Mali blues en andere reisverhalen door Lieve Joris

LIEVE JORIS - MALI BLEUS

Ik het boek “Mali Blues” van Lieve Joris gelezen. Lieve Joris reist van Senegal via Mauritanië naar Mali. In het boek begint ze telkens een nieuw deel voor elk land. In Senegal trekt ze op met François, ze kent hem al van in Zaïre. Zeven jaar geleden heeft ze met hem in Zaïre geleefd, maar met de oorlogen daar is hij naar Senegal getrokken. Van oorsprong is hij een Fransman maar heeft bijna heel zijn leven in Afrika geleefd en gewerkt. Hij staat in voor de culturele activiteiten in Senegal. Zo organiseert hij een muziekfestival met plaatselijke artiesten. Wat me wel opviel was dat ze altijd terugkeerde naar de tijd dat Senegal nog een kolonie was van Frankrijk. Hoe het land de Franse invloeden verwerkt, soms positief maar meestal negatief. Senegal (ook Mauritanië en Mali) hebben te kampen met een grote werkloosheid, rebellenopstanden en etnische conflicten. Lieve Joris probeert om met gewone mensen te praten en erachter te komen hoe zij zich voelen, wat zij denken over de gang van zaken in Senegal. Daarom trekt ze het binnenland in. François woont in de stad. Ze komt terecht in een klein dorpje waar de jongeren niet naar school gaan en waar Amadou, de enige die een televisie heeft, elke dag opnieuw beelden probeert te ontvangen. Dit is afhankelijk van de wind. Hij wil een decoder kopen zodat hij canal+ kan ontvangen. Daarom vraagt hij geld aan iedereen die komt kijken. Uiteindelijk rijdt ze terug naar Dakar, naar François, om van daaruit naar Mauritanië te reizen. Mauritanië is heel religieus, niet alleen de Islam maar ook bijgeloof. Zo is er een pasage in het boek dat ze in een tankstation staan waar de pompbediende tegelijkertijd een soort toverman is en koranles gaf in een kamertje achter zijn tankstation. Ze reist met Sass en Abdallah naar Tamchekket. Sass heeft in Parijs sociologie gestudeerd, maar doet niet zoveel met zijn diploma. Hij kan moeilijk ontsnappen aan zijn nomadenverleden. Ze hebben redelijk veel problemen met de jeep waarmee ze rijden. Deze valt regelmatig wel eens stil en er is nooit iemand in de buurt die hen kan helpen om hem te maken. Uiteindelijk komt er dan toch iemand die er iets vanaf weet, maar die wil hen alleen helpen op voorwaarde dat hij mee kan reizen naar Tamchekket. Dit gebeurt dan ook. Als ze in Tamchekket aankomen, blijkt dat het er verlaten bij ligt. De markt stelt niet zoveel voor en er lopen bijna geen mensen over straat. Ze blijven bij de gemeentesecretaris overnachten. Bij het avondeten krijgt Sass de beste en mooiste stukken vlees aangeboden, maar hij heeft hiervoor geen interesse. Dit komt omdat hij een Moorse aristocraat is en daarom onthecht dient te zijn. Het mooiste vlees wordt voor hem uitgezocht, maar hij mag er geen interesse voor hebben. Uiteindelijk vertrekt ze richting Mali. Zodra Lieve Joris in Mali aankomt, zoekt ze contact met Boubacar Traoré. Ze beschrijft hem als een bluesman van een jaar of vijftig herkenbaar aan het dragen van een geruit petje. Door de verhalen die over deze man de ronde gingen en zijn muziek waar ze vaak naar luisterde raakte ze erg geïnteresseerd in deze figuur. Deze man is algemene bekendheid in heel Mali door zijn muziek en vooral door het bluesnummer Mali Twist. Dit nummer schreef hij direct na de onafhankelijkheid van Mali in 1963. In dit nummer roept hij alle Malinezen ter wereld op om naar huis te komen en mee te helpen Mali weer op te