Biografische gegevens:

Wieringa (1967) studeerde geschiedenis en journalistiek, en brak in 2005 door met zijn vierde roman Joe Speedboot. Hij bracht een belangrijk deel van zijn jeugd door op de Antillen, en naar menig zeggen is dit van invloed geweest op zijn vele verhalen die zich ver buiten Nederland afspelen. Wieringa is een verse en geprezen schrijver in Nederland.

Korte samenvatting

Pontus Beg woont in een uitstervend dorpje, Michailopol, in vermoedelijk Oekraïne aan de rand van de steppe. Hij is politiecomissaris, alleenstaand, kinderloos, uitzichtloos. De eerste zin verteld dat hij niet de oude man is die hij altijd wou worden.

De tweede verhaallijn volgt een aantal vluchtelingen, voornamelijk uit Turkmenistan, die meer dood dan levend naar een voor de lezer onbekende bestemming reizen.

Als de vluchtelingen na maandenlang zwerven in Michailopol aankomen merken zij dat ze zijn opgelicht door een man aan wie zij een grote smak geld hebben betaald om hun de grens over te smokkelen; Ze zijn nooit in de buurt van een grens geweest.

Pontus Beg krijgt de taak op zich om de vluchtelingen op te vangen en af te handelen, en zo vermengen de verhaallijnen zich.

Beg begint een zekre affectie voor de spookachtige vluchtelingen op te bouwen; Net zoals het Joodse volk duizenden jaren geleden, waarbij Beg overweegt zich aan te sluiten, hebben zijn een helletocht meegemaakt om naar het beloofde land te komen.

Opbouw en Tijd

Het is in het boek onduidelijk rond welke tijd het zich afspeeld, maar je kan zeggen dat het in de tijd van nu wordt verteld, want het fenomeen “internet” wordt genoemd in het boek.

Het verhaal speelt zich af over een tijdsbestek van ongeveer een half jaar, gezien dat het boek begint in “het najaar” en eindigt in “het voorjaar”.

Het Boek bestaat uit drie delen:

Het Najaar is het eerste deel, de twee verhaallijnen zijn nog gescheiden en lijken enigzins synchroon-chronologisch aan elkaar te verlopen. Het wordt hier verteld uit het punt van een alleswetende verteller, die in de hoofdstukken over Beg (oneven hoofdstukken) alleen in Beg volgt, maar in de even hoofdstukken over de vluchtelingen vaak van mikpunt wisselt.

Het tweede deel is de winter, hierin verstrengelen de verhaallijnen zich langzamerhand en lijkt het verhaal plots niet meer chronologisch te verlopen, met een aantal terugblikken naar eerdere punten in de reis van de vluchtelingen zodat dingen die eerst onbekend waren voor de lezer opeens aan het licht komen, bijvoorbeeld wat er was gebeurd met de Neger.

Het voorjaar is het laatste deel en bestaat uit slechts één hoofdstuk, die gaat over Beg die met de jongste vluchteling, een jongen van 10 á 14 jaar, een gesprek heeft. De alleswetende verteller lijkt hier meer gefocust op Beg.

Titelverklaring

“Dit nu zijn de namen der zonen van Israel, die in Egypte gekomen zijn, met Jakob; zij kwamen er in, elk met zijn huis” luidt de eerste zin van het exodus van het tweede boek van het oude testament, die verhaalt over een vluchtreis van een groep joden die 40 jaar door de woestijn heeft gezworven.

In het boek van Wieringa verwijst hij wel vaker naar passages uit de bijbel en de thora, en ook in zijn vorige boeken was er altijd wel een spirituele invloed maar nog nooit was hij zo sterk als bij Dit zijn de namen. Een aantal voorbeelden:

• “Neemt dit brood, want het is mijn lichaam: , had Jezus van Nazareth tijdens het Laatste Avondmaal tegen zijn discipelen  gezegd. “Neemt dit lichaam, want het is mijn brood”, zei Tina Bazooka tegen haar klanten. “(blz. 27)
• Hij is toch jouw vriend?”, snerpte de vrouw
• Zijn zachte stem: ” Hij is mijn vriend niet. (verwijst naar de verloochening van Jezus door Petrus) (blz. 134)

In Deel 2 van het boek beginnen de vluchtelingen een naam te krijgen, terwijl zij in deel 1 werden aangeduidt als bijv. de Stroper,  de Neger, de man uit Asjchabad etc. Maar doordat Beg hun namen wel nodig had om ze te registreren, krijgt de titel later in het boek nog een aanvullende betekenis, namelijk Dit zijn de namen...-van de vluchtelingen uit de steppe.

Motto

“De meester zei: ‘Zolang je ouders nog leven, reis dan niet ver weg. Indien je op reis moet, laat ze dan weten waar je naartoe gaat.’” Ik moest het even opzoeken, maar het komt uit: Confucianisme, Karel L. Van der Leeuw

Dit is een toepasselijk motto voor een Roman als deze, die gaat over een reis.

Daarnaast is het een oude Chinese wijsheid, en op verschillende punten in het boek laat Beg lijken dat hij zich hierdoor gefascineerd voelt.

Thematiek

Er wordt veel gezegd over de thematiek van Dit Zijn de Namen, zoals dat het over religie gaat, over verlichting, streven naar verlichting. Wat ikzelf erg opmerkte tijdens het lezen is dat het heel erg gaat over de kennis over je naasten en jezelf; Wie ben ik eigenlijk? Wie zijn zij? Wie is hij? Of juist niet willen weten wie iemand is, bevooroordeeld zijn, denken iets of iemand te kennen. Daarnaast, verlichting erbij betrokken, ultieme kennis of ultieme verlichting vergaren is niet mogelijk wil het boek zeggen. Op het eind wijst Beg de jongen naar Israël, daar zou alles geweldig zijn. Wij weten wel beter. Je streeft oneindig, maar komt er nooit.

Mening

Ik vond het een geweldig boek; Wieringa schrijft zangerig met veel beeldspraak, en is in een heldere taal (wat van tijd tot tijd fijn is). Er is al over de hoofdstukken gezegd dat ze strak zijn als buxushaagjes, en ik deel die opvatting; niet lang, en omdat de hoofdstukken om en om een andere verhaallijn volgen, wordt je tussen de hoofdstukken geslingerd van wereld naar wereld. De voornaamste kritiek op het boek, is dat het “steriel” verteld zou zijn. Het woord steriel wordt vaak gebruikt, omdat Wieringa niet zo onder de huid van zijn personages zit als in zijn vorige boeken. Minder dan zijn vorige boeken tot helemaal niet. Ik kan hier niet goed over oordelen sinds ik nog niet genoeg boeken van Wieringa heb gelezen, maar ik kan mij er in vinden; Wieringa doet pogingen om ons het lijden van bijvoorbeeld de vluchtelingen te laten meevoelen door het zo goed mogelijk te beschrijven. Desondanks liet het mij koud, omdat hij het verteld als een buitenstaander die de mensen over de steppe ziet lopen en hun staat beschrijft. Maar wat ze voelen, hoe ze echt lijden en verlangen en liefde en haat voelen, dit romantische mis ik in de vertelling, ook bij hoofdpersoon Pontus Beg.

Maar, naast het gevoel van de personages, een steengoed boek waar ik eindeloos over door kan ratelen.