Roken

VAN TABAK NAAR SIGARET

Naar bijsmaakje In 1492 ontdekte de Spaanse ontdekkingsreiziger Christoforus Columbus Amerika en de tabak. Het zit er dik in dat Columbus een aantal tabaksplanten heeft meegenomen op zijn terugreis naar Europa en zo de Europeanen aan de tabak bracht. Nu maken sigarettenfabrieken over de hele wereld sigaretten van tabaksbladeren. De Europeanen roken nu zo\'n vijfhonderd jaar tabak. In tabak zitten een heleboel schadelijke stoffen. De belangrijkste zijn nicotine, teer en koolmonoxide.

Smaakverbeteraars Sigarettenfabrikanten voegen van alles toe aan hun sigaretten. Tabak zelf smaakt namelijk enorm bitter en dat zou veel mensen van het roken afhouden. En dat willen de fabrikanten niet. Vandaar dat ze allerlei geur- en smaakstoffen in een sigaret stoppen. Suiker bijvoorbeeld, of honing. Vaak doen ze er ook een vleugje zoethout of chocolade bij. Waardoor mensen onbewust ook roken voor die smaken.

Nog meer troep Ondanks de smaakstoffen, blijft het roken een vervelende bezigheid. Vandaar dat fabrikanten nog meer zaken toevoegen om het roken van sigaretten minder onprettig te maken. Zo stoppen ze theobromine in de sigaret. Als deze stof niet in een sigaret zat, zou de roker steeds moeten hoesten. Een sigaret bevat ook stoffen die in nagellakremover zitten. Heel agressief spul dus. Sigaretten bevatten zelfs ammoniak, dat stinkt ongelofelijk en is zeer schadelijk voor je lichaam. Ammoniak versterkt de verslavende werking van nicotine. Zo zorgen sigarettenfabrikanten ervoor dat rokers extra snel verslaafd* raken en meer gaan roken.

Het is dan ook niet voor niets dat de fabrikanten van sigaretten moeten aangeven wat voor stoffen er in hun producten zitten. Sinds kort moet er op de sigarettenpakjes staan hoeveel teer, nicotine en koolmonoxide er in zit. Sinds 1 mei 2002 moeten de fabrikanten bovendien de lijst met schadelijke stoffen beschikbaar stellen voor het publiek. Zo zetten fabrikanten deze lijst bijvoorbeeld op het internet.

WAAROM IS ROKEN ONGEZOND?

Slechte prestaties Het is slecht voor je longen, bloedsomloop en je conditie. Juist, we hadden het over roken. De trilhaartjes in longen die vuil transporteren doen hun werk minder goed, doordat ze verdoofd raken door de teer en de rook. Ze kunnen nauwelijks de troep uit de longen verwijderen. En al die gevaarlijke stoffen blijven zitten en veroorzaken problemen als kanker. Nicotine zorgt dat mensen verslaafd raken. De koolmonoxide zorgt dat een roker minder goed zuurstof opneemt en hart- en vaatziekten zich kunnen ontwikkelen. Verder raken mensen gestrest van roken. Bij elk trekje gaat je hart namelijk even sneller kloppen en stijgt je bloeddruk. En dat vervelende zeurderige gevoel als het lichaam een nicotine-shot nodig heeft voelt ook niet echt lekker ontspannen.

Potentie* En de invloed van roken gaat verder dan je vaak in de gaten hebt. Sigaretten verlagen namelijk de potentie. En groot wordt ‘Hij’ er ook al niet van. Door alle smerige stoffen blijft de piemel van rokende mannen vaak kleiner dan die van niet-rokende mannen. En dat is nog niet alles. Want de erectie is ook minder goed. De penis houdt zich dus als het ware permanent een beetje klein. Vind je het gek. Wie kan er nou overeind blijven met al die rotzooi om zich heen?