bouwen. Boubacar staat beter bekend als Kar Kar, zijn artiestennaam. Lieve Joris zoekt hem op in zijn huis in Bamako. De eerste dagen brengen ze door in Bamako, Boubacar maakt haar wegwijs in het Afrikaanse dorp en stelt haar onder andere voor aan zijn broer. Ondertussen is hij al wat opener tegenover Lieve, hij vertelt haar onder andere over zijn overleden vrouw en zijn twee kinderen. Hoe ze gestorven zijn wil hij nog niet zeggen. Boubacar zegt tegen haar dat hij de wijze waarop ze gestorven zijn ooit eens aan haar zal vertellen en dat iedereen die zijn volledige levensverhaal gehoord heeft zal huilen. Ook hier maken ze vaak wandelingen door de stad, waarbij ze oude kennissen van Boubacar ontmoeten. Iedereen die ze tegenkomen kent hem, maar hij schenkt hier weinig aandacht aan, omdat hij van mening is dat deze mensen hem alleen willen in tijden waarin hij nog succes boekt met zijn muziek. Na zijn terugkomst van een geslaagd concert deelt Boubacar aan Lieve mee dat hij opnieuw moet vertrekken en weer heeft hij liever niet dat ze meegaat. Na aandringen van Lieve mag ze uiteindelijk toch mee. Hij vertrekt om zijn marabout op te zoeken. Bijna iedere Malinees heeft een marabout, dat is wat wij een waarzegger/medicijnman zouden noemen. Ook houden zij zich bezig met magie, vooral voodoo en de magische kracht van verschillende voorwerpen. Ook heeft iedere belangrijke marabout zijn eigen koranschool. Na het bezoek keren ze terug naar Bamako. Boubacar had Lieve al verteld dat zijn vrouw in Bandiagra was overleden. Daarom denkt ze dat het antwoord op het raadsel van het levensverhaal van Boubacar daar te vinden is. Dus stelt ze voor hier heen te reizen. Eerst weigert hij haar te vergezellen, als zij dan voorstelt met zijn broer te gaan, bedenkt hij zich en zegt hij dat hij haar zal begeleiden. In Bandiagra verblijven ze bij een andere broer van hem en tijdens hun verblijf in dit dorp vertelt hij Lieve eindelijk wat voor vreselijke dingen hij heeft meegemaakt. Het blijkt dat Boubacar zijn vrouw en enkele kinderen heeft verloren door de schuld van zijn schoonzus en zijn bloedeigen moeder. Hij vertelt haar dat zijn vrouw bij zijn moeder en schoonzus in huis woonde. Boubacar zelf niet, hij was ergens anders geld aan het verdienen om ooit voor zijn gezin te kunnen zorgen. Er ontstond bij zijn moeder en schoonzus om ombekende reden haat tegen zijn vrouw Pierette. Het ging volgens Boubacar zover dat zijn moeder hem niet eens meer wou zien, alleen maar omdat hij met Pierette getrouwd. Z’n moeder en schoonzus gaan naar een marabout en vragen deze met behulp van voodootechnieken Pierette en haar kinderen om te brengen. Er werden onder andere dingen met magische krachten onder het huis begraven om te zorgen dat alles mis zou gaan met Pierette. Na verloop van tijd stierf een van de kinderen, waarop zijn moeder en schoonzus hem in zijn gezicht uitlachten. Ze zeiden dat binnen een week nog een kind zou sterven. Uiteindelijk vertrok de zwangere Pierette met haar andere kinderen naar een kraamhuis in Bandiagra. Hier overleed een tweede kind en 2 dagen later stierf Pierette zelf. Als we Boubacar moeten geloven is dit allemaal het werk van de marabout geweest. Hij verwijt zijn familie echter niks, hij zegt dat zij in hun leven ooit nog wel gestraft zullen worden voor hun daden. Bij het bezoek aan zijn broer en schoonzus in Kayes leek er ook niets mis met de familieband.

bronnen: http://users.telenet.be/boekbesprekingjoris/page2.html