Suriname

Inhoudsopgave

Voorwoord
Algemene informatie
Taalsituatie
Algemene omgangsregels
Ziektes in Suriname
Geld
Muziek
Nawoord

Voorwoord:

Beste lezers/lezeressen,

Wij willen u hartelijk feliciteren met de aankoop van deze brochure. Het is een fantastische keuze. Wij staan namelijk bekend om de hoge kwaliteit van onze brochures.
Dit is een brochure met informatie die u moet weten als u op reis gaat naar…… Suriname!!! Het is van belang dat u de brochure goed doorleest, want uw leven kan ervan afhangen.
Het gaat onder andere over de voorkoming van tropische ziekten die daar veel voorkomen. Ook krijgt u informatie over de leefregels daar. Wat ze beleefd en onbeleefd vinden en hoe je je moet gedragen bij een dansfeest.
Ook krijgt u een korte les in de Surinaamse taal. SURINAAMSE TAAL?!?!?!?! Maakt u zich geen zorgen, u kunt ook gewoon Nederlands praten.
Als bijlage is er een stuk over de Surinaamse muzieksoorten en –stijlen. Erg interessant en zeker de moeite waard om te lezen.
Wij hopen dat u het een leuke brochure vind. Er staat een hele hoop nuttige informatie in voor uw reis.

Veel leesplezier en een goede reis!!
De redactie

Suriname

Bij het woord ‘Suriname’ denken wij vaak aan negatieve dingen. Zoals de drugshandel en de dictatuur. Men vergeet vaak dat Suriname een mooi land is met een rijke muziekgeschiedenis en de mooie regenwouden zijn zeker ook een kijkje waard.
Omdat u waarschijnlijk Suriname niet erg goed kent hebben wij voor u hieronder een aantal feitjes op een rijtje.
Officiële naam Republiek van Suriname
Hoofdstad Paramaribo (met 241.000 inwoners)
Bevolking (2002) 431.000 inwoners
Oppervlakte 163.265km²
Ligging 2-6 NB 54-58 WL Zuid-Amerika
Officiële taal Nederlands, daarnaast pidginengels (Taki – Taki), Hindi, Javaans, Carib
Analfabetisme (het niet kunnen lezen en schrijven) 7%
Godsdienst Christenen 40% (katholiek 22%, protestant 18%), Hindoes 26%, moslims 19%, overig 15%
Etnische groepen Indiërs 37%, Creolen 31%, Javanen 14%, Afrikanen 9%, Indianen 3%, Chinezen 2%
Staatsvorm Republiek
Munt 1 Surinaamse gulden = 100 cent = ongeveer 0.05 eurocent
Tijdsverschil 4 uur zomertijd 5 uur wintertijd met Nederland
Reisdocumenten Geldig paspoort en een visum is verplicht
Klimaat Tropisch en vochtig
Gemiddelde temperatuur 25-32 C°
Droge tijd Begin februari tot eind april en half augustus tot eind november
Verkeer Linksrijdend internationaal rijbewijs verplicht

Voordat u naar Suriname kunt gaan moet u een aantal dingen weten. Het is erg handig als u bijvoorbeeld weet hoe de taalsituatie is. Daarom hebben wij voor u onderzocht hoe de taalsituatie is, hoe de taalsituatie zo tot stand is gekomen en wat de verschillen zijn met het Nederlands.

Hoe is de taalsituatie in Suriname?
Het spreekt voor zich, dat er in Suriname heel veel verschillende talen worden gesproken. Er worden maar liefst 14 talen gesproken! Toch kent bijna iedereen aardig Nederlands. Dit is ook niet raar omdat Nederlands de voertaal in Suriname is.
Er is ook een Surinaamse taal, het Sranang Tongo. Deze taal is ontstaan, doordat de verschillende talen van al de bevolkingsgroepen met elkaar werden vermengd. De Surinaamse taal heeft Nederlandse, Engelse, Spaanse, Franse en Portugese woorden in zich. Sommige woorden komen zelfs uit Afrikaanse talen.

