Nederlands-Indië 1945

Afzender:
Jan-Theodorus Cornelis de Vries
Wilhelmina Helena Pauline Maria Laan 10
Batavia, Nederland-Indië

Aan:
Fam. Hendriks
Herengracht 22
Amsterdam, Holland

Batavia, 6 december 1945

Lieve familie,

Hier een brief van Jan-Theodorus Cornelis de Vries te Batavia, jullie hebben al lang niks van mij gehoord. Adrianus en Antonius en ik hebben de oorlog overleefd. Dat zelfde geluk heeft niet aan de kant van mijn vrouw Johanna mogen staan. Zij is op 29 november 1944 omgekomen in een jappenkamp aan ondervoeding. Onze oudste zoon Franciscus is nog steeds spoorloos, hij is inmiddels in een leeftijd van 21 jaar. Hij heeft voor de Japanners dwangarbeid moeten verrichten aan de Birmaspoorlijn te Birma. Wij hopen met heel ons hart dat wij hem binnenkort weer levend terug zullen zien. Wij hebben in de oorlog allemaal in een jappenkamp gezeten. Hoe maken jullie het op dit moment in het verre Nederlands? Zijn jullie deze verschrikkelijke oorlog wel goed doorgekomen?
Onze ervaringen uit de kampen:
Na het overgeven het Koninklijk Nederlands-Indisch Leger in Nederlands-Indië zijn alle Nederlanders in jappenkampen gestopt. Omdat ik een hoge functie had op Java werden mijn gezin en ik al snel opgepakt door Japanners. Mijn oudste zoon Franciscus werden in een kamp voor krijgsgevangen gestopt. Hier hadden we in het begin redelijk goed, we mochten nog wat van onze persoonlijke bezittingen houden, we sliepen in barakken. In het begin sliepen we met een persoon in een barakbed. Maar later werden dit er drie. In 1943 werden de regels aangescherpt. In 1943 werden we naar een ander krijgsgevangenkamp gedeporteerd, de naam van dit kamp ben ik vergeten. Maar de deportatie gebeurde per trein. Iedereen zat op elkaar gepropt in kleine wagons. Het was een vreselijke reis, er was geen eten, we hadden ook niet de gelegenheid om onze behoeften te doen. Eenmaal aan gekomen in ons nieuwe krijgsgevangen kamp werden ik en Franciscus gescheiden, hij werd te werk gesteld in Birma om aan de Birmaspoorlijn te werken. Het was de vraag of we elkaar ooit terug zouden zien. Op dat moment wist ik ook niet waar mijn vrouw en andere kinderen zaten, of ze nog in leven waren. In het nieuwe krijgsgevangenkamp sliep ik met nog twee mannen in een barak. We werden elke morgen gewekt om 5uur door ijskoud water over ons heen te gooien. We moesten toen 2uur appèl staan. We kregen weinig te eten. Als we geluk hadden kregen we watersoep met een klein sneetje brood. We moesten dwangarbeid verrichten en meestal ’s middags weer appel staan in de brandende zon. Mijn vrouw heeft de oorlog doorgebracht in Tjideng met mijn zonen dit was een kamp op Java (Batavia). In dit kamp werden vrouwen en kinderen vastgehouden. In de eerste instantie stond het kamp onder burgergezag, de omstandigheden waren dragelijk. Maar als snel werd het gezag overgenomen door militairen. Toen dit gebeurde verslechterde de situatie drastisch. Ze mochten niet meer zelf koken, de kerkdiensten werden afgeschaft en alle persoonlijk bezittingen moest men inleveren. Tweemaal per dag moesten alle mensen uit het kamp appèl staan. Er kwam een centrale voedselvoorziening en de kwaliteit en hoeveelheid voedsel nam snel af. Er waren geen medicijnen en er was weinig te eten. Dit is dan ook de droevige rede voor het overlijden van mijn vrouw Cornelia. Mijn zonen hebben me verteld dat het kamp vanaf april 1944 onder commando kwam te staan van kapitein Kenichi Sonei. Hij was verantwoordelijk voor vele gruweldaden. Wij kregen laatst het bericht dat hij is opgepakt door de Engelsen, we hopen dat hij snel vervolgd wordt voor zijn gruweldaden.

