Overzichtsvragen Hoofdstuk 2

Hoofdstuk 2

Wat zijn de kwaliteitsverschillen tussen cassettebandjes en cd’s en hoe worden die veroorzaakt?
Een cassette is kwetsbaarder, een magneet kan de informatie vernietigen. Bij cassette kan de kwaliteit snel terugnemen door bijv. beschadiging of vuil waardoor het contact tussen bandje en afspeelkop slecht is. Als je cassettes bewaard ontstaat er ruis. Cd heeft bijna geen last van slijtage en geen last van ruis. Cd kan wel smelten als je het bijvoorbeeld in de zon laat liggen.

Wat zijn de twee technische ontwikkelingen die ten grondslag liggen aan de cd en de cd-speler?
- Ze konden digitaal gegevens opslaan.
- Door de lastertechniek.

Waardoor wordt de kwaliteit van cd-geluid bepaald en welke rol heeft ‘bemonsteren’ daarbij, en wat is dat eigenlijk?
De kwaliteit ontstaat doordat er bij een cd putjes in het schijfje worden gezet. Het onderscheid tussen wel of geen putje is heel groot. Computers en chips van elektronische apparaten kunnen alleen overweg met discrete signalen. Die signalen hebben een waarde. Geluis is een trilleng waarvan het signaal alle denkbare waarden kan hebben. Zoiets heet een continu of analoog signaal. Bij de opname van geluid op een cd wordt het continue signaal omgezet in een discreet signaal. Een groot aantal keren per seconden wordt het geluid gemeten en dat heet bemonstering.
Hoe vaker het meten gebeurt des te nauwkeuriger het discrete signaal overeenkomt met het conitnue signaal.

Wat zijn andere voorbeelden van cd-toepassingen behalve het afspelen van muziek?
Er kan ook tekst, foto en film worden opgeslagen op de cd.

Waarom vormt het kopiëren van cd’s een ernstig probleem?
Doordat de kosten voor het verzamelen van de informatie op de cd niet meer wordt terug verdiend. Niet veel mensen zullen de cd’s nog kopen, omdat het veel goedkoper is om ze even te branden.

Wat voor belangrijke rol heeft de aanleg van wc’s en riolering op het terugdringen van ziektes?
Vroeger was het heel normaal om al je uitwerpselen maar in de gracht te gooien, maar mensen gebruikten het grachtwater ook als drinkwater. In dat drinkwater ontstonden dus bacteriën van mensen die leden aan een ziekte als Cholera en Tyfus. Als andere mensen dat drinken, krijgen ze dus die bacteriën binnen en worden ze ook ziek. Door wc’s en riolering werd het water gezuiverd en dronken mensen niet zomaar water uit de gracht waarin ook alle uitwerpselen in werden gegooid.

Hoe wordt rioolwater gereinigd in een zuiveringsinstallatie?
Eerst worden alle grote vaste bestanddelen, zoals papier en bladeren, verwijderd door middel van een zogenaamd grofvuilrooster waar het water doorheen stroomt. Dit vaste afval wordt naar de afvalstort gebracht. Daarna stroomt het water langzaam door grote bakken. Kleine vaste bestanddelen, zoals zand en etensresten, zinken en worden verwijderd. Het bezinksel wordt slib genoemd. Het wat is nu voor ongeveer 30% gezuiverd
In de tweede stap wordt het water in zogenaamde beluchtingstanks gebracht. In deze tanks zitten zeer veel bacteriën die de resterende organische afvalstoffen als voedsel opnemen en omzetten in nitraten en koolstofdioxide. De bacteriën zijn aëroob, dat wil zeggen dat ze veel zuurstof nodig hebben. Omdat op een natuurlijke manier in het water niet genoeg zuurstof komt, wordt het zeer heftig geroerd. Daardoor stijgt het zuurstofgehalte aanzienlijk. In het zo voedsel- en zuurstofrijke water vermenigvuldigen de bacteriën zich erg snel.
Ten slotte wordt in de derde fase het water in een nabezinkbak gebracht. De bacteriën zakken naar de bodem en worden teruggebracht naar de beluchtingstank. Het gezuiverde water is nu voor ongeveer 99% schoon en kan op het oppervlaktewater worden geloosd.