Hoe is de taalsituatie zo tot stand gekomen?
Allereerst de vraag: ‘waarom is Nederlands de hoofdtaal in Suriname?’ Het antwoord hierop blijkt zeer simpel te zijn, namelijk dat Suriname niet zo heel lang geleden nog een kolonie was van Nederland. De Nederlanders waren in die tijd de baas over Suriname en zo werd daar ook Nederlands gesproken. Op 25 november 1975 is Suriname onafhankelijk geworden, maar nog steeds merk je de invloed van de Nederland in Suriname. Een voorbeeld hiervan is dat Suriname, net zoals andere vroegere kolonies van Nederland, dorpen en plaatsen net Nederlandse namen heeft. Een aantal voorbeelden hiervan zijn Nieuw Amsterdam, Utrecht, Groningen, Alkmaar, Wapeningen, Dordrecht, Uitkijk, Domburg, Boxtel, Berg en dal, Tafelberg, Waterloo, Bloemendaal (Een wijk in Paramaribo) en Lelydorp.

Bij het wandelen door de straten van Paramaribo vallen de typisch Nederlandse straatnamen op, zoals de Gravenstraat, Heiligenweg, Jodenbreestraat, Maagdenstraat, Klipstenenstraat, Keizerstraat, Heerenstraat, Kerkplein, Domineestraat, Soldatenstraat, Weidestraat, Zwartehovenbrugstraat, Van\'t Hogerhuysstraat, Steenbakkerijstraat, Prins Hendrikstraat, Julianastraat, Regentessetraat, Oranjelaan, Kleine Waterstraat, Burenstraat, Onafhankelijkheidsplein, en als laatste maar zeker niet de minste de Waterkant aan de oever Suriname rivier in Paramaribo.

In Suriname komen (tevens net als in Nederland) ook sommige Franse, Engelse, Spaanse en Portugese woorden voor. Hiervoor is niet echt een duidelijke verklaring.
In de Surinaamse taal komen echter ook Afrikaanse worden voor. Hoe deze woorden in de Surinaamse taal terecht zijn gekomen is wel duidelijk.
In Suriname is er vroeger veel gewerkt door Afrikaanse slaven. Uit de taal die door hun werd gesproken komen de Afrikaanse woorden.

Wat zijn de verschillen?
Ook al is Nederlands de hoofdtaal in Suriname, er zijn alsnog veel verschillen. Zowel in woordkeuze, woordbetekenis en grammaticaal.
Om te beginnen met de grammatica. De woordvolgorde in het Surinaams is verschillend met de woordvolgorde van het Nederlands.

In het Surinaams worden bijvoorbeeld vaak het woord ‘er’ weggelaten. Hier volgen enkele voorbeelden.
- ‘”Mag ik even door?” vroeg Roebia aan een oude vrouw die voor haar staat.’
- ‘”De demonstranten komen aan!” zegt Nita’
- ‘”Wij hebben reeds 175 km opzitten.” zegt Djahit.
Ook het woord ‘het’ wordt wel eens weggelaten. Hier volgen enkele voorbeelden.
- ‘De man had iets gezegd, maar Djahit had niet verstaan.’
- ‘”Heb je begrepen?” vroeg de oude vrouw’
- ‘”Ik weet niet precies.” zegt Nohar.’

Ook worden de woorden ‘als’ en ‘of’ vaak verwisseld. Hier volgen enkele voorbeelden.
- ‘Ze dacht bij zichzelf: ‘of ik nou een aapje heb, kunnen we een circus na spelen.’’
- ‘”Of iemand aan mij vraagt wat ik later ga doen zeg ik: ‘Geen idee’.”’
- ‘”Als ik ga de politiek in, als ik wordt kok” zegt Wajono

Dit waren enkele grammaticale verschillen. Uiteraard zijn er nog meer verschillen dan die er net zijn genoemd.

Ook woordbetekenissen verschillen nog al eens. Hieronder volgen enkele voorbeelden.
- ‘Mijn moeder heeft mij gister gerammeld!’ (gerammeld = geslagen)
- ‘Ik heb gevonden, zei hij en gaf haar het boek terug. “Gelukkig”, zuchtte ze. “Ik heb weken naar gezocht, het was zeker verkeerd opgelegd.” (opgelegd = weggelegd)

Uiteraard zijn er nog meer verschillen tussen de Nederlandse & Surinaamse taal dan die er net zijn genoemd.
De conclusie die wij hebben getrokken is: ‘Tussen de Nederlandse en de Surinaams-Nederlandse taal zitten toch nog behoorlijk veel verschillen.’