Zwangerschap Wie bijvoorbeeld kinderen wil, moet echt stoppen met roken. Het sperma van rokende mannen is aanzienlijk slechter dan dat van niet-rokende mannen. Vrouwen zijn een stuk minder vruchtbaar als ze roken. De Weense hoogleraar Feichtinger heeft er een onderzoek naar gedaan. Hij heeft ontdekt dat vrouwen die roken 50% minder kans hebben om zwanger te worden dan niet-rokende vrouwen. De helft dus! Er zijn natuurlijk rokende vrouwen die wel zwanger worden. Maar ook dan is roken link. Zo hebben ze een veel grotere kans op een miskraam* als ze blijven roken. Ook kan hun ongeboren kindje ernstig ziek worden, doordat de moeder rookt. De kans op wiegendood is bovendien veel groter. Genoeg redenen dus voor aanstaande ouders om niet te gaan roken.

VERSLAVING

Harde drugs, zware verslaving Van alle rokers is 90% verslaafd. Dat betekent dat ze zich een dagje niet roken bijna niet kunnen voorstellen. Ze hebben dan ook moeite om te stoppen met roken. Niet zo vreemd, want de ontwenningsverschijnselen* zorgen ervoor dat een verslaafde zich erg slecht voelt als hij niet toegeeft aan de verslaving. Verslaafd zijn is volgens het woordenboek: \'lichamelijk of geestelijk afhankelijk zijn van iets door gewenning\'.

Soorten verslaving Mensen kunnen zowel lichamelijk als geestelijk verslaafd zijn. Bij lichamelijke verslaving krijgt het lichaam ontwenningsverschijnselen. Zo kan men hoofdpijn krijgen of zich trillerig voelen. Geestelijke verslaving zit in het hoofd. Als men gewend is op feestjes te roken, kan men eigenlijk niet zonder, tijdens een feest. Rokers zijn vaak zowel geestelijk als lichamelijk verslaafd. Die dubbele verslaving is een extra handicap bij het stoppen.

Nicotine een drug? Nicotine is een soort drugs en de verslaving is behoorlijk heftig. Net als andere drugs stimuleert nicotine de dopamine-productie in de hersenen. Bovendien is de kans om aan nicotine verslaafd te raken heel groot. Nicotine is een giftige stof die zeer snel in het bloed wordt opgenomen. In zeven seconden is nicotine vervolgens van de longen, via het bloed, naar de hersenen gereisd. Het gif prikkelt de zenuwcellen en verdooft ze, de bloeddruk* verhoogt, doordat de bloedvaten* samentrekken. Het hart wordt opgejaagd. Ook maag, darmen en nieren reageren op nicotine.

Stoppen Door de heftige ontwenningsverschijnselen kunnen mensen vaak moeilijk van het roken afkomen. Jaarlijks proberen zo\'n 1.000.000 rokers in Nederland te stoppen. Vijf tot tien procent van hen lukt het om blijvend te stoppen. Bij het stoppen zijn de effecten al snel merkbaar. Eén of enkele uren na de laatste sigaret heeft een roker een sterke behoefte aan een volgende sigaret. De nicotine zorgt dat men zich echt slecht voelt als men niet rookt. En dan volgt al snel een nieuwe sigaret.

Overwinnen Als een roker stopt, is na twee weken alle nicotine al uit het lichaam verdwenen. De lichamelijke verslaving is dus eigenlijk heel snel voorbij. De geestelijke verslaving is vaak wat moeilijker te overwinnen. Niet zo vreemd natuurlijk, want gewoontes zijn over het algemeen behoorlijk ingesleten. Wie elke pauze met zijn collega´s naar buiten gaat voor een sigaret, zal dat af moeten leren. Stoppen is dus moeilijk, zeker als je kijkt naar het feit dat rokers vaak lichamelijk en geestelijk verslaafd zijn. Wie echt wil stoppen, kan eens bij de huisarts langsgaan voor advies, of een kijkje nemen op de website www.stopeffectief.nl. Speciaal voor jongeren is er de Roken Infolijn voor Jongeren. Op 0900 - 5002025 (€ 0,10 pm) kun je info beluisteren, brochures aanvragen en met medewerkers spreken.

