gods Woord? Het is namelijk zo dat de Bijbel door de Jehovah\'s Getuigen altijd gelezen wordt door de bril van het Wachttorengenootschap. Ook al zullen de Jehovah\'s Getuigen dit ten stelligste ontkennen, het Wachttorengenootschap heeft dermate groot gezag, dat diens uitleg wordt beschouwd als de enige goede.
In Openbaringen 16:16 staat dat er een grote eindstrijd zal plaatsvinden in de vlakte van Armageddon (Megiddo). De Jehovah\'s Getuigen vatten deze eindstrijd erg letterlijk op:
Amerika zal een aanval doen op Rusland, Rusland zal terugslaan (mogelijk door een atoomoorlog) en een groot deel van de wereld in zijn macht krijgen. Tenslotte zal men de Jehovah\'s Getuigen aanvallen. Op het heetst van de strijd zullen echter Jezus en Zijn hemelse legermachten (engelen) verschijnen en de eindoverwinning behalen bij Armageddon.
Wat is nu de boodschap van de Jehovah\'s Getuigen? Armageddon staat voor de deur. God geeft je nú nog de kans om je te bekeren; anders wacht je een verschrikkelijk einde. De Jehovah\'s Getuigen zijn Gods laatste vertegenwoordigers op aarde, door God geroepen om de wereld het einde aan te zeggen en het komende Koninkrijk te prediken.
De Jehovah\'s Getuigen zijn erg ijverig en hebben een taaie volharding om van huis tot huis te gaan om hun boodschap uit te dragen. De trouw en volharding bij de Jehovah\'s Getuigen heeft altijd iets dwangmatigs. Wie een getuige van Jehovah wil zijn, is tot deze arbeid verplicht. Door het Wachttorengenootschap zijn zelfs aantallen opgesteld, waaraan iedere getuige zoet trachten te voldoen: iedere maand 10 uur velddienst (bezoekwerk), 6 nabezoeken aan geïnteresseerden, 12 tijdschriften verkopen. Ze zijn niet verplicht de aantallen te halen, maar bij nalatigheid wordt men wel gewaarschuwd. Er wordt verwacht, dat men iedere week rapporteert hoeveel uren men velddienst deed, hoeveel boeken en tijdschriften zijn verkocht enz.
Verder zijn er vijf wekelijkse samenkomsten van een uur in de Koninkrijkzaal (voornamelijk Wachttorenstudie), vele uren velddienst, terwijl ook het lezen en bestuderen van de \'Wachttoren\' of \'Ontwaakt\' en andere literatuur de nodige uren kost.
De meest gebruikte methode bij het huis-aan-huis bezoek is de z.g. 5-minutenpreek: de Jehovah\'s Getuige houdt aan de deur een toespraak waarbij hij enkele bijbelteksten aanhaalt.
Deze teksten heeft hij normaalgesproken uit z\'n hoofd geleerd en gebruikt hij als geheugensteun, terwijl hij het gesprek verder opvult met eigen-gekozen woorden. Vandaar dat het \'gesprek\' van de Jehovah\'s Getuige meer een spreken tót is dan een spreken mèt.