Algemene omgangsregels
Omdat de cultuur in Suriname zeer verschillend is met de cultuur van Nederland moet u nog een aantal dingen weten. Er zijn namelijk bepaalde dingen waarop ze in Suriname gewend zijn zeer anders op te reageren dan dat wij gewend zijn.
Hieronder vind u wat algemene dingen waar in Suriname anders op wordt gereageerd.

Groeten
In Suriname zal u vaak begroet worden met: Hoe gaat het? In het Surinaams is dat Fawaka?
Dit is slechts een beleefdheidsgroet. Men verwacht niet een uitgebreid antwoord. Uw antwoord zou ‘goed’ kunnen zijn. In het Surinaams is dat boeng. Misschien is uw antwoord wel ‘matig’. In het Surinaams is dat poco poco.

Een woordenlijstje:
Nederlands Surinaams
Hoe gaat het?GoedMatigBlanke Nederlandse SurinamerZoenKlap voor je kopSchoenen Tot ziensKnuffel Eet smakelijk! Fawaka?BoengPoco pocoBakra / boeroeBlaka bakraBossi BossoPatta Mo sjiBrassaSwadish Khana ! / Njang Swietie ! / Slamat Makan!
Afspraken
Als u een afspraak heeft gemaakt op een bepaald tijdstip zal degene met wie u heeft afgesproken soms te laat, of misschien zonder bericht, zelf helemaal niet komen. Dit is niet dat ze het niet willen, maar de salarissen zijn laag in Suriname en men kan daarom moeilijk van 1 baan rondkomen. Elke kans om iets bij te verdienen pakken ze.
Van u wordt echter wel verwacht dat u, als toerist, wel op tijd bij uw afspraken komt. U heeft immers wel genoeg geld.

Beleefdheidsvragen
Het kan gebeuren dat als u ergens bent, men u deze vraag stelt: Wanneer gaat u weer weg? Er zit geen slechte bijbedoeling achter. Het is een beleefdheidsvraag. Men vindt u aardig. Men vindt het juist jammer dat u weer weg moet.

Vrouwen en dansfeesten
Schuren of slijpen is een bekend verschijnsel op feestjes. Mannen proberen dan, als ze een aantrekkelijke vrouw zien, zijn lichaam tegen die van de vrouw aan te drukken. Daar moet u wel rekening mee houden dat dat kan gebeuren.
Als dat gebeurt en u vindt het niet fijn, dan kunt u zeggen dat u liever los wilt dansen. Houdt hij echter vol, zeg dan dat u moe bent of kramp heeft en breek de dans af (alleen als u dat wilt natuurlijk). Vaak kunt u het al wie er graag zo danst. U kunt het dan op een beleefde manier weigeren.
Getrouwd zijn en/of in gezelschap zijn met een vriend of echtgenoot wordt soms niet geaccepteerd.

Hygiëne
In de tropen gaat u al snel zweten. Zorg voor een goede lichaamshygiëne in verband met de ziektes die in Suriname aanwezig zijn.
In Suriname wordt het op prijs gesteld als u lekker ruikt. Gebruik hiervoor dan deodorant, aftershave of parfum.

Bediening in winkels of in het algemeen
Het is logisch dat men op hun beurt wacht in de rij bij de kassa. In Suriname is dat anders, want als iemand familie of een bekende ziet helpen ze hun voor hun beurt. Het heeft geen zin om hier boos over te worden of om u zich erover op te winden.
In Suriname wordt familie erg vaak voorgetrokken.

