De Verlichting

De Verlichting

Met de Verlichting wordt de periode bedoeld van ongeveer 1650 tot 1800, waarin een verandering van het denken plaats vond in grote delen van Europa. In deze tijd bepaalde de godsdienst de manier van denken grotendeels. Er kwam een groep verlichtingsfilosofen op die de zelfde gedachten na streefden. Godsdienstige gedachten moesten niet langer het denkbeeld vormen, er moest meer aandacht komen voor zintuiglijke waarnemingen en de conclusies die uit die waarnemingen getrokken konden worden. Het logisch denken moest boven de godsdienstige overheersing staan! De naam de verlichting komt van het verlicht denken. Hiermee wordt bedoeld dat de mensen door hun geloof \"in het donker werden gehouden\". Mensen werden in hun handelingen en vooral gedachten beperkt door hun geloof; God is het antwoord op alle vragen! Door de verlichtingsfilosofen werd het licht als het ware aangedaan. Gedachten stonden niet langer in het teken van god maar in het teken van zintuiglijke waarnemingen.

In het in deze tijd zeer katholieke Europa waren er veel felle reacties op het Verslichte denken en de Verlichtingsfilosofen. Er werd door de filosofen onder andere getwijfeld aan de samenstelling van het heelal, de traditionele onderstellingen omtrent het gezag van de koning, en zelfs aan het bestaan van god. Dit was een zware belediging voor vele katholieken en tegelijkertijd een gevaar voor de machthebbers die steunden op de katholieke kerk. Toch hadden de Verlichtingsfilosofen veel aanhangers onder de bevolking die grotendeels werden onderdrukt in hun handelingen en gedachten door de kerk en het geloof. Uitspraken van de Duitse filosoof Immanuel Kant als \"durf je eigen verstand te gebruiken\" en \"heb moed op je eigen intelligentie te vertrouwen\" waren typerende uitspraken om de gedachten van het volk los te koppelen van het geloof .

Het Verlicht denken begon bij de Engelse empiristen uit de 16e en 17e eeuw, met als belangrijke personen Francis Bacon, Thomas Hobbes en Isaac Newton. De Franse vertegenwoordigers van het Empirische Rationalisme traden midden 17e eeuw met René Descartes en zijn filosofie naar voren, die later door Pierre Bayle en Bernard Fontenelle werd voortgezet. In de 18e eeuw breidden Voltaire, Montesquieu, Diderot en Rousseau de gedachten van de Engelse empiristen en de Fransen uit tot een materialistisch georiënteerde kennis- en zedenleer. In Duitsland begon de Verlichting met de filosofie van Gottfried Wilhelm Leibniz en Christian Wolff, welke later onder invloed van de Franse en Engelse Verlichting door Moses Mendelsohn en Georg Christoph Lichtenberg verder werd uitgewerkt en uiteindelijk met de filosofie van Immanuel Kant en Johann Georg Hamnann tot z\'n uiteindelijke vorm kwam. In deze landen kwam de Verlichting het meest tot uiting maar ook in Nederland, Zwitserland, Polen en Rusland kwamen groepen Verlichtingsfilosofen op. Groepen burgers begonnen zich te emanciperen, en eisten vrijheid om hun leven zelf te organiseren. Tegelijkertijd groeide de verlichte literatuur snel, de meest belangwekkende werken kwamen uit Frankrijk, Duitsland en Engeland.

Vanaf de 19 eeuw werd de Verlichtingsfilosofie en literatuur telkens meer bekritiseerd. De mensen hadden door de Verlichting het vertrouwen dat alles beter werd, op alles een antwoord kwam. Maar de Verlichting hád niet het antwoord op alle vragen. Wel heeft de verlichting voor behoorlijk wat veranderingen gezorgd. Het Verlichte denken leidde tot een revolutie waarbij een Amerikaanse republiek ontstond en in Frankrijk de monarchie omver werd geholpen.