The abomination door Paul Golding

1. Over de titel
Schrijver Paul Golding

Titel Een afgrijselijke daad (Oorspronkelijke titel: The Abomination)

Uitgeverij De Bezige Bij - 2000 (Oorspronkelijke uitgave: Picador, Londen- 2000)

Titelverklaring De titel verwijst niet zoals je misschien zou verwachten naar seksueel misbruik, maar naar een omschrijving van homoseksuele liefde uit het bijbelboek van Leviticus. “Als een man met een andere man omgang heeft zoals met een vrouw, begaan beide een Afgrijselijke daad; zij moeten ter dood worden gebracht. Er rust bloedschuld op hen.”

2. Over de auteur

Paul Golding woont in Londen. Hij debuteerde in 2000 met Een afgrijselijke daad, dat al voor zijn verschijnen een internationale sensatie werd en werd vergeleken met het werk van Marcel Proust, Vladimir Nabokov, Evelyn Waugh, Anthony Powell, Julian Barnes en Graham Swift.

Opvallend is dat er maar erg weinig informatie over de auteur te verkrijgen is. Op het internet zijn wel een groot aantal recensies, de meeste in het Engels, te lezen. We hebben een poging gedaan om via zijn Nederlandse uitgeverij De Bezige Bij aan informatie te komen, maar daaruit kwam naar voren dat Paul Golding een pseudoniem is en dat hij niet de behoefte heeft veel publiekelijk te doen. Desondanks is hij voor een publiciteitsbezoek, vlak na het verschijnen van Een afgrijselijke daad, in Nederland geweest. Echter, hij hield zijn verblijfplaats geheim, wilde zijn uitgever niet ontmoeten en als klap op de vuurpijl mocht hij niet gefotografeerd worden. Ooit is een hele vage foto opgedoken die pakweg twintig jaar geleden is genomen en er werd slechts één nieuwe opname in omloop gebracht, waarop zo nadrukkelijk een narcistische, modieuze gay wet dream staat afgebeeld dat geen mens wilde geloven dat het hier een schrijver betrof en geen fotomodel of pornoacteur.

Zijn debuutroman Een afgrijselijke daad baarde nogal wat opzien in Groot- Brittanië. Golding beschrijft hoe zijn hoofdpersoon James Moore een homoseksuele relatie onderhoudt met een leraar van zijn deftige, katholieke boarding school. Nu wilde het geval dat de politie van Lancashire juist bezig was met een onderzoek naar aanleiding van berichten over seksuele relaties tussen leerkrachten en leerlingen op de exclusieve jezuïetenkostschool Stonyhurst College. En Paul Golding is oud-leerling van deze school, evenals de schrijvers Tolkien en Conan Doyle. Diverse ex-studiegenoten die de roman hadden gelezen, signaleerden glasheldere overeenkomsten tussen de naamloze school en zijn praktijken, zoals beschreven in Een afgrijselijke daad. Uiteraard was de politie geïnteresseerd in een goed gesprek met de auteur over de achtergronden van zijn roman, maar in strijd met de ook in Groot-Brittannië heersende mode die bekentenisliteratuur voorschrijft, weigerde Golding categorisch over eventuele autobiografische aspecten te spreken. Daarvoor gaf hij zowel morele als literair- esthetische redenen op: hij wilde zijn boek in bescherming nemen en zag er geen heil in mensen decennia na dato de gevangenis in te helpen vanwege hun pedofiele handelingen. Wel maakte zijn stilzwijgen de nieuwsgierigheid van het lezerspubliek almaar groter.

Hoewel iedere overeenkomst tussen de auteur en zijn hoofdpersoon James Moore uiteraard op toeval berust, geeft Goldings staaltje van narcisme een aardig beeld van wat de lezer van Een afgrijselijke daad te wachten staat, want James Moore, geboren als Santiago Moore Azmora, is een narcist zoals je ze weinig tegenkomt. Daarnaast is hij kil, afstandelijk en op een indirecte manier exhibitionistisch (ook al zo\'n toevallige overeenkomst met zijn schepper, ben je geneigd te denken). (1)

De kritieken op zijn debuutroman zijn lovend. Op de achterflap staan een tweetal recensies:

\'Een schokkend goed debuut.\' - The Independent

\'Paul Goldings gevoelige, trefzekere proza doet denken aan dat van de beste Engelse schrijvers van de twintigste eeuw: Evelyn Waugh, Anthony Powell, Julian Barnes en Graham Swift.\' - The Times

Zijn tweede boek Senseless is nog niet in het Nederlands vertaald. Voor zover ons bekend spelen homoseksualiteit en Aids een belangrijke rol in Senseless en is net zo welriekend geschreven als Een afgrijselijke daad.

