Feitelijke gegevens
- 1e druk, 1982
- 347 pagina's
- Uitgeverij: De Bezige Bij
Flaptekst
Fake Ploeg, een collaborerende inspecteur van politie, berucht om zijn wreedheid, fietst tijdens zijn spertijd door de buitenwijken van Haarlem naar huis. Door de winterse avond klinken plotseling zes scherpe knallen. Ploeg ligt dood op de stoep voor een rijtje van vier huizen, waarvan er een door de familie Steenwijk wordt bewoond. De verschrikkelijke gevolgen van deze gebeurtenis zullen de dan twaalfjarige Anton Steenwijk zijn hele leven lang blijven achtervolgen.
Eerste zin
Ver, ver weg in de tweede wereldoorlog woonde een zekere Anton Steenwijk met zijn ouders en zijn broer aan de rand van Haarlem.Samenvatting
Eerste episode: 1945
Het is januari 1945. In Haarlem zit het gezin Steenwijk (moeder, vader, Anton en Peter) in de eetkamer van hun villa. De jongens maken ruzie, het is koud en er wordt besloten tot een spelletje mens-erger-je-niet voor het slapengaan. De rust wordt echter ruw verstoord door harde knallen op straat en vol ontzetting ziet het gezin hoe de NSB’er Fake Ploeg wordt doodgeschoten en door de buren Korteweg voor huize Steenwijk wordt gelegd.
Peter wil naar buiten om het lichaam weg te halen, maar wordt tegengehouden door de ouders. Het duurt niet lang voor de Duitsers aankomen en Anton en zijn ouders meenemen. Peter is erin geslaagd te vluchten. Anton wordt in een auto opgesloten, ziet zijn ouders verdwijnen.
Hij wordt naar het politiebureau gebracht en moet in een cel slapen, waar hij een aardige vrouw ontmoet die hem gerust stelt. Een uur later wordt Anton uit zijn cel gehaald en per motorfiets naar de plaatselijke bevelhebber gebracht. Deze weet niet waar zijn ouders zijn, maar als Anton vertelt over zijn oom en tante in Amsterdam, wordt besloten dat hij daarheen gaat. De vrachtwagen die hem wegbrengt, wordt onderweg getroffen door een luchtaanval, maar Anton komt toch veilig in Amsterdam aan.
Tweede episode: 1952
Na de bevrijding, horen Anton en zijn oom en tante dat zijn ouders en broer Peter op de avond van de aanslag gedood zijn. Anton blijft bij zijn oom en tante wonen en gaat medicijnen studeren. Op twintigjarige leeftijd, in 1952, keert hij terug naar Haarlem – op uitnodiging van een studiegenoot.
Het feest wordt gehouden in de buurt van zijn oude straat, en als er foute grappen worden gemaakt over de Korea-oorlog in vergelijking met WO II, verlaat Anton het feest. Hij komt weer in zijn oude straat en wordt gezien en binnengevraagd door zijn oude buurvrouw Beumer, wier man dement is geworden.
Ze vertelt Anton dat zijn ouders werden vermoord omdat ze de Duitsers aanvielen, dat de buren Korteweg zijn verhuisd en dat er op de plek waar eerst Antons huis stond, een monument is opgericht voor oorlogsslachtoffers. Als Anton erheen gaat, ziet hij dat de namen van zijn ouders er wel op staan, maar die van Peter niet. Thuis vraagt hij zijn oom en tante waarom ze hem nooit verteld hebben over het monument. Ze zeggen dat ze dat wel hebben gedaan maar dat hij er niet heen wilde.
Derde episode: 1956
Tijdens zijn studie gaat Anton op kamers wonen, een eindje bij zijn oom en tante vandaan. Hij specialiseert zich in de anesthesie. Ondertussen neemt het communisme wereldwijd toe en ook in Nederland breken relletjes uit. Anton houdt zich er verre van, maar op een avond is hij getuige van een geweldpleging door politie en tot zijn grote verbazing bevindt Fake Ploeg junior zich in de menigte – de zoon van de vermoorde NSB’er, zoveel jaren geleden.
Anton vraagt hem binnen en ze praten over hun veranderde levens. Fake, die destijds bij Anton in de klas zat op het lyceum en gepest werd met zijn vader, werkt nu in een huishoudzaak en is ervan overtuigd dat de communisten de oorlog veroorzaakten. Na de dood van zijn vader raakten zijn moeder en hij aan de bedelstaf. Hij weigert te geloven dat zijn vader een slecht mens was. Uit frustratie, woede en verdriet gooit Fake een steen door de kamer en vertrekt, maar komt even later terug en bedankt Anton omdat hij het op school altijd voor Fake opnam.
Vierde episode: 1966
Jaren gaan voorbij. Anton wordt arts-assistent en trouwt met Saskia de Graaff, met wie hij een dochtertje krijgt, Sandra – zijn oom is dan al overleden. Saskia’s vader, meneer De Graaff, heeft in de oorlog gediend als verzetsstrijder. Als een goede vriend van hem overlijdt, breekt er in een café na de begrafenis een discussie los over de ware redders van de oorlog: de Amerikanen of de Russen.