Op 17 augustus jongstleden heeft de door de Nederlandse regering verbannen Soekarno de onafhankelijkheid van Nederlands-Indië uitgeroepen. Hier ben ik het niet mee eens. Nederlands-Indië is nog niet instaat om zichzelf te besturen het hoort bij Nederland. ‘Nederlands-Indië hoort bij Nederland en zal van Nederland blijven!’ Nadat we werden bevrijd uit de kampen wilden we weer doorgaan met ons vooroorlogse leven. We zijn terug gekeerd naar ons huis, alleen ons huis stond er niet meer. Het is volledig verwoest door de Japanners. De Japanners zijn nog lang niet vertrokken ze zijn nog aanwezig. Ze hebben over gegeven en oefenen geen invloed meer uit op de bevolking van Nederlands-Indië. We zijn inmiddels ingetrokken bij familie aan de andere kant van Batavia, het is familie van de kant van mijn vrouw. Er is maar weinig eten te krijgen, daarom verbouwen we zelf wat groenten in de tuin en vangen we wat vissen in een nabijgelegen vijver.
Het is op dit moment erg gevaarlijk om de straat op te gaan. We gaan alleen de straat op als het nodig is. De Engelsen hebben de macht overgenomen in Nederlands-Indië op 15 september 1945. Ze arriveerden met hun oorlogsschepen in Batavia. Ze zijn wel aanwezig maar ze hebben niet de volledige macht. Het is zo gevaarlijk omdat de lokale bevolking zich tegen de Nederlanders keren. Sommige opstandelingen vermoorden Nederlanders en andere mensen die ze tegen werken. We hebben al verscheidene keren meegemaakt dat er Nederlanders gevangengenomen werden door de lokale bevolking. Er is ons verteld dat deze in kampen worden gestopt. Deze kampen moet onder leiding staan van Nederlands-Indiërs.
Dit zijn allemaal voorbeelden van nationalistische acties. Ze streven naar een eigen staat. Soekarno heeft bij het roepen van de onafhankelijkheid de Pancasila ingesteld. Deze bestaat uit vijf grondbeginselen: geloof in één God, nationaal bewustzijn, sociale rechtvaardigheid, menselijkheid en gemeenschappelijk overleg. Ze noemen hun land Indonesië en onderwijs wordt gegeven in Bahasa Indonesia. Ze zijn trots op een land wat niet bestaat, maar dit land behoort tot Nederland! Hier horen ze trots op te zijn! Er worden hier zelfs Nederlandse vlaggen verbrandt, dit is het toppunt van Nationalisme, nu gaan ze te ver!
De Zuid-Molukkers:
In Nederlands-Indië hebben we een Koninklijk Nederlands-Indisch Leger. Dit is een leger van strijdkrachten uit heel Nederlands-Indië. Maar in het Koninklijk Nederlands-Indisch Leger zitten vooral strijdkrachten afkomstig van de Zuid-Molukken. Deze mensen hebben altijd tegen de Nederlands-Indiërs gevochten, orde gehouden. Ze waren altijd trouw aan de Nederlanders. Ook aan het begin van de oorlog hebben ze voor Nederland tegen de Japanners gevochten. Op dit moment vechten deze mensen tegen het leger van Soekarno. Ze vechten dus eigenlijk tegen hun eigen landgenoten. Ik vind dat ze prima werk leveren. Ze blijven trouw aan Nederland. Ze zullen alle opstandelingen allemaal moeten veroordelen als Nederland de macht weer in handen heeft!
Ik vraag me wel af hoe het nou moet me deze mensen als Nederlands-Indië echt onafhankelijk wordt. Ze hebben tegen hun eigenland genoten gevochten en ze worden hier gezien als landverraders. Omdat ze zulk goed werk voor de Nederlanders hebben geleverd zullen wij er dan in ieder geval voor moeten zorgen dat hun een eigen staat krijgen waar wij de Nederlanders de leiding over hebben.
Hier in Nederlands-Indië hoopt iedereen dat het land weer snel in Nederlandse handen is. Ik ben het zeker niet eens met het uitroepen van de onafhankelijkheid. Nederlands-Indië beslaat een groot gebied, er wonen vele mensen met verschillende culturen en talen. Tijdens de oorlog is er beloofd aan de Nederlands-Indiërs dat ze op termijn onafhankelijk worden. Maar het zou nooit een eenheidsstaat kunnen worden, Nederlands-Indië is er gewoon nog niet klaar voor om onafhankelijk te worden. Niemand hier heeft de capaciteit om een groot land te besturen. Wij Nederlanders zijn hier wel toe in staat. Als ze onafhankelijk worden wordt het een grote chaos; er zullen grote meningsverschillen ontstaan en de economische situatie zal flink achteruit gaan. Ik denk dat over heel wat jaren Nederlands-Indië wel onafhankelijk wordt maar niet op dit moment. We zullen een lang proces moeten instellen als ze echt onafhankelijk willen worden. Als jullie in Nederland zelf alles weer alles op orde hebben en zijn bekomen van jullie verschrikkingen van de oorlog, zullen jullie hier ingrijpen en hebben wij de touwtjes snel weer in handen. En dan zullen we weer gewoon verder gaan met ons oude leven.

Met vriendelijke groet,
Jan-Theodorus Cornelis de Vries