Dit zijn ± 50 dingen die Jehovah\'s Getuigen erg belangrijk vinden en waar ze dus ook in geloven.
- De Bijbel is Gods Woord en is de waarheid.
- De Bijbel is betrouwbaarder dan de overlevering.
- Gods naam is Jehovah
- Christus is Gods Zoon en is lager dan God.
- Christus was de eerste van Gods scheppingen.
- Christus stierf aan een paal, niet aan een kruis.
- Christus\' menselijke leven werd betaald als losprijs voor gehoorzame mensen.
- Het ene offer van Christus was voldoende
- Christus werd uit de doden opgewekt als een onsterfelijke geestelijke persoon.
- Christus\' tegenwoordigheid is in de geest
- Koninkrijk onder Christus zal aarde in rechtvaardigheid en vrede regeren.
- Koninkrijk brengt voor de aarde ideale levensomstandigheden met zich.
- Aarde zal nooit vernietigd of ontvolkt worden.
- God zal huidige samenstel van dingen in oorlog te Har-mágedon vernietigen.
- Goddelozen zullen voor eeuwig vernietigd worden.
- Door God goedgekeurde mensen zullen eeuwig leven ontvangen.
- Er is slechts één weg ten leven.
- Wij bevinden ons nu in de \'tijd van het einde\'.
- Dood van de mens is te wijden aan Adams zonde.
- De menselijke ziel houdt bij de dood op te bestaan.
- De hel is het gemeenschappelijke graf van de mensheid.
- Hoop voor de doden is gelegen in de opstanding.
- Slechts een kleine kudde van 144.000 zal naar de hemel gaan en met Christus regeren.
- De 144.000 zijn wedergeboren als geestelijke zonen van God.
- Nieuwe verbond gesloten met geestelijk Israël.
- Christus\' gemeente is op hemzelf gebouwd.
- Gebeden dienen alleen tot Jehovah gericht te worden, door bemiddeling van Christus.
- Beelden dienen niet gebruikt te worden bij de aanbidding.
- Spiritisme moet vermeden worden.
- Satan is de onzichtbare heerser van de wereld.
- Een christen dient niet deel te nemen aan intergeloofbewe-gingen.
- Een christen dient zich afgescheiden te houden van de wereld.
- Alle menselijke wetten die niet in strijd zijn met Gods wetten, dienen gehoorzaamd te worden.
- Bloed in het lichaam opnemen, hetzij ia de mond of rechtstreeks in de aderen, is een overtreding van Gods wetten.
- Bijbelse wetten inzake moraal dienen gehoorzaamd te worden.
- Het gebod om de sabbat te onderhouden, werd alleen aan de joden gegeven en is met de Mozaïsche wet geëindigd.
- Een klasse van geestelijken met speciale titels is onjuist.
- De mens is niet geëvolueerd, maar werd geschapen.
- Christus stelde het voorbeeld ter navolging in het dienen van God.
- Doop door volledige onderdompeling symboliseert opdracht.
- Christenen moeten in het openbaar getuigenis afleggen van de waarheid uit de Schrift.

Conclusie

Onze hoofdvraag was:
De Jehovah’s Getuigen hebben een bepaald geloof in de Bijbel. Komt dit geloof in de Bijbel enigszins overeen met dat wat christenen geloven?

Het antwoord daarop is: niet echt. Ze lezen de Bijbel wel, maar ze vatten het anders op dan de christenen. Vaak hebben ze van alles bedacht, maar staat het niet in de Bijbel of op een andere manier.

Een paar voorbeelden zijn:
De Armageddon (de eindstrijd). De Jehovah’s Getuigen vatten het gedeelte van de Bijbel dat hier over schrijft heel erg letterlijk op. (Zie Openbaringen 16:16).
Ook denken de Jehovah’s Getuigen dat zij het uitverkoren volk zijn en dat zij als enigen naar de hemel zouden kunnen gaan, terwijl dit niet in de Bijbel staat.
De Jehovah’s Getuigen voorspellen steeds de wederkomst van Jezus. Dit is helemaal niet in overeenstemming met de Bijbel, want daarin staat dat Jezus op een moment terug zal komen dat niemand Hem verwacht.

Bronvermelding

- Anders gedacht
Stad en Lande 1986, geleend van mevrouw Doornebal
- Jehovah\'s Getuigen. Naar het einde van de wereldchaos?
Herman H. Somers
- Spoorzoeken in de bonte wereld van geloven en denken
B. v. Gelder
- Jehovah\'s Getuigen verkondigers van Gods Koninkrijk
Watch Tower Bible and tract society of New York
- Standaard encyclopedie
- Documentatiemap bibliotheek
- Herders vol erbarmen. Tien jaren Jehovah\'s getuige
Verslag van een dwaaltocht
Josy Doyon
- Het blijvende woord. Kerken, sekten en stromingen
L. van Driel en I. A. Kole

Inhoudsopgave

Inhoudsopgave 1
Inleiding 2
Wat is een sekte precies? 2
Hoe zijn de Jehovah’s Getuigen ontstaan? 3
Wat zijn Adventisten? 5
Waarop zijn de wederkomsten die al talloze keren voorspeld zijn gebaseerd en hoe verklaarden de Jehovah’s Getuigen dat de wederkomst nog niet was aangebroken? 6
Waarom zijn er vanaf 1975 zoveel Jehovah’s Getuigen ‘afgetreden?’ 8
Wat geloven de Jehovah\'s Getuigen? 9
Conclusie 13
Bronvermelding 13

REACTIES

A.

A.

ik zie een hele boel fouten!!
ze denken niet dat ze naar de hemel gaan!!! ze geloven juist daar niet in. En als dat kind wat over jehovah`s getuigen wilt weten moet ze eerst aan een echte getuige vragen en niet op internet ofzo!!!
het is wel belachelijk dat er leugens over ze word geplaats hoor!!
vriendenlijke groeten,,

dank u wel

14 jaar geleden

I.