Aanvullende omgangsvormen
Als volwassenen praten mogen de kinderen niets zeggen, tenzij hun mening wordt gevraagd.
Kinderen noemen hun ouders in Suriname nooit bij de voornaam.
Intiem gedrag wordt afgekeurd. Intiem gedrag tussen homofiele mannen wordt echt niet geaccepteerd.
Als u geaccepteerd bent door mensen wordt u al snel voorgesteld als vriend of vriendin. In Suriname maken ze geen verschil tussen het woord kennis en vriend(in).
U mag geen scherpe voorwerpen met de scherpe kant aan iemand geven. Geef altijd eerst de botte kant aan iemand. Het aangeven met de scherpe kant wordt als vijandigheid gezien.
Als u te dicht bij iemand in de buurt staat wordt dat al gauw als agressie opgevat. Houdt daarom altijd 50 cm afstand als u met iemand praat, tenzij u op intieme voet staat met een persoon.
Ga nooit op een tafel/bureau zitten en ga ook nooit met uw voeten op een tafel/bureau, want dat wordt als onhygiënisch en onbeleefd gezien.
In Suriname wordt van u verwacht dat als u een woning binnengaat uw schoenen uittrekt.
Het is onbeleefd om eten of/en drinken te weigeren.

Cadeautjes
Als u een cadeautje krijgt wordt er van u verwacht dat u het nog ingepakt weglegt. De mensen vinden het onbeleefd als u het meteen openmaakt. Als u zelf een cadeautje wil geven, geef dan geen badzeep of andere toiletartikelen, want dan denken de mensen aan wie u het geeft dat ze stinken. Aftershave en parfum mag echter wel.
In Zuid Amerika, dus ook Suriname, vinden mannen het stoer om blanke meisjes en vrouwen te versieren. Dan roepen ze bijvoorbeeld pst of allerlei meisjesnamen of schatje tegen u om uw aandacht te krijgen en oogcontact te maken.

Ziektes in Suriname
Voordat u werkelijk naar Suriname kunt gaan moet u wat weten over de ziektes die voorkomen in Suriname. Hieronder hebben wij een overzichtelijk schema met daarin welke ziektes er voorkomen, wat die ziektes zijn, hoe je de ziektes kunt bestrijden, waar je de benodigdheden voor de bestrijding kunt krijgen en hoelang de bescherming duurt.

Welke ziektes? Wat is de ziekte? Verplicht in te enten / pillen slikken Hoe te bestrijden? /Waar verkrijgbaar/te bestrijden? Hoe lang beschermt het?
Malaria Een parasiet in je lichaam Nee Pillen, verkrijgbaar in de apotheek Zolang als men de pillen blijft slikken
Hepatitis A Een infectie ziekte Nee Prik, bij de GGD Het Twinrix vaccin beschermt minstens 10 jaar tegen hepatitis AHet Havrix (junior) vaccin beschermt ook minstens 10 jaarDe vaccinatie met immunoglobuline werkt 6 tot 12 weken
Hepatitis B Een infectie ziekte die zich verplaatst via bloed. Nee Prik, bij de GGD Het Twinrix vaccin beschermt minstens 5 jaar
DTP DTP = Difterie Tetanus en Polio, een bacterie die een infectie kan veroorzaken. Nee Prik, bij de GGD 10 tot 15 jaar
Gele Koorts Een virusinfectie overgebracht door muggen Nee Prik, bij de GGD 10 dagen van te voren inenten, beschermt 10 jaar
Dengue / Knokkelkoorts Een virusinfectie die overgedragen wordt door muggen. Nee Is niet te bestrijden. Is niet te bestrijden.
Cholera Virus die wordt overgedragen via besmet voedsel en drinkwater Nee Is niet te bestrijden. Is niet te bestrijden.
Buiktyfus Virus die wordt overgedragen via besmet voedsel en drinkwater. Nee Capsules, verkrijgbaar de apotheek 1 jaar
Reizigersdiarree Ziekte die kan worden overgedragen via besmet voedsel en drinkwater Nee Veel drinken x
HIV Een virus die wordt overgebracht door seksueel contact en bloed. Nee Is niet te bestrijden Is niet te bestrijden
Hondsdolheid Een infectie die wordt overgedragen door zoogdieren. Nee Is niet te bestrijden. Is niet te bestrijden.

Ook moet u op de zon letten, want de zon is daar erg fel en daardoor is de kans op een zonnesteek of een verbranding erg groot.

U ziet dat een inenting of pillen slikken niet verplicht is. Wel is het verstandig om tegen sommige ziektes pillen te slikken en/of in te enten. Wij hebben deze ziektes voor u op een rijtje gezet.

