Moby dick door Herman Melville

Algemeen

Naam boek - Moby Dick
Auteur - Herman Melville
Uitgeverij - Van Kolkema & Warendorf, Bunsem
Standaard Uitgeverij, Antwerpen

Vertaald - Uit het Engels, door Helen Knopper Korte inhoudsweergave

Het verhaal begint als de ik-figuur Ismaël besluit om aan te monsteren op de walvisvaarder Pequod. Onder bevel van de enigszins zonderlinge kapitein Achab. Achab heeft een obsessie voor de grote, wraakzuchtige witte walvis genaamd: Moby Dick. Het liefst ziet Achab dat deze walvis gevangen wordt, want deze heeft zijn been afgebeten. Tegenwoordig loopt hij op een ivoren been. Deze gebeurtenis is de kern van het boek. Het boek draait om de jacht op deze walvis, als wraak omdat de walvis zijn been heeft afgebeten. Ismaël doet hier verslag van in de vorm van een alwetende verteller. Als het slot van het boek aanbreekt, is de jacht op Moby Dick geopend. Op het allerlaatste moment slaat Moby Dick terug en komt iedereen om het leven, behalve Ismaël. Verteltechniek en verhaaltoon

Melville houdt blijkbaar van details. Als het verhaal een klein beetje op gang komt, komt telkens de hoofdpersoon erdoorheen met een anekdote van soms ettelijke hoofdstukken lang. Het verhaal wordt grotendeels verteld vanuit de ik-figuur en vanuit het alwetende verteller perspectief. Ook komen in het verhaal veel lange zinnen en, voor sommigen, moeilijke woorden voor.

Thematiek

De thematiek van het verhaal is vooral de eerder beschreven jacht op de witte walvis. De thematiek is niet zozeer anders dan bij andere boeken, maar het is wel zo dat het verhaal niet constant één lijn volgt. Melville onderbreekt het thema steeds met een toelichting op het voorafgaande.

Normen en waarden

Het boek gaat constant over normen en waarden. Telkens komen er meer aspecten aan het licht van het leven van de walvisvaarder. Het boek staat dan ook boordevol met normen en waarden uit die bedrijfstak toentertijd.

Mens en samenleving

De tijd en cultuur toen worden door Melville beschreven als dof en grauw. Daarmee bedoelde hij eigenlijk dat deze mensen maar een ding voor ogen hadden, namelijk de jacht op de door hen zo geliefde en gehate walvis. Daarvoor moet echt alles wijken, ook mensenlevens. Daar is deze samenleving op ingespeeld. Ik denk niet dat het beeld dat Melville schetst van die maatschappij volkomen representatief is, vooral omdat secundaire literatuur mij vertelde dat hij zelf ook walvisvaarder geweest is en tot dezelfde vicieuze cirkel behoorde.

Herkenning van cultuur

De oorspronkelijke \"roots\" van de commerciële walvisvaars zoals wij die kennen liggen ergens in de VS. De VS staat bekend om zijn ‘American Dream’. De constante prestatiedruk en het verdienen van geld om in leven te blijven. Deze prestatie en het verdienen van geld komt sterk terug in Moby Dick, immers de walvisjacht brengt geld in het laatje. Al betwijfel ik het wel of de ‘American Dream’ in 1851 toen dit boek geschreven werd, of dit ideaal al bekend was.

Beschrijving van niet westerse personen

In het boek komen vooral westerlingen voor, maar ook een enkele indiaan, kannibaal en moslim komen voor. Over deze mensen wordt vooral met een racistische klank gepraat.

Nieuwswaarde

De nieuwswaarde is voor mij vooral het leven van walvisvaarders volgens Melvilles visie. Ik kon zijn visie niet controleren, omdat ik volslagen onbekend ben met dit leven.

Visie op het leven

Leven is vervangbaar volgens Melville. Voor een walvis komt een andere en voor de ene matroos, komt ook een ander. Een walvisvaarder kan meerdere taken vervullen, ze zijn manusje-van-alles. Van walvisvaarders zijn er genoeg.

Typische culturele verschillen

Vooral waarden en normen daar zijn anders dan onze waarden en opvatting. Je moet dan vooral denken aan de opvattingen over leven, dood en religie. Die verschillen echt heel erg met de onze.

Letterlijke vertaling

Vermoedelijk heeft de vertaalster enkele passages verwijderd, om zo de leesbaarheid ten goede te komen. Een verwijzing van naar deze passages staat op de laatste bladzijden van het boek.

Wat heb ik er van geleerd?

De cultuur die Melville schetst in zijn boek is volkomen anders dan de onze, maar deze kan toch prima functioneren.

Cultuuroversteigend

Het boek is cultuuroverstijgend in zoverre dat het verhaal zaken behandeld die ook in onze cultuur nog actueel zij.

Verder vond ik het een interessant boek om te lezen, omdat je kennis maakte met verschillende normen en waarden. Al moet ik wel zeggen dat soms het verhaal erg langdradig werd, vooral omdat de hoofdstukken waarin Melville uitwijdde erg lang werden.