Verhandeling Is een geweldloze opvoeding haalbaar?

Opvoeding – Is een geweldloze opvoeding haalbaar?

In de boekenhandel en tv wordt je overrompeld met informatie over de opvoeding van het kind. “Kinderen opvoeden, zo lukt het beter” is een van de meest verkochte boeken over de educatie van het kind. Vroeger kreeg men bij het minste een ferme tik op de vingers, nu trachten ouders hun kroost op te voeden door er mee te praten, of ze een ‘time out’ te geven zoals je wel vaker ziet op tv. Ouders die kinderen opvoeden met fysiek of mentaal geweld zijn tegenwoordig niet meer ‘in’. In theorie weet elke ouder wel wat doen, maar in praktijk loopt het wel eens vaker fout.

Kinderen een tik op de vingers geven als ze een driftbui krijgen of nukkig reageren is een must. Ze slaan en mentaal ‘saboteren’ daarentegen is ten strengste afgeraden. Vele pedagogen, artsen en predikanten zijn van mening dat een harde hand van de opvoeder onontbeerlijk is. Generaties lang hebben kinderen de harde hand aan de levende lijven gevoeld. Uit enkele onderzoeken is gebleken dat hardhandigheid jegens kinderen meer een gewoonte is dan een exceptie. Niets is minder waar, want kinderen met de harde hand slaan, heeft niets dan nadelen.

Ten eerste krijgen kinderen een laag zelfbeeld als ze vaak geslagen worden door hun opvoeders. Geslagen worden is een erg vernederende en mensonwaardige ervaring. Kinderen krijgen bij het slaan een boodschap mee: ‘je doet iets fout, ik keur je af’. Als ze vaak geslagen worden en deze zogezegde boodschap mee krijgen, gaat het kind vaak zelfhaat inboezemen.

Een tweede nadeel kan zijn dat kinderen de school vroegtijdig verlaten en moeilijkheden hebben op het werk en elders. Als jonge kinderen vaak de harde hand voelen, hebben ze het idee dat ze buitenshuis op dezelfde manier behandeld zullen worden als bij hun thuis. Zo wordt voor hen de ‘gevechtszone’ uitgebreid van hun thuis naar school of naar het werk. Hierdoor kunnen vele jongeren mislukken in school en zullen ze deze vroegtijdig willen verlaten.

Ten derde kunnen kinderen fysieke problemen krijgen bij het geslagen worden. Dit niet te onderschatten probleem houdt in dat een jong kind dat geslagen wordt op de hand, gevaarlijk is voor de groeischijven in de botten. Als deze eenmaal beschadigd worden, kan dit leiden tot misvorming en verzwakking van de functionering van de hand. Het slaan van een kinds hand kan daarenboven ook leiden tot artritis, breuken en ontwrichtingen. Een ander fysiek probleem als je een kind door elkaar schudt, is dat het blind kan worden, een whiplash krijgen en een hersenbeschadiging.

Daarnaast kan het vertrouwen in de ouders slinken. Dit kan gebeuren als het kind met regelmaat geslagen wordt. Het kind kan zijn ouder moeilijker en moeilijker zien als een bron van liefde, steun en warmte. De opvoeder wordt nu gezien als een bron van pijn, gevaar en kritiek. Het kind in kwestie gaat de ouder wantrouwen en wrok koesteren.

Tenslotte is er naast het fysiek geweld, het mentale geweld. Sommige ouders zullen hun kinderen zelden slaan, maar dreigen met vreselijke dingen als ze dit of dat niet doen. “Als je niet ophoudt met praten terwijl ik met papa praat, naai ik je mond dicht met een naald. Want dat doen ze altijd met kindjes die niet zwijgen”. De kinderen geloven dit uit naïviteit en gehoorzamen dus als geen ander. Als men later eenmaal ‘ontdekt’ dat dit maar fabeltjes waren, slinkt het vertrouwen met de persoon in kwestie.

Slaan en agressief te werk gaan is dus niet de enige en de beste oplossing als je kind een excessief gedrag vertoond. Een beetje creativiteit is onontbeerlijk voor het oplossen van gedragsproblemen. Je kind opvoeden zonder geweldig is met andere woorden dus perfect mogelijk. Een flinke portie geduld en originaliteit is dus een absolute must bij onze ‘moderne’ opvoeding.