I.

Bangelijk werkstuk ;-)
Theeft me goe geholpe!!
Dankjewel ;-)
Groetjes van eenmeiddie zo'n saai onderwerp moet bespreke ;)

19 jaar geleden

S.

S.

Hoi Ekki,

Ik heb je verslag gelezen, maar ik weet bijna 100%zeker dat je nog nooit met een Jehovah's getuigen heb gepraat, anders had je wel een andere mening.
Heel veel dingen die ik lees zijn verslagen van personen die vroeger Jehovah's getuigen waren, en dus geen opjectief beeld geven.
Vraag de volgende keer als iemand aan de deur komt wat ze 'Echt'geloven (en zeg niet meteen geen intresse).

Groeten, Samantha

19 jaar geleden

D.

D.

Bijna alles is fout in dit werkstuk van jou :S
We geloven niet precies wat jij daar vertelt...
Als je een werkstuk over ons maakt, schrijf dan ook precies wat we geloven!!

17 jaar geleden

H.

H.

Zeer slecht verslag. De meeste bronnen zijn niet betrouwbaar.

15 jaar geleden

C.

C.

Veel wat er hier in het verslag staat klopt.
En veel ook niet!
Wát sekte betreft, dat zijn Jehovah's Getuigen niet! Niemand wordt geweigerd op de vergaderingen aanwezig te zijn. Ook worden J.G.-en niet van familie afgesloten. Absoluut niet! Jehovah wil juist dat we liefde hebben voor zelfs onze vijanden! dus???

Wát de uren prediken betreft! een ieder doet wat hij kan! Je moet helemaal niets! Als iemand twee of slechts één uur zou kunnen prediken in de maand. Dan is dat geweldig.
J.G.-en worden nooit gedwongen. Van wie heb jij dit eigenlijk allemaal Ekki?
Ook wat tijdschriften verspreiding betreft.
Vergaderingen zijn inmiddels veranderd naar 2 bijeenkomsten/vergaderingen in de week.
Én wat sekte betreft. Dát weten we! In de bijbel lezen we ook dat Jezus werd beschuldigt dat hij de leider van een sekte was. Jezus heeft ook gezegd dat een ieder die hem volgt ook vervolgt zou worden! Dus??? Ook nog even wat betreft dat je je geld aan het genoodschap zou moeten nalaten. No way! Ja het mag? maar dat is op geheel vrijwillige basis!!!!


Haha en dat van belasting betalen?? Jehovah's Getuigen wordt juist geleerd eerlijk te zijn! en áltijd je belasting te betalen. Niet sjoemelen met cijfertjes.
In alle dingen eerlijk zijn.
En van die 5 minuten-preek is ook niet waar. Er wordt juist geleerd om kort een vraag te stellen en de bewoner juist aan het woord te laten. Een tweerichting gesprek!

En de boodschap van Jehovah's Getuigen is juist, dat we straks het werkelijke leven kunnen leven! op een Paradijs-aarde. Want deze aardbol zal in eewigheid blijven bestaan. En de goddelozen zullen verwijderd worden. De zachtmoeidgen de rechtvaardigen die zullen de aarde beërven.
En als je God's wil doet kan jij ook voor eeuwig een voldoening gevend leven leiden. Geen oorlog, geen pijn, geen verdriet zal er meer zijn!
Met vriendelijke groeten.

Het gebed: Uw naam worde geheiligd. Houdt in dat je juist God's naam Jehovah gebruikt. Zijn naam is heilig en die dien je te gebruiken.
Uw koninkrijk kome. In de nabije toekomst zal Jehovah's koninkrijk over de gehele mensheid regeren met aan het hoofd zijn zoon Jezus Christus.
Uw wil geschiede. Wát is Jehovah's wil.
Dat zijn naam wordt geheiligd en dat zijn koninkrijk wordt gepredikt. Jezus zei: aan mij is de autoriteit gegeven. Gaat daarom en
maakt (is een gebod) discipelen van mensen uit alle natiën!

14 jaar geleden

K.

K.