Malaria => pillen meenemen en slikken
Hepatitis A => inenting
DTP => inenting
Gele koorts => inenting

Het is handig om te weten wanneer u een prik of pillen kunt halen of slikken. Daarom hebben wij dit voor u op een rijtje gezet.

Geld
Er is nog één ding waarover u wat moet weten. Namelijk geld. Het is voor u natuurlijk erg handig als u weet wat voor geld er in Suriname wordt gebruikt. Wij hebben voor u een aantal briefjes en munten op een rijtje gezet.

In Suriname is de munteenheid guldens. 1 Surinaamse gulden is 100 Surinaamse cent. 2000 Surinaamse gulden is tevens ook € 1. Dit betekent dat 1 Surinaamse gulden maar € 0,0005 is.

Muziek in Suriname
Nu weet u genoeg om naar Suriname gaan. Het zou leuk zijn als u wat van de muzikale achtergrond weet. Wij hebben voor u een inventarisatie van alle muzieksoorten en hun achtergrond.

Suriname heeft heel veel muzieksoorten. Veel van deze muziek komt van de voormalige slaven. Die namen de muziek mee vanuit Afrika.
Toen de slavernij was afgeschaft bleven veel ex-slaven in Suriname. Omdat ze geen werk en voor de rest niks te doen hadden, creëerde ze hun eigen muziekstijlen.
In Nederland zijn heel erg veel Surinaamse bandjes en muziekgroepen. Toch is de muziek onder de Nederlanders niet zo bekend. Het wordt nooit op de radio gedraaid. Wel wordt de muziek vaak op feestjes gespeeld. Toen ik aan het zoeken was, kwam ik heel veel sites tegen die zulke bandjes verhuren.
Hier ziet u een lijst met muzieksoorten in Suriname. Het zijn natuurlijk niet álle muzieksoorten. Dat zijn er te veel, maar dit zijn de belangrijkste in Suriname.

· Kawina:
De kawina-muziek is vlak na de afschaffing van de slavernij ontstaan. Daarna is de muziek uitgegroeid tot de populairste muziek van Suriname. De bigi-poku en daarna de kawina zijn er uit ontstaan. Nu is de muziek in Suriname niet de populairste meer, maar nog altijd best bekend. In Nederland is de kawina wél de populairste muziek, ondanks dat hij zo oud is.
Een bekende kawina-zanger is Big Jones.
Er zijn 2 soorten kawina’s: de prisir-kawina en de winti-kawina. De prisir-kawina is de oudste: niet religieus maar een soort sociale ontspanningsmuziek. Deze muziek ontstond op plantages.
De winti-kawina ontstond doordat er vroeger, vaak ter plekke, nieuwe nummers werden gecomponeerd om bepaalde situaties of gebeurtenissen vast te leggen. De winti-kawina is wél religieus. Daarom wordt hij sneller gespeeld dan de prisir-kawina.
De zang is in vraag-en-antwoordvorm: er is een voorzanger en het koor zingt het na.
Op de Kawina wordt meestal gedanst in een cirkel, tegen de klok in.

· Bigi-poku:
De bigi-poku is waarschijnlijk rond 1900 ontstaan. Dat weten we niet zeker, want in 1929 werd de muziek pas voor het eerst bestudeerd. De muziek ontstond waarschijnlijk in nachtclubs, bordelen en cafés in Paramaribo.
De belangrijkste instrumenten van de bigi-poku zijn: trompet, kornet en banjo. In de bigi-poku zit ook zang. Het ritme van de bigi-poku is afkomstig van de kawina. De muziek wordt ook wel kopro tu genoemd.
De bigi-poku is wel bekend in Nederland, maar lang niet de bekenste. Het is best oude muziek en de kaseko is veel nieuwer. Daarom is de kaseko ook bekender.

· Kaseko:
De kaseko heette eerst bigi-Poku. Door allerlei invloeden van andere muzieksoorten veranderde de bigi-Poku en kreeg hij een andere naam: kaseko.
Vooral de invloed van de calypso hoor je erin terug. Ook zijn er invloeden van de rumba, de salsa, de bleus en nog meer muzieksoorten.
Een hele bekende kasekozanger is Lieve Hugo. Hij schreef pakkende teksten op mooie melodieën. Lieve Hugo maakte deel uit van de groep ‘Washboard’. Tijdens de jaren 60 was dit een van de eerste groepen die kasekomuziek speelde.
De kaseko is best bekend in Nederland, omdat het de meest recente muziek uit Suriname is.

