Aus dem Leben eines Taugenichts door Joseph von Eichendorff

Aus dem Leben eines Taugenichts, J. von Eichendorff, J.M. Meulenhoff BV, 197513, 102 blz.

Samenvatting De hoofdpersoon van het boek, die altijd Nietsnut wordt genoemd, verlaat zijn vader, die molenaar is, en zijn dorp en ziet de wereld vrolijk tegemoet. Hij neemt alleen zijn viool mee en gaat op pad. Als hij op straat zomaar wat staat te spelen, komt er een koets voorrijden, met daarin twee dames. Hij mag met hen meerijden en zo komt hij in Wenen terecht. De twee dames zijn van adel en wonen op een kasteel. Nietsnut mag daar als tuinman werken. Ondertussen wordt hij verliefd op de jongste van de twee dames, zijn zogenoemde ‘lieve mevrouw’ en hij plant speciaal bloemen voor haar. Ook gaat hij elke ochtend onder haar raam zitten totdat ze die opent en hij een glimp van haar kan opvangen. Hij wordt een keer betrapt daarop en sindsdien laat ze zich niet meer zien bij het raam. Later mag hij als tolgaarder werken en krijgt hij een eigen huisje. Hij vindt die baan geweldig, want hij hoeft bijna niets te doen. Op een dag komt de kamenier van de jongste dame langs. Ze vertelt hem dat de vader van de twee dames teruggekomen is van een lange reis. Daarvoor wordt er een gemaskerd bal georganiseerd de volgende avond. De jongste dame gaat als tuinvrouw verkleed. Ze heeft dus verse bloemen nodig voor haar kostuum. Die wil ze de volgende avond (als het donker is) komen halen. Ze zal hem opwachten onder de grote perenboom in de kasteeltuin. Hij gaat zijn tuintje, die hij helemaal had verwaarloosd nadat hij dacht dat de jongste dame hem vergeten was, helemaal onkruidvrij maken. Die avond gaat hij naar de perenboom. Het duurt wat lang en hij klimt in een boom, omdat hij niet verwacht dat de jongste van de twee nog zou komen. Eindelijk komt inderdaad de kamenier eraan samen met de als tuinvrouw verklede dame. Maar als de dame haar masker afdoet, blijkt het de oudste en dikste van de twee te zijn. Hij is dan ook erg blij dat hij zich in een boom had verstopt. Rosette, de oudste van de twee dames, praat over hem en is boos dat hij niet is komen opdagen, omdat ze die bloemen toch echt nodig had. Ze noemt hem een lummel, die vast ergens onder de struiken ligt te slapen. Ze keert woedend terug naar het kasteel. Later op die avond zit hij nog steeds in de boom. Hij ziet zijn mooie meisje het balkon op komen, samen met een hoge officier. Hij moet huilen en hij denkt dat ze allang getrouwd is met die officier. Hij blijft de hele nacht in die boom zitten. Hij zit de hele nacht na te denken. Plotseling krijgt hij de drang om weer verder te reizen. Hij is zich ervan bewust dat zijn liefde voor de dame altijd onbeantwoord zal blijven. Hij klimt uit de boom en gaat naar zijn huisje. Hij pakt zijn viool van de muur en gaat op pad. Hij wil naar Italië, omdat de portier van het kasteel, met wie hij bevriend was geraakt, hem had verteld dat Italië een mooi land was, waar God voor alles zorgde. Onderweg ontmoet hij twee schilders, Leonhard en Guido, met wie hij vriendschap sluit en verder reist. Op een nacht logeren ze in een herberg. Als hij hen ’s ochtends wakker wil maken, blijken ze weg te zijn. Ze hebben een portemonnee met geld achtergelaten en hij moet weer alleen verder. Na veel gereisd te hebben, komt hij bij een kasteel. Het kasteel behoort aan een oude vrouw en haar man. Daar schijnt hij verwacht te worden en hij wordt er goed verzorgt. Hij is erg nieuwsgierig naar de oorzaak daarvan, maar niemand wil hem daar iets over zeggen. De Nietsnut dacht dat de brief van de jonge dame kwam en hij verlaat heimelijk het kasteel. Hij ontmoet een schilder die hem twee schilderijen laat zien. Ze zijn geschilderd door Leonardo da Vinci en Guido Tini. De Taugenichts vertelt dat hij deze twee onderweg tegen is gekomen. Van de schilder verneemt hij dat de twee in Rome moeten zijn. Hij gaat naar Rome. Daar denkt hij plotseling de stem van zijn geliefde te horen en ziet in een huis een witte gestalte, waarvan hij denkt dat het zijn geliefde is. Hij rent naar het huis toe, maar vindt haar niet. Wel krijgt hij van een dienstmeisje die op het slot werkt een brief waarin staat dat zijn geliefde hem wil ontmoeten. In die brief wordt hem gesmeekt snel terug te keren, want ze kan bijna niet zonder hem leven. Bij de ontmoeting krijgt hij echter een grote teleurstelling te verwerken: het meisje dat hem wilde ontmoeten blijkt een grote dikke vrouw te zijn. Hij besluit terug naar Duitsland te gaan. Ook tijdens deze reis ontmoet hij verschillende mensen, namelijk drie studenten uit Praag. Een vertelt hem dat zijn neef portier is op een kasteel in de buurt van Wenen. Ze besluiten hier samen heen te reizen. Op het kasteel schijnt een bruiloft aanstaande te zijn. hier komt hij Leonhard tegen die het mooie meisje bij zich blijkt te hebben. Ze heet Flora. Leonhard en zij blijken geliefden. Flora’s moeder vond het niet goed dat ze met een schilder zou trouwen, dus had ze zich als Guido vermomt. Ze besloten, zich uitgevende als schilders, naar Italië te vluchten. Ook zij blijkt een nicht van de portier te zijn. Leonhard en Flora trouwen.