In dit werkstuk wordt o.a. gesteld dat J.G. absoluut tegen de regeringen zijn, en geen belastingen betalen. Dit is onjuist!
In overeenstemming met Rom. 13:1-4 zijn de J.G. ook onderworpen aan de autoriteiten. Dit is echter een 'relatieve' onderworpenheid, totzover de wetten van deze autoriteiten niet tegen Gods wetten ingaan, dan moeten de J.G. de wetten van deze autoriteiten opvolgen, gaan deze echter tegen de Goddelijke wetten in, dan moeten de J.G. de Goddelijke wetten navolgen. Ik denk hierbij bv. aan een opleiding die leert hoe je andere mensen moet doden (Militaire diens, etc.)
Wat het betalen van Belasting betreft: Ook J.G. betalen belasting! Daarbij wordt nog opgemerkt, dat de J.G. bij het invullen van hun belasting formulier, dit zo eerlijk als maar mogelijk is, invullen. Dit omdat Jezus ook heeft gezegd, "Caesar te geven wat van Caesar is, en God wat van God is."
Wilt U dit rectificeren? Hartelijk Dank.
K. van Wijngaarden

14 jaar geleden

O.

O.

Ze hebben Jezus beschuldig van alles en nog wat.Was hun beweringen wel waar? Ze hebben hem opgehangen.Dat gebeurd nu precies met Jehovah's Getuigen.Staat er niet in de bijbel dat christenen zich moeten onihouden van bloed.?Hand 15:28 en 29. Staat er niet in de bijbel dat God zelf Jezus gemaakt heeft..Spr 8:22. Daarom geloven JG dat Jezus de zoon van God is, en niet God de Zoon. Wil iemand Joh 1:1 aanhalen om aan te tonen dat Jezus God zelf is dan moet hij/zij zichzelf afvragen hoe Apostel Johannes die dit schreef Jezus bezag. Niet als God in vers 18 van dezelfde hoofdstuk staat dat geen mens ooit God heeft gezien.Wat was petrus antwoord toen Jezus hen vroeg wie zij denken dat hij was.Petrus zei; Gij zijt de zoon van de levende God , Petrus zei niet ; Gij zijt God de Zoon. Als JG dit geloven en dit bekendmaken ,waarom worden ze als gevaarlijk bestempeld . Kan iemand aantonen dat dit niet met de bijbel klopt

14 jaar geleden

B.

B.

Of het verslag waar is of niet weet ik niet. Het lijkt wel dat juist mensen van de jehovah's getuigen gereageerd hebben op het artikel en dus ook niet objectief zijn.
Zelf ben ik Christen en geloof dat God de aarde heeft gemaakt. Jezus is de Zoon van God. Jezus is voor onze zonden aan het kruis gestorven zodat ieder die in hem geloofd gered zal zijn en in de Hemel mag wonen.
Jezus is na zijn dood opgestaan en opgenomen in de Hemel aan de rechterhand van God. De Heilige Geest is als plaatsvervanger naar de aarde gestuurd. (de drie eenheid)
Jezus komt terug naar de aarde. Maar niemand zal weten wanneer dat gebeurd.
En het spijt me dat ik mensen ga kwetsen met deze uitspraak. Maar wat zou het fijn zijn als alle JG de Heilige Geest mogen ontvangen en zo de Waarheid kunnen zien.
Vraag om de vervulling van de Heilige Geest en ontvang de echte redding.
Gods zegen

14 jaar geleden

I.

I.

Ik kijk er precies hetzelfde tegenaan als die jg. Ikzelf ben geen jehovahs getuigen. Nog niet tenminste. Maar diep respecy voor hun. Dit artikel klopt zeer zeker niet. Als je info wil kan je altijd op de site van jw.org kijken.

9 jaar geleden

M.

M.



Het is al een tijdje geleden voor je maar ik wil je voor je uitleg bedanken!

8 jaar geleden

G.

G.

