Postmodernisme en popart

De jaren 60

Protestgeneratie: de jeugd uit de jaren 60 protesteert tegen de wereld die gemaakt is door hun ouders. Er ontstond een materialistische wereld en er was oorlog in Vietnam. Sommigen gingen zover en werden hippies. Zij wilden vrede, leefden in communes en gebruikten drugs. Een andere generatie was de politiek bewuste generatie. In Amsterdam was dat de provo’s zij protesteerden tegen de conservatieve Nederlandse samenleving, waarin godsdienst nog altijd een grote rol speelde. Ook hadden zij het gemunt op het koningshuis. Beatgeneration: een generatie van muziek waarin niet langer lieve Frank Sinatra zong, maar jazz en rock&roll, beat en popmuziek.

De jaren 60 worden een echte culturele revolutie, gekenmerkt door toenemende industrialisatie en verstedelijking.

De protestjaren 60 kenmerkte zich door hooggespannen verwachtingen, maar in de jaren 70 maakte deze plaats voor pessimisme.

De jaren 70

Postmodernisme: het levensgevoel van de jaren 70. Het pessimisme door de ik-gerichtheid, door de isolementen van velen. Het geloof in een God bestond voor hen niet meer. • de wereld is onbegrijpelijk en ongrijpbaar: het menselijke verstand is niet in staat om systemen te bedenken om de wereld te ordenen • relativerende benadering: je krijgt zoveel informatie die je zelf selecteert en waarin je je eigen werkelijkheid creëert, een werkelijkheid die relatief is. • Ironische houding: vloeide voort uit de relativerende benadering. • Pluralisme: er is een veelvoud van culturen, die we niet moeten proberen naar 1 hand te zetten. Dit geldt ook voor afwijkende meningen en uitingen. • Pragmatische levensstijl: reageren op specifieke situaties, kortetermijnoplossingen, en flitsende berichtgeving

De samenleving ontwikkelt zich tot een consumptiemaatschappij: no-nonsense, efficiency en functionaliteit. Alles moet onmiddellijk gerealiseerd worden, waarbij waarden en normen aan de kant geschoven worden.

New Age: de tegenbeweging van de ik-gerichte maatschappij. Niet het afzonderlijke, het individuele, maar het geheel, de samenhangende moet weer aandacht krijgen.

Popart

1956, kort na de 2e W.O. komt reclame in de wereld. Iedereen had werk en kon steeds meer geld aan vrijetijd besteden. Het zijn populaire beelden die iedereen begrijpt. Jonge kunstenaars vinden hun inspiratie in de reclamebeelden en alle andere voortbrengselen van de consumptiemaatschappij. De ontwerpen en beelden die de kunstenaars kozen waren: • Allerdaags • Populair • Gebruikte beelden en kunstwerken
Maar door alles op een andere manier te laten zien, door iets bijvoorbeeld heel erg uit te vergroten of door iets vaak te herhalen vielen de allerdaagse dingen ineens op. Ze benadrukten de consumptiemaatschappij. Deze vorm van kunst heet Pop-art (populaire kunst). Doel van de kunstenaars: • Waardering • Geweldige kant benadrukken • Ironisch protest

Andy Warhol: 1928- 1987 Warhol reproduceert 30 keer (!) een afbeelding van Mona Lisa. Want, zo zegt hij: “30 Mona Lisa’s zijn beter dan 1”. Deze reeks afbeeldingen geef de blik geen enkele houvast. Het is niet meer mogelijk haar rechtstreeks aan te kijken. Het meesterwerk is teruggebracht tot een beeld als zoveel anderen, een onderdeel van een stortvloed aan visuele informatie, waarmee de kijker elke dag mee wordt overspoeld. In zijn reclamewerk had Warhol kennisgemaakt met mechanische reproductietechnieken. De kunstenaar verdwijnt achter de machine.

Kleding en Massacultuur

Eigentijdse culturen kenmerken zich door een gedeelde groepsidentiteit, een gezamenlijk wereldbeeld, aan gedeelde ervaringen, emoties, waarden en normen. Maar vooral symbolen en rituelen waarin de eigen mentaliteit en levensstijl tot uiting kan komen. Mode opmaak, taalgebruik en muziek bepalen de status van de groep en grenzen zich daarmee af van andersdenkenden. Hippies: versleten spijkerbroeken, zigeunerjurken, superkorte mini-jurkjes, Indiaanse tunieken met franjes en veters. Antimode. Punk: veiligheidsspelden, sleutels, kettingen, hondenriemen. Onverzorgd of geverfd haar, hanenkam. Sex Pistols was een punkband die echt protesteerden tegen de huidige samenleving. Hun Slogan: No Future
Hiphop: afkomstig uit Amerikaanse negergetto’s. op zoek naar eigen muzieksoort, er ontstaat hiphop. Graffiti, breakdance, scratchen, rap. Graffiti is een onderdeel van de hiphopcultuur. Keith Harring is misschien wel de bekendste graffitiartiest. Hij werkt altijd met hiphop muziek, en dat is terug te vinden in zijn werk.