3. Over de literatuurgeschiedenis

Op het internet is het boek veelal ingedeeld bij de homo-, en biseksuele romans, maar ook bij de reguliere boekhandels is het boek te bestellen. Het werk van Paul Golding wordt vergeleken met dat van de beste Engelse schrijvers van de twintigste eeuw. De vergelijking met Nabokov zou ook niet misstaan, maar dan geschreven vanuit het perspectief van het kind, i.p.v. de volwassene.

In de geschiedenis van de literatuur is er veelvuldig geschreven over het onderwerp: een seksuele relatie tussen een volwassene en een kind - in dit boek tegen de achtergrond van een Engelse kostschool.

Zoals het een oud-leerling van een jezuïetenschool betaamt, is Golding niet kinderachtig met zijn christelijke taalsymboliek. Hij gaat de inmiddels klassieke vergelijking van sperma en hostie op de tong niet uit de weg (Nootebooms Rituals gelezen, natuurlijk), noemt een anus - ook al klassiek - een \'kathedraal van mysteries\', \'zegent\' lakens met zijn zaad, neemt de houding aan van Jezus aan het kruis wanneer hij in een SM- spelletje wordt vastgebonden, en verder figureren er de nodige misdienaars en tabernakels plus het heilige der heiligen in zijn seksuele metaforenrepertoire. (1)

4. Over het genre

De roman is het beste in te delen bij de sociale roman en de psychologische roman: Je krijgt een duidelijk beeld hoe groepen met elkaar leven, de hiërarchie die er overal heerst en hoe de hoofdpersoon, James Moore, zich binnen zijn leefwereld, op het eiland van zijn ouders en op de Engelse kostscholen, probeert staande te houden. Hij geeft veel prijs over zijn gevoelens tav. deze mensen en de emoties die ze oproepen.

5.1 Samenvatting

Samenvatting

Santiago vertelt over zijn eerste jeugdherinneringen op het eiland van zijn welgestelde ouders. Hij heeft een kindermeisje, liefkozend mam\'zelle genoemd, die erg belangrijk voor hem is. Hij voelt zich vertrouwd bij haar: de manier waarop ze hem wekt, uit bad haalt en daarbij een Frans liedje zingt, maar ook hoe hij op zijn verjaardag van haar het mooiste cadeau krijgt: \'een grotemensenring\'. Echter, mam\'zelle vertrekt en er komt een nieuwe juf voor in de plaats. De prachtigste ring \"raakt zoek\" en als Santiago er naar vraagt wisselen zijn ouders en nieuwe kinderjuf over zijn hoofd veelbetekende blikken uit, want zij vinden de ring met een grote groene briljant te opzichtig. De gevoelige Santiago voelt zich, al in zijn vroegste jeugd, onbegrepen door volwassenen. Naast mam\'zelle is er zijn beeldschone moeder die aanvankelijk op een voetstuk staat. Een belangrijk moment is wanneer hij van zijn Spaanse leraar een betrekkelijk onschuldig compliment krijgt door over zijn dij te aaien, omdat Santiago merkt dat het hem een prettig gevoel geeft. Later, op de Engelse kostschool, zal hij, veel te vroeg zijn onschuld verliezen, aan de leraar aan wie Santiago zijn hart geeft, Mr. Wolfe.

