Jodendom

Het Jodendom

In het nieuws hoor je soms over joden. Meestal gaat het over de inwoners van israel. Dan word het woord Joden als een aanduiding voor een volk gebruikt. Joden word ook gebruikt als een aanduiding van mensen met een bepaald geloof.

Als eerst waren er de Hebreeuws die 3.500 jaar geleden als nomaden in Mesopotamie (Irak) leefden. Ze spraken Hebreeuws. De Hebreeuws worden ook wel Isrealiten genoemd. Omdat ze afstammen van Jacob (bijgenaamd Israel). Jacob was de zoon van Abraham. Als in 1948 een Joodse staat word opgericht krijgt deze de naam ‘Israel’ om de afstamelingen van Jacob te onderstrepen. De Joden die in onze tijd leven, zijn een volk die afstammen van de Israelieten die in mesopotamie woonden. Ze vinden zelf dat iedereen die een Joodse moeder heeft, zelf ook een Jood is. Ze hebben een eigen cultuur en een eigen taal, eeuwenoude gebruiken en een godsdienst die bij geen ander volk voorkomt. Het gaat dus om een etnische groep, die net als de koerden ookin verschillende landen wonen. Waar ze ook wonen, welke taal ze ook spreken ze beschouwen de staat Israel als hun vaderland. Het Joodse volk is geen ras zoals de blanken, zwarten en Aziaten dat zijn.

Sinds 1948 hebben de Joden een eigen land dat, Israel. Dat wil niet zeggen dat ze allemaal in Israel wonen en dat er alleen maar Israelieten in Israel wonen. In israel wonen ongeveer 3 miljoen Joden en 2 miljoen Palestijnen. In de Verenigde Staten zijn het er maar liefst 6 miljoen. In europa wonen verspreid ongeveer 4 miljoen Joden. In Nederland zijn dat er ongeveer 30.000. Ook in Afrika, het Midden-Oosten (ook in syrie en in Libanon) en in Azie zijn er Joodse gemeenschappen te vinden. Wereldwijd telt het joodse volk ongeveer 18 miljoen mensen. De Joodse Godsdienst Het Jodendom is net zoals het Christendom en de Islam een monotheistische godsdienst. Dat wil zeggen: de gelovigen van die godsdienst kennen maar 1 godb (mono is enig, theisme is een geloof in een god). De Joden noemen hun God JEHWEH, hij die er is. De echte naam van God spreken ze nooit uit, uit eerbied van God. Die naam is dan ook niet meer bekend.

Het Jodendom is net als de |Islam en het Christendom een geopenbaarde godsdienst. Dat wil zeggen dat een god zijn bevindingen via anderen aan de mensen verteld, geopenbaard dus. Die anderen hebben weer wat op schrift gezet. De Joden geloven dat JEHWEH heeft gesproken via Abraham, Isaak, en Jacob, mozes, en daarna de profeten. Hun prediking en hun leven staat verteld in de Tenach, het heilige boek van de Joden. De Tenach is later het oude testament van de Christelijke bijbel geworden. Christenen geloven dat Jezus Christus Gods woord heeft verkondigd. De prediking en de beschrijving van het leven van Mohamed staan in het heilige boek de Koran.

De drie wereldgodsdiensten geloven dat steeds dezelfde god gesproken heeft, via Abraham (Jodendom), via Mohammed (Islam) en via Jezus (Christendom). Ook hun heilige boeken komen overeen. De Tenach bevat verhalen die ook in de Bijbel en de Koran voorkomen.

De drie godsdiensten Lijken nog meer op elkaar: alledrie geven ze een antwoord op de vraag waartoe hun God de aarde geschapen heeft en hoe die zal eindigen. Met het einde komt er een nieuwe wereld waarin iedereen in vrede met elkaar leeft. Dat zal gebeuren waarneer de laatste van de profeten, de Messias of Verlosser naar de aarde komt. Christenen geloven dat Jezus Christus de Messias is en dat hij voor de tweede keer komt. De eerste keer was als zoon van Maria en het woord van God had verkondigd. Voor de moslims is Jezus Christus een van de profeten geweest maar niet de verlosser, ze geloven dat de verlosser nog moet komen net als de Joden.

In de afgelopen 2000 jaar heeft men wel eens gedacht dat de messias verschenen was. Zo dachten de Joden in europa en het Midden-Oosten in 1665 dat een geestelijk genaamd Sabbatai Zwi de langverwachte verlosser was maar naderhand bleek dat niet zo te zijn: Sabbatai Zwi zat toen in een Turkse gevangenis en dat zich tot de Islam bekeerd. Enkele Joden en Christenen verwachten dat de messias in 2000 of 2001 (weder) komt en wachten hem bij de olijfberg op, even buiten de stad Jeruzalem, waar de Messias neer zou dalen uit de hemel.