DE CIJFERS OVER ROKEN

Manipulatie ten top In 2001 rookte de meerderheid van de Nederlanders niet. Bijna tien miljoen Nederlanders waren niet-rokers, en 6 miljoen Nederlanders rookten wel. Dat was vijftig jaar geleden wel anders. Toen rookte 9 van de 10 mannen en 3 van de 10 vrouwen. Men kende de schadelijke gevolgen van roken echter nog niet, met alle vervelende gevolgen. Jaarlijks sterven er in Nederland 22.480 mensen doordat ze sigaretten hebben gerookt. Bovendien overlijden elk jaar zo\'n 200 Nederlanders aan de gevolgen van meeroken.

Manipuleren voor meer omzet Dat er ondanks alles nog steeds mensen beginnen met roken, is minder vreemd dan je denkt. De tabaksindustrie* is namelijk een machtig apparaat. Die industrie doet er alles aan om mensen aan het roken te krijgen en te houden. Deze concerns hebben bijvoorbeeld lang gedaan alsof ze niet wisten hoe schadelijk roken is. De afgelopen jaren zijn echter veel interne \'confidential\' (oftewel vertrouwelijke) rapporten naar buiten gekomen. Daaruit blijkt dat men prima wist hoe gevaarlijk sigaretten zijn voor de gezondheid van de roker. Bovendien blijkt dat allerlei stoffen aan sigaretten worden toegevoegd. Stoffen die ervoor zorgen dat mensen nog verslaafder raken.

Betaald roken Dat de tabaksindustrie de verkoop van tabak en dus sigaretten wil blijven voortzetten is niet zo vreemd. De omzetten zijn gigantisch. Bovendien brengt de belasting op sigaretten ook bij de overheid veel geld in het laatje. Zo zijn er dus verschillende partijen die geld verdienen aan rokers. De tabaksindustrie investeert veel in reclame. Zodat zoveel mogelijk mensen blijven roken. Doordat men bijna geen reclame meer mag maken, brengen sigarettenmerken kledinglijnen op de markt. Daar kunnen ze namelijk wel voor adverteren. En zo komt toch hun naam in de media. Of ze betalen popsterren of filmhelden om te roken. Zo heeft Sylvester Stallone ooit toegegeven dat hij betaald wordt om in zijn films te roken.

Smokkelsigaar Maar de tabaksfabrikanten gaan nog veel verder om geld te verdienen. Zo wordt een groot deel van de sigarettenproductie gesmokkeld. Zo ontduiken de fabrikanten de hoge belasting die voor rookwaar geldt. Die belasting kan wel oplopen tot 80%. Tja, het mag duidelijk zijn dat de tabaksfabrikanten graag willen dat zoveel mogelijk mensen zoveel mogelijk sigaretten roken. En daarvoor hebben ze elk jaar weer nieuwe rokers nodig. Want ja, dat is het enige nadeel van de klanten van de tabaksindustrie: rokers worden wel wat minder oud dan niet-rokers. Doordat rokers gemiddeld 13 jaar eerder doodgaan, slinkt de klantenkring snel.

WAAROM ROKEN?

Manipulatie ten top Rokers roken omdat ze verslaafd zijn. Want wie vindt het nu lekker om iets te doen wat erg slecht is en waar je ziek van wordt? Je kunt er dus beter ook niet aan beginnen. Biedt iemand je toch een sigaret aan? Die kun je afhouden door negeren, weigeren en weggaan. Aan sigaretten worden stoffen toegevoegd die mensen verslaafd houden. En light sigaretten? Sigarettenfabrikanten willen met de toevoeging light of mild suggereren dat deze sigaretten minder ongezond zijn. Maar dat is zeker niet waar!

Light is niet licht! De hoeveelheid teer die in \'lichte\' sigaretten zit, verschilt van zwaardere sigaretten. Op elk pakje staat hoeveel teer en nicotine er in een sigaret zit. Op een pakje \'normale\' sigaretten staat bijvoorbeeld dat er 10 milligram teer in een sigaret zit. In een \'light\' sigaret zit 5 milligram teer. De roker denkt dat hij dan maar de helft van die teer binnenkrijgt. En dat klopt niet. Want hoewel er minder teer in zit, krijgt de roker vaak een groter gedeelte binnen, doordat hij of zij bij het roken van light sigaretten dieper inhaleert*. Men krijgt dus wel een groter percentage van de teer binnen.