Tot zijn verbazing ontmoet Anton hier een zekere Cor Takes, de moordenaar van Fake Ploeg. Buiten praten zij met elkaar, en Cor vertelt dat hij Fake doodde omdat het moest, ongeacht de gevolgen. Anton komt erachter dat de vrouw met wie hij die nacht in de cel zat, de vriendin van Cor was die ook meedeed aan de moord – Truus Coster, die ook vermoord werd door de Duitsers. Er blijft één brandende vraag over: waarom werd het lichaam van Ploeg door de buren Korteweg voor Antons huis neergelegd?
Anton gaat met Sandra en Saskia naar het strand, waar hij ligt te denken over Truus. Thuis gebeurt ditzelfde, en bij het zien van een foto van Saskia beseft Anton dat hij zich Saskia en Truus hetzelfde voorstelt. De volgende dag gaat Anton weer naar Takes toe.
Er is dan veel media-aandacht voor de vrijlating van een oud-officier van de SS, die veel mensen vermoord heeft. Ook Takes en Anton zijn hierdoor van streek. In het souterrain van Takes’ appartementgebouw praten ze over Truus, die Fake de laatste twee schoten gaf en door hem zelf neergeschoten werd. Op een foto van haar ziet Anton dat ze op Saskia lijkt. Takes heeft nog steeds haar pistool.
Laatste episode: 1981
De tijd verstrijkt en Anton wordt ouder. Hij scheidt van Saskia en hertrouwt met Liesbeth, met wie hij een zoon krijgt: Peter. Hij brengt zijn vakanties door in Toscane en krijgt af en toe last van paniekaanvallen als hij ineens een flashback heeft van 1945. Als zijn dochter Sandra zestien is, neemt hij haar mee naar zijn oude straat.
Ze mogen binnen in het huis dat nu op de plek van Antons ouderlijk huis staat en ineens ziet Anton op het monument ook de naam Takes, waarmee waarschijnlijk Takes’ broertje bedoeld wordt. Samen met Sandra bezoekt Anton Truus’ graf.
In 1981 zijn er demonstraties tegen atoomenergie waar Anton zich niets van aantrekt, maar hij wordt gedwongen mee te doen als hij last krijgt van kiespijn en zijn tandarts alleen wil helpen als hij mee gaat demonstreren. Op die demonstratie treft Anton niet alleen zijn inmiddels negentienjarige zwangere dochter Sandra en haar niet zo fatsoenlijke vriend, maar tot zijn verbazing ook zijn oude buurvrouw Karin Korteweg, degene die samen met haar vader het lijk van Fake Ploeg bij Anton voor de deur sleepte.
Karin vertelt dat Peter die nacht bij hen naar binnen glipte, hen onder schot hield en even later doodgeschoten werd door een Duitser. Ook komt Anton erachter dat het lichaam van Ploeg bij hen op de stoep belandde omdat meneer Korteweg zijn geliefde hagedissenverzameling niet wilde opgeven.
Nadat Karin en haar vader zagen hoe Anton en zijn familie beschuldigd werden – na verhoor werden zijzelf vrijgelaten – kreeg haar vader een gigantisch schuldgevoel en vermoordde hij zijn hagedissen. Na de oorlog verhuisden ze, maar Karins vader pleegde in 1948 zelfmoord, uit angst dat Anton zich op hem zou komen wreken.
Tot slot vraagt Anton aan Karin waarom ze Fake juist voor zijn huis neerlegden en niet bij het bejaarde echtpaar Aarts. Karin antwoordt dat haar vader dat niet wilde omdat het echtpaar Aarts joden in huis had. Na deze ontdekking loopt Anton weg bij Karin en vervolgt samen met zijn zoon Peter de demonstratiestoet.
Dit verslag gaat verder na deze boodschap.
Verder lezen
REACTIES
1 seconde geleden
I.
I.
Wat is de betekenis van het geschreeuw in de stoet aan het einde van het boek??
10 jaar geleden
AntwoordenP.
P.
nou misschien dat ze het ergens nie mee eens benne, anders hadden ze zig wel stil gehouwe denk
9 jaar geleden
L.
L.
Als motieven zou ik noemen: de dobbelstenen en het as (het huis dat verwoest wordt, er wordt over de vulkaan gesproken, de kachel van Anton, de smeulende asbak van Takes...)
Hoewel dit verslag 'zeker weten goed' wordt genoemd, zijn er nog zeker wat verbeteringen mogelijk.
9 jaar geleden
AntwoordenP.
P.
Dit is echt nog niet een 'zeker weten goed' waard. Bevat zeker duidelijk en overzichtelijk goede informatie maar belangrijke zaken zoals het dobbelsteenmotief mist.
9 jaar geleden
AntwoordenR.
R.
Het dobbelsteenmotief zit er gewoon in
4 jaar geleden
T.
T.