Jehovah's Getuigen die hier reageren... jullie denken dat jullie de waarheid hebben, maar ik waarschuw jullie uit de grond van mijn hart, BESTUDEER JULLIE GELOOF!!! Het lekt van alle kanten ook al denken jullie dat jullie een waterdicht verhaal vertellen! Ik kan het weten ik ben er mee gestopt na het tegen komen van heel veel feiten die jullie allemaal in de bibliotheek en internet kunnen vinden... Ik zeg 10 jaar verbonden met de VN, ik zeg de vele valse voorzeggingen (1914, 1918, 1925 1975 enz Zeg niet dat ze dat niet hebben gedaan, Zoek maar in oude lectuur! Heb je niet? Zoek op Google en vind alle oude lectuur die je nodig hebt) ik zeg door het verkeerd oplossen van kindermisbruik in de organisatie, ik zeg bestudeer andere bijbels en kom er achter dat er gerommeld is met jullie nieuwe wereldvertaling! Ik heb me altijd laten wijsmaken dat de bijbelvertaling geaccepteerd werd door wetenschappers, Zoek de waarheid achter deze leugen op! Stel jezelf de vraag waarom Getuigen een nieuwe wereldvertaling hebben! Om Gods naam? Of hebben ze echt gerommeld met verschillende teksten om hun Doctrine erin te verwerken? En hebben ze werkelijk op de goede manier Gods naam erin verwerkt? Vroom niet om op internet te zoeken waarom vele ex getuigen hebben afgehaakt! Waarom zijn ze zo fanatiek? Is het niet om jullie wakker te schudden! Vele denken ok, dan moet het wel "de waarheid" zijn omdat er zoveel tegenstand is... hoe krom kun je denken!
heidense feestdagen? Verjaardagen zijn heidens om de kaarsjes enz? een Trouwdag dan? Zoek eens op waar de bruidstaart, bruidsjurk de ring enz voor staan! Het weigeren van een Bloedtransfusie? Handelingen word steeds aangehaald... Heel jammer dat het echt gaat om het nuttigen van bloed en kom niet met de redenatie "ik spuit toch ook geen alcohol in mijn aderen " zoals ik van vele getuigen heb gehoord, hoe krom kun je denken! Nu word wel Bestandsdelen geaccepteerd??? Waar staat in de bijbel dat dat wel mag?Donortransplantatie eerst als kannibalisme vergelijken en doodleuk onder het mom van nieuwe licht veranderen? Hoeveel zijn er niet onnodig gestorven? Nieuw Licht? Ja dat staat in de bijbel zeggen ze dan... Steeds helder schijnend licht op onze leerstellingen... Er bestaat geen oud / nieuw licht! Satan is een engel van het licht! Dat word zo vaak door getuigen op de anderen toegepast maar bedenk eens wat als het eens op de WTG van toepassing is! Wij moeten wel het ware geloof hebben want wij gaan van deur tot deur en vergaderen vaak en gaan niet in militaire dienst... Bestudeer eens goed buiten jullie boekjes om waar het werkelijk om gaat! Bedenk dat een ieder zich moet verantwoorden straks als het zover is, je kunt je niet schuilen achter de schouders van een organisatie!!! Jezus zegt niet voor niks dat er velen zeggen: Heer Heer red mij! En hij zegt ik ken u niet! Waarom zoveel lectuur? We hebben alleen de bijbel nodig!

13 jaar geleden

N.

N.

wat er staat klopt niet helemaal ik ben zelf een jehova's getuigen en de dingen die er staan (sommige )kloppen niet

13 jaar geleden

P.

P.

Waarom kijk je niet gewoon op de officiële site van Jehovah's Getuigen?
http://www.watchtower.org/o/index.html
Dan weet je zeker dat het goed is haha;)

13 jaar geleden

J.

J.

ligt het gelijk altijd bij de grote massa??
wil je echt iets weten over het geloof van de getuigen, neem dan eens de gelegenheid om met ze te praten als ze aan de deur komen, het is niet uit achterlijkheid dat ze volhouden met dit werk. en kijk goed om je heen wat er in de wereld om je heen gebeurt en de rol die het geloof hierin speelt....

13 jaar geleden

N.

N.

Het is niet James Franklin Rutherford maar Joseph Franklin Rutherford.

12 jaar geleden

S.

S.

Pfff.. Religie.
Zonder geloof zou deze wereld zó veel beter af zijn. Think about it.

12 jaar geleden

M.

M.

'Christus is Gods Zoon en is lager dan God'.
In mijn Godsdienstboek staat dat ze geloven dat Christus een engel was en niet de zoon van God.
Ik vind het maar een wat aparte religie.
Goed werkstuk!!

11 jaar geleden

D.

D.

Hallo,
Ik weet dat het misschien laat is om te reageren.
Ik ken veel Jehovah's Getuigen, ik ken ze als vriendelijke en eerlijke mensen.
Ze willen je altijd helpen als je dat graag wilt.
Ze dwingen niet, ze willen je helpen de bijbel te onderzoeken.
Ik denk persoonlijk dat ik later een van Jehovah's Getuigen wil worden.
Sorry als ik mensen boos maak!

11 jaar geleden

N.

N.

Veel opzoekwerk gedaan, maar niet altijd juiste bronnen geraadpleegd. Ik heb eens even op hun site gaan kijken, waar toch andere zaken staan dat wat je hebt verwerkt in jouw verslag.