Rokende machines Fabrikanten testen hun producten door machines sigaretten te laten roken. Als een machine een \'lichte\' sigaret rookt, wordt de tabaksrook sterk verdund met lucht omdat er gaatjes in zitten. Die gaatjes die in het filter zitten, houdt iemand die rookt echter dicht. In realiteit wordt de rook dus niet verdund. De machine die het teer- en nicotinegehalte moet meten, geeft aan dat er weinig teer en nicotine in de sigaretten zit, maar de rokende mensen krijgen wel meer binnen. Mensen roken namelijk niet als een machine.

Diep inhaleren In sommige light sigaretten zit minder nicotine dan in \'gewone\' sigaretten. Dat wil niet zeggen dat de rokers van deze sigaretten minder verslaafd zijn. Mensen die overstappen op light sigaretten gaan gewoon dieper of vaker inhaleren. Of ze roken meer sigaretten. De roker is net zo verslaafd en de sigarettenfabrikant verkoopt nog meer sigaretten ook. Hoezo minder schadelijk?

Minder risico? Nee dus! Het is dus onzin te denken dat light of mild sigaretten minder schadelijk zijn. Het is misleidend van sigarettenfabrikanten om mensen te laten denken dat deze sigaretten niet zo schadelijk zijn. Daar is nu ook veel protest tegen. Zo heeft de Nederlandse regering in de nieuwe Tabakswet vastgelegd dat de misleidende toevoeging \'light\' of \'mild\' vanaf 30 september 2003 niet meer op een pakje mag staan.

MEEROKEN

Ongewenst roken Als je meerookt, adem je de rook van andermans sigaret in. Ongezond en niet lekker. Maar liefst 85% van de rook van iemands sigaret komt in de lucht terecht, waar anderen het kunnen inademen. Dat inademen brengt schadelijke stoffen in het lichaam. Door meeroken loopt iemand een grotere kans om ziek te worden. Jaarlijks sterven 200 mensen aan longkanker, die veroorzaakt wordt door meeroken. Ben je niet gediend van meeroken? Maak dat dan duidelijk aan de roker.

Tabakswet Afspraken maken over roken is belangrijk. Daarom heeft de Nederlandse overheid heeft zich er ook mee bemoeid. Zo is er een speciale Tabakswet* die niet-rokers tegen meeroken beschermd. Deze wet werd in 1988 aangenomen en sindsdien een aantal keer aangepast. In de wet wordt bepaald dat publiekstoegankelijke ruimtes in openbare gebouwen* rookvrij moeten zijn.

Rechtszaken Internationaal gezien wapent men zich steeds meer tegen meeroken. Koploper is Amerika. Hier worden sigarettenfabrikanten voor vaak gigantische bedragen aangeklaagd. Natuurlijk is de internationale tabaksindustrie dan ook buitengewoon beducht voor studies naar de effecten van meeroken. Deze studies leveren het wetenschappelijk bewijs dat meeroken kanker en andere ziektes kan veroorzaken. Dit verzwakt de positie van sigarettenfabrikanten in de rechtszaal.

Misleiding Bij meerokers die ziek geworden zijn, kan de industrie niet volhouden dat het hun eigen schuld is. Geen meeroker die er zelf voor kiest mee te roken. Wel probeert de tabaksindustrie misleidende en verwarrende, zogenaamd wetenschappelijke berichten de wereld in te helpen. Zo kwam een paar jaar terug in de pers dat meeroken ongeveer even ongezond was als het eten van een koekje. Lariekoek natuurlijk. Want van het eten van een koekje krijg je echt geen longkanker. Maar wie had dit zogenaamd onafhankelijke onderzoek laten uitvoeren? Juist ja, de tabaksfabrikant Phillip Morris.