· Boengoe boengoe:
In de jaren 50 heette de Surinaamse dansmuziek boengoe boengoe. De naam komt van het geluid dat de paarden op de draaimolen op de kermis maakte. Als ze op en neer gingen kraakte ze heel erg, omdat er geen geld was om ze te smeren. De draaimolen werd daarom boengoe boengoe genoemd en later de dansmuziek ook.
De boengoe boengoe bestaat uit een trompet of snaarinstrument, begeleid door roffels op de snaartrom. Heel simpel dus.
De bekendste boengoe boengoe-spelers waren de broers ‘Noso ka’ en ‘Flenflen’ Gilhuis. Dit was een bijzonder duo. De een was doof en speelde banjo. De ander was blind en speelde op de snaartrom.
De Boengoe Boengoe is niet zo bekend in Nederland.

· Motjo-poku:
De motjo-poku is, net als de kawina en de badji-muziek, een voorloper van de bigi-poku, maar ook een onderdeel ervan.
Het belangrijkste instrument is de tuba.
In de motjo-poku word altijd gezongen. De teksten gaan vaak over seks en zijn in het algemeen heel vies en grof.
De motjo-poku is niet bekend in Nederland.

· Badji:
De badji is de meest traditionele dansmuziek van Suriname, omdat er geen invloeden van andere muziekstijlen inzitten. Bij de kaseko en de bigi-poku is dat wel het geval.
De badji is een voorloper van de bigi-poku. En de opvolger van de bigi-poku, de kaseko, heeft wel wat weg van een versnelde badji.
De badji is Engelstalige blaasmuziek. Het lijkt wel een beetje op reggae.
Badji is heel erg onbekend in Nederland. In Suriname is de muziek bekender, omdat het dus de meest traditionele muziek is.

· Winti:
Winti is niet alleen muziek. Het is een levenswijze waarin muziek centraal staat. Deze levenswijze heeft ook een aparte godsdienst. Bij de Wintigodsdienst horen verschillende soorten goden; het opperwezen (de schepper), de goden van het water, de goden van het bos, de goden van de aarde en de goden van de lucht.
Elk dorpje vat de winti anders op, en geeft er zo zijn eigen draai aan. De muziek is dus ook bij elk dorpje iets anders. Er zijn dus veel verschillende soorten winti’s: winti-banja, winti-kaseko, winti-kawina (zie kawina), winti-poku en nog meer soorten. De winti-poku is in Nederland heel populair. De rest van de winti-muziek is in Nederland ook wel bekend.
Winti-muziek is dus religieuze muziek. Het is ontstaan uit Afrikaanse godsdiensten. De muziek is in Suriname erg beïnvloed door Indiaanse godsdiensten. Iemand die bijvoorbeeld tijdens een winti (een dans op winti-muziek) in trance is, danst met knikkende knieën. Dat is een typisch Indiaanse manier van dansen.
Wintimuziek is snelle muziek. De laatste jaren hebben de muzikanten er ijzeren schudinstrumenten en een ijzeren bel aan toegevoegd. De zang is in vraag-en-antwoordvorm.

Conclusie:

Suriname heeft erg veel verschillende muziekstijlen. Daarvan kennen wij
er maar een paar. In Nederland is Surinaamse muziek sowieso niet bekend. Dat vinden wij wel jammer, want Surinaamse muziek is heel vrolijk.
Surinaamse muziek heeft door de jaren heen wel een beetje invloed gehad op Nederlandse muziek.

Nawoord:

Beste lezer/lezeres,

Wij hopen dat u genoten heeft van deze geweldige brochure. Wij hebben er namelijk veel tijd aan besteed. Het was leuk om te doen. We hebben er heel erg veel van geleerd. Wij wisten hiervoor nog niet waarvoor je je allemaal moet inenten. Wij kunnen nu zonder problemen naar Suriname en u ook!
Als u vragen, opmerkingen of klachten heeft kunt u altijd bellen, mailen of schrijven naar:
Brochures bv. en zoon

Een goede reis en TOT ZIENS!!!
De redactie.