Commentaar en leeservaring. Ik vond dit boek een stuk moeilijker om te lezen dan mijn eerste boek (Das Tor zum Garten der Zambranos). Dat komt denk ik doordat er best veel oude woorden in staan. Het verhaal was op zich wel grappig, alleen slaat het eigenlijk nergens op. Maar niet ieder boek hoeft een diepere betekenis te hebben. Het is eigenlijk net een sprookje (en ze leefden nog lang en gelukkig……). Doordat het best moeilijk te lezen was, snapte ik soms een paar bladzijden later pas wat er nu eigenlijk mee bedoeld werd. De afloop is wel zielig: dat Leonhard met Flora gaat trouwen, in plaats van dat Nietsnut met haar gaat trouwen. Het was wel grappig om te lezen dat Guido eigenlijk Flora was, en dat nietsnut haar toch wel gezien heeft in Rome (Die witte verschijning). Hier blijkt dus uit dat je vroeger eigenlijk echt met iemand van je eigen stand moest trouwen. En wilde je toch met iemand van lagere stand trouwen, dan moet dat altijd via allerlei omwegen. Ik moet er eerlijk bij zeggen dat ik niet het hele verhaal begrepen heb. Sommige dingen zijn me gewoon niet helemaal duidelijk geworden. Maar de hoofdlijn van het verhaal snap ik nu wel, na een paar bladzijden een paar keer extra gelezen te hebben. Mijn eindoordeel over dit boek is dan ook: ik vond het heel moeilijk om te lezen en heb dan ook niet alles begrepen. Eigenlijk heb ik dit boek dus met weinig plezier gelezen, al waren sommige stukken, die ik begreep, wel grappig om te lezen, maar dat heb ik hier boven al vermeldt.

De auteur. De volledige naam is Joseph Freiherr von Eichendorff. Hij leefde van 1788 tot 1857. Zijn boek ‘Aus dem Leben eines Taugenichts’ weerspiegelt het levensgevoel van de romantiek weer. Von Eichendorff is de zoon van een Pruise Officier en een adelman. Hij werd geboren op 10 maart 1788 op kasteel Lubowitz bij Rabitor geboren. Hij is katholiek opgevoed en studeerde Rechten, eerst in Halle, daarna in Heidelberg. In 1809 ging hij naar Berlijn en later sloot hij in 1810 zijn studie in Wenen af. Daar sloot hij zich aan bij een romanticusvereniging. Na zijn deelname aan de vrijheidsoorlog trouwde hij met Dorothea en begon zijn loopbaan als beambte, die hem over Breslau, Danzig en Konigsberg in 1831 naar Berlijn voerde. Hier was hij referendaris voor katholieke zaken, maar hij trad niet veel later af door het zich verscherpende conflict tussen de katholieke kerk en de Pruise Staat. Dit was in 1844. Verder is er niet veel bekend van deze man en ik heb ook niet meer kunnen vinden. Het plaatje wat hieronder is afgebeeld is de voorkant van dit boekje, maar dan van de eerste oplage. Deze novelle is geschreven in 1823, maar pas als boek verschenen in 1826.

De tijd. Dit boekje is, zoals al eerder vermeld, in 1823 geschreven. Dit was de tijd van de Romantiek. in Duitsland begon de vroege romantiek al in 1773 (in Nederland in 1783, dus tien jaar later pas). Heel belangrijk in deze tijd waren de gevoelens. Er werd veel nadruk gelegd op het hart, en maar heel weinig op het hoofd. Ook vormde de rijke bovenlaag van de bevolking een ondoordringbare en gesloten groep tegenover de rest van de bevolking. Dat is in het verhaal dan ook wel te merken, met de trouwerij van de schilder en Flora. Het was niet toegestaan dat ze beneden haar stand trouwde, en zeker niet met een schilder.