Hoe werkt de mechaniek van een stortbak van een wc?
Eerst wordt de afvoerpijp in de stortbak geopend. De stortbak loopt leeg en de behoefte wordt met kracht weggespoeld. Als de stortbak leeg is, wordt de afvoerpijp weer afgesloten en gaat er een kraan open waardoor de stortbak weer volstroomt. Is de bak vol, dan gaat de kraan weer dicht. Na de spoeling staat het water in de stortbak en de wc weer op precies hetzelfde niveau als vóór de spoeling.

Wat zijn voorbeelden van regelsystemen?
- Stortbak van een wc
- Verwarmingsthermostaat

Wat is gebruiksvriendelijkheid en noem een paar gebruiksvriendelijke voorwerpen?
Gebruiksvriendelijkheid stelt de gebruiker centraal, niet het apparaat. De ontwerper moet dus rekening houden met de doelgroep. Ook moet hij rekening houden met waarvoor het voorwerp wordt gebruikt, hij moet dus goed op de hoogte zijn van alle technieken en materialen. Het moet makkelijk te snappen zijn hoe het werkt en er moet rekening gehouden worden met de lichaamsafmeting. Pas dan is het gebruiksvriendelijk.
Bijv. koffiezetapparaten, banken, wasmachines, afstandsbediening enz.

Wat zijn percentielen en P-waarden?
Percentiel is een woord om aan te geven in welk honderdste deel van de gemeten waarden een maat ligt. Bijvoorbeeld: in het 45e percentiel betekent dat 45 procent van de Nederlanders een kleinere lengte of breedte en 55 procent een grotere lengte of breedte heeft.
De P5- waarde is de 5 procent die kleiner is dan het getal erachter
De P50-waarde is de 90 procent die dat gemiddelde heeft en de
P95-waarde is de 5 procent groter dan de gemiddelde maat.

Ontwerpstrategiën:
1. laag percentiel-strategie: lage brievenbussen voor kinderen of mensen inrolstoel
2. hoog percentiel- strategie: deuropeningen voor lange mensen
3. gemiddelde als maatstaf: hoogte wc-pot
4. verstelbaarheid-strategie: fietszadel
5. varianten-strategie: automaat-auto is ook met versnellingsbak

Waarom bestaat er vaak spanning tussen ergonomie en economie?
Een ondernemer wil dat zoveel mogelijk mensen in zijn product geïnteresseerd zijn. Tegelijk zal hij zich afvragen of de extra kosten van een ergonomisch ontwerp wel terugverdiend worden door extra omzet. Met andere woorden: is er een markt voor?

Noem een paar voorbeelden om te laten zien hoe wetenschappelijke ontdekkingen leiden tot de ontwikkeling van nieuwe of verbeterde producten.
Doordat er werd ontdekt dat een magneetnaald van richting veranderde als er een draad bij werd gehouden waar elektrische stroom doorheenging ontdekte iemand anders weer dat een magneet die in een spel heen en weer bewogen wordt, een elektrische stroom in die spoel veroorzaakt. Die ontdekkingen toonden het verband aan tussen elektriciteit en magnetisme. Daardoor werd de dynamo uitgevonden en daardoor konden mensen aan het eind van de 19e eeuw thuis over elektriciteit beschikken.

Wat wordt er bedoeld met functionele, ergonomische, milieukundige, vormgevings- en financiële ontwerpeisen?
1. functionele eisen: welke taken moet het apparaat kunnen?
2. Ergonomische en milieu-eisen: gebruiksvriendelijk? Milieuvriendelijk?
3. Vormgevingseisen: vorm en kleur?
4. Financiële eisen: hoeveel mag het kosten?

Noem voorbeelden om te laten zien hoe deze verschillende eisen een ontwerp bepalen.
Als je oorbellen alleen maar mooi maakt, maar bijvoorbeeld veel te zwaar waardoor ze ergonomisch niet handig zijn zullen ze niet worden verkocht. Je zult dus meerdere eisen moeten mengen.

Noem voorbeelden waaruit blijkt dat ontwerpers ook een algemene culturele invloed hebben.
Doordat dingen beter worden ontworpen komen er ook bij-effecten bijkijken. Door airbags voelen bestuurders zich veiliger en gaan daardoor roekelozer rijden. In het ziekenhuis is meer mogelijk, maar stelt mensen ook weer voor meer keuzes. Je communiceert meer via internet, telefoon en fax, maar daardoor worden we wel steeds meer afhankelijker van de techniek. De ontwerpers zijn dus medebepalend voor de rol die techniek speelt, en daarmee voor de manier waarop mensen zich in onze moderne cultuur gedragen.