Dwangarbeid

Waar is het avondeten?

Toen dwangarbeiders terug keerden naar Nederland na de Tweede Wereldoorlog, werden ze absoluut niet goed ontvangen. Ze werden gezien als heulers met de vijand. Niemand wilde weten wat ze hadden mee gemaakt, want iedereen was te druk bezig met zijn eigen verdriet verwerken. Daarom was het leven heel zwaar bij thuiskomst. Iets wat ze eigenlijk niet hadden verdiend.

1. Hoe was de behandeling in Duitsland?

De Nederlandse dwangarbeiders die via de Arbeitseinsatz in Duitsland terecht waren gekomen, stond geen goede behandeling te wachten. Wie te langzaam werkte, een vluchtpoging ondernam of saboteerde kon naar een nazi-opvoedingskamp worden gestuurd. Daar verhongerden de mensen en ze werden mishandeld door de Nazi’s. Ook daar moesten ze keihard werken. Geen pretje dus en ze kregen er niets voor terug. Zelfs bij hun terugkomst in Nederland kregen ze geen schouderklopje.

2. Thuiskomst van de Duitslandgangers.

Na de oorlog werd er alleen gekeken of je goed of fout was geweest. De dwangarbeiders hadden niet in het verzet gezeten en hadden de hongerwinter niet meegemaakt. Daarom was niemand geïnteresseerd in hun verhalen over de eindeloze martelingen. Ze waren door Nederlandse bedrijven uitgezonden en voelden zich bij thuiskomst dus verraden door hun eigen landgenoten. Ze werden immers ontzettend slecht ontvangen en iedereen zag ze alsof ze er vrijwillig heen waren gegaan. Ondanks dat ze er zeer slecht aan toe waren, werden ze behandeld als SS’ers. In de jaren die volgden was het heel moeilijk voor ex-dwangarbeiders om een nieuw leven op te bouwen, want ze werden overal minderwaardig behandeld. Meestal waren ze zelfs bij sollicitatie gesprekken niet welkom. Pas na 50 jaar, toen de eerste groep voormalige dwangarbeiders met pensioen ging, bleek er behoefte aan een organisatie. Van het pensioen dat ze nog hoopten te krijgen zagen ze weinig terug. Ze kregen eenmalig maar vijftig gulden voor ieder jaar dat ze in Duitsland gewerkt hadden.

3. Het verschil met België in de opvang.

Toen de Nederlandse dwangarbeiders terugkwamen was er dus niet echt een warm welkom. Maar hoe ging dat nou in andere landen? Bij de meeste verliep het net zo rommelig, maar, bijvoorbeeld, België pakte het anders aan. De regering zorgde ervoor dat de ex-dwangarbeiders niet hoefden te werken en kwam met Duitsland een pensioen overeen, dat Duitsland zou betalen. De rede dat België hier veel georganiseerder mee omging, was omdat ze dit al eerder hadden meegemaakt in de Eerste Wereldoorlog (toen Nederland neutraal was gebleven). Ze wisten dus wat er zou komen en hadden zich goed voorbereid.