Kijk bv maar eens naar:
http://www.jw.org/nl/jehovahs-getuigen/faq/

Mvg nick

11 jaar geleden

N.

N.

met alle respect... ik vind het jammer dat er zoveel leugens worden verteld in dit verslag.

10 jaar geleden

H.

H.

Je hoofdvraag is: komt dit geloof in de bijbel enigszins overeen met dat wat christenen geloven?
Waar vind ik het hoofdstuk wat bespreekt wat christenen zijn vanuit bijbels standpunt?
Dit standpunt word ingevuld door de mening van de schrijver van dit werkstuk waardoor het een subjectief geheel is.
Tevens bevat de bronvermelding niet welke vertaling van de Heilige Schrift je hebt gebruikt.
Door een gebrek aan informatie is de hoofdvraag dus niet beantwoord en is dit dus een technisch slecht werkstuk.

10 jaar geleden

I.

I.

Ik zou maar eens de bronnen verifiëren die je hebt aangeboord.
Dit is echt slecht journalistenwerk waarbij je gewoon dingen hebt aangenomen zonder ze werkelijk te verifiëren.
Uw onderzoek laat te wensen over.
Maar het ergste is dat u mensen in de wereld over deze dingen doet inlichten, terwijl u slecht werk geleverd hebt.
Dit slechte werk leid tot onwaarheden, uit deze onwaarheid komen leugens voort, net zoals men leugens over politieke tegenstanders kan en mag vertellen.
Voorts wordt dit alles geaccepteerd en uzelf bent iemand geworden die een deel uitmaakt van hoe de wereld er gaat uitzien.

10 jaar geleden

S.

S.

Ik moet zeggen dat dit verslag gebasseerd is op meningen en niet op argumenten en feiten.

9 jaar geleden

S.

S.

Het is inderdaad heel goed om onderzoek te doen, veel mensen hebben een verkeerde kijk op Jehovah's getuigen. Daarom raad ik u aan om persoonlijk te onderzoeken wat
Jehovah's getuigen precies geloven en niet alles klakeloos aan te nemen. Ik raad aan om www.jw.org te bezoeken daar staat veel meer informatie in over het geloof.

9 jaar geleden

J.

J.

Al een tijdje ben ik echt gecharmeerd in de Jehovah's Getuigen. Op dit moment ben ik mij uitvoerig aan het verdiepen in hun geloof. Dat Jehovah's Getuigen de enigste waarheid verkondigen daar ben ik inmiddels van overtuigd. Hun manier van aanpak tijdens de vergadering spreekt mij wel aan. Ik ga er dan ook iedere keer in op. Eens zal het moment aanbreken gaan dat ik mij tot Jehovah's Getuige laat dopen. De doop tot Jehovah's Getuige is wel iets zeer speciaals! Jouw doop tot Jehovah's Getuige biedt vele voordelen. Je leven krijgt eindelijk meer inhoud. Een uitdaging is wel om in velddienst te gaan. Je gaat andere mensen proberen te overtuigen van de Waarheid. Het bijwonen van een 3-daags Jehovah's Getuige congres bindt je volledig aan hen zere als je 3 dagen lang actief en fanatiek mee doet met het mooie programma dat zij bieden! Zonder dat je het in de gaten hebt verwordt je tot een aankomende Jehovah's Getuige. Mooi toch! Je vangt aan met een gratis Bijbelcursus. Het mooiste van de Bijbelcursus is wel dat je geprezen en gemotiveerd wordt bij het geven van een juist antwoord. De hang naar meer wordt steeds groter. Dat je door jouw Bijbelleraar/lerares tijdens de gratis Bijbelcursus gemakkelijk beïnvloed wordt is wel positief te noemen. Na een aantal Bijbelcursusdagen laat je het wel uit jouw hoofd om af te gaan haken. Dat zou natuurlijk niet goed zijn! Naar mijn mening moet de opzet van de gratis Bijbelcursus zijn dat je stapje voor stapje wordt voorbereid naar jouw doop tot Jehovah's Getuige toe. Mij lijkt het zeer aanlokkelijk om in de 1e rij te zitten en dan tijdens de aan jou 2 gestelde doopvragen luidkeels met Ja te beantwoorden wetende dat daarna jouw onderdompeling plaats vindt. Eenmaal als je weer boven water komt ben je een verworden tot een echte Jehovah's Getuige. Wie wenst dit niet? Ik in ieder geval wel!

Groet,

Jo Lemmens

7 jaar geleden

Log in om een reactie te plaatsen of maak een profiel aan.