Zijn vader is van origine een Engelsman en hij wil Santiago de privileges geven van een goede en degelijke Engelse opvoeding. Dit betekent voor Santiago dat hij naar een Engelse kostschool moet. In zijn nieuwe omgeving krijgt hij een meer Engelse naam: James Moore. Hij voelt zich een vreemdeling .Zijn typisch Spaanse gewoontes en uiterlijkheden, hooghartig en met meer aandacht voor lichamelijke verzorging, met de paplepel ingegoten door zijn moeder die op haar afstamming altijd zo de nadruk legt, maken hem al snel een buitenbeentje op het internaat. Daarnaast is er natuurlijk de taalbarrière. Niet alleen bij klasgenoten, maar ook bij zijn leraren roept hij als buitenlander achterdocht op. James, hoe jong hij nog is, begrijpt dat hij een overlevingsstrategie nodig heeft en al snel vindt hij een bondgenoot in de gedaante van Mr. Wolfe. In het begin zal de relatie tussen James en Mr. Wolfe nog vrij onschuldig zijn: ze wisselen stiekem knipoogjes en pruillipjes uit, \'als kussen in de maak\'. Tussentijds zijn er de vakantie waar James terugkeert naar het eiland, maar al in de kerstvakantie merkt hij dat zijn moeder, die zo droevig was om het feit dat Iago - want zo noemt zijn moeder hem - een aantal maanden daarvoor het huis verliet, haar eigen bezigheden lijkt te hebben gevonden en daar volledig in opgaat. Wel neemt ze Iago mee naar verschillende kinderpartijtjes, maar hij merkt dat hij zich op het Spaanse eiland al net zo\'n vreemde begint te voelen als in Engeland en mede door het gemis van zijn mam\'zelle voelt hij zich eigenlijk nergens meer thuis. Terug op het internaat krijgt zijn verhouding met mr. Wolfe een steeds minder onschuldig karakter. James zal op een nacht dat hij niet kan slapen naar de kamer van Mr. Wolfe sluipen en bij hem in bed kruipen. James zal op dat punt gekomen, zijn onschuld verliezen. Er volgen vele nachten, want James is stapelverliefd. De eerste scheurtjes, alsof het een beproeving van god is, ontstaan wanneer James bij mr. Wolfe op het matje wordt geroepen om een tik te krijgen met de mattenklopper. Mr. Wolfe neemt hem weliswaar in bescherming door zijn billen met een kussen te bedekken, maar toch begint hier een reeks van moeilijkheden, doordat hij niet dezelfde behandeling krijgt als zijn medeleerlingen en dat brengt het besef met zich mee dat James een goudmijntje in handen heeft. De tweede moeilijkheid is, wanneer het onvermijdelijke gebeurt, namelijk James is in het bed van Mr. Wolfe in slaap gevallen en bij de ochtendgong treft de dienstdoende leraar, Mr. Bonifaccio, een leeg bed aan. Mr. Bonifaccio zal de nacht die erop volgt James bij zich roepen en hem een verhoor afleggen, niet omdat Bonifaccio zo begaan is met het lot van James, maar omdat hij uit is op het baantje van Mr. Wolfe. James\' vader komt over uit Spanje om te praten. Hoewel James slechts de halve waarheid vertelt (hij neemt zijn minnaar Mr. Wolfe in bescherming) zal zijn vader best een vermoeden hebben van wat er werkelijk gebeurd is, hij neemt echter de school in bescherming en prent James in dat je niet mag \'jokkebrokken, wat liegen betekent\' en dat het te wijten is aan het feit dat James een beetje te veel verbeeldingskracht heeft, sorry daarvoor. Ook van zijn vader hoeft hij dus niet op steun te rekenen en zijn moeder zal, alsof ze een klein kind is, liever overal buiten willen blijven, beslist zijn autoritaire vader. De smet op de naam van James wordt alleen maar groter, en alsof zijn medeleerlingen het ruiken, vanaf het moment dat James en Mr. Wolfe hun nachtelijke avonturen hervatten, staat in grote letters op het schoolbord: James hartje Mr. Wolfe. Er wordt ook niet langer in stilzwijgen gecomplotteerd: \'billenmaat, flikflooier, reetlikker\' zijn het soort termen die naar James verwijzen. Tevens belandt hij door een slaande ruzie met een medeleerling in het ziekenhuis. Kortom er rust een enorme druk op zijn schouders. De laatste week op deze kostschool maakt James, met een aantal andere leerlingen en Mr. Wolfe een uitstapje naar Brussel, om bezienswaardigheden te bezichtigen. Het zal het afscheid worden tussen James en zijn eerste grote liefde. In deze laatste week komt de druk niet langer meer van zijn medeleerlingen, maar van Mr. Wolfe. Die krijgt het opeens benauwd met de wetenschap dat James, nu hij niet meer afhankelijk is van hem, wel eens zou kunnen gaan praten. Om dat te voorkomen trakteert hij James op cadeaus en zal hij plechtig moeten beloven nooit te vergeten dat hun relatie \'echt\' was, wat andere mensen ook ervan zullen zeggen. Dit zal er mogelijk mede de oorzaak van zijn dat de liefde voor Mr. Wolfe als sneeuw voor de zon verdwenen is.