Soaps

Een kijkje in ‘andermans leven’. Twee families die ruzie met elkaar maken en zakelijk en privé relaties met elkaar aangaan. Wat de soap zo spannend maakt is de cliffhanger. Een soort van spanningsmoment aan het eind van elke aflevering waardoor je zeker de volgende keer ook zal kijken. Enkele thema’s: • Jong en oud • Machtsspel • Emoties in beeld • Tradities en veranderingen
In een soap dienen enkele contrasten duidelijk over te komen: rijk versus arm, goed versus slecht etc.

Fotografie, film video & computer

Met de ontwikkeling van de fotografie, video en tegenwoordig de beeldplaat, kon het niet uitblijven dat kunstenaars gebruik gingen maken van videotechnieken en televisie. O.a. bij: Happening: een gebeurtenis waar iedereen aan mee kan doen, het publiek vormt een deel van het kunstwerk en kan het kunstwerk beïnvloeden
Performance: de kunstenaar/ de performer is het kunstwerk zelf. Het kunstwerk is dan geen stilstaand beeldhouwwerk of schilderij meer, maar een handeling, actie met behulp van video. Met video worden begrippen als ruimte en tijd opgeslagen en telkens opnieuw zichtbaar gemaakt. Door deze technische ontwikkelingen heeft de kunstenaar ook heel andere middelen dan penseel en beitel tot zijn beschikking om zijn kijk op de werkelijkheid in beeld te brengen.

In een laatste poging om origineel te zijn, wil men de laatste taboes doorbreken. Allerlei wreedheden, van het verwonden van het eigen lichaam, tot echte gruwelijke shockerende performances.

Gilbert &George

Zij confronteerden het publiek met beschaafde verveling. Dat wil zeggen dat ze zelf exposeerde als beeldhouwwerk in een museum of in de natuur. In hun latere werk maakt het conservatieve tweetal, enorme wanden, samengesteld uit tientallen hard ingekleurde fotostukjes, waarop zijzelf altijd op de een of andere manier bij aanwezig zijn.

Jaren 80 en 90

De fotografie heeft definitief afgerekend met de noodzaak van ‘het unieke’ in het traditionele kunstwerk. Een aantal kunstenaars beperkten zich tot het kaal tonen van grote foto’s of beelden: veel cabachromes: reuzendia’s, die technisch perfect zijn, maar qua beeld vaak niet bijzonderder dan de doorsnee foto of video. Daarnaast zijn er ook kunstenaars die met geënsceneerde fotografie, gemanipuleerd foto- en video-opnamen en computergraphics werken.

Erwin Olaf Zijn vroegste werk bestaat uit zwart-witte, maar heel erg barokke opnamen van surrealistisch uitgedoste lilliputters in onwerkelijke poses. Met zijn gewaagde, veelal homo-erotische foto’s uit het begin van de jaren 90 wist hij belangstelling van het grote publiek te trekken

Inez van Lamsweerde Zij is van alle fotokunstenaars misschien wel de meest postmoderne. Met een serie pin-ups ( met behulp van paintbox gemonteerde in de ‘ongepaste’ omgeving van super burgerlijke woningen) toont ze op cynische satirische wijze aan hoe de vrouw in de rol van dom blondje of pitspoes tot ordinaire handelswaar is verworden. Begin jaren 90 begon ze in haar foto’s commentaar te leveren op ontwikkelingen inde plastische chirurgie.

Ensceneren: alles neerzetten, zoals de kunstenaar dat wil

Jaren 80 en 90 en het postmodernisme

Wat moet je nog als alles al is gedaan? Waarom is het zo belangrijk steeds iets nieuws te verzinnen? Dat vragen de kunstenaars in het begin van de jaren 80 zich af. De overtuiging dat we op cultureel gebied nog maar weinig iets te bieden hebben heeft geleid tot een kunst die vrijelijk put uit alle mogelijke bronnen.

Jeff Koons Zijn kunst moest voor iedereen toegankelijk zijn. Koons maakte kitsch tot uitgangspunt van zijn werk, waardoor hij mensen laat zien wat ze willen zien. In no time wist de ambitieuze Koons met alle middelen uit de wereld van de commercie, publiciteit promotie en marketing in zijn naam te brengen.

Rob Scholte Net als Koons kende ook Scholte binnen de kortste keren alle ins en outs van het kunstbedrijf en zette hij galeriehouders, kunsthandelaren en museummensen, critici en niet te vergeten de media naar zijn hand. ‘ik ben zo commercieel als de pest. Ik wens een zo aantrekkelijk mogelijk leven te leiden. Het verschil met Koons was dat hij niet probeerde over te komen als een lief kind, maar dat hij gewoon deed wat hem toestond. Een ander verschil is dat Koon sommige motieven weglaat, schildert Scholte uiterst precies. Al snel had Scholte door heel de wereld fabrieken staan waar zijn kunstwerken werden geproduceerd.