Net als de Christenen geloven de Joden dat er leven na de dood is en dat dat leven eeuwig duurt. Moslims en Christenen hebben een vrij getetailleerd beeld van hoe dat leven er uit ziet. Ze geloven in een hemel waar mensen naartoe gaan die goed zijn geweest. Slechte mensen die nooit berouw hebben gehad van hun zonden gaan naar de hel. Joden hebben niet zulke duidelijke voostellingen. Ze houden zich liever bezig met hoe ze hier op aarde leven en hoe ze met elkaar om horen te gaan.

In tegenstelling tot de Islam en het Christendom kent Jodendom geen Zendingsdrang. Er zijn geen zendelingen die mensen proberen te bekeren. En zich tot het jodendom bekeren is niet altijd gemakkelijk. Wel geloven Joden dat ze een ‘uitvolkoren’ volk zijn, een volk dat JEHWEH de opdracht heeft de mensheid te laten ziet wie JEHWEH is.Door hun manier van leven willen de Joden ‘een licht voor de volken’ zijn, een voorbeeld dat waard is om na te volgen. Daar hoort het zich inzetten ook bij. Leden van dezelfde gemeenschap helpen elkaar op allerlei manieren, wie om een of andere reden niet zelf naar de synagoge kan gaan, kan diegene altijd met een ander meerijden met een vriend.zieken of oude mensen die hun huis niet kunnen verlaten, krijgen bezoek. Deze solidariteit strekt zich ook naar de joden buiten hun gemeenschap. Zo sturen gemeenschappen in een rijk land voedsel pakketten naar de Joden in Rusland. Bij gespreksgroepen die in de synagoge bijeenkomen of bij feesten die door de gemeenschap worden gehouden zijn ook niet- Joden welkom. De joodse godsdienst kent net als de Islam en het Christendom gebruiken en leefregels die al eeuwen zijn overgedragen en daarbij weinig zijn veranderd. Traditie is dus belangrijk voor het dagelijks leven. Gebruiken en leefregels zijn beschreven in de Thora (het eerste deel van de Tenach) en in een ander heilig boek, de Talmoed. De Talmoed bevat commentaar en aanvullingen op de thora. Heilige geschriften

Het jodendom kent 2 heilige teksten: 1) de Tenach of het Oude Testament, het belangrijkste heilig schrift. De Tenach bevat de volgende onderdelen: *De Tenach net de boeken Genesis, Exodus, Leviticus, Numeri en Deutromomium. Deze boeken de geschiedenis van Abraham tot de dood van Mozes. *Het boek van de profeten, de geschiedenis van de dood van Mozes tot het einde van de babylonische ballingschap. Bekende profeten zijn onder andere Ezegiel, Samuel en Elia. *de heilige geschriften met de Psalmen van koning David, de Kronieken en de Spreuken. Al deze boeken kun je ook in de bijbel van de Christenen terug vinden, in het Oude Testament.

2) het aandere heilige schrift is het Mondelinge Wet of talmoud (studie). Het is een encyclopedie met informatie over wetenschap, recht en dagelijks leven. De Talmoud bestaat uit de volgende delen: * De Misjnah, die adviezen geeft over hoe je volgens de wet en de geest van de Thora kunt leven. *De Gemarah met commentaar en aanvulling op de Misjah *De Kabbala, een uitleg van de Wet bestemt voor de mystici (dat zijn de mensen die streven naar persoonlijke vereniging van God met hun ziel).