Terug op het eiland van zijn ouders, waar hij weer gewoon Santiago mag heten, experimenteert hij, hoewel hij nog steeds erg jong is, verder met zijn seksuele escapades met mannen. Eerst in de parken en later in zee, hetgeen hem een beter gevoel geeft, omdat hij zijn zonde niet hoeft af te vegen, alles is weg, vergeven.

Het tijdperk van De Grote School - zoals de Gravin, een vriendin van zijn moeder het noemt - of zoals James het zelf blijvend zal noemen, zijn Vaders Alma Mater breekt aan. Er ontstaan al snel problemen, niet alleen omdat hij nog steeds een zonderling figuur is, maar ook omdat hij dezelfde mensen treft, die de praatjes meenemen die hem zo hebben gekweld op de vorige school. Hij leert er de lelijke Dr. Fox, zijn muziekdocent, kennen, die eenzelfde behandeling wenst zoals hij die zo vaak heeft gegeven aan en ontvangen van Mr. Wolfe. James blijkt niet (meer) in staat zich daar tegen te verweren en geeft er aan toe. Al was het maar om niet mee te hoeven doen aan het allerergste van het ergste: de vernederingen die hem te wachten zouden staan op het sportveld.

Er komt verlichting bij het verschijnen van een nieuwe leerling, Clifford genaamd, op zijn Vaders Alma Mater. Een rasechte narcistische nicht, met wie James het uitstekend kan vinden. Ze worden boezemvrienden - zij samen tegen de rest - en de \"relatie\" met Dr. Fox komt op een zijspoor te staan, niet alleen omdat James sterker is geworden, maar ook omdat Dr. Fox een gruwelijke hekel heeft aan het kokette gedrag van Clifford. James praat met Clifford over homoseksualiteit en samen ontdekken ze in de bibliotheek een boek over het boeddhisme, waarin staat dat wie omgang heeft met een andere man zoals een man met een vrouw als straf een bad zal moeten nemen met de kleren aan. Deze straf stelt weinig voor en geeft hem troost. De vriendschap wordt zo hecht dat hij Clifford uiteindelijk in vertrouwen zal nemen over wat er tussen hem en Mr. Wolfe is gebeurd. Echter, later zal hij diep in Clifford teleurgesteld raken, omdat hij deze informatie zal gebruiken om van school af te komen, met succes. De verrader. James komt er nooit meer overheen en opnieuw staat hij er alleen voor. De band met Dr. Fox wordt aangehaald, hetzij deze keer op vriendschappelijke basis. Door het verdwijnen van Clifford kon er geen meer meelevend schepsel zijn. Nu de positie van James weer ernstig verzwakt is en het feit dat de verhalen over hem en Mr. Wolfe opnieuw de kop opsteken voelt hij zich genoodzaakt zijn medeleerlingen tot kleverig gerief te brengen. Het effectiefste middel om zijn mededelinquenten de mond te snoeren, opdat zij niet meer openlijk vijandig kunnen doen. Alsof het nooit lijkt op te houden ontstaan er problemen door een briefje dat James neerlegt op het bed van zijn medeleerling Tim Nye. Hij bedankt hem voor het maken van een cassettebandje met de mededeling: \'Bedankt, heb ervan genoten - nog meer?\'. Een leraar vindt het briefje en legt - mede ingegeven door de slechte reputatie van James - de boodschap verkeerd uit. Alsof hij zich schuldig heeft gemaakt aan zondig gedrag en zijn medeleerlingen daarin betrekt. James moet voor straf een opstel schrijven, maar die weet hij, doordat hij wat geld heeft verdiend aan bijlessen in de zomervakantie op het eiland, af te kopen en hij krijgt het voor elkaar dat een andere leerling het verslag schrijft. Een volgende complicatie volgt, want nu iemand beseft dat James geld te besteden heeft, wordt hij gechanteerd door middel van anonieme briefjes. Zijn chanteur noemt zich Al Capone. James ziet geen andere oplossing dan betalen. Al Capone wordt steeds gretiger en James is op den duur niet langer meer in staat aan de eisen te voldoen. Het gaat zelfs zo ver dat hij bij Mr. Wolfe aan moet kloppen voor geld. Als de eerste de beste hoer brengt hij Mr. Wolfe nog voor één laatste keer tot een hoogtepunt. Uiteindelijk zal James ontdekken wie Al Capone is en het enige waarop hij kan rekenen is een nederig sorry. Door de spanning die dit heeft meegebracht zijn de punten op zijn laatste rapport dramatisch slecht. Hij krijgt daarover ruzie met zijn vader die zich ook steeds meer lijkt te gaan storen aan het nichterige gedrag dat James in overvloede ten toon spreidt. Is dit zijn manier van verzet? Terug op school is het zowaar Dr. Fox die hem de reikende hand biedt. Waarschijnlijk omdat hij best het een en ander heeft goed te maken. James krijgt bijlessen, waar hij zeer blij mee is, omdat hij straks moet voldoen aan een aantal toelatingseisen voor een vervolgopleiding. Op bewonderingwaardige wijze weet James zijn rapport op te halen naar een goede cijferlijst. De week dat hij zijn diploma op mag gaan halen zijn alle ouders uitgenodigd op school. James\' ouders zijn natuurlijk ook gekomen. Meer dan ooit valt nu zelfs zijn moeder van haar voetstuk, doordat ze zich zo kostelijk amuseert tijdens het diner dat is georganiseerd. Hij beseft meer dan ooit dat zij niet meer is dan een aanhangsel van zijn vader, die hij zo verafschuwt, en dat zal altijd zo blijven. In dezelfde week moet er een groepsfoto genomen worden van de schoolverlaters. Tijdens de flits van de camera draait James zijn hoofd weg, zodat slechts een vage vlek te zien is. Alsof hij er nooit geweest is op zijn Vaders Alma Mater. Als Dr. Fox de foto onder ogen krijgt is hij, merkt James, teleurgesteld, maar dat kan hem nog weinig schelen. Om één laatste statement te maken zal James op het laatste schoolfeestje verkleed gaan als travestiet. Hij gaat helemaal op in de muziek en het maakt allemaal niks uit, omdat god voor één keer aan zijn kant staat. Als alle ceremoniële plichten van de diploma-uitreiking zijn voltooid volgt er een brief van zijn ouders. Zij veroordelen daarin zijn omgang met jongens, en noemen dit, zoals in het boek Leviticus beschreven staat Een afgrijselijke daad. En - als om de Ultieme dolksteek te geven - lijkt het hen beter, door zijn onacceptabele houding en gedrag, zowel thuis als op school, dat hij in Engeland blijft. Uiteraard, en dat is wel het minste wat hij mag verwachten, met een financiele tegemoetkoming. Hoewel zij natuurlijk al reusachtige offers hebben geleverd, althans dat vinden ze zelf. De brief eindigt met een P.S.: \'En ga in vredesnaam naar de kapper voordat je naar de bank gaat.\'