Het is me niet duidelijk waarom deze bespreking de beoordeling 'zeker weten goed' krijgt, terwijl bij de samenvatting de proloog ontbreekt.
9 jaar geleden
AntwoordenR.
R.
De proloog staat er in alleen wordt die eerste regel van het boek genoemd
4 jaar geleden
M.
M.
Goed verslag
9 jaar geleden
AntwoordenF.
F.
mooi gedaan
8 jaar geleden
AntwoordenN.
N.
In de tweede episode schrijft u over mevrouw Beurner, maar eigenlijk is het mevrouw Beumer. Verder zou ik er nog op willen wijzen dat Anton het feest van zijn studiegenoot niet verlaat vanwege de foute grappen, maar vanwege politieke desinteresse.
8 jaar geleden
AntwoordenC.
C.
In de eerste episode van de samenvatting staat niet dat peter wordt gedood terwijl hij probeert te vluchten
in de tweede episode staat wel dat hij gedood is
8 jaar geleden
AntwoordenM.
M.
dat komt omdat pas in de tweede episode wordt vermeld dat Peter is gedood
8 jaar geleden
J.
J.
Vet koel verslag, mijn favoriete boek ooit
8 jaar geleden
AntwoordenM.
M.
beste Vivian,
het is misschien een kleine fout, maar u heeft geschreven dat De aanslag 347 bladzijdes heeft terwijl het er werkelijk 247 zijn, en als je er ook rekening bij houd dat het verhaal begint op bladzijde 7, zijn er maar 240 bladzijdes
8 jaar geleden
AntwoordenB.
B.
Ligt er ook aan welke druk het is he ;)
8 jaar geleden
W.
W.
Proloog
De proloog begint als een vertelling, een sprookje: ‘Ver, ver weg in de Tweede Wereldoorlog woonde een zekere Anton Steenwijk met zijn ouders en zijn broer aan de rand van Haarlem.’ De Steenwijks wonen in een kleine villa waarvan er vier dicht bij elkaar aan een kade staan.
In het meest links gelegen huis (‘Welgelegen’), woont een gepensioneerde procuratiehouder Beumer met zijn vrouw. Dan volgt ‘Buitenrust’, waar Anton woont, daarnaast in ‘Nooitgedacht’ wonen een stuurman op de grote vaart, Korteweg en zijn dochter Karin die verpleegster is. In ‘Rustenburg’ ten slotte woont het echtpaar Aarts. Met de familie Beumer en Karin Korteweg heeft Anton enig contact, niet met het echtpaar Aarts, dat heel afgezonderd leeft.
De vier huizen liggen heel geïsoleerd, alleen aan de overkant van het water liggen wat boerderijen en huisjes. Anton speelt vaak op de braakliggende grond achter de huizen of kijkt naar de schepen die door het kanaal varen.
8 jaar geleden
AntwoordenS.
S.
Het zou beter zijn als je meer personages beschrijft dan alleen de hoofdpersoon.
8 jaar geleden
AntwoordenG.
G.
hoe kunnen zijn beide ouders vermoord zijn? Dan heeft ie er 4 xoxo
8 jaar geleden
AntwoordenL.
L.
lol Mr. Grammarnazi, als je toch al corrigeert, doe het dan goed!!! Beide ouders = vader plus moeder (1 ouder + 1 ouder = 2 ouders)
7 jaar geleden
L.
L.
jo guys lars hier! leuk verslag ik genoot eran
7 jaar geleden
AntwoordenR.
R.
misschien ka je de thema's en motieven meer verdiepen
7 jaar geleden
AntwoordenR.
R.
Het motto gaat ook over de Vesuvius. Omdat er zo veel rook en as was toen was het daar helemaal donker. "neen meer dan nacht" slaat op de dood.
7 jaar geleden
AntwoordenB.
B.
xcool man
6 jaar geleden
Antwoordeneen scholier
een scholier
De quiz heeft een aantal dubbelzinnigheden.
Vraag 1 heeft in ieder geval 2, mogelijk 3 juiste antwoorden:
- In de familie Steenwijk worden 3 van de 4 gezinsleden gefussileerd.
- In de familie Korteweg is vader nooit zichzelf meer, vlucht na de oorlog naar Nieuw-Zeeland en pleegt in 1948 zelfmoord als gevolg van de gebeurtenissen tijdens de aanslag.
Vraag 4 heeft technisch het onjuiste antwoord: Als zijn ouders opgepakt worden (de avond van de aanslag), wordt Anton in de cel gegooid (gevangen genomen). Als hij bij zijn oom en tante komt te wonen (de dag erna) zijn zijn ouders al dood (hoewel Anton dat niet weet).
Vraag 7 heeft eigenlijk geen juist antwoord. Het dichtst in de buurt komt dat Fake arm en ongelukkig is geworden en in een huishoudzaak is gaan werken, maar later ziet Anton een busje rijden dat zijn idee bevestigt dat Fake inmiddels bedrijfsleider is geworden, en daarmee waarschijnlijk niet meer arm.
5 maanden geleden
Antwoorden