Stromingen
Net als het Christendom en de Islam kent het Jodendom enkele stromingen: De Ashkenazim De groep woont vooral in midden- Europese landen en in Rusland. Ashkenazim is afgeleid van het hebreeuwse woord ‘duitsland’. De stroming is namelijl in Duitsland en ook in Frankrijk ontstaan. Op de vlucht voor vervolging trekken Ashkenizim uit deze landen weg en vestigen zich in Midden- en Oost- Europese landen. Vanaf de 17e eeuw worden ze daar ook vervolgt en trekken sommigen van hen weer terug naar het westen. Ook in Nederland zijn in die tijd Ashkenazim komen wonen. Ongeveer 60% van de Joden behoort tot deze stroming. De Ashkenazim spreken Jiddisch, een mengtaal van het Hebreeuws en het Duits. Ze gebruiken meestal het Hebreeuwse alfabet maar soms ook het Cyrillische, het alfabet waarin het Russisch geschreven word. De Sefardim Sefardim komt van het Hebreeuwse woord ‘Spanje’. Deze stroming is dus in Spanje en Portugal ontstaan. Zolang Spanje onder het Islamitische bestuur staat, worden de Joden met rust gelaten, maar vanaf 1492, als de Christenen de dienst uit gaan maken, worden er Sefardim vermoord, gedwongen bekeerd of het land uitgejaagd. Ze trekken naar Italie, Griekenland, Noord –Afrika en Noordwest –europa. Ook in Nederland vestigen zich enkele Sefardim. De sefardim spreken een mengtaal van het hebreeuws en Spaans, het Ladino. Ze gebruiken Altijd het hebreeuwse alfabet. Ook zijn in hun gebedsdiensten Babylonische tradities bewaard gebleven. De Chassidisme Deze stroming is in de 18e eeuw in Oost –Europa gesticht door rabijn Israel Baal Shem Joy. Hij is niet tevreden met de schoolse manier waarmee de Thora word onderwezen en bestudeerd. Hij gelooft dat bij alles wat mensen denken, zeggen en voor elkaar doen, dchter bij God kunnen komen. Daartoe zou je niet alleen moeten leren wat de Thora voorschrijft. Dat is volgens de Rabbijn niet het belangrijkste. Ook en vooral zou je moeten kunnen proeven welke boodschap de Thora overbrengt, welk ideaal. Het ideaal is dat van leven in de gemeenschap, met resprekt en solidariteit en dienstbaarheid voor elkaar. Als je met die boodschap vertrouwd bent geraakt kun je bij alles wat je doet en zegt aan het ideaal werken. Eerst wekt het Chassidisme veel weerstand. Sommige Joden vinden het wel van wezenlijk belang om de Thora te leren, kennen en nauwgezet na te volgen. Daarna krijgt de stroming steeds meer aanhang in Europa. Orientaalse Joden In Noord –Afrika, India en Jemen en het Midden –Oosten wonen Joden die een andere afstamming hebben dat Ashenazim en de Sefardim. Ze spreken Arabisch in Noord –Afrika, Jarsi en Iran en een Arweens dialect in gebieden waar Koeren wonen, op de grens van Turkije, Iran en Irak. Als de staat Israel is gesticht, vechten veel Orientaalse Joden uit Jemen en het Midden –Oosten zich daar. Orthodoxe Joden Dit is geen echte stroming; Joden van de verschillende stromingen kunnen orthodox of streng zijn. Of juist vrijzinnig. En er zijn Joden die niet meer volgens de Joodse regels leven. Ze bezoeken geen gebedsdiensten in een synagoge, bijvoorbeeld.Of ze voeren op hun heilige dag, de sabbat (onze zaterdag), werkzaamheden uit.

Orhodoxe Joden geloven dat wat in de Thora staat naar de letter moet worden nageleeft. Je zou ze kunnen vergelijken met de fundementalistische onder de moslims. Bedevaartplaatsen en monumenten Net als het Christendom en de Islam kent heyt Jodendom heilige plaatsen waar gelovigen komen bidden. De belangrijkste is de klaagmuur in Jerusalem. Deze muur is een restant van de tempel van salomon die in 70n. chr. Door de Romeinen is verwoest. Heel Jerusalem is een heilige plaats, gebouwd op een heilige heuvel Sion, maar het is ook en omstreden stad. Ook voor de moslims is Jerusalem een Heilige plaats. Daar staat namelijk de Rotskoepel, ook wel de moskee van omar. Hier zou Mohammed ten hemel zijn opgestegen. Joden op hun beurt geloven dat aartsvader Abraham op deze plaats zijn zoon wou offeren toen God hem dat vroeg. Om het nog ingewikkelder te maken: Jeruzalem is ook voor de Christenen een heilige plaats. De drie godsdienstenm zijn dan ook regelmatig met elkaar in conflict. Moeten de Joden of de palestijnen de hele stad besturen? Wie bestuurt welk deel? Wie beheerd de heilige plaatsen? Als de stad aan het einde can de Zesdaagse Oorlog in 1967 door Israelische troepen veroverd, is dat vooral is dat vooral voor de ortodoxe Joden een byzondere dag. Voor het eerst komt het deel van de stad waar de klaagmuur staat onder Israelisch bestuur en kunnen gelovigen voortaan ongestoord bij de klaagmuur samenkomen. De klaagmuur is ook voor de Joden zelf vaak een twist appel. Welke Joodse groepen mogen er eigenlijk bidden en op welke manier?

Andere heilige plaatsen en gebieden die in de geschiedenis van de Joden een belangrijke rol hebben gespeeld. Zo’n plaats is Jericho, ingenomen door Jozua kort nadat de Joden zijn teruggekeert uit Egypte. Bij hebron ligt de grot van de Mach- Pelah. Hier zouden Abraham en zijn vrouw Sara, Isaac en rebecca, en Jocob n Lea zijn bijgezet.

Naast die heilige plaatsen zijn er ook monumenten die herinneren aan de Jodenvervolging. In Jerusalem staat Yad Vasjem, een gebouw met een muur waar de namen op staan van alle Joden die in de 2de wereld oorlog zijn vermoord.