Module 12, Hoofdstuk 2: De Islam en de moderne natie

Mod. 12 H2 De Islam en de moderne natie

§1 19e eeuw: opbloei van het Europees nationalisme. En in O-Europa ook het antisemitisme. Joden slachtoffer van pogroms in Rusland en Oekraïne. Veel joden emigreerden naar de VS en Palestina. Het nat. versterkte hun streven naar een eigen staat; zionisme. Palestina was toen nog deel v/h Ottomaanse Rijk. Eur. Joden. mochten wel op bezoek komen, maar niet voor vast. Veel joden kochten overheidsfunctionarissen om. Veel van hen waren jong. Ze kochten grond en zette hun eigen landbouw kolonies op. De Arabische boeren verloren zo hun pachtrecht en kwamen in dienst bij de kolonisten. Maar er ontstond onenigheid: 1. andere normen en gebruiken
2. geen Arabisch
En veel Arabische christenen zagen hen als concurrenten voor de vrije beroepen: winkelier
arts
advocaat. Het werd politiek door de Britten in WOI. Zij zagen sjarief Hussein (Mekka en Medina) als Arab. leider. Ze beloofde hem een grote onafhankelijke staat. Maar Balfour (BuiZa) beloofde de joden een nat. tehuis in Palestina. En: in het Sykes-Picot verdrag had Rf. en Eng. samen het M-O verdeeld. De Arabieren konden fluiten naar hun onafhankelijkheid en de Palestijnen waren ook nog bang voor joodse overheersing. FR: Syrië en Libanon. Eng: Irak en Palestina en toezegging a/d joden voor een nat. tehuis. 1922: ten Oosten v/d Jordaan, Transjordanië, verboden voor joodse immigrantanten. Dat hielp niet genoeg. 1936: Arabieren woedend vanwege voorstel v/d Britten het gebied te verdelen. Veel terreuracties van beide zijden. 1947: Britten vroegen VN om oplossing; nieuwe verdeling. Maar de Arabieren weigerden te accepteren en dreigden met geweld. De zionisten accepteerden dit plan wel. Mei 1948: David Ben Goerion roept de staat Israël uit (de Eng. zijn net weg). De omliggende Arab. landen vallen binnen. Ondanks de minderheid wint Israël. De helft v/d Arab. inwoners v/h oorlogsgebied moet naar Libanon/Syrië/Jordanië/Egypte/Arab. deel vluchten. Velen leven in vluchtelingenkampen. 1956, 1967,1973: oorlogen tussen Israël en Arabieren. \'67: Israël boekte veel winst. IN die grond gebieden veel beperkende maatregelen. Daarom kwam er een Palestijnse bevrijdingsorganisatie; Palestinian Liberation Organization, o.l.v. Yasser Arafat.

§2 Na WO I werd Turkije een onafhankelijke seculiere republiek o.l.v. Mustafa Kemal/Atatürk. Iran werd een constitutionele monarchie o.l.v. de shah. De Arab. landen in Midden-Oosten en N-Afrika kwamen door Volkenbond onder de Britten en Fransen. Een westerse inrichting: koning, grondweg, leger, parlement. Maar voor de bevolking werd er niet veel veranderd. De mannen met invloed waren dezelfde als de machthebbers v/h Ottomaanse Rijk. Jonge legerofficieren uit de lagere klassen maakten zich boos over: o corruptie
o ongelijkheid van Arab. landen t.o.v. Europa
o 1948: nederlaag van Arab. tegenover Israël
In 1952 deed Egyptische officier Gamal Abdel Nasser samen met vrije officieren een staatsgreep. Koning Faroek afgezet en Egypte werd een Republiek. Nasser nationaliseerde de industrie en voerde grote landhervormingen door; land van grootgrondbezitters naar de kleine boeren. Nasser wilde af v/d Eur. overheersing en een onafhankelijke positie t.o.v. VS en SU. Andere Arab. landen namen dit over; Arab. nat. in Syrië/Irak/Algerije. De overheid besloot nu over de economie en sociale zaken. Islam bleef staatsgodsdienst maar dat nat. was gebaseerd op seculiere en socialistische motieven. Islam was privé. De vrouw mocht naar school. Grootste resultaat van het Arab. nat.: onderwijs voor alle lagen van de bevolking. Maar het klassieke rolpatroon bleef. De bevolking groeide hard, dus armoedebestrijding had weinig resultaat. In de lagere klassen móesten vrouwen werken en gewone taken doen, dus werd het extra zwaar. De sluier raakte uit, westerse kleding kwam in de mode. In Turkije en Iran werd de sluier in het openbaar zelfs verboden. Maar in Arab. landen géén democratie; eenheid, vrijheid, socialisme. Vrijheid: weg met het Eur. en Am. imperialisme. Echte vrijheden zou de politieke eenheid alleen maar in gevaar kunnen brengen. Dus: dictaturen met geheime politie. Eenheid in de Arab. wereld was een illusie. De Golfoorlog \'91 laat dat duidelijk zien. Aug. \'90: Iran bezet Koeweit. Saudie-Arabië staat Am. troepen toe om tegen Irak te vechten. Jordanië en Jemen staan achter Irak. Ondanks die verdeeldheid bleven de leiders v/h Arab. nat. lang a/d macht.