In het eerste en het laatste deel van het boek is James inmiddels een man van middelbare leeftijd, woonachtig in Londen. Daarin vraagt hij: \'God geve mij een nieuwe horizon.\' We maken kennis met de underground gay scene, de seks die James heeft met mannen opgepikt uit de gay clubs van Londen, maar ook met een gelukkig hetero- stel - met twee lieflijke kinderen - met wie hij bevriend is, die ergens buiten Londen wonen en in schril contrast staan met zijn ongelukkige bestaan. Via een contactadvertentie leert hij Steve, een hoer, kennen. De mooiste man die hij ooit gezien heeft en op wie hij verliefd raakt. Er volgt een spel tussen deze twee mensen. Bij een eerste invitatie komt het niet tot seks, omdat James zich bij een eerdere spontane ontmoeting in zijn vaste uitgaansclub afgewezen voelt, doordat Steve geen aandacht aan hem schenkt. Steve reageert dat hij zich moet leren ontspannen en om hem een laatste steek onder water te geven voegt Steve er eerder grijnzend dan glimlachend aan toe dat hij denkt dat James te veel denkt. Nadat James een week lang getraind heeft in de sportschool maakt hij zich, tot in de finesses, klaar voor een tweede ontmoeting met Steve. Tijdens de sex die ze gaan krijgen tart James de grenzen van Steve. Hij gaat er zelfs overheen, waardoor Steve zich in zijn beroepseer voelt aangetast. Steve is furieus en teleurgesteld dat James over die grens heen heeft kunnen gaan. Boos verlaat hij het appartement, zonder zijn werk af te maken. James schreeuwt hem nog toe dat hij op kan sodemieteren. Maar James belooft ons, de lezers, dat hij er overheen zal komen en er rest hem niks dan te constateren dat zijn muziek is afgelopen.

5.2 Tijd en tijdvolgorde
Avant-garde De lezer wordt in het eerste en het laatste hoofdstuk getrakteerd op een kijkje in de keuken van de homoseksuele sub-cultuur van de jaren 70 in Londen en New York. Hij beschrijft bijvoorbeeld de opstand in New York tegen de politie van met name travestieten, omdat voor de zoveelste keer een gay club wordt binnengevallen. Tevens beschrijft hij zijn bezoek aan de gay underground scene, de gay clubs, de manier van kleden en gedragingen van jonge homoseksuelen. Al op jonge leeftijd speelt mode een belangrijke rol. Zijn lijfblad is \'L\'uomo Vogue\'.

Daarnaast krijgt de lezer een beeld van het leven op een Engelse kostschool en op het Spaanse eiland van zijn ouders.

Het is een chronologisch verhaal, waarbij soms een flash- forward: het begin van deel 2 begint met een korte samenvatting van zijn jeugd.

5.3 Plaats/ruimte

1. Het Spaanse eiland van zijn ouders o.a. het huis, vakantiehuis, strand, Nautische club en het park. 2. Een kostschool voor basisonderwijs in Engeland
3. Een kostschool voor voortgezet onderwijs in Engeland. 4. Londen. 5.4 en 5.5 Karakterbeschrijving en –ontwikkeling - Onderlinge relaties

Santiago Moore Zamora / James Moore

Santiago/James is een gevoelig kind, dat mede door een emotioneel straatarme jeugd bij zijn zeer op zichzelf gerichte ouders, gevolgd door jarenlang seksueel misbruik door leraren die eigenlijk zijn mentoren hadden moeten zijn, een pantser om zich heen bouwt. Hierdoor verandert hij in een narcistische, kille, cynische afstandelijke man, die, ondanks dit alles toch blijft geloven in een eeuwige grote liefde!

Zijn moeder

De moeder van James is een beeldschone, temperamentvolle dweepzieke Spaanse vrouw. Hoewel James haar in zijn jeugd aanbidt, verandert zij voor hem door haar liefdeloze, egoïstische houding in slechts een aanhangsel van zijn vader.

Zijn vader

De vader van James is een autoritaire degelijke Engelse man, die voor zijn enige, Spaans opgevoede zoon de best mogelijke leerschool wilt. Een Engelse kostschool, zijn “Alma mater”. Als blijkt dat zijn zoon daar niet aan zijn verwachtingen voldoet, verraadt hij hem en kiest hij voor zijn oude school en zijn status.

Mam\'zelle

Mam’zelle is de eerste kinderjuf van james, zij is lief, betrouwbaar empatisch, en de enige die de kleine James echt begrijpt. Haar grootste geschenk aan James is een “grotemensenring”. Die ring maakt echter ook dat zij van het toneel verdwijnt, iets wat james nooit zal begrijpen. Zijn liefde voor haar blijft echter onveranderd groot.

Mr. Wolfe

Mr. Wolfe lijkt op het eerste gezicht een knappe aimabele man. Hij maakt echter misbruik van zijn positie, en laat James, die dolverliefd is op zijn leraar, voor het eerst kennismaken met de homoseksuele liefde. Ook hij verraadt James als zijn eigen positie in het geding komt. Wanneer James niet langer afhankelijk is van mr. Wolfe verdwijnt ook zijn liefde voor hem als sneeuw voor de zon.

Dr. Fox

Dr. Fox is een lelijke eenzame man, wiens leven alleen maar om muziek en lekker hapjes lijkt te draaien. Als James leven op de “Grote school”niet veel anders blijkt te zijn dan daarvoor, neem Dr Fox de positie van Mr. Wolfe over. Dr. Fox echter, blijkt na het beeindigen van hun seksuele relatie toch heel menselijk. Hij blijft een vriend, bovendien is hij er voor een groot deel verantwoordelijk voor dat James zijn examens met goed gevolg aflegt.

Clifford

Clifford is een Engelse/Zuid-Amerikaanse narcistische, nichterige, messcherpe extraverte jongen. James noemt hem de meest respectloze en sarcastische jongen die hij ooit is tegengekomen. Hij, zo leek het althans, scheen geen angst te kennen. Hij is de enige vriend die James op kostschool zal hebben. Toch zal ook Clifford James verraden wanneer hij daarmee zijn eigen positie kan verbeteren.