§3 \'80: islam ook politiek toepassen; islamitisch fundamentalisme. Degenen die geweld gebruiken waren in de minderheid en vooral tegen de eigen regering. In Egypte vooral tegen de toeristen om zo de staatskas aan te tasten. \'79: islamitische revolutie in Iran o.l.vl ayatollah Khomeini, een fundamentalistische sji\'iet. Iran werd een islamitische republiek. Veel radicale groepen werden hierdoor gesteund. Hun populariteit komt door: o sociale omstandigheden
o politieke omstandigheden
in veel Arab. landen. De overheid zorgde niet voor de nodige voorzieningen voor de snel groeiende bevolking. Veel boeren trokken naar de stad, maar daar was niet genoeg: o ruimte
o werk
o onderwijs
o gezondheidszorg
De islamitische fundamentalisten begonnen met sociaal werk. In sloppenwijken hadden ze bureau\'s voor geldproblemen en gezondheidsklachten. Dat gaf de mensen vertrouwen. Goed opgeleide jongeren kwamen vaak bij de overheid in dienst. Maar door de dalende olie-inkomsten werd er bezuinigd. Ook op voedselsubsidies. Ambtenaren waren om te kopen. De fundamentalisten waren tegen die vriendjespolitiek en de corruptie. Sommigen hadden ook kritiek op de socialisten, liberalen en communisten, want: o die wisten de armoede ook niet op te lossen
o het waren stromingen afkomstig uit het Westen
De fundamentalisten geloofden dat het westen alleen maar geïnteresseerd was in de olie; niet in democratisering en het oplossen v/h Palestijnse probleem. Want, anders had de VN Israël toch wel gedwongen de bezette gebieden terug te geven? Fundamentalisten willen strenge naleving v/d islamitische regels. Scheiding van mannen en vrouwen en islamitisch strafrecht als symboolfuncties. Tegen het materialisme, drugs, alcohol en vrije sex. Daarom: islamitische kleding; verhullend en een sluier. Wel vóór onderwijs aan vrouwen, alleen gescheiden. Iran, vanaf \'79: buitenshuis sluier verplicht, ook voor Westerse vrouwen. In Saoudië-Arabië niet, daar moeten alleen de Arab. vrouwen volledig gesluierd gaan buitenshuis. In Saudië-Arabië geldt het wahhabisme; strenge versie uit de 18e eeuw. Ze is rijk door de olie en is dus niet zo gevoelig voor internat. kritiek. Goede relatie met het Westen, maar wie weet ook wel met fundamentalisten. Er zijn vrouwengroepen. De sluier is het symbool dat je vrij bent van Westerse uitbuiting; geen sexsymbool. De vrouw moet wel kunnen werken en studeren, maar dat moet ten koste gaat van de rol als moeder/echtgenote. Er zijn ook vrouwen die zich wel baseren op de seculiere ideeën over vrouwenrechten. \'96, Afghanistan: Taliban (studenten). Zij benadelen de vrouw erg. Veel moslims zeggen dat dit niet terug te vinden is in de koran. \'90: meer politieke vrijheid door: o sociale onvrede bij bevolking
o internat. druk
De islam fundamentalisten hebben hier ook aan bijgedragen. \'91, Algerije: verkiezingen gewonnen door Front Islamique du Salut (FIS); fundamentalisten. De zittende regering verklaarde de uitslag ongeldig. Zo kwamen er aanslagen op mensen die de regering zouden steunen. Regering begon met politie actie. \'98: 80000burgers slachtoffer. In Arab. islam wereld dilemma: is islam fundamentalisme met democratie te combineren? In Iran is de politieke islam a/d macht. Beperkte vrijheid van meningsuiting. Maar de economie dwingt hen minder minder anti-westers te zijn. Het fundamentalisme is een teken dat er onvrede is over: ec. en politiek beleid en de oude generatie leiders. Door politieke optreden verdwijnt die onvrede niet. Maar de intolerante houding van fundamentalisten geeft ook geen vrijheid van meningsuiting. Misschien is de corruptie en vriendjespolitiek wel de grootste belemmering voor een democratie.