Steve

Steve is een bloedmooie, trotse, “grote onbesneden man” die zijn diensten per advertentie aanbiedt. Alhoewel hij op het eerste gezicht niet voor James schijnt te vallen, ziet laatstgenoemde in hem
zijn eeuwige grote liefde, degene voor wie hij alles zou doen. Echter, als James tijdens een betaald bezoek, de grenzen van het voor Steve toelaatbare wilt overschrijden, is deze gekrenkt in zijn beroepseer, en blijft James, ook nu weer, alleen achter.

5.6 Geloofwaardheid van het verhaal

Er zijn sterke aanwijzingen dat de roman autobiografisch is (zie opdracht 2 - Over de auteur). Het verhaal is in alle opzichten geloofwaardig, omdat je ook wel eens denkt: dat verzin je niet! Na zoveel onmacht die James Moore al ervaren heeft zijn er nog steeds mensen die (willen) profiteren van zijn zwakke positie binnen de groep: chantage, verraad door zijn beste vriend, seksuele verlangens van zijn medeleerlingen bevredigen. Hij hoeft immers toch niet op steun te rekenen van wie dan ook. Zelfs zijn ouders nemen emotioneel afstand van hem, die er toch mede debet aan zijn dat hij in zijn nare positie is gebleven. Ook de karakters zijn vaak op zo\'n geloofwaardige en gedetailleerde manier beschreven, zonder dat ze een karikatuur worden, dat je geen moment twijfelt aan hun bestaan.

6.1 Thematiek

De harde realiteit van een jonge homoseksuele jongen op een kostschool in Engeland en een Spaans eiland. Het volgende citaat komt misschien wel het dichtst bij waar dit boek over gaat:

\"Geen begin: slechts een diepgeworteld gevoel van onbehagen, van een aloude, vroegrijpe verdrietigheid, van misplaatstheid, van te veel kennis te vroeg gekomen, van verlangen dat alles anders was, dat ik een volwassene was, elders, het gevoel dat ik een cruciale grap niet heb gevat; en toch uiterlijk gezien geen begin. [..] Maar goed, er hing wel een onbestemde geur rond mijn kinderjaren: een geur van overvloed, enigszins wee en zwemend naar warmte, alsof je geglaceerde kastanjes in de zon zit te eten.\"

6.2 Motto

Een afgrijselijke daad

6.3 Taalgebruik

Citaat uit de Volkskrant:

\"Maar zijn bewoordingen zijn zo bloemrijk als een keukengordijn uit Coronation Street, en net zo geurig.[..] Goldings proza is besmettelijk.\"

Citaat uit Trouw:

\"maar ook door de vorm: de schrijver is wars van soberheid en zakelijkheid, zijn stijl is even verfijnd als voluptueus.\"

Om het taalgebruik van Paul Golding te illustreren, enkele citaten uit Een afgrijselijke daad:

1. \"En in het algemeen (en nu dat veilig is, is een glimlach toegestaan) zwem ik voor hem uit terug naar het strand - net zoals ik, toen ik later opklom van pisbakken naar chambrettes, altijd probeerde als eerste weg te gaan - niet omdat ik mijn schaamde, niet omdat ik bang was, zelfs niet omdat ik geen verlichting had gevonden, maar omdat ik de grootste haast had mijn zoektocht te hervatten naar de droom die mij beklemde.\"

2. \"Tientallen rood opgloeiende sigaretten uiteindes, als trage vuurvliegjes in een zweterige grot.\"

3. \"En je zegt tot jezelf dat Je Stemming Er Is Voor Een Dans, wat zeker zo is, en dat Als Je Hem Krijgt Die Kans, die er nu is en hier (dus je draait in het rond, nu, nu je kunt) want Je Bent, Ja Je Bent, Ja Je Bent De Danskoningin. En je wenst je geluk met de zege en beweert zelfs dat je Jong bent en Lief en dat nog steeds bent, en al ben je dat een eeuw of nog langer niet geweest, maar jij besluit wat je bent: Jong, Zeventien - wat je niet langer bent, maar dat is jouw zaak alleen - want, vanuit jouw, vanuit deze nieuwe meerderjarigheid, kun je Het Slaan Van de Tamboerein Voelen, dus rinkel je met je onschatbare diamanten harmonieus in de maat. Maar laat je niet alleen fascineren door je trance, je extase, want je hebt vergeten je oksels te scheren.\"

4. \"...God geve mij een nieuwe horizon.\"

6.4 Opdracht

Het boek is opgedragen aan Richard Fowler.

6.5 Vertelsituatie en perspectief

Er is sprake van een ik- vertelsituatie: het verhaal wordt verteld door de \'ik\' die zelf een rol speelt in het verhaal.

6.6 Verhaalopbouw

Het boek bestaat uit vijf delen. Opvallend zijn m.n. het eerste en het laatste deel omdat die op het eerste gezicht los lijken te staan van de andere delen, want daar is James Moore een man van middelbare leeftijd, terwijl de andere delen over zijn jeugd gaan. Wat het de lezer vertelt is wat er, na zijn kindertijd met zoveel overdaad, van hem geworden is.

Nieuwe hoofdstukken worden aangegeven door middel van witregels.

7. Eigen mening over het boek

Ron had deze prachtige roman van Paul Golding gelezen en nodigde Leon uit dit boek eens te gaan lezen. Leon probeerde op internet informatie te vinden over Paul Golding, maar omdat die zo schaars bleek en door zijn geheimzinnige houding raakte hij nieuwsgierig en gefascineerd en sloeg aan het lezen in Een afgrijselijke daad. Tussentijds hebben we via msn het boek besproken. We raakten beide steeds meer onder de indruk en de status van Paul Golding (PG - zoals we hem liefkozend noemen) werd steeds verder gecultiveerd: \'Heb je vandaag 20 pagina\'s gelezen? - PG zou trots op je zijn!\' of: \'Ik moest van mijn moeder de badkamer schilderen, dus ik ben niet aan lezen toegekomen. - Geeft niet, PG zou dat begrepen hebben, die had immers zijn beeldschone moeder op een voetstuk staan.\' En: \'Denk je dat PG dit goed zou hebben gevonden?\'. Tussentijds is het idee ontstaan om een boekverslag - dat zijn we aan hem verplicht - te gaan schrijven over, nee, voor PG, onze held. Een vette knipoog is hier op zijn plaats overigens.

Niet alleen ga je steeds meer houden van PG, maar ook van James Moore, omdat zijn gedrag herkenbaar is. Hij, en ook de andere personages, zijn steeds maar bezig hun belangen te verdedigen, hun positie binnen de groep te verstevigen. Wij maken ons daar allemaal (wel eens) schuldig aan, omdat het voor niemand prettig is om in een machteloze, penibele positie te geraken. Het boek sleurt je mee in de emoties en je vraagt je af waarom James\' vader zijn bloedeigen kind zo in de kou laat staan. Het wordt hem bekend dat zijn zoon een seksuele relatie heeft met Mr. Wolfe en hij doet dat af als leugenachtig en te veel verbeeldingskracht. De rest van zijn schoolcarrière zal het James achtervolgen. En zelfs in die laatste brief die hij krijgt van zijn ouders stellen zij dat zij reusachtige offers hebben gebracht. Het is voor te stellen dat James daar heel anders over moet hebben gedacht en dat ga je een beetje met hem meevoelen. Je kan het gedrag van James afdoen als kil, narcistisch, egoistisch en cynisch, maar dat ondoordringbare pantser is begrijpelijk.

De opbouw van het verhaal is realistisch: het één is het gevolg van het ander en al die elementen worden beschreven. Om een voorbeeld te geven: als blijkt dat James geld te besteden heeft is er een medeleerling die daarvan wenst te profiteren. Ingegeven door de zwakke positie die James inneemt binnen de groep. Alles lijkt naar één onvermijdelijk punt toe te werken, dat James of de anderen afstand doen: de relaties blijken steeds niet sterk genoeg om vertrouwen op te bouwen. Door de teleurstelling(en) drijven de hoofdpersonen van elkaar af, in plaats van dat ze naar elkaar toe groeien. Een uitzondering is de relatie tussen James en mam\'zelle.

PG\'s taalgebruik is aanstekelijk en besmettelijk. Wij hebben op msn geprobeerd typische PG- zinnen te maken, hoewel dat niet kan tippen aan zijn schrijfkunsten. In dit boekverslag zijn veel citaten terug te vinden uit Een afgrijselijke daad, mede omdat we je zijn prachtige schrijfstijl niet willen onthouden.

Een harde realiteit die PG beschrijft, maar in elk opzicht is dit boek - èn schrijver - fascinerend.

Juni 2005
Door: Leon & Ron.

(1) Voor de beschreven tekst zijn delen gebruikt uit het artikel \'Attenties op de kostschool\' verschenen op 26 juni 2001 in de Volkskrant en uit Letter en Geest een bijlage van dagblad Trouw